به گزارش خبرنگار ایمنا شاید سر و کار اکثر ما به آزمایشگاه افتاده باشد و با نیروهای آزمایشگاهی برخورد کرده باشیم، متخصصان آزمایشگاهی معتقدند بیش از نیمی از راه درمان یک بیماری با جواب آزمایشی که به دست پزشکان می‌رسد تا از طریق آن مشخص شود که بیماری چیست و چه داروهایی باید در دوره درمان مصرف شود، اتفاق می افتد، بنابراین بسیار مهم است که جواب آزمایش توسط کارشناسان و متخصصان این رشته تعیین و تایید شود، تا درمان بیماران راه درست خود را طی کند و به نتیجه برسد؛ آنچه این روزها به عنوان یکی از چالش‌های اصلی آزمایشگاهیان بالینی کشور(جابک) به وجود آمده، این است که در برخی از آزمایشگاه‌ها افراد غیر متخصص مشغول به کار هستند و با توجه به ارتباط تنگاتنگ آزمایشگاه با سلامت افراد جامعه، این امر ممکن است مشکلات جدی را به همراه داشته باشد.
فضای مجازی بستر اعتراضات جابکی‌ها
دامنه اعتراض "جابک" به فضای مجازی کشیده شده است و کارشناسان علوم آزمایشگاهی و دیگر رشته‌ها که به عنوان رشته‌های غیرمرتبط محسوب می‌شود هر کدام به نحوی اعتراض خود را در شبکه های اجتماعی اعلام کرده‌اند.
رشته های علوم آزمایشگاهی فتوکپی مدرک خود را به نشانه اعتراض در به کارگیری نیروهای غیر متخصص در آزمایشگاه‌ها پاره کرده اند، آن‌ها می‌گویند: "افرادی که در این زمینه تخصص ندارند، با حقوق پایین در آزمایشگاه‌ها استخدام می‌شوند تا همان کاری را انجام دهند که متخصصان رشته علوم آزمایشگاهی انجام می‌دهند و این موضوع سلامت بیماران را به خطر می‌اندازد" آن‌ها با نوشتن نامه‌های مکرر از وزیر بهداشت خواسته‌اند که جلوی این کار گرفته شود؛ متخصصان رشته‌هایی مثل میکروب، بیوشیمی، زیست و ...حضور خود در آزمایشگاه‌ها را مهم‌تر از حضور سایر رشته‌ها می‌دانند.
علی یکی از کاربران اینستاگرام است که در آزمایشگاه پژوهشی، داروسازی، آزمایشگاه بیمارستان و یک شرکت دانش بنیان کار کرده است او در این باره می‌گوید: "این بچه بازیا که مدرک پاره می‌کنید چیزی رو حل نمی‌کند و از تخریب بقیه چیزی گیر کسی نمی‌آید، بروید و تجربه و علم خود را در این زمینه بالا ببرید و گرنه یه بچه هم می‌تواند سرم بده به دستگاه از اون طرف جواب رو بگیرد."
او ادامه می‌دهد: "در این رشته هر کسی می‌تواند اشتباه کند، من علوم آزمایشگاهی با سابقه دیدم که خش سر سوزن روی لام یا حباب را "بی سی" گزارش کرده و یا "بتا اچ اس" بیمار دختر رو مثبت اعلام کرده است، پس اشتباه کردن در جواب آزمایش یا نکردن ربطی به اینکه علوم آزمایشگاهی خواندی یا شیمی و حتی زیست نداره بلکه برای کامل شدن باید تجربه داشته باشی."
در مقابل، سپیده معتقد است" علوم آزمایشگاهی دارد به سمتی می‌رود که برای کار کردن در هر بخش نیاز به تخصص همان بخش است و یک نفر با مدرک علوم آزمایشگاهی نمی‌تواند ادعا کند که به همه بخش‌های آزمایشگاه اشراف دارد."
مهران که یکی دیگر از کاربران اینستاگرام است، می‌گوید: "به نظر من اصلا حرف بچه‌های علوم آزمایشگاهی درست نیست، چرا بچه‌های علوم پایه نباید در آزمایشگاه کار کنند به خاطر اینکه فقط چند واحد کارآموزی کمتر پاس می‌کنند."
و اما برای بچه های غیر مرتبط باید عرض کنم، اگر طالب کار کردن در آزمایشگاه بودید، از اول این رشته را انتخاب می‌کردید و این بی قانونی باید مدیریت شود تا هر کسی در جای خودش مشغول به کار شود، شما هیچ آموزشی در ارتباط با علائم بالینی و تشخیصی ندیده‌اید و نحوه تفسیر را نمی‌دانید."
مرضیه می‌گوید: "رشته زیست جزء رشته‌های علوم پایه نیست و نباید در آزمایشگاه کار کنند، بروند در مراکز تحقیقاتی نه تشخیصی!"
جدال بین رشته‌های علوم پایه و آزمایشگاهی تمامی ندارد و هر پیامی را که می‌خوانی بیشتر سر در گم میشوی تا متوجه شوی که حق با کدام یک از آن ها است، در این باره بهروز کلیدری، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه آزمایشگاه‌هایی که در استان اصفهان فعال است، زیر نظر معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی فعالیت می‌کنند، می گوید: مبنای اعتراض جامعه آزمایشگاهیان بیشتر به وجود و فعالیت نیروهای غیر متخصص در آزمایشگاه است و این چالش از سال گذشته شروع شد و تا کنون دو بار با تمام آزمایشگاه‌های استان مکاتبه و اعلام کرده ایم که نباید افراد غیر مرتبط را در بخش‌های دیگر به کار بگیرند و این موضوع یک تخلف بزرگ است که در صورت مشاهده برخورد جدی با افراد متخلف خواهیم داشت.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان ادامه می‌دهد: منبع درآمد آزمایشگاه‌ها معمولا در عرصه عمومی حاصل می‌شود، خیلی تمایل برای اینکه آزمایشگاه‌های تخصص تاسیس شود، وجود ندارد، به همین خاطر عمده آزمایشگاه‌های استان اصفهان عمومی است و در استان فقط شش آزمایشگاه تخصصی داریم و از این تعداد پنج آزمایشگاه به ژنتیک اختصاص دارد، آزمایشگاه‌های تک تخصصی استان عموماً فقط اصفهان را پوشش نمی‌دهند و سعی می‌کنند برای اینکه متریال لازم را داشته باشند، از استان‌های همجوار نیز متریال خود را وارد می‌کنند تا بتوانند سر پا بمانند.
او در ارتباط با نظارت بر آزمایشگاه‌ها که چه می‌کنند و چه کسانی در آن جا مشغول به کار هستند، می‌گوید: چیزی که اهمیت دارد این است که آزمایشگاه‌ها برای ادامه فعالیت خود باید از یک کمیسیونی به نام ماده ۲۰ آزمایشگاه‌ها عبور کنند که در این کمیسیون به صلاحیت‌های عمومی مجموعه که در راه اندازی یک آزمایشگاه مورد اهمیت است، توجه ویژه می‌شود، یعنی اگر افراد، سابقه تخلف داشته باشند حتما مد نظر قرار می‌گیرد و بعد از موافقت‌های اصولی اولیه آزمایشگاه‌ها بر اساس استانداردهای موجود در سامانه‌های صدور پروانه وزارت بهداشت برای بخش آزمایشگاه، تجهیز و راه اندازی می‌شوند، سپس مجددا تیم کارشناسی از معاونت درمان از آزمایشگاه‌ها بازدید می‌کند و اگر شرایطشان مطابق استانداردهای موجود بود به آن مجموعه پروانه بهره برداری داده می‌شود.
پروانه آزمایشگاه‌ها دایمی نیست
کلیدری در پاسخ به این سوال که آیا پروانه بهره‌برداری برای آزمایشگاه‌ها به طور دایمی صادر می‌شود، می‌گوید: این پروانه دائم نیست و حدود سه تا پنج سال مدت دارد، اگر در این مدت مشخص تخلفی صورت نگیرد و مشکلی از لحاظ سایر استانداردها نباشد، مجوز بهره برداری به صورت خودکار تمدید می‌شود، اما اگر در این مدت هر اتفاقی که خارج از دستورالعمل‌ها باشد، بیافتد، حتی ممکن است مسیر به سمتی برود که آزمایشگاه متخلف بسته بشود، در سال گذشته چند مورد از آزمایشگاه‌های استان به علت تخلفاتی که داشتند، تعطیل شدند.
او ادامه می‌دهد: در ابتدا معاونت درمان به آزمایشگاه‌های متخلف تذکر می‌دهد و اگر مشکل حل نشد، قطعا پیگیری جدی‌تری خواهیم داشت که حتی می‌تواند به لغو پروانه بهره برداری بیانجامد و مرکز متخلف به مراجعه قضایی معرفی می‌شود تا به تخلفش رسیدگی شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به اینکه کارشناسان و متخصصان علوم آزمایشگاهی در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف اصلی‌ترین نیروهای یک آزمایشگاه هستند، خاطر نشان می‌کند: اینکه چه تعداد نیرو در یک آزمایشگاه نیاز است به بخش‌هایی مانند بیوشیمی، پاتولوژی،میکروبیولوژی و ... که در هر آزمایشگاه فعال است، بستگی دارد و افراد متخصص در این رشته‌ها می‌توانند در بخش مربوطه فعالیت کنند، همچنین در بخش خصوصی همیشه بحث هزینه، فایده برای افراد اهمیت دارد، برای بخش خصوصی مهم است که تا جای ممکن در هزینه‌ها صرفه جویی شود تا سود آوری داشته باشد و برخی ممکن است از سایر رشته‌ها در بخش‌های دیگر نیز استفاده نماید که این کار تخلف است.
او اضافه می‌کند: به جز موارد گفته شده تخلفات دیگری نیز در آزمایشگاه‌ها صورت می‌گیرد که تخلفات تعرفه‌ای عمده‌ترین تخلفات است و نکته‌ای که وجود دارد و دغدغه مهمی است، افزایش تعرفه‌ها است که قابل قبول نبوده و در برابر آن افزایش هزینه‌های موجود سرسام آور بوده است، اعداد هزینه‌ها بسیار درشت، اما تعرفه‌ها ناچیز! به طور مثال یک کیت آزمایشگاهی حدود ۸۰ درصد افزایش قیمت داشته و این موضوع بسیار نگران کننده است چرا که آزمایشگاه‌های پایبند به اصول اخلاقی و قانونی با وجود این شرایط باید از دور خارج شوند و یا شاید برای ادامه فعالیت خود مجبور شوند راه‌های نادرستی را بروند، تاکید مهم در این موضوع این است که این روند باید اصلاح شود تا بتواند حداقل هزینه‌های آزمایشگاه‌ها را بدهد.
۲۷۸ آزمایشگاه در اصفهان فعال است
کلیدری با بیان اینکه هر آزمایشگاه نیازمند نیروها و تخصص‌های مختلفی است، می‌افزاید: افراد مختلفی می‌توانند در آزمایشگاه‌ها مشغول به کار شوند، از دکترای علوم آزمایشگاهی گرفته تا افرادی که در سطوح پایین‌تر این رشته تحصیل کرده‌اند، به کارگیری رشته‌های دیگر در جایگاه خود امکان پذیر است و رشته‌های غیر مرتبط با آزمایشگاه بسته به بخشی که در آزمایشگاه وجود دارد، مجوز فعالیت دریافت می‌کنند، به طور مثال رشته بیوشیمی فقط در بخش بیوشیمی و یا رشته انگل شناسی فقط در بخش انگل شناسی آزمایشگاه باید فعالیت داشته باشند، نه در بخش‌های دیگر، به چنین مواردی در بازدیدهای نظارتی حتما توجه شده و می‌شود.
او معتقد است، ساختار منظمی در بخش نظارت بر آزمایشگاه‌ها وجود دارد، تعداد واحدهای آزمایشگاهی استان زیاد نیست و به راحتی نظارت از تمامی آزمایشگاه‌های استان صورت می‌پذیرد، به طور میانگین دو بار در سال از آزمایشگاه‌های استان توسط معاونت درمان با توجه به استانداردهایی که وزارت بهداشت تعریف کرده، بازدید به عمل می‌آید.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مورد اینکه نیاز به توسعه مراکز آزمایشگاهی در استان وجود دارد یا نه می‌گوید: تعداد آزمایشگاه‌های استان از لحاظ کمی تقریبا کافی است، اما از نظر کیفی شاید به آزمایشگاه‌های بهتری نیاز داریم و استان اصفهان ۲۷۸ آزمایشگاه فعال دارد که از این تعداد حدود ۲۱۷ آزمایشگاه تشخیص طبی مستقل، تعداد ۳۸ آزمایشگاه در بیمارستان‌های دولتی و حدود ۲۳ آزمایشگاه نیز در بیمارستان‌های غیر دولتی زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی، مشغول فعالیت هستند.
گزارش از: فهیمه نظری - خبرنگار سرویس جامعه ایمنا
نظر شما