به گزارش خبرگزاری ایمنا، سرطان گروهی از بیماریها است که با رشد غیرطبیعی سلولها در قسمتهای خاصی از بدن مشخص میشود، بر اساس محل وقوع در بدن و نوع آن بیش از ۱۰۰ نوع سرطان وجود دارد که انسان را تحت تأثیر قرار میدهد، این سلولها ظرفیت حمله یا انتشار به سایر قسمتهای بدن را دارند، سرطان سینه سرطانی است که از بافت سینه ایجاد میشود، حدود ۵ تا ۱۰ درصد از سرطانهای سینه به دلایل ژنتیکی ایجاد میشوند، سرطان سینه در سلولهای پوشش مجاری شیر و لوبولهایی که شیر را به مجاری میرسانند، ایجاد میشود، سرطان در ایران بعد از بیماریهای قلبی و عروقی و سوانح و حوادث سومین علت مرگ و میر است، شیوع سرطان سینه حدود یک سوم از تمام سرطانهای زنان را تشکیل میدهد.
شایعترین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است، بروز سرطان سینه در زنان ایرانی رو به افزایش است و حداقل یک دهه زودتر از سایر زنان در کشورهای توسعهیافته به این نوع سرطان مبتلا میشوند، تداوم افزایش مرگ از سرطان سینه در زنان ایرانی تا حدودی به علت میزان استفاده پایین غربالگری سرطان سینه و تشخیص دیرهنگام این بیماری است، تشخیص زودرس این بیماری در کاهش میزان مرگ و میر و هزینههای درمانی بسیار مؤثر است.
در بیشتر بیماران، علت سرطان سینه وجود عوامل خطرساز سرطان سینه است، اما این به آن معنا نیست که هر کس عوامل خطر را داشته باشد، به سرطان سینه مبتلا میشود، در واقع عوامل خطرساز ممکن است علت سرطان سینه نباشند، اما میتواند احتمال ابتلاء به این بیماری را افزایش دهند.
تعبیری که میتوان درباره عوامل خطرساز سرطان سینه به کار برد این است که این فاکتورها میتواند افراد را در موقعیت خطر قرار دهد، یعنی کسی که یک یا چند مورد از عوامل خطرساز را دارد، باید بیشتر از دیگران مراقب سلامتی خود باشد، غربالگری سرطان سینه برای اطلاع از وضعیت سلامت افراد راهکار بسیار مناسبی است، حتی افرادی که عوامل خطرساز را ندارند، نیز میتوانند با این روش، از سلامت خود اطمینان پیدا کنند.
چاقی و اضافه وزن زنان و بروز سرطان سینه
زهرا روانخواه، مسئول ثبت سرطان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در مورد عوامل خطر بروز سرطان سینه در زنان به خبرنگار ایمنا میگوید: یکی از علل بروز سرطانها در زنان که غیرقابل اصلاح بوده و کنترل آن دست افراد نیست، سن افراد است، با بالا رفتن سن افراد احتمال بروز بیشتر سرطانها افزایش پیدا میکند، امروزه آرزوی هر کسی است که عمر طولانیتر و بدون بیماری داشته باشد، جنس افراد در شیوع سرطانها نیز مؤثر بوده و بیشتر سرطانهای سینه در زنان اتفاق میافتد و در مردان شیوع این نوع سرطان به مراتب کمتر از زنان است، علاوه بر این موارد فاکتورهای ژنتیکی و عوامل ارثی در ایجاد این نوع سرطان میتوانند نقش داشته باشند.
وی میافزاید: یائسگی دیررس و یائسگی بعد از سن ۵۴ سالگی خطر ابتلاء به این نوع سرطان را افزایش میدهد و قاعدگی زودرس زیر ۱۱ سال نیز از عوامل ایجاد سرطان سینه در زنان است، بر عکس این موارد گفته شده که عامل خطر بروز سرطان سینه در زنان است و در مورد آنها نمیتوان مداخله کرد، تعدادی از عوامل نیز قابل اصلاح است، یعنی مواردی که به شیوه زندگی افراد وابسته بوده و کنترل آن دست افراد است، یکی از مهمترین علتهای بروز سرطان سینه در زنان چاقی و اضافه وزن بوده و به طور یقین کنترل چاقی موردی است که ضرورت دارد هر فردی در زندگی خود آن را اصلاح کند، بنابراین چاقی و اضافه وزن زنان به عنوان یک عامل خطر در بروز سرطان سینه در زنان قابل اصلاح است.
مسئول ثبت سرطان معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح میکند: نکته مهم دیگر مصرف دخانیات در زنان است، مصرف دخانیات همچون سیگار و قلیان ریسک ابتلاء به این نوع سرطان را در زنان بیشتر میکند، مصرف الکل نیز احتمال ابتلاء به سرطان سینه در زنان را افزایش میدهد و هورمون درمانیها هم در بروز این نوع سرطان مؤثر است، هورمون درمانیهایی که برای دخترانی که در سنین نوجوانی مبتلا به سرطان غدد لنفاوی انجام میدهند و پرتو درمانی که در ناحیه قفسه سینه برای آنها انجام شده است، میتواند در سالهای بعدی زندگی این دختران تا حدودی ریسک ابتلاء به سرطان سینه را در آنها افزایش دهد.
وی عنوان میکند: با وجود تمام این توضیحات باید بانوان این نکته را مد نظر داشته باشند، اگر هورمون درمانی بعد از یائسگی یا هورمون درمانی در سنین باروری و به مدت طولانی باشد، میتواند خطر ابتلاء به سرطان سینه را در زنان افزایش دهد، در واقع این موارد عواملی است که خود افراد میتوانند آن را کنترل کنند، افرادی که پرتودرمانی میشوند، نیز میتوانند این نوع کنترلها را انجام دهند، گفته شد که امروزه دیگر سرطان سینه ترس ندارد و این نوع سرطان تبدیل به بیماری قابل درمان شده است، به شرطی که زود هنگام و در مرحله اول و دوم تشخیص داده شود، بیماری به طور کامل قابل درمان است.
روانخواه خاطرنشان میکند: در واقع باید زنان به جای اینکه به وجودشان استرس و نگرانی دهند، اگر زمینه ارثی ابتلاء به این نوع سرطان را دارند یا عوامل دیگر ابتلاء را برخوردار هستند، باید بتوانند هر یک از این عوامل را کنترل کنند و اگر عواملی هم غیرقابل کنترل توسط افراد باشد، با برنامههای غربالگری میتوان خطر ابتلاء به سرطان سینه در زنان را کاهش داد، اگر خانمی معاینه شد و مشکلی نداشت، اما بعد از مدتی علائم هشداردهنده داشت، باید دوباره به پزشک معالج برای معاینه و چکاپ مراجعه و سعی کند این کار را سریع انجام دهد.
مهمترین علائم هشداردهنده سرطان سینه در زنان
وی درباره مهمترین علائم هشداردهنده بروز سرطان سینه در زنان تصریح میکند: لمس توده مهمترین علامت هشداردهنده در بروز سرطان سینه در زنان است و این توده میتواند در سینه یا در زیر بغل زنان حس شود و این علامت شایعترین و مهمترین علامت بروز این نوع سرطان در زنان است، علامت بعدی تغییرات پوستی بوده که تغییر رنگ پوست، زخمهای پوست، پوسته پوسته شدن و تو کشیدگی پوست سینه را به دنبال دارد و به طور معمول پزشکان به تغییرات پوستی زنان در ناحیه سینه حساس هستند.
مسئول ثبت سرطان معاونت بهداشتی اضافه میکند: غیرقرینگی در اندازه، قوام و بافت سینه برای پزشک معالج مهم است، باید هر دو سینه قوام یکسانی داشته باشد و اگر خانمی متوجه شود که موارد مطرح شده در وی وجود دارد، باید برای چکاپ به پزشک مراجعه داشته باشد، البته ترشحات سینه نیز علائم هشداردهنده بیماری برای پزشک معالج به حساب میآید.
وی تاکید میکند: هنگامی که فرد علائم هشداردهنده را مشاهده کرد، باید برای معالجه و چکاپ به پزشک مراجعه داشته باشد تا توده در بدن او رشد نکند، مهم است که فرد نسبت به علائم هشداردهنده هوشیار باشد، اگر نکتهای در شرح حال و معاینههای فرد وجود داشته باشد، با توجه به سن بیمار قدم بعدی درخواست ماموگرافی و تصویربرداری از بیمار است.
روانخواه عنوان میکند: زنان ۴۰ سال به بالا اگر هیچ علامتی همچون سابقه فامیلی و هیچ عامل خطری نداشته باشند، توصیه میشود که مطابق دستورالعمل وزرات بهداشت ماموگرافی را انجام دهند و برای زنان زیر ۴۰ سال نیز اگر مورد خاصی داشته باشند، از سونوگرافی کمک گرفته میشود و اگر موردی نباشد، تصویر برداری برای آنها درخواست داده نمیشود.
شیمی درمانی مانع پخش سرطان سینه در بدن بیمار میشود
پوریا عادلی، عضو هیئت مدیره انجمن علمی سرطانهای زنان ایران در مورد نقش ماماها در تشخیص زودرس سرطان سینه زنان به خبرنگار ایمنا میگوید: ماماها با تشخیص زودهنگام این سرطان میتوانند در افزایش میزان بهبودی بیماران و کاهش هزینههای مالی تحمیل شده بر اقتصاد سلامت جامعه مؤثر باشند، سرطان سینه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، در مرحله صفر یا استیج یک، بیمار با یک رادیوتراپی ساده و هورمونتراپی یا حتی بدون نیاز به شیمیدرمانی درمان میشود، در صورت تشخیص ندادن در این مراحل، درمانهای سنگین شیمیدرمانی هم از نظر عوارض و هم هزینههای درمانی به بیمار اضافه میشود، همچنین طول عمر پنج ساله در استیج یک صددرصد است، اما این میزان در استیج چهار که متاستاتیک میشود، ۲۰ درصد است.
وی میافزاید: گاهی توسط تیم درمان برای برخی از بیماران به دلیل مسائل خاص تصمیم اول انجام شیمی رمانی و پس از آن جراحی در نظر گرفته میشود، یکی از باورهای نادرست در مورد سرطان سینه این است که شیمی درمانی زودرس باعث پخش شدن بیماری در بدن میشود، این در حالی است که شیمیدرمانی مانع پخش سرطان سینه در بدن بیماران خواهد شد و اگر معدود بیمارانی باشند که در طول شیمیدرمانی بیماری آنها پخش شده باشد، جراحی نیز برای این بیماران بیهوده است.
متخصص رادیوانکولوژی درباره اهمیت هورموندرمانی در درمان سرطان سینه تصریح میکند: نقش هورموندرمانی به عنوان یکی از درمانهای سیستمیک در بسیاری از سرطانها همچون پروستات و سینهروز به روز در حال افزایش است و در مورد سرطان سینه نیز در بعضی موارد بعد از جراحی و شیمیدرمانی برای جلوگیری از بازگشت بیماری از هورموندرمانی استفاده میشود.
وی خاطرنشان میکند: به دلیل عوارض شیمیدرمانی و اینکه هورموندرمانی میتواند تا مدتی بیماری را کنترل کند، بسیاری از بیماران سرطان سینه متاستاتیک تحت درمان هورموندرمانی قرار میگیرند و شیمیدرمانی برای خطوط بعدی درمان نگه داشته میشود، شیمیدرمانی یکی از درمانهایی است که احتمال دارد، بیماران را نگران کند، عوارضی همچون خستگی، تهوع، استفراغ، بیاشتهایی و کاهش بعضی از ردههای سلولهای خونی در طول درمان ممکن است وجود داشته باشد که با داروهای موجود این عوارض کنترل شده و برای بیمار آزاردهنده نیست.
طب سنتی در درمان سرطانها نقشی ندارد
عادلی عنوان میکند: یکی از عوارض حادی که ایجاد میشود، ریزش مو است که به این دلیل ایجاد میشود که داروهای شیمیدرمانی که در درمان سرطان استفاده میشود، از نظر فیزیولوژیک میل به این دارد که در جاهای گرمتر بدن تجمع کند و این اتفاق سبب ریزش مو میشود، این روند به این معنا نیست که بیماری این افراد نسبت به کسانی که ریزش مو ندارند، شدیدتر است، یکی از راههای کمککننده استفاده از کلاه سرد شیمی درمانی است که دمای سر را پایینتر میآورد و مانع جذب داروهای شیمی درمانی در پوست سر میشود.
وی ادامه میدهد: عارضه دیگری که در طولانی مدت ممکن است بیماران را آزار دهد، مشکلات نازایی، گز گز دست و پا است که بر اساس ژنتیک بیمار، سایر بیماریهای همراه، زمان ماندگاری و شدت این علائم میتواند متفاوت باشد، البته اگر شیمی درمانی برای بیمار لازم باشد، نمیتوان به دلیل داشتن این عوارض از آن صرف نظر کرد.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی سرطانهای زنان ایران درباره کارایی طب سنتی در درمان سرطانها اظهار میکند: لازم است بدانیم که طبق نظر متخصصان همین رشته در دانشگاهها، طب سنتی در درمان سرطان سینه نقشی ندارد و به باور خود اساتید این رشته در نهایت استفاده از طب سنتی شاید تنها بتواند به کنترل بعضی از عوارض کمک کرد و نقشی در درمان ندارد.
مبرهن است سرطان سینه هنگامی آغاز میشود که رشد سلولها از کنترل خارج شود، سلولهای سرطانی سینه توموری را تشکیل میدهند که به واسطه اشعه ایکس دیده یا به صورت توده احساس میشود، درک این نکته بسیار مهم است که اغلب تودههای سینه خوشخیم بوده و بدخیم نیستند، نشانههای این سرطان شامل توده در سینه، تغییر در شکل ظاهری، فرورفتگیهای کوچک پوستی، پوست قرمز و خشک (پوستهپوسته) باشد، در بیماران دچار متاستاز، دردهای استخوانی، تورم و بزرگی گرههای لنفاوی، تنگی نفس یا زردی (یرقان) نیز ممکن است دیده شود.
باید بدانیم عوامل خطرساز در ابتلاء به سرطان سینه شامل جنسیت مونث، چاقی، نداشتن فعالیت بدنی، درمان جایگزینی هورمون پس از یائسگی، پرتوهای یونیزان، فرزندآوری دیرهنگام، سابقه قبلی سرطان سینه و سابقه خانوادگی سرطان سینه است، این بیماری یکی از بیماریهای شایع در زنان است که تشخیص به موقع مهمترین و کلیدیترین راه درمان آن است، بنابراین شناخت ساختار طبیعی سینه و توجه به هر گونه تغییر در شکل ظاهری آن و مشورت با پزشک متخصص میتواند نقش بسیار مهمی در درمان این بیماری داشته باشد.
نظر شما