به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری آلزایمر یا فراموشی یک نوع اختلال عملکرد مغزی است که در آن به تدریج توانایی‌های ذهنی بیمار تحلیل می‌رود. بارزترین نوع زوال عقل، اختلال حافظه است که کم کم ایجاد شده و پیشرفت می‌کند. در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود، اما به تدریج یادآوری خاطرات قدیمی فرد نیز آسیب می‌بیند. در همین ارتباط با دکتر شهرام مزدکی، متخصص مغز و اعصاب گفت و گویی داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
آیا بیماری آلزایمر ارثی است و چگونه می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد؟
بسیاری از افرادی که یکی از بستگان آنها دچار آلزایمر است در این مورد سوال می‌کنند که آیا احتمال دارد خود آنها نیز به آلزایمر مبتلا شوند؟ در این باره باید گفت که در بیشتر موارد آلزایمر، که به آن آلزایمر تک‌گیر نیز می‌گویند و سالمندان بالای ۶۵ سال به آن مبتلا می‌شوند، نقش وارثت چندان چشمگیر نیست. یعنی فرزندان یا برادر یا خواهر فرد تنها اندکی احتمال بیشتر برای ابتلا به بیماری دارند،. اما در نوع دیگر آلزایمر که تنها در پنج درصد موارد دیده می‌شود و به آن آلزایمر خانوادگی هم گفته می‌شود، سن ابتلا زیر ٦٥ سال است و حتی در جوانان نیز این بیماری دیده می‌شود. نقش وارثت در نوع دوم آلزایمر، بسیار پررنگ‌تر بوده و احتمال ابتلای فرزندان هم بسیار بالا است. در حال حاضر تست ژنتیکی که احتمال ابتلای افراد به آلزایمر را به طور قطعی پیش بینی کند وجود ندارد اما با تغذیه سالم، ورزش، مطالعه و تشخیص و درمان به موقع، می‌توان تا حد زیادی عوارض ناشی از آلزایمر را به تعویق انداخت و پیشرفت این بیماری راکنترل کرد.
آیا کاهش حس بویایی نشانه بروز آلزایمر است؟
علاوه بر گرفتگی مخاط بینی در سرماخوردگی، آلرژی و سینوزیت، علل دیگری هم می‌توانند منجر به کاهش حسب بویایی یا "آنوسمی"شوند که از جمله آنها می‌توان به استرس، بالا رفتن سن، مصرف دخانیات، بعضی داروها، مواد شیمیایی، ابتلا به بعضی بیماری‌ها و در نهایت آسیب مغزی در اثر سکته، جراحی و تومور اشاره کرد همچنین کاهش حس بویایی از علائم زودرس بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون محسوب می‌شود و می‌تواند حتی ماه‌ها و سال‌ها قبل از بروز سایر علائم مربوط به این بیماری‌ها ظاهر شود.
مبتلایان به آلزایمر با چه مشکلاتی مواجه می‌شوند و چگونه می‌توان از این بیماران مراقبت کرد؟
بر خلاف تصور عموم افراد، فراموشی بزرگترین مشکل مبتلایان به آلزایمر نیست بلکه بیشترین مشکلات فرد بیمار و اطرافیان آنها مربوط به اختلالات رفتاری، بی‌قراری، توهم، هذیان و اختلالات خواب فرد است. این بیماران به شدت دچار توهم و هذیان می‌شوند و گاه در مورد افکار اشتباه خود لجاجت می‌کنند. اطرافیان بیمار در زمان بروز این رفتارها باید با آنها مهربان و صبور باشند و نسبت به بدرفتاری‌های بیمار اظهار بی‌اعتنایی کرده و تا حد ممکن توجه بیمار را به موضوعات دیگری جلب کنند. بیماران مبتلا به آلزایمر ممکن است به طور دائم سوالات تکراری بپرسند در این زمان باید با خوش‌رویی به آنها پاسخ بدهید، زیرا فرد بیمار به یاد نمی‌آورد لحظه قبل پاسخ سوال خود را دریافت کرده است.
تلاش کنید ساعت غذا خوردن و خوابیدن بیمار را به طور ثابت تنظیم کنید همچنین بیمار را در روابط اجتماعی و خانوادگی شرکت دهید. محیط منزل بیمار مبتلا به آلزایمر باید امن باشد و برچسب‌هایی برای راهنمایی بیمار استفاده شود. اطرافیان باید به فکر حفظ سلامت روحی و روانی خود بوده، برنامه‌های تفریحی و سرگرمی داشته باشند و از سایر بستگان هم در نگهداری و مراقبت از بیمار کمک بگیرند. در نهایت اگر بیماری به حدی پیشرفت کرد که روابط خانوادگی اطرافیان و سلامت روح و روان آنها در خطر بود، باید بدون داشتن عذاب وجدان بیمار را به مراکز نگهداری از سالمندان منتقل کنند.
داروهای ضد آلزایمر چگونه اثر می‌کنند؟
ماده‌ای به نام "کولین" که از دسته ویتامین‌های گروه ب است اگر با ماده دیگر به نام "استیل کوانزیم آ" ترکیب شود ترکیب جدید "استیل کولین" را تولید می‌کند که یکی از مهمترین میانجی‌ها در انتقال پیام عصبی محسوب می‌شود و در بسیاری کارهای عصبی مانند حافظه و یادگیری نقش دارد. در بیماری آلزایمر، میزان استیل کولین در مغز کم شده و ارسال پیام بین دو سلول عصبی مختل می‌شود. داروهایی که در مبتلایان به آلزایمر تجویز می‌شوند باعث افزایش استیل کولین می‌شود و درنتیجه حافظه و سایر اعمال شناختی بیمار را بهبود می‌بخشد همچنین داروی دیگری به نام "سیتی کولین" که از مشتقات کولین است می‌تواند بهبود قابل توجهی در حافظه و علائم رفتاری بیمار به ویژه بعد از سکته مغزی ایجاد کند.
کدام مواد غذایی برای مغز مفید است و چگونه می‌توانیم مغزمان را جوان نگه داریم؟
اگر می‌خواهید از پیر شدن مغز جلوگیری کنید باید یک رژیم غذایی غنی از اسیدهای آمینه ضروری، روغن‌های امگا، مواد معدنی و ویتامین‌ها را مصرف کنید بدین ترتیب که هفته‌ای حداقل دو وعده ماهی میل کنید که میزان هر وعده ماهی، برشی از گوشت آن به اندازه کف دست باشد البته باید از سرخ کردن ماهی اجتناب شود، زیرا امگا ۳ موجود در آن از بین می‌رود. سایر غذاهای مفید برای مغز شامل تخم مرغ، انواع آجیل به ویژه گردو، غلات کامل یعنی غلات سبوس دار مانند نان سنگک، نان تست و نان جو و همچنین چای سبز، و شکلات تلخ است. از بین میوه‌ها و سبزیجات نیز مصرف توت و کلم برای مغز و حافظه بسیار مفید است همچنین بعد از ۴۰ سالگی در هر دهه مغز حدود پنج درصد کوچک‌تر شده که منجر به افسردگی و آلزایمر می‌شود، اما انجام تمرینات ورزشی از تحلیل مغز در سنین پیری جلوگیری می‌کند.
مغز انسان توانایی ساخت یاخته‌های عصبی و سیناپس‌ها را دارد، اما این فرایند زمانی بهتر عمل می‌کند که مدام مغزمان را وادار کنیم چیزهای تازه یاد بگیرد. مغز چیزهای تازه را دوست دارد. هنرهای دستی، بازی‌ها، حتی یک دستور آشپزی جدید، همگی باعث ساخت یاخته‌های عصبی می‌شود و هرچه فعالیت‌های جدید سخت‌تر و پیچیده‌تر باشد، نتیجه بخش‌تر است.
گفتگو از: مرجان حسینی، خبرنگار خبرگزاری ایمنا
نظر شما