به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، حمل‌ونقل عمومی یکی از ستون‌های اساسی زندگی شهری و روستایی در سراسر جهان است که نقش مهمی در توسعه اقتصادی، برابری اجتماعی و کاهش اثرات زیست‌محیطی ایفا می‌کند. سیستم حمل‌ونقل عمومی شامل وسایل نقلیه‌ای همچون اتوبوس‌ها، قطارها، متروها، ترامواها و کشتی‌ها، برای استفاده عموم مردم طراحی می‌شود که به‌طور معمول بر اساس زمان‌بندی مشخص و مسیرهای ثابت عمل می‌کند. هدف اصلی حمل‌ونقل عمومی ارائه خدمات مقرون‌به‌صرفه، کارآمد و پایدار برای جابه‌جایی تعداد زیادی از افراد در زمان واحد است.
حمل‌ونقل عمومی با کاهش تعداد خودروهای شخصی در جاده‌ها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا کمک می‌کند. از منظر اجتماعی، حمل‌ونقل عمومی ابزاری برای ایجاد عدالت اجتماعی است، زیرا به افراد کم‌درآمد، سالمندان، افراد دارای معلولیت و کسانی که به خودروهای شخصی دسترسی ندارند، امکان دسترسی به فرصت‌های شغلی، آموزشی و خدمات ضروری را می‌دهد، همچنین نقش مهمی در کاهش ازدحام جاده‌ها، صرفه‌جویی در زمان و کاهش هزینه‌های مرتبط با سفر ایفا می‌کند.
حمل‌ونقل عمومی نه‌تنها یک ابزار جابه‌جایی بلکه یک فضای اجتماعی است که مردم را از گروه‌های مختلف جامعه گرد هم می‌آورد و منجر به ایجاد تعاملات اجتماعی می‌شود و به تقویت پیوندهای اجتماعی و کاهش شکاف‌های فرهنگی کمک می‌کند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در توسعه و بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی یکی از اولویت‌های اصلی برای شهرها و کشورهایی است که به دنبال توسعه پایدار هستند.
حمل‌ونقل عمومی، ابزاری قدرتمند در برابر بحران اقلیمی
حوزه حمل‌ونقل حدود ۱۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان و یک‌چهارم این انتشارها در اتحادیه اروپا را به خود اختصاص می‌دهد. بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی نه‌تنها برای مقابله با تغییرات اقلیمی ضروری است، بلکه مردم را به فرصت‌هایی متصل می‌کند که در حال حاضر از آنها محروم هستند. عدالت در جابه‌جایی، بخشی از عدالت اقلیمی است.
حمل‌ونقل عمومی در بسیاری از شهرها، یک شریان حیاتی برای جوامع کم‌درآمد به‌شمار می‌رود. هزینه‌های حمل‌ونقل بار سنگینی بر خانواده‌ها وارد می‌کند؛ به‌طور متوسط حدود ۱۵ درصد از بودجه خانوارها در اتحادیه اروپا و ۱۶ درصد در ایالات متحده صرف حمل‌ونقل می‌شود. این هزینه‌ها شامل مواردی همچون سوخت، کرایه وسایل نقلیه عمومی، نگهداری خودرو و سایر هزینه‌های مرتبط است که به‌ویژه برای خانوارهای کم‌درآمد بار مالی سنگینی محسوب می‌شود.
هزینه بالای حمل‌ونقل می‌تواند تأثیرات منفی بر اقلیم، آلودگی هوا، سلامت و کیفیت زندگی داشته باشد. برای مثال، قیمت بالای بلیت وسایل نقلیه عمومی ممکن است مردم را از این روش منصرف کند و موجب افزایش استفاده از خودروهای شخصی، ترافیک بیشتر و انتشار گازهای گلخانه‌ای شود.
نمونه‌هایی همچون کلیماتیکت در اتریش و دویچلندتیکت در آلمان نشان داده‌اند که کاهش قیمت بلیت‌ها می‌تواند مردم را به استفاده بیشتر از حمل‌ونقل عمومی ترغیب کند. به‌عنوان مثال، آلمان در تابستان ۲۰۲۲ بلیت ماهانه‌ای به قیمت تنها ۹ یورو ارائه کرد و این اقدام موجب شد که حدود ۱۰ درصد از سفرهای تابستانی که پیش‌تر با خودرو انجام می‌شد، با قطار جایگزین شود. این تغییر معادل حذف ۱.۵ میلیون خودرو از جاده‌ها بود.
کلیماتیکت نیز به‌عنوان یک بلیت واحد، امکان استفاده از تمام وسایل حمل‌ونقل عمومی در سراسر اتریش را با یک هزینه ثابت فراهم می‌کند. هدف اصلی این طرح، تسهیل دسترسی به حمل‌ونقل عمومی و ایجاد انگیزه برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی است. این بلیت به کاربران امکان می‌دهد که با پرداخت یک هزینه سالانه، بدون محدودیت از تمام وسایل حمل‌ونقل عمومی همچون اتوبوس‌ها، قطارها و متروها در سراسر کشور استفاده کنند. این طرح به کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل برای شهروندان کمک کرده و با کاهش ترافیک و آلودگی هوا، موجب بهبود کیفیت زندگی و حفاظت از محیط زیست شده است.
حمل‌ونقل عمومی ارزان، راهکاری ضروری برای برابری اجتماعی
افزایش قیمت انرژی به‌ویژه قیمت سوخت، همراه با بحران جهانی معیشت، دسترسی به حمل‌ونقل را برای بسیاری از خانواده‌ها دشوارتر کرده است. این شرایط منجر به پدیده‌ای به نام «آسیب‌پذیری دوگانه از انرژی» شده است که در آن، خانواده‌ها نه‌تنها برای تأمین نیازهای اساسی همچون گرمایش و روشنایی با مشکل روبه‌رو هستند، بلکه افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل نیز فشار مضاعفی بر آنها وارد می‌کند. به عبارت دیگر، خانواده‌هایی که پیش از این برای تأمین نیازهای اولیه خود با مشکل روبه‌رو بودند، اکنون باید بخش بیشتری از بودجه خود را به هزینه‌های حمل‌ونقل اختصاص دهند که منجر به کاهش کیفیت زندگی آنها و افزایش فقر در جامعه می‌شود.
تحقیقات نشان داده است که نابرابری‌های اجتماعی و نژادی در برزیل، دسترسی فراگیر به حمل‌ونقل عمومی را با مشکل روبه‌رو کرده است. افراد سیاه‌پوست و کم‌درآمد به‌طور معمول کرایه‌های بیشتری پرداخت می‌کنند، از وسایل نقلیه شلوغ‌تر استفاده می‌کنند و گزینه‌های کمتری برای رسیدن به مقاصد ضروری خود دارند. این نابرابری‌ها می‌تواند تأثیرات منفی بر فرصت‌های شغلی، آموزشی و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی داشته باشد و با افزایش فقر و محرومیت، نابرابری‌های اجتماعی و نژادی را تشدید کند. طرح‌های مشابه کلیماتیکت و دویچلندتیکت، دسترسی به فرصت‌های شغلی، آموزشی و خدمات ضروری را برای تمام ساکنان شهرها، به‌ویژه گروه‌های کم‌درآمد و حاشیه‌نشین، تسهیل می‌کند و از این راه برابری اجتماعی را افزایش می‌دهد.
رفع نابرابری‌ها و خشونت علیه زنان
زنان به‌طور متوسط بیشتر از مردان از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنند و وابستگی بیشتری به آن دارند. این موضوع موجب می‌شود که زنان بیشتر تحت تأثیر هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مربوط به این حوزه قرار بگیرند. نگرانی‌های امنیتی ممکن است هزینه‌های اضافی و پنهان برای زنان ایجاد کند؛ برای مثال آنها را مجبور کند برای حفظ امنیت از تاکسی استفاده کنند یا مسیرهای طولانی‌تر اما امن‌تر را انتخاب کنند. تحقیقی در نیویورک نشان داد که زنان ماهانه بین ۲۶ تا ۵۰ دلار بیشتر از مردان برای رفت‌وآمد ایمن هزینه می‌کنند و با این وجود، همچنان احساس ناامنی بیشتری نسبت به مردان دارند؛ برای مثال هنگام استفاده از مترو، زنان حدود ۱۰ درصد بیشتر احساس ناامنی می‌کنند.
دولت ایالت کارناتاکا در هند، به‌تازگی اتوبوس‌های رایگان را برای زنان راه‌اندازی کرده است. این طرح در پی یک کمپین توسط سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان حقوق زنان به اجرا درآمد. آنها خواستار توجه بیشتر به نیازهای تردد زنان و ایجاد فرصت‌های برابر برای آنها بودند. این اقدام موجب افزایش ۲۳ درصدی تعداد مسافران اتوبوس در دو هفته اول شد و نشان داد که توجه به نیازهای جابه‌جایی زنان منافع اقتصادی بزرگی دارد. زنان می‌توانند با کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، بخشی از درآمد خود را صرف سایر نیازهای ضروری کنند و به این ترتیب وضعیت اقتصادی خود و خانواده‌هایشان را بهبود دهند.
حمل‌ونقل عمومی قابل دسترس برای افراد دارای معلولیت
حدود ۱.۳ میلیارد نفر، معادل ۱۶ درصد جمعیت جهان دچار ناتوانی‌های قابل‌توجه هستند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت جهانی دسترسی فراگیر برای این افراد به حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یک مسئله حقوق بشری و یک ضرورت جهانی است. ناتوانی‌ها می‌توانند شامل موارد گوناگونی همچون مشکلات حرکتی، بینایی، شنوایی یا شناختی باشند که هر کدام نیازمندی‌های ویژه‌ای را در زمینه حمل‌ونقل ایجاد می‌کنند.
حمل‌ونقل عمومی فراگیر به افراد دارای معلولیت و کم‌توان اجازه می‌دهد تا به‌طور مستقل در جامعه مشارکت کنند، به فرصت‌های شغلی و آموزشی دسترسی داشته باشند و از خدمات بهداشتی و اجتماعی بهره‌مند شوند. دسترسی این افراد به حمل‌ونقل می‌تواند منجر به کاهش انزوای اجتماعی، افزایش فرصت‌ها و از بین رفتن محدودیت در ارتقای کیفیت زندگی آنها شود.
وجود سامانه‌های حمل‌ونقل فراگیر در شهرها، افراد دارای معلولیت را به شرکت فعالانه‌تر در امور اجتماعی و مراسم تفریحی و فرهنگی تشویق می‌کند که نتیجه نهایی آن افزایش استقلال و درنتیجه بهبود رفاه ذهنی و جسمی آنها است. از سوی دیگر، کاهش وابستگی این افراد به خدمات حمل‌ونقل خصوصی می‌تواند هزینه‌ها را برای آنها و همچنین برای دولت‌ها کاهش دهد.
لندن به‌عنوان یک الگو در زمینه دسترسی فراگیر به حمل‌ونقل عمومی شناخته می‌شود. یک‌سوم ایستگاه‌های مترو در لندن بدون پله هستند که استفاده از این سامانه را برای افراد دارای مشکلات حرکتی فراهم می‌کند، همچنین، تمام اتوبوس‌های لندن برای استفاده ویلچر مناسب‌سازی شده‌اند و این امر امکان تردد آسان برای افراد دارای معلولیت جسمی را فراهم می‌کند.
ژاپن نیز تلاش‌های قابل‌توجهی در این زمینه انجام داده است. توکیو دارای ناوگانی از اتوبوس‌های کف کوتاه است که سوار و پیاده شدن را برای افراد دارای مشکلات حرکتی آسان‌تر می‌کند، همچنین، ایستگاه‌های قطار در شهرهای بزرگ ژاپن در حال بازسازی و تجهیز برای بهبود دسترسی افراد دارای معلولیت حرکتی، شنوایی و بینایی هستند.
شهر هوشمند سائوپائولو نیز با همکاری شهرداری، دستورالعمل‌های آموزشی را به‌منظور ترویج شیوه‌های حمل‌ونقل فراگیر و پیاده‌روی ایمن در شهر گسترش داده است. نقشه‌های راه با تمرکز برای افزایش دسترسی افراد دارای معلولیت تهیه شده و در اختیار شهروندان قرار گرفته است.
حمل‌ونقل عمومی باکیفیت در مناطق روستایی
در بسیاری از مناطق روستایی دنیا، مردم دسترسی کافی به شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی ندارند یا باید هزینه بیشتری نسبت به ساکنان شهرها بپردازند و در عین حال زمان بیشتری را صرف رفت‌وآمد کنند. این دسترسی محدود، مشکلات جدی در مناطق روستایی ایجاد کرده است. محدودیت در سفرهای روزانه می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی و کاهش تعاملات اجتماعی روستاییان شود. کمبود فرصت‌ها و خدمات در مناطق روستایی موجب مهاجرت افراد به شهرها می‌شود و جوامع روستایی را تضعیف می‌کند.
بهبود دسترسی به شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی در مناطق روستایی، نه‌تنها انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد، بلکه مردم را به خدمات کلیدی همچون مراقبت‌های پزشکی متصل می‌کند و با ایجاد فرصت‌های اقتصادی جدید، کیفیت زندگی ساکنان روستا را ارتقا و مشارکت آنها در جوامع را افزایش می‌دهد. سرمایه‌گذاری در توسعه و بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی در مناطق روستایی یک اقدام ضروری برای ارتقای عدالت اجتماعی، توسعه اقتصادی و حفاظت از محیط زیست است.
نظر شما