امکان ابتلا به کبد چرب در افراد دیابتی/ ‌فست فودها و افزایش سرطان های روده ‌و معده

به گزارش خبرنگار ایمنا؛ طبق نتایج یک تحقیق جدید، شیرین کننده های مصنوعی می توانند موجب افزایش اشتها و در نهایت چاقی شوند. میلیاردها نفر در سراسر جهان شیرین کننده های مصنوعی مصرف می کنند و آن را راهکاری برای درمان چاقی می دانند.

محققان در این مطالعه موفق به شناسایی ‌سیستم جدیدی در مغز شدند که شیرینی و انرژی موجود در مواد خوراکی را احساس کرده و در هم می آمیزد.

«گرگ نیلی»، سرپرست تیم تقحیق، در این باره اظهار کرد: «ما مشاهده کردیم بعد از قرارگیری مداوم حیوانات در برابر رژیم غذایی حاوی شیرین کننده مصنوعی ساکرالوز، آنها شروع به پرخوری کردند.»

وی در ادامه افزود: «ما از طریق بررسی سیستماتیک این تاثیر دریافتیم درون مرکز پاداش مغز، حس شیرینی با میزان انرژی تلفیق می شود. زمانیکه شیرینی در مقابل انرژی برای یک مدت معین خارج از تعادل باشد، مغز مجددا تنظیم شده و میزان کالری مصرفی اش را افزایش می دهد.»

در این مطالعه، مگس های میوه برای مدت طولانی (بیش از ۵ روز) در معرض رژیم غذایی مملو از شیرین کننده مصنوعی قرار داده شدند. آنها مشاهده کردند در مقایسه با زمانیکه آنها مواد خوراکی با شیرینی طبیعی دریافت می کردند ۳۰ درصد کالری بیشتری مصرف می کردند.

این مطالعه نشان داد که یک شبکه عصبی پیچیده در واکنش به مواد خوراکی حاوی شیرین کننده های مصنوعی این پیام را به حیوان ارسال می کند که به قدرکافی انرژی مصرف نکرده است.

محققان دریافتند شیرین کننده های مصنوعی موجب تحریک بیش فعالی، بیخوابی و کاهش کیفیت خواب می شوند.

امکان ابتلا به «کبد چرب» در افراد دیابتی

یک فوق‌تخصص گوارش و کبد درباره احتمال بروز کبد چرب در مبتلایان به دیابت نوع دو اظهار کرد: لوزالمعده یکی از اعضای مهم بدن محسوب می‌شود که علاوه بر نقش ترشحی آنزیم‌ها جهت هضم غذا، ‌نقش مهمی هم در زمینه کنترل قند خون ایفا می‌کند. باید توجه کرد که هورمون انسولین منجر به ورود قند خون به داخل سلول‌ها و سوخت و ساز قند در آن‌ها می‌شود. در صورت کمبود جدی این هورمون، افراد به بیماری قندی نوع یک مبتلا می‌شوند که در کودکان و نوجوانان شایع‌تر است.

سید موید علویان افزود: در نوع دو دیابت قندی که در افراد میانسال و بالاتر دیده می‌شود، سلول‌های بدن در اثر چاقی، افزایش وزن، کم‌تحرکی و یا زمینه ژنتیکی، در مقابل اثر انسولین در وارد کردن قند خون به خود مقاومت نشان می‌دهند و به همین دلیل با وجود افزایش میزان ترشح انسولین، ‌قند خون افزایش می‌یابد.

علویان ادامه داد: باید توجه کرد در افرادی که زمینه ابتلا به دیابت در خانواده‌شان قوی است، در معرض دیابت مخفی هستند. معمولا افرادی که مبتلا به دیابت نهفته هستند، ‌ طی بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ ساله به دیابت نوع دوم آشکار مبتلا خواهند شد.

وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین عوامل بروز کبد چرب بیماری دیابت است، گفت: دیابت یکی از بیماری‌های شایع در جهان است. در صورت افزایش قند خون به مقادیر بالا، ‌بیماری دیابت با علائم و نشانه‌هایی چون پر ادراری و دفع ادرار بیش از اندازه در شب، نوشیدن مایعات زیاد برای رفع تشنگی شدید و خستگی مفرط خود را نشان می‌دهد.

علویان با تاکید به اینکه یکی ازعوارض دیابت بروز کبد چرب است، افزود: کبد چرب در دیابت نوع یک شایع نیست، ‌ اما در نیمی از مبتلایان به دیابت قندی نوع دو دیده می‌شود، البته باید توجه کرد که با کنترل دیابت می‌توان از عوارض آن مانند کبد چرب، پیشگیری کرد.

وی تصریح کرد: بر این اساس بیماران دیابتی باید وزن بدن‌شان را در محدوده طبیعی و با توجه به قد و سن حفظ کنند، مصرف حبوبات و میوه‌جات را افزایش دهند، از گوشت بدون چربی، فرآورده‌های لبنی کم‌چرب یا رژیمی استفاده کنند، مصرف قند، شکر و غذاهای سرشار از مواد قندی را به حداقل کاهش دهند و مصرف مشروبات الکلی را قطع کنند.

امیدی تازه  برای بیماران تومور مغزی

متوسط امید به زندگی برای بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما که کشنده ترین نوع سرطان مغز است، بین ۱۵ تا ۱۷ ماه در طول درمان است. در طی تحقیقی که در مورد این بیماری صورت گرفت، محققان دریافتند که تقریبا یک سوم این بیماران هنوز زنده هستند.

برای درمان این بیماری واکسنی وجود دارد و این واکسن از پروتئین های بافتی از خود تومور مغز استفاده می کند که قبل از شروع درمان، جراحی و برداشته می شود.

این دارو با گلبولهای سفید ‌خون بیمار که در آزمایشگاه برای مبارزه با سرطان فعال شده اند ترکیب شده و سپس دوباره به بیمار تزریق می شوند.

واکسن ها برای هر بیمار بطور اختصاصی ساخته می شوند تا به سیستم ایمنی فرد دستور دهند تا با نوع خاصی از عوامل سرطان زا مبارزه کند.

با توجه به نتایج سودبخش این واکسن، محققان در حال تحقیق بر روی سایر روش های درمانی هستند تا بتوانند امید به زندگی در افراد بیمار را افزایش دهند و با توجه به پیشرفت های صورت گرفته تاکنون، می توان خوش بین و امیدوار بود.

روغن جامد مصرف نکنید

روغن‌های نیمه‌جامد و چربی‌های جامد حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس هستند که سلامت را تهدید می‌کند. نتایج تحقیقات نشان ‌داده است که مصرف چربی‌هایی که میزان اسید چرب ترانس آن‌ها بالا است باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند.

اسیدهای چرب ترانس نسبت به اسیدهای چرب اشباع اثرات زیان‌بارتری دربر دارند و این چربی‌های جامد موجب افزایش کلسترول بدِ خون و گرفتگی رگ‌ها می‌شوند. همچنین مواد غذایی قنادی و غذاهای آماده مصرف و روغن زیتون‌های نباتی هیدروژنه نیمه جامد از مهم‌ترین منابع دریافت اسیدهای چرب اشباع در رژیم غذایی هستند.

جایگزین کردن چربی‌های جامد حاوی اسیدهای چرب اشباع با روغن‌های مایع حاوی اسیدهای چرب غیراشباع موجب کاهش غلظت کلسترول خون می‌شوند. به همین دلیل است که روغن مایع که فاقد کلسترول است و اسیدهای چرب غیراشباع بالایی دارد، به روغن‌ حیوانی یا چربی‌های جامد ارجحیت دارد.

برای پیشگیری از افزایش کلسترول خون، به جای روغن حیوانی، چربی‌های جامد و نیمه جامد، ‌ از روغن‌های خوراکی مایع که اسید چرب ترانس کمتراز پنج درصد دارند و برای پخت غذا و سالاد مناسب‌ هستند استفاده کنید؛ ‌ البته اگر نیاز به مصرف روغن جامد داشتید بهتر است از نوع کم‌ترانس که بر روی برچسب آن‌ها نوشته شده است، ‌ استفاده کنید.

افزایش سرطان‌های روده و معده با مصرف بی رویه فست فودها

مطالعات نشان می دهند، سرطان‌های معده و روده در سال‌های اخیر به علت استفاده بی رویه از غذاهای آماده و کنسرو شده به ویژه مواد غذایی که به روش غیراستاندارد تهیه می‌شوند، در ایران و سایر کشورهای جهان به شدت افزایش یافته است.

فست فود یا غذای فوری و سریع عنوانی است برای غذاهایی که به سرعت طبخ و آماده می‌شوند. آنها غذاهای آماده ای هستند که معمولاً بدون چنگال، قاشق و بشقاب و عمدتا به شکل ساندویچی سرو می شوند و غذای انگشتی به حساب می آیند. این نوع غذاها هرچند ظاهر و طعم جذاب دارند، اما عادات غذایی نادرستی همچون پرخوری، کم تحرکی و سریع غذا خوردن را ایجاد می کنند.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سرطان معده با ۱۳.۷۰ و سرطان روده بزرگ با ۱۳.۳۱ در هر ۱۰۰ هزار نفر از شایعترین سرطان ها در کشور ما به شمار می آیند و عادات بدغذایی بیشترین نقش را در بروز این بیماری ها دارند.
همبرگر، انواع ساندویچ های سوسیس و کالباس، هات داگ، سیب زمینی سرخ کرده، مرغ سوخاری، ناگت مرغ، انواع پیتزا و غیره جزو فست فودها یا غذاهای آماده بشمار می روند.

ترکیب غذاهای آماده

مینا سادات کارشناس تغذیه در این باره اظهار کرد: ترکیبات سوسیس و کالباس که شایعترین نوع غذاهای آماده هستند، شامل گوشت چرخ کرده گوشت گاو، گوساله، بره، گوسفند، مرغ و بوقلمون است که ۴۰ تا ۹۰ درصد محتویات سوسیس و کالباس را تشکیل می دهند. همچنین نمک به عنوان طعم دهنده، نگهدارنده (به علت خاصیت ضدباکتریایی) و پیونددهنده ذرات گوشت به این غذاهای آماده اضافه می شود که جذب کلسیم و پروتئین در بدن با مصرف زیاد این غذاها به علت نمک بالای آنها کم شده و منجر به پوکی استخوان می شود.

وی  اضافه کرد: ادویه جات، فلفل، دانه خردل، پیاز، سیر، رازیانه و زنجبیل برای ایجاد طعم های مختلف در انواع سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می گیرند، نیترات ها و فسفات ها نیز جهت حفظ رنگ و طعم و نیز نگهدارنده در سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می گیرند.

سادات تصریح کرد: متاسفانه این دو ماده در بدن به یک ترکیب سرطان زا به نام نیتروزامین تبدیل می شوند، بسیاری از نیتروزامین ها در ایجاد تومورهای بدخیم نقش دارند، سرطان های معده و روده در سال های اخیر عمدتاً به علت استفاده بی رویه از غذاهای آماده و کنسرو شده به ویژه مواد غذایی که به روش غیراستاندارد تهیه می شوند، در دنیا به شدت افزایش یافته است.

عوارض ناشی از مصرف غذاهای آماده

این کارشناس با بیان اینکه چاقی و اضافه وزن، بیماری های قلبی و عروقی و اختلالات گوارشی و کبد از عوارض مصرف این مواد هستند، افزود: این نوع غذاها با کالری، نمک و چربی به ویژه اسید چرب اشباع بالا و ویتامین و مواد معدنی اندک، در درازمدت خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهند و نان های مورد استفاده در غذاهای آماده نیز بدون سبوس است که منجر به کاهش دریافت فیبر مورد نیاز بدن می شود.

سادات خاطرنشان کرد: شیوع برخی از سرطان ها ماننده روده و معده نیز از عوارض مصرف مداوم غذاهای آماده است که به علت ترکیبات نیترات و نیتریت ایجاد می شوند.
وی ادامه می دهد: انواع چاشنی ها و سس هایی که همراه با غذاهای آماده مصرف می شوند محرک اشتها، ترشح اسید معده و حرکات سیستم گوارشی هستند که این موضوع زمینه را برای پرخوری و بروز چاقی فراهم می آورد.

وی اظهار کرد: در رستوران هایی که غذاهای آماده سرو می شوند، غذاها از پیش آماده شده و در طول روز گرم نگه داشته می شوند به همین دلیل احتمال آلودگی در آنها افزایش می یابد و به هنگام سرخ کردن برخی از غذاهای آماده، میزان موادمغذی موجود در غذا به مقدار زیادی کاهش می یابد، همچنین هضم این مواد در دستگاه گوارش به علت چربی بالای آنها مختل می شود.

وی با بیان اینکه هنگام خرید سوسیس و کالباس باید دقت بیشتری کرد، گفت: سوسیس و کالباس دارای بوی خوب و مطلوبی است و هرگونه بوی نامناسب مشکوک است، هرگونه لکه غیرعادی در سطوح به رنگ سبز یا قهوه ای مشکوک بوده و در صورت مشاهده آنها از خرید خودداری شود.

سادات ادامه داد: کالباس و سوسیس های بدون بسته بندی و مشخصات را هرگز خریداری نکنید و از قراردادن کالباس های برش داده شده در نایلون های مشکی جدا خودداری کنید.

وی یادآور شد: روی تمام پوشش ها، ویژگی های محصول را شامل درصد گوشت، پروتئین، چربی، مهراستاندارد، نام و نوع فرآورده، نام مواد به کار رفته در فرآورده، نام و نشانی تولیدکننده، شماره پروانه ساخت و پروانه بهره برداری، تاریخ تولید و انقضا، عبارت "دریخچال نگهداری شود"، روش و درجه حرارت نگهداری و مدت زمان نگهداری باید کنترل شود.

این کارشناس تغذیه تاکید کرد: از خرید کالباس و سوسیس حاوی حباب های هوا خودداری کنید، این حباب ها به ویژه در هنگام برش کالباس خود را نشان می دهد. حباب هوا باعث تغییر رنگ، طعم و بو می شود، حالت نرم و پفکی در سوسیس و کالباس ایجاد می کند.

توصیه برای کاهش خطر مصرف غذاهای آماده

وی اضافه کرد: در صورت تمایل زیاد به مصرف غذاهای آماده و برای کاهش مصرف این مواد، تعداد دفعات مصرف را در طول زمان کاهش دهید و تا حد امکان موادغذایی را در شرایط مناسب از نظر نگهداری، نوع روغن مصرفی و با استفاده از مواد اولیه تازه و سالم در منزل تهیه کنید.
سادات تصریح کرد: برای کاهش اثرات مضر غذاهای آماده، از میوه ها و سبزی های سالم و تازه در کنار غذا استفاده کنید. مصرف مقادیر مناسب این مواد می تواند ویتامین های لازم برای بدن را تامین کرده و اثرات مضر مواد سرطان زایی را که با مصرف زیاد غذاهای آماده وارد بدن شده است، خنثی کند.

وی خاطرنشان کرد: مصرف غذاهای شور و چرب مانند پنیر پیتزا، چیپس، ترشی جات، خیارشور، انواع سس و سیب زمینی سرخ کرده را که معمولا به همراه غذاهای آماده مصرف می شوند، باید کاهش یابد. همچنین انواع سس ها و پنیر پیتزا نیز مملو از چربی اضافی است بنابراین ضمن توصیه به عدم استفاده از روغن های جامد، بر استفاده از روغن های مخصوص سرخ کردنی در حجم کم برای موارد سرخ کردن و کاهش مصرف غذاهای چرب تاکید می شود.

نوشابه های گازدار تهدیدکننده سلامت

وی اظهار کرد: نوشابه یکی از پرمصرف ترین نوشیدنی هاست که امروزه با طعم های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، این نوشابه ها جزو نوشیدنی های کافئین دار و شیرینی هستند که با استفاده از دی اکسید کربن، گازدار شده اند. مطالعات نشان می دهد کودکانی که از سن کم شروع به مصرف نوشابه می کنند، چنان به کافئین آن وابسته می شوند که در بزرگسالی به شکلی ناخواسته یک نوشابه خور حرفه ای خواهند شد.

سادات تاکید کرد: زیاده روی در مصرف هرنوع ماده غذایی (حتی اگر مفید باشد) سلامت را به خطر می اندازد، مصرف این نوشیدنی به دلیل کالری قابل ملاحظه آن، در افرادی که دچار اضافه وزن هستند یا قصد کنترل وزن خود را دارند، باید محدود شود.

وی افزود: همچنین در صورت مصرف بیش از اندازه این نوشیدنی، اسیدفسفریک و گاز دی اکسید کربن موجود در آن با برداشت املاح از بافت استخوانی سبب پوکی استخوان می شود. بخشی از این گاز به دلیل فرآیند تخمیر در نوشیدنی تولید اما بخش عمده آن توسط کارخانه های تولید ماءالشعیر به صورت صنعتی اضافه می شود. بنابراین اگر ماءالشعیر در مقایسه با سایر نوشابه های گازدار، ویتامین های بیشتری دارد و می توان آن را جایگزین آن نوشابه ها کرد، اما در مصرف آن هم باید اعتدال را رعایت کرد.

سادات تصریح کرد: نوشیدن نوشابه در کودکان به دلیل داشتن قند فراوان منجر به بی اشتهایی و نخوردن غذای اصلی می شود، افزایش برگشت غذا از معده به مری از دیگر مضرات مصرف نوشابه های گازدار است که این امر به ویژه در افراد مبتلا به زخم معده مشکل ساز می شود. بنابراین بهتر است این بیماران تا حد امکان از مصرف نوشابه های گازدار پرهیز کنند.

وی خاطرنشان کرد: عادت به مصرف نوشابه های گازدار به دلیل فسفر زیاد موجود در آنها موجب برداشت کلسیم از استخوان ها و دفع آن از طریق ادرار می شود و زمینه ایجاد پوکی استخوان را فراهم می سازد و به دلیل داشتن اسید فراوان موجب از بین رفتن مینای دندان و پوسیدگی آن می شود. سادات می افزاید: کافئین موجود در نوشابه های انرژی زا و سایر نوشابه های گازدار در کودکان، نوجوانان و زنان باردار نیز با تاثیر سریع بر سیستم عصبی موجب به هم خوردن نظم خواب، بیش فعالی و اعتیاد به مصرف نوشابه می شود.