آنچه باید درباره ریزش مو بدانیم

به گزارش خبرنگار ایمنا، ریزش مو مشکل بزرگی نیست که نتوان آن را درمان کرد، البته برای درمان مناسب، ابتدا نیاز به شناخت صحیح علت ریزش مو است، از دست‌دادن مو و ریزش آن تا حدودی طبیعی است. کافی است دست خود را در موهایتان ببرید و با فشار کم یک دسته از آن‌ها را بکشید، همیشه تعدادی مو در دستان شما می‌ماند.

بر اساس مطالعات علمی ریزش ۸۰ تا ۱۰۰ تار مو به صورت روزانه طبیعی بوده و جای هیچ گونه نگرانی ندارد، ریزش موی روزانه در واقع کمک بزرگی به پوست سر شما برای ایجاد یک چرخه سالم رشد مو است تا موهای جدید جایگزین موهای قدیمی شوند

در یک فرد جوان، همزمان با ریزش یک تار مو، با فعالیت فولیکول‌های مو، تار موی جدید در همان محل جایگزین می‌شود. در واقع به طور طبیعی بین ریزش مو و رویش مو، یک تعادل وجود دارد. بنابراین کچلی و طاسی در افراد جوان به طور معمول دیده نمی‌شود.

با افزایش سن به دلایل فیزیولوژیکی و ژنتیکی، تعادل بین ریزش و رویش به هم خورده و بسیاری از افراد دچار طاسی‌های کم تا شدید می‌شوند. اکثر طاسی‌ها از نوع ریزش مو با الگوی مردانه و زنانه یا آلوپسی آندروژنی هستند. به شکل طاسی ریزش موی ژنتیکی هم می‌گویند.

ریزش موی ناگهانی و مهم‌ترین علل

ریزش مو به طور کلی بین آقایان شایع‌تر از خانم‌ها است. با این وجود ریزش مو در خانم‌ها نیز شیوع زیادی دارد. به طوری که گفته می‌شود حدود ۳۷ درصد خانمهای زیر ۵۰ سال دچار ریزش مو می‌شوند.

روند ریزش مو می‌تواند به دو صورت تدریجی یا ناگهانی باشد. اگر ریزش مو به صورت تدریجی باشد، فرد به مرور متوجه افزایش تارهای موی ریخته شده در مقایسه با قبل می‌شود. این روند اگر ادامه پیدا کند، ممکن است باعث کچلی و طاسی نیز بشود. اما در نوع ناگهانی، ریزش مو در یک بازه‌ی زمانی کوتاه مدت شروع می‌شود و فاصله‌ی میان شروع ریزش مو و نمایان شدن کم‌پشتی یا طاسی، کوتاه خواهد بود.

توجه داشته باشید که ریزش مو علاوه بر تأثیر بر جنبه‌های زیبایی، بر جنبه‌های روحی روانی نیز اثرگذار است. چرا که فرد دچار ریزش مو، ممکن است به دلیل ناراحتی و خجالت از وضع موهای خود، از حضور در بسیاری از مناسبت‌های شغلی، تحصیلی، تفریحی و اجتماعی دوری کند. این اجتناب تا برطرف شدن ریزش مو ادامه خواهد داشت که حتی ممکن است برای ماه‌ها طول بکشد. همین موضوع به تدریج باعث کاهش اعتماد به نفس و آغاز مشکلات روحی روانی خواهد شد...

علل این بیماری می‌تواند از علل ساده و موقت (مانند کمبود ویتامین) تا علت‌های پیچیده‌تر مانند وضعیت کلی سلامتی متغیر باشد، هر نوع آسیب جسمی، تأثیرات بارداری، کمبود پروتئین در رژیم غذایی، طاسی با الگوی مردانه و زنانه و ژنتیک، تغییرات هورمونی، کم خونی ناشی از فقر آهن، کم کاری تیروئید، کمبود ویتامین B، بیماری لوپوس، کاهش شدید وزن، تأثیرات مستقیم شیمی درمانی، مصرف دخانیات به ویژه سیگار، مصرف الکل، سندروم تخمدان پلی کیستیک، مصرف برخی از داروها، بالا رفتن سن و کم شدن آب بدن از مهم‌ترین علل ریزش مو است.

انواع مختلف موارد ریزش مو و دلایل آن

در صورتی که دچار مشکل ریزش مو شده و این شرایط باعث ایجاد کچلی در ناحیه سر شما شده است، لازم است علت ایجاد مشکل و نوع آن را با مراجعه به مطب پزشک متخصص مشخص شده و بر این اساس از اقدامات درمانی مناسب برای شما استفاده شود.

ریزش موی سکه‌ای

ریزش موی سکه‌ای در اصطلاح کچلی منطقه‌ای یا نقطه‌ای نیز نامیده می‌شود، زیرا این شرایط باعث ایجاد ناحیه‌های مشخص از ریزش مو روی سر می‌شود، این مشکل بیشتر در بین کودکان و افراد جوان مشاهده شده اما می‌تواند افراد سالم را در تمام سنین تحت تأثیر خود قرار دهد.

علت: ریزش موی سکه‌ای شرایطی است که در نتیجه مشکلات خود ایمنی ایجاد می‌شود، در این وضعیت سیستم ایمنی بدن اشتباهاً به پیازهای مو حمله کرده و به آن‌ها آسیب وارد می‌کند. در نهایت در نتیجه این شرایط پیاز مو آسیب دیده و موی فرد دچار ریزش می‌شود. پیازهای مو حاوی ریشه مو است که وظیفه رشد مو را بر عهده دارد. ریزش مو در نتیجه این شرایط یک مشکل یک‌باره و ناگهانی است و می‌تواند ریزش مو در ناحیه صورت، ابروها، دست‌ها و یا پاها را به همراه داشته باشد. انواع مختلف شرایط مربوط به ریزش موی سکه‌ای به شرح زیر هستند:

۱- ریزش موی منطقه‌ای (آلوپسی سکه‌ای)

۲- ریزش تمام مو بر روی سر (آلوپسی کامل)

۳- ریزش مو بر روی تمام نقاط بدن (آلوپسی یونیورسالیز)

ریزش مو با الگوی مردانه

ریزش مو با الگوی مردانه با توجه به نازک شدن مو در ناحیه روی سر و عقب رفتگی خط رویش مو در جلوی سر از دو طرف قابل تشخیص است. بنابراین، الگوی ریزش مو در بین مردان به صورت حرف M انگلیسی در ادامه اشت، موی روی سر نیز به تدریج دچار عقب رفتگی می‌شود و کچلی بر روی تمام ناحیه روی سر ایجاد می‌شود.

علاوه بر این گاهی اوقات ممکن است فرد بیمار با یک الگوی ریزش مو برخلاف حرف U انگلیسی بر روی سر خود مواجه شود، به این الگو در اصطلاح الگوی نعل اسبی نیز گفته می‌شود. امکان مشاهده این الگو در بین مردان و زنان وجود دارد، اما در بیشتر موارد این مشکل در بین مردان همراه با بالا رفتن سن ایجاد می‌گردد. به هر حال در موارد نادر ممکن است این الگوی ریزش مو افراد نوجوان و جوان را نیز تحت تأثیر خود قرار دهد.

هر تار مو روی سر از یک پیاز مو خارج می‌شود. به این ترتیب ریزش مو به خاطر تحلیل رفتن پیازهای مو و نازک و کوتاه شدن تار مو ایجاد می‌شود. به هر حال، پیازهای مو با وجود مواجه شدن با این مشکل معمولاً زنده مانده و پس از درمان، رشد مو دوباره آغاز خواهد شد.

دلایل: دلیل ریزش مو با الگوی مردانه معمولاً ارثی است و با یک هورمون جنسی خاص به نام آندروژن ارتباط دارد. به همین خاطر به این الگوی طاسی در اصطلاح ریزش موی آندروژنیک نیز گفته می‌شود.

ریزش مو با الگوی زنانه

ریزش مو با الگوی زنانه فقط در بین خانم‌ها مشاهده شده و معمولاً بین خانم‌هایی ایجاد می‌شود که دچار مشکل ریزش موی آندروژنتیک هستند، با توجه به این حقیقت که ۴۰% خانم‌ها با رسیدن به سن ۵۰ سالگی با علائم این نوع ریزش مو مواجه می‌شوند و کمتر از ۴۵% از خانم‌ها با موهای کامل به سن ۸۰ سالگی می‌رسند، می‌توان گفت این مشکل در بین خانم‌ها بسیار رایج و معمول است.

در این حالت مو در ناحیه روی سر نازک شده، اما خط رویش مو مشابه آنچه در الگوی ریزش موی مردانه مشاهده می‌گردد، دچار عقب رفتگی نمی‌شود. توجه داشته باشید طاسی کامل به ندرت در بین خانم‌ها مشاهده می‌شود، مگر اینکه تولید هورمون آندروژن از سطح عادی بسیار بالاتر رود.

دلایل: وضعیت کلی ریزش مو با الگوی زنانه هنوز به‌طور کامل شناخته شده نیست، اما دلایل احتمالی ایجاد این مشکل عبارتند از:

۱- شرایط ژنتیک قوی به ارث رسیده از یکی از والدین یا هر دوی آن‌ها

۲- بالا رفتن سن

۳- تغییر در سطح هورمون‌های مردانه و هورمون آندروژن (به‌طور خاص پس از یائسگی).

به هر حال، در صورت درمان نشدن این مشکل، ریزش موی فرد در نتیجه آن دائمی خواهد بود.

ریزش موی تلوژن افلوویوم (telogen effluvium)

این نوع ریزش مو در اصطلاح آلوپسی ناشی از استرس نیز نامیده می‌شود، زیرا این شرایط به شدت احساسی است و جنبه روانی دار، داین مشکل به صورت ناگهانی برای فرد ایجاد شده و ریزش موی گسترده و شدید را در ناحیه سر به همراه دارد. در اکثر مواقع ایجاد این مشکل را می‌توان در هنگام شانه زدن یا شستشوی موها تشخیص داد. توجه داشته باشید در حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد مشکلات ریزش مو در این حالت در مرحله رشد آناژن (anagen phase) و حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد در مراحل کاتاژن (catagen phase) و تلوژن (telogen phase) هستند.

دلایل: استرس شدید می‌تواند باعث شود رشد مو در مرحله آناژن دچار مشکل شده یا به مرحله تلوژن وارد شود. در نتیجه این شرایط وضعیت موها دچار مشکل شده و مستعد ریزش خواهد شد.

ریزش موی قارچی سر (tenia capitis)

این شرایط در نتیجه یک عفونت پوستی ایجاد شده و معمولاً در کودکان تازه راه افتاده و نیز کودکانی که تازه وارد مدرسه می‌شوند، مشاهده می‌شود، این عفونت یکی از عمده‌ترین دلایل ریزش مو در بین کودکان است و در موارد نادر در بین افراد بالغ و بزرگ‌سال مشاهده می‌شود. طاسی فرد در نتیجه عفونت قارچی معمولاً به صورت ریزش موی تکه‌ای مشاهده شده و این ریزش در کل ناحیه سر ممکن است گسترده باشد.

علائم: این شرایط باعث التهاب و ایجاد زخم‌های چرکی بر روی سر فرد می‌شود. همچنین این وضعیت می‌تواند با تب خفیف و ورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن همراه باشد. به این ترتیب موی رشد کرده بر روی نواحی دچار عفونت دچار ریزش شده و از آن‌ها لکه‌های ریز سیاه بر روی سر باقی می‌ماند.

دلایل: ریزش موی قارچی سر یک نوع خاص از ریزش مو است که در نتیجه عفونت قارچی در ناحیه سر ایجاد می‌شود. این نوع ریزش مو واگیردار است و در صورت استفاده از شانه، برس، و کلاه مشترک بین افراد پخش می‌شود. به هر حال، هنگامی که عفونت درمان شده و از بین برود، رشد مو به حالت اولیه آن باز خواهد گشت.

ریزش موی ناشی از کشش (traction alopecia)

این نوع ریزش مو اغلب در نتیجه کشیدن مو یا وارد کردن فشار مداوم به آن ایجاد می‌شود. به این ترتیب استفاده از مدل‌های خاص مو همچون موی دم‌اسبی که نیازمند کشیدن مو است، باعث ایجاد این مشکل برای فرد می‌شود. این الگوی ریزش مو در اکثر مواقع بین افراد نوجوان و جوان مشاهده می‌شود.

در صورتی که به‌موقع علت ایجاد این مشکل برطرف شود، امکان بازگشت شرایط رشد مو به حالت عادی وجود خواهد داشت. با این وجود اگر اقدامات مورد نیاز در زمان مناسب انجام نشود، تغییر شرایط مو احتمالاً نمی‌تواند به رشد مجدد مو کمک کند. در حقیقت اگر این مشکل به‌موقع برطرف نشود، کشیدگی مداوم مو می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به پیازهای مو شود و در صورتی که این آسیب‌دیدگی تشدید شود، احتمال بازگشت شرایط رشد مو به وضعیت عادی به‌طور مشخص کاهش خواهد یافت.

درمان علمی ریزش مو

درمان ریزش مو در اکثر موارد بر اساس علت آن انجام می‌شود، به این ترتیب در مواردی که عفونت، استرس و بیماری باعث بروز مشکلات مربوط به ریزش مو شده باشند، قطعی‌ترین درمان استفاده از داروهای متناسب با عامل به وجود آورنده مشکل است. علاوه بر این گاهی اوقات برای کمک به رویش مجدد مو از درمان‌هایی مثل تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP)، مزوتراپی و لیزر درمانی نیز استفاده می‌شود.

به هر حال، گاهی اوقات بیمار به قدری دیر برای درمان به مطب پزشک مراجعه می‌کند که دیگر مصرف دارو و استفاده از سایر روش‌های درمانی تأثیری در رشد مجدد موها نخواهد داشت. در این موارد متخصصان ما به بیماران خود استفاده از روش‌های ترمیم و کاشت طبیعی موی سر، ابرو و مژه را پیشنهاد می‌کنند

نکات مراقبتی برای جلوگیری از ریزش مو

اغلب ما نکاتی را به صورت روزمره و عادت رعایت می‌کنیم که با بازبینی در آنها و رعایت برخی موارد به صورت جزئی می‌تواند ریزش مو را محدود کرد، این نکات عبارتند از:

گاهی علت ریزش مو شستشوی نامناسب است؛ شانه کردن مو در حمام، استفاده از شوینده‌های که تناسب با جنس مو ندارند، با آب داغ حمام کردن، ماساژ سفت و سخت مو در حمام، خشک کردن با حوله و کشیدن مدام آن روی مو از این علل هستند. می‌توان به راحتی از این موارد اجتناب کرد.

آفتاب شدید و سرمای زیاد هم می‌توانند تأثیرات منفی بر روی موهای فرد به جای بگذارند. برای همین توصیه می‌شود از کلاه حصیری و چتر در تابستان و از کلاه پشمی و شال در زمستان استفاده شود.

علاوه بر شستشو قرار گرفتن در محیط‌های دارای آلودگی از جمله گرد و خاک و آلودگی شیمایی خود علت ریزش مو است. این عامل زمانی تشدید می‌شود که فرد بعد از قرار گرفتن در معرض الودگی‌ها اقدام به شستن موها خود نکند تا چربی‌ها یا مواد آلوده از موها جدا شوند.

دیگر علت ریزش مو نداشت شناخت صحیح نسبت به جنس مو است. افراد اگر ندانند که موهای خشک یا چرب دارند و متناسب با آن اقدام به نگهداری از موهایشان نکند به مرور زمان عارضه‌هایی چون شوره سر، التهاب خشکی و ریزش مو را تجربه خواهند کرد.

تغذیه مناسب برای جلوگیری از ریزش مو

متخصصان تغذیه در خصوص عوامل تغذیه‌ای مهم در ریزش مو، تاکید دارند ریزش مو، داشتن موهای ضعیف و آسیب دیده و از دست دادن تعداد زیادی از موها می‌تواند علامت یک بیماری و یا مشکل خاصی باشد البته برخی شرایط سبب می‌شوند موها تحت تأثیر قرار گیرند،

ریزش مو می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد عوامل وراثتی، هورمونی، استرس، زایمان در خانم‌ها، مصرف برخی داروها و تغذیه از جمله عواملی هستند که می‌توانند سبب ریزش مو شوند.

وی اظهار کرد: در بحث تغذیه چند نوع ویتامین و مواد معدنی هستند که نقش مؤثری را در سلامت مو دارند از جمله ویتامین‌های گروه B، B۶، اسید فولیک جز ویتامین‌هایی هستند که کمبود آن می‌تواند سبب ریزش مو شود؛ منابع غذایی که شامل ویتامین‌های گروه B می‌شوند می‌توان به حبوبات، مخمر، سبوس غلات برنج و گندم، مغزها، تخم مرغ، سویا و هویج اشاره کرد.

منابع غذایی بیوتین هم نقش مهمی برای ریزش مو دارد که در این خصوص هم می‌توان به منابعی مانند عدس، گردو، مخمر و برنج قهوه‌ای اشاره کرد، همچنین ویتامین C که در مرکبات و سبزیجات به مقدار زیاد وجود دارد می‌تواند نقش مؤثری در بهبود ریزش مو داشته باشد.

وی بیان کرد: ویتامین E که جز ویتامین‌ها و دسته آنتی اکسیدان‌ها است به عنوان عامل ضد پیری و در جهت حفظ سلول‌های بدن نقش دارد و از جمله موارد دیگری است که در ریزش مو می‌تواند نقش داشته باشد که در منابع غذایی از جمله دانه‌ها یا روغن‌هایی که با این ویتامین غنی شده‌اند وجود دارد.

زینک یا روی از جمله مواد معدنی است که در بحث ریزش مو بسیار اهمیت دارد: زینک و روی نیز از جمله مواد معدنی است که در ریزش مو تأثیر دارد که در آجیل، گوشت، غذاهای دریایی و میگو دیده می‌شود.

کارشناسان تغذیه اظهار کردند کمبود آهن خصوصاً در خانم‌ها موارد دیگری است که می‌تواند منجر به ریزش مو شود و برای رفع این کمبود باید از منابع غذایی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، دل و جگر و در بین خشکبار به خرما و کشمش که حاوی آهن است یاد کرد گفتنی است؛ مصرف بیش از اندازه ویتامین‌ها می‌تواند مشکلاتی را سبب شود برای مثال مصرف بیش از اندازه ویتامین A می‌تواند سبب تحریک ریزش مو شود.

کمبود پروتئین هم در واقع سبب ریزش مو می‌شود بنابراین مصرف گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ که از منابع خوب پروتئین است در کنار عدس، لوبیا، نخود باید مورد توجه قرار گیرد.

از جمله عوامل تغذیه‌ای دیگر در بحث ریزش مو رژیم‌های غذایی سر سخت و طولانی مدت است که به دلیل کمبود مواد غذایی در بدن ریزش مو بروز می‌کند بنابراین در این موارد مراجعه به متخصص تغذیه ضرورت پیدا می‌کند و متخصصان تغذیه با توجه به نوع ریزش مو در افراد از مکمل‌ها استفاده می‌کنند همچنین استفاده از رژیم متنوع، متعادل و متناسب می‌تواند از ریزش مو جلوگیری کند

شش روش درمان خانگی ریزش شدید مو

گیاه ختمی

ختمی یا گل بامیه، می‌تواند مواد مورد نیاز مو را تأمین کند، از سفید شدن زودرس مو جلوگیری نماید و شوره سر را درمان کند.

آمله (انگور فرنگی هندی)

برای افرادی که از ریزش موی سر خود رنج می‌برند، انگور فرنگی هندی یک معجزه است. این ماده سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌تواند فرآیند ریزش مو را کندتر کند.

حنا

حنا عمدتاً به عنوان یک رنگ مو طبیعی با نرم کننده استفاده می‌شود اما خواص موجود در آن برای استحکام ریشه مو بسیار مفید است. اگر حنا را با سایر مواد ترکیب کنید، نتیجه بهتری دریافت خواهید کرد.

نارگیل

نارگیل مزایای بسیار زیادی برای سلامتی موهای شما دارد. این ماده نه تنها می‌تواند باعث رشد دوباره موها شود بلکه آن را نرم‌تر می‌کند. نارگیل دارای اسیدهای چرب مفید، مواد معدنی و پروتئین‌هایی است که می‌تواند شکست مو را کمتر کند. این ماده همچنین سرشار از پتاسیم و آهن است. شما می‌توانید از روغن نارگیل یا شیر آن برای جلوگیری از ریزش موهای خود استفاده کنید.

سیر

پیاز، سیر سولفور بالایی دارد. به همین خاطر در طب سنتی از آن برای رشد مجدد موها استفاده می‌شود.

آب پیاز

پیاز سرشار از سولفور است و با افزایش تولید کلاژن، باعث رشد موها می‌شود. استفاده از آب آن بر روی پوست سر می‌تواند ریزش مو را تحت کنترل خود بگیرد.