به گزارش ایمنا هر سال اول دسامبر به نام روز جهانی ایدز نامگذاری شده و در سال ۲۰۲۰، توجه جهانی بر اپیدمی کووید ۱۹ و تأثیر آن بر زندگی و معیشت افراد متمرکز است، روز جهانی ایدر در سال ۲۰۲۰ با ۱۱ آذر ۱۳۹۹ برابر است.
ایدز چیست؟
ایدز AIDS) یا نشانگان اکتسابی کمبود ایمنی (Acquired immune deficiency syndrome)، نوعی بیماری است که با ورود ویروس و حمله به دستگاه ایمنی توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود.
HIV چیست؟
ویروس نقص ایمنی انسانی (Human immunodeficiency virus) یا اچ‌آی‌وی (HIV)، نوعی ویروس آهسته‌گستر (ویروس با سرعت تکثیر پایین) و عامل بیماری ایدز است، HIV به یاخته‌های حیاتی دستگاه ایمنی بدن از جمله لنفوسیت تی کمک‌کننده، درشت‌خوارها حمله می‌کند. اچ‌آی‌وی ویروسی است که با مختل کردن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از یاخته‌های مسؤول هماهنگی ایمنی منجر به نقص دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که به آن ایدز می‌گویند.
بیماری ناشی از اچ آی وی چیست؟
بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد) فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوآنزایی را تجربه کند که در همه افراد قطعی نیست. به همین دلیل معمولاً این بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائمی دنبال می‌شود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته می‌شود. هر چقدر که بیماری پیشرفت یابد، ضعف بیشتری در دستگاه ایمنی بدن پیدا و باعث می‌شود که افراد به عفونت‌هایی مانند عفونت و سرطان‌های فرصت‌طلب و تومور دچار شوند، البته معمولاً در افرادی که دستگاه ایمنی آن‌ها به خوبی عمل می‌کند تأثیرگذار نیست. در نهایت بیماری زمانی وارد مرحله سوم یا ایدز خواهد شد که شمار سلول‌های CD۴+ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر برسد. از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ده سال و یا بیشتر به درازا بکشد در این مدت گرچه فرد به ظاهر تندرست به نظر می‌رسد، ولی ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.
شعار روز جهانی ایدز ۲۰۲۰
شعار و موضوع روز جهانی ایدز امسال responsibility Shared, solidarity Global است که همبستگی جهانی، مسئولیت مشترک ترجمه می‌شود. حذف انگ و تبعیض، توجه به عموم افراد جامعه جهت دریافت خدمات سلامت بر اساس رویکردهای عدالت محور، از کلیدهای اصلی مواجه به اپیدمی‌هایی از قبیل کووید ۱۹ و اچ آی وی است. کارشناسان معتقدند واکنش به همه گیری کووید -۱۹ نشان داد که جهان از منابع، فناوری و سرمایه سیاسی لازم برای مقابله مؤثر با بیماری ایدز به عنوان عامل تهدید کننده بهداشت عمومی برخوردار است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) و مؤسسات خیریه مختلف با ابراز نگرانی از اینکه بحران کووید -۱۹ یک دهه پیشگیری از ویروس HIV را تضعیف کند، از دولت‌ها درخواست کرده‌اند از بیماری ایدز که سال گذشته نزدیک به ۷۰۰ هزار قربانی بر جا گذاشته، غافل نشوند.
راه‌های انتقال ایدز
- خون و فراورده‌های آن
- تزریق مشترک
- مادر به جنین
- رابطه جنسی
مبتلایان به ایدز در جهان
سالانه حدود ۱.۷ میلیون نفر در دنیا به ویروس HIV آلوده می‌شوند هرچند در گزارش جدید برنامه مشترک ملل متحد در زمینه ایدز هشدار داده شده که در نتیجه شیوع کرونا ویروس ممکن است تا پایان سال ۲۰۲۲ حدود ۲۹۳ هزار مورد جدید دیگر ثبت شود.
طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت ۸۱ درصد از افراد آلوده به HIV از وضعیت خود اطلاع دارند، ۶۷ درصد آنان درمان‌های آنتی رتروویرال دریافت می‌کنند و تنها ۵۹ درصد از این گروه به سرکوب ویروس دست پیدا کرده‌اند که سیستم ایمنی بدن آنان می‌تواند عملکرد خود را داشته باشد و از بیماری پیشگیری کند.
از زمان شیوع بیماری کووید -۱۹ اوضاع در کشورهایی با بالاترین میزان افراد آلوده به HIV در جهان از جمله کشورهایی مانند کنیا، مالاوی، نیجریه و اوکراین رو به وخامت رفته است. طی هشت ماه گذشته مراکز ارائه خدمات پیشگیری از ویروس HIV تعطیل شده‌اند، تعداد تست‌های تشخیصی کاهش پیدا کرده و ذخایر مهم داروهای آنتی رتروویرال نیز کم شده است.
ایدز در لردگان
در مهرماه ۹۸ با انتشار خبر ابتلای تعدادی از اهالی روستای چنار محمودی از توابع لردگان در استان چهارمحال و بختیاری و تجمع عده‌ای از مردم که معتقد بودند بهورز شبکه بهداشتی وزارت بهداشت عامل انتقال ویروس ایدز به روستاییان بوده است توجه مردم ایران بیشتر به این بیماری جلب شد.
مبتلایان به ایدز در ایران
تخمین مبتلایان زنده اچ آی وی در کشور ایران حدود ۶۰ هزار نفر است. تا آخر شهریور ماه سال نود و نه، ۲۲ هزار و ۴۰۶ نفر مبتلای زنده به اچ آی وی ثبت شدند که از این تعداد نزدیک به ۱۶ هزار نفر به مراکز درمانی متصل شدند و خدمات درمانی دریافت می‌کنند.
۷۱ درصد از مبتلایان به اچ آی وی که شناخته شدند در سال اخیر به صورت فعال برای مراقبت و درمان مراجعه کردند، سطح ویروس در بدن ۶۴ درصد از کسانی که دارو دریافت می‌کنند به حدی کاهش پیدا کرده که قابلیت انتقال به دیگری را ندارد.
افزایش ابتلای زنان به اچ آی وی در ایران
در کل موارد شناسایی شده سهم زنان ۱۸ درصد و سهم مردان ۸۲ درصد بوده است. در سال گذشته ۲۹ درصد موارد جدید شناسایی شده خانم‌ها بودند و در ۶ ماهه نخست امسال هم حدود ۳۰ درصد موارد زنان بودند. از کل موارد تشخیص داده شده مبتلا به بیماری ۵۹ درصد احتمال انتقال بیماری از طریق اعتیاد تزریقی است و انتقال از طریق رابطه جنسی ۲۳ درصد گزارش شده است. همچنین ۱.۷ درصد انتقال از طریق مادر به جنین است. موارد جدید تشخیص داده شده ما در سال گذشته نیز نشان دهنده ۴۷ درصد انتقال جنسی و ۲۷ درصد اعتیاد تزریقی بوده است. همچنین در شش ماه نخست امسال نیز حدود ۵۰ درصد انتقال بیماری از راه جنسی و ۲۳ درصد از طریق اعتیاد تزریقی بوده است.
گروه سنی مبتلایان به اچ آی وی در ایران
۵۰ درصد از مبتلایان شناسایی شده به بیماری اچ آی وی در گروه سنی ۲۰ تا ۳۵ سال هستند.
کنترل اچ آی وی
اچ آی وی یک بیماری عفونی قابل کنترل است، در صورت تشخیص زودهنگام و شروع درمان، نه تنها فرد عمر طبیعی خواهد داشت، بلکه قابلیت انتقال بیماری به دیگران نیز نزدیک به صفر می‌شود.
- بیشتر بخوانید: ۱۰ آذر؛ روز جهانی ایدز+جدیدترین روش‌های پیشگیری و درمان
زمان طلایی درمان ایدز
اگر اتفاقی برای کسی رخ دهد و یا در معرض رفتارهای پرخطر قرار گیرد، باید پیش از سپری‌شدن ۷۲ ساعت از وقوع حادثه، که زمان طلایی درمان است به مرکز مشاوره مراجعه کند و با انجام مشاوره و آزمایش رایگان، تحت درمان قرار بگیرد اما اگر بعد از ۷۲ ساعت مراجعه کند، درمان تأثیری نخواهد داشت.
نظر شما