به گزارش ایمنا مسعود کیمیایی از چهره‌های برجسته سینمای ایران و از چهره‌های اصلی موج نو سینمای ایران است. وی معروف به استاد قهرمان‌سازی در سینمای ایران است.
بیوگرافی مسعود کیمیایی
مسعود کیمیایی در ۷ مرداد ۱۳۲۰ در کوچه سید ابراهیم خیابان ری تهران به دنیا آمد. او در خانواده‌ای شش‌نفره به دنیا آمد و دو خواهر و یک برادر دارد. مسعود تحصیلات متوسطه خود را در دبیرستان بدر گذراند و دیپلم خود را از این مدرسه دریافت کرد. وی در زمینهٔ کارگردانی تحصیلات دانشگاهی ندارد و آموخته‌های فنی او از حضور در گروه دستیاران فیلم قهرمان به کارگردانی ژان نگولسکو و دستیاری ساموئل خاچیکیان برای فیلم خداحافظ تهران است. مسعود پس از پایان دبیرستان همراه چند تن از دوستانش گروه انتشارات طرفه را پایه گذاری کرد، از همان دوره به موسیقی هم علاقه‌مند شد و چند ساز مانند پیانو و گیتار را در حد غیر حرفه‌ای می‌نوازد. اما بیشترین کشش و علاقه او به سینما بود.
مسعود کیمیایی اولین فیلمش، بیگانه بیا، را در سال ۱۳۴۷ ساخت، که از ساختار مستحکمی برخوردار نبود و اقبال چندانی نیز نیافت. یک سال بعد فیلم قیصر شرایط را تغییر می‌دهد. قیصر گرچه در نمایش اول خود در میان عامه مردم پسندیده نشد، اما در اکران دوم در فروش رکورد شکست. قیصر به یک سمبل تبدیل، و داستانش هم به یک ژانر انتقام شخصی تبدیل شد. این فیلم با موسیقی اسفندیار منفر دزاده، تیتراژ عباس کیارستمی، میکس روبیک منصوری در دو سال متوالی روی پرده سینماها رفت و به اثری ماندگار و قابل توجه در تمامی ادوار تبدیل شد. قیصر دارای دیالوگ‌های پر از واژه به زبان کوچه بازاری تهران اصیل بود. قیصر اولین فیلمی بود که برای آن موسیقی متن ساخته شد. تیتراژ درست و حسابی داشت و تولد قهرمانان مسعود کیمیایی بود. فیلم سینمایی قیصر در جشنواره‌های مختلفی مانند فوروم دزامایژ، سینما توپیا پاریس و موزه ماچیدا حضور داشت، کیمیایی در سال ساخت قیصر بیست و هشت سال سن داشت. علی شریعتی، ابراهیم گلستان، عباس کیارستمی، داریوش مهرجویی، اصغر فرهادی و نجف دریابندری از قیصر تمجید کرده‌اند.
یکی از بارزترین توانایی‌های مسعود کیمیایی در فیلم‌نامه‌هایش دیالوگ‌ها و مونولوگ‌های خاص او است که اکثر آن‌ها جز دیالوگ‌های ماندگار سینمای ایران شده‌اند. پیام قهرمانان فیلم‌های کیمیایی در چند دیالوگ مهم و منحصربه‌فرد در لابه‌لای فیلم آشکار می‌شود. پیامی که آرمان‌های ناب ایرانی را به تصویر می‌کشد.
وی در سال ۱۳۵۰ داش آکل را کارگردانی کرد و در سال ۱۳۵۴ گوزن‌ها را خلق کرد، آخرین اثر او قبل از انقلاب فیلم سفر سنگ سال ۱۳۵۶ بود تا اینکه سال ۱۳۶۰ با کارگردانی فیلم خط قرمز دوباره پا به عرصه سینما گذاشت. تم اغلب فیلم‌های کیمیایی با باورها و ارزش‌های انسانی در جایگاه یک فیلمساز جامعه گرا ساخته شده‌اند و از جوانمردی، غیرت و رفاقت تا سر حد مرگ قصه می‌گوید.
بیشتر بخوانید: به مناسبت تولد مسعود کیمیایی؛ یک مرد بود، یک مرد
همسر مسعود کیمیایی
مسعود کیمیایی تاکنون سه بار ازدواج کرده‌است. وی پس از طلاق از همسر اولش که دختری به نام گیلدا از او دارد، با گیتی پاشایی ازدواج کرد که حاصل آن پولاد کیمیایی بود و دو سال پس از فوت او با همسر سومش ازدواج کرد.
پسر مسعود کیمیایی
پولاد کیمیایی ۲۳ تیر ۱۳۵۹ متولد شد و بازیگر و کارگردان است.
آثار مسعود کیمیایی
فیلم
- بیگانه بیا (۱۳۴۷)
- قیصر (۱۳۴۸)
- رضا موتوری (۱۳۴۹)
- داش‌آکل (۱۳۵۰)
- بلوچ (۱۳۵۱)
- خاک (۱۳۵۲)
- گوزن‌ها (۱۳۵۳)
- پسر شرقی (فیلم کوتاه، ۱۳۵۴)
- غزل (۱۳۵۵)
- اسب (فیلم کوتاه، ۱۳۵۵)
- سفر سنگ (۱۳۵۶)
- خط قرمز (۱۳۶۰)
- تیغ و ابریشم (۱۳۶۴)
- سرب (۱۳۶۷)
- دندان مار (۱۳۶۸)
- گروهبان (۱۳۶۹)
- ردپای گرگ (۱۳۷۰)
- تجارت (۱۳۷۳)
- ضیافت (۱۳۷۴)
- سلطان (۱۳۷۵)
- مرسدس (۱۳۷۶)
- فریاد (۱۳۷۷)
- اعتراض (۱۳۷۸)
- سربازهای جمعه (۱۳۸۲)
- حکم (۱۳۸۳)
- رئیس (۱۳۸۵)
- محاکمه در خیابان (۱۳۸۷)
- جرم (۱۳۸۹)
- متروپل (۱۳۹۲)
- قاتل اهلی (۱۳۹۵)
- خون شد (۱۳۹۸)
تهیه کننده
- شیرک (۱۳۶۶)
- معکوس (۱۳۹۷)
کتاب‌های مسعود کیمیایی
- جسدهای شیشه‌ای، رمان، ۱۳۸۰، انتشارات آتیه
- زخم عقل، دفتر شعر، دی ماه ۱۳۸۲، نشر ورجاوند
- حسد بر زندگی عین‌القضاه ۱۳۸۴، نشر ثالث
- سرودهای مخالف ارکسترهای بزرگ ندارند
جوایز مسعود کیمیایی
داخلی
- برنده جایزه بهترین کارگردانی در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
- برنده جایزه بهترین فیلم در دومین جشنواره سینمایی سپاس تهران برای فیلم قیصر ۱۳۴۸
- برنده جایزه بهترین فیلم به مفهوم مطلق و بهترین کارگردانی جشنواره سینمایی سپاس برای فیلم داش‌آکل ۱۳۵۰
- نامزد جایزه بهترین آنونس بخش مسابقه مواد تبلیغاتی فیلم‌ها از هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم سرب ۱۳۶۸
- برنده جایزه بهترین فیلم از انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران برای فیلم دندان مار ۱۳۶۸
- کاندید تندیس زرین بهترین طراحی صحنه و لباس از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵
- کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از اولین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سلطان ۱۳۷۵
- کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸
- کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم اعتراض ۱۳۷۸
- کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم فریاد ۱۳۷۸
- کاندید تندیس زرین بهترین فیلم از سومین دوره جشن خانه سینما برای فیلم سربازهای جمعه ۱۳۸۳
- برنده جایزه ویژه هیئت داوران برای فیلم جرم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر ۱۳۸۹
- برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلم از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
- کاندید سیمرغ بلورین بهترین فیلم‌نامه از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
- کاندید سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم جرم ۱۳۸۹
- تندیس حافظ بهترین فیلم جشن دنیای تصویر برای فیلم محاکمه در خیابان ۱۳۹۱
بین‌المللی
- برنده جایزه بهترین فیلم‌نامه انجمن بین‌المللی فیلم تاشکند برای فیلم داش آکل ۱۹۷۱
- برنده مدال نقره جشنواره بین‌المللی فیلم مانهایم-هایدلبرگ برای فیلم غزل ۱۹۷۶
- برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
- برنده جایزه پلاک طلایی سازمان بین‌المللی سینمای کاتولیک جشنواره بین‌المللی فیلم قاهره برای فیلم سفر سنگ ۱۹۷۹
- برنده مدال طلای شهر جیفونی برای بهترین فیلم (مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی) از بیستمین دوره جشنواره فیلم جیفونی ۱۹۹۰
- نامزد جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
- نامزد جایزه شیر طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز برای فیلم گروهبان ۱۹۹۲
- برنده جایزه ذکر ویژه جشنواره بین‌المللی فیلم برلین برای فیلم دندان مار ۱۹۹۱
- نامزد هوگو طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم شیکاگو برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲
- برنده جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل برای فیلم دندان مار ۱۹۹۲
آثاری درباره مسعود کیمیایی
کتاب‌ها
- مسعود کیمیایی و جهان رمان / نقدی از آرش سنجابی و منصور یاقوتی - نشر افراز
- هستی‌شناسی فهم / نقد ادبی از آرش سنجابی و منصور یاقوتی - کتاب آمه
- مجموعه مقالات در نقد و معرفی مسعود کیمیایی / از خط قرمز تا فریاد - زاون قوکاسیان - انتشارات آگاه
- شناخت‌نامه مسعود کیمیایی / در دو جلد از مهدی مظفری ساوجی
- سنگ قیصر / جست‌وجوی خط مبارزه در آثار مسعود کیمیایی ۱۳۵۶ – ۱۳۴۵ / نوشته مشترک پیر بالدوکی و بهرام شیراوژن و ترجمه جمشید ارجمند
مستندها
- قهرمان آخر ساخته جواد طوسی
- آقای کیمیایی ساخته امیر قادری
- حکم رئیس
- قیصر: چهل سال بعد
- وقت رو به انتهاست
- جفت شش
- سوار خسته می‌تازد
نمایش آثار
- گالری گلستان: نمایشگاه عکس‌های عزیز ساعتی با عنوان با کیمیایی در تهران در اوایل اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ در گالری گلستان برگزار شد. در این نمایشگاه حدوداً با سی عکس، گوشه‌ای از دنیای سینمایی کیمیایی به نمایش گذاشته شده بود.
- موزه هنرهای معاصر: هفته فیلم مسعود کیمیایی با عنوان پنج دهه با مسعود کیمیایی به مدت یک هفته در مرداد ماه ۱۳۹۲ در سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
- هتل لاله تهران: در ۹ بهمن ماه ۱۳۹۲ در مراسم تجلیل از سینما داران، از مجموعه آثار رسول ملاقلی‌پور، مسعود کیمیایی و کیومرث پوراحمد رونمایی شد.
بزرگداشت مسعود کیمیایی
- مراسم شب سینمای مسعود کیمیایی در تورنتو، کانادا
- مراسم یک عمر فعالیت سینمایی در بیست و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم فجر
- مراسم بزرگداشت توسط کانون زبان پارسی (مجله بخارا)
- مراسم بزرگداشت سینما تک موزه هنرهای معاصر تهران، سینما کاپری، سینما آزادی
- مراسم بزرگداشت جشنواره بین‌المللی فیلم شهر
- مراسم بزرگداشت دانشگاه خوارزمی و دانشگاه نیما
- مراسم تجلیل نیم قرن فعالیت سینمایی مسعود کیمیایی در موزه سینمای ایران
نظر شما