به گزارش خبرگزاری ایمنا، دیکلوفناک (Diclofenac) یا دیکلوفناک سدیم یک داروی ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) است. ولتارن (Voltaren) رایج‌ترین برند تجاری دیکلوفناک است. این دارو تولید موادی که در بدن موجب التهاب می‌شوند را مهار می‌کند.
از دیکلوفناک در کنترل علائم آرتریت یا التهاب مفصلی (مانند روماتیسم مفصلی، آرتروز، اسپوندیلیت انکیلوزان)، کشیدگی‌های رباط، کوبیدگی های عضلانی، نقرس، میگرن، درد دندان، دردهای قاعدگی، کمردرد و دردهای بعد از جراحی استفاده می‌شود. دیکلوفناک درد را از بین برده و التهاب را کاهش می‌دهد.
مکانیسم اثر دیکلوفناک مهار آنزیم سیکلواکسیژناز (Cyclo-oxygenase) است. این آنزیم مسئول تولید موادی به نام پروستاگلاندین (Prostaglandin) است.
پروستاگلاندین ها موجب بروز التهاب و درد می‌شوند. با مهار آنزیم سیکلواکسیژناز تولید پروستاگلاندین کم شده و در نتیجه درد و تورم کاهش پیدا می‌کند.
دیکلوفناک پتاسیم هم وجود دارد و تفاوت آن با دیکلوفناک سدیم در این است که زودتر جذب بدن شده و زودتر درد را از بین می‌برد.
انواع داروی دیکلوفناک
- قرص
- کپسول
- شیاف
- آمپول
- قطره چشمی
- پماد
- ژل
- چسب و پد
قرص، کپسول و شیاف بیشتر از سایر اشکال دارویی آن تجویز می‌شوند.
آمپول و قطره چشمی دیکلوفناک را فقط در بیمارستان و زیر نظر پزشک متخصص می‌توان استفاده کرد.
پماد دیکلوفناک برای کمردرد و بهبود آن استفاده می‌شود. مصرف موضعی ژل دیکلوفناک نیز می‌تواند برای بهبود وضعیت کمردرد کارایی داشته باشد.
گاهی پزشک متخصص قرص یا کپسول دیکلوفناک را برای بیمار تجویز می‌کند که آهسته‌رهش (Slow – Release) باشد. تفاوت این داروها با داروهای معمولی این است که به‌صورت تدریجی و در طی مدت معینی ماد مؤثر خود را رها می‌کنند. قرص یا کپسول آهسته رهش دیکلوفناک برای کسانی تجویز می‌شود که مدام گرفتار درد و ناراحتی هستند و لحظه‌ای امان ندارند. چنین دارویی را باید با وقفه‌های زمانی ۱۰ تا ۱۲ ساعته مصرف کرد.
دوز مصرفی دیکلوفناک
دوز مصرفی استاندارد دارو بین ۷۵ تا ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است، که البته بسته به تشخیص پزشک ممکن است کمتر یا بیشتر شود. البته این اطلاعات بیشتر شامل حال افراد بالغی می‌شود که مشکل خاصی به‌جز بیماری یا اختلالی که به‌خاطر آن دیکلوفناک مصرف می‌کنند ندارند. برای کودکان یا زنان باردار و شیرده، کمی اوضاع متفاوت است؛ برای مثال دوز شیاف دیکلوفناک برای کودکان (یا اشکال دیگر دارویی دیکلوفناک)، با توجه به وزن آنها و برخی اطلاعات دیگر تعیین می‌شود. در بخش‌های بعدی، بیشتر دراین‌باره صحبت خواهیم کرد.
پنج نکته کلیدی که در زمان مصرف دیکلوفناک باید بدانید
- ممکن است متخصص، برای محافظت از معده در برابر عوارض دیکلوفناک، داروهای دیگری هم برایتان تجویز کند.
- یکی از مضرات استفاده از شیاف دیکلوفناک (و دیگر اشکال دارو) این است که پوست مصرف‌کننده دارو، در برابر نور خورشید، حساس‌تر و آسیب‌پذیرتر می‌شود. زمانی را که زیر نور خورشید سپری می‌کنید محدود کنید و بیرون از خانه، از کرم ضدآفتاب و لباس‌های محافظت‌کننده استفاده کنید. اگر علائمی مثل آفتاب سوختگی یا قرمز شدن و تاول‌زدن پوست را مشاهده کردید، حتماً مسئله را با متخصص در میان بگذارید.
- مصرف دیکلوفناک ممکن است فشار خون را افزایش بدهد. فشار خونتان را مرتب بررسی کنید و اگر بالا بود، متخصص را در جریان بگذارید.
- دارو را در دمای اتاق، به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. کمد سرویس بهداشتی انتخاب خوبی برای نگهداری دارو نیست. مراقب باشید دارو به‌هیچ‌عنوان در دسترس کودکان و حیوانات خانگی نباشد.
- با در نظر داشتن برخی راهکارها، می‌توان عوارض دیکلوفناک را بیشتر کنترل کرد؛ به طور مثال اگر حالت تهوع پیدا می‌کنید، نخوردن غذاهای پر ادویه کمک می‌کند حالتان بهتر شود یا به‌فرض کسانی که معده درد یا نفخ معده یا بی‌اشتهایی را تجربه می‌کنند، می‌توانند با پرهیز از خوردن خوراکی‌های نفخ‌آور (نخودفرنگی، عدس، لوبیا و پیاز)، تمرین آهسته غذا خوردن و نوشیدن، و ورزش به‌طور منظم، این عوارض را کنترل کنند.
موارد درمانی قرص مسکن دیکلوفناک
شاید دیکلوفناک (Diclofenac) را با نام دیگر آن، ولتارین (Voltaren) بشناسید. دیکلوفناک از داروهای ضدالتهابِ غیراستروئیدی است. از آن برای درمان التهاب و درد استفاده می‌شود؛ مثلاً یکی از موارد مهم مصرف دیکلوفناک برای سردرد میگرنی و التیام آن است. بهبود درد، ناراحتی و اختلال‌های مرتبط با مفاصل، عضلات و استخوان‌ها، از موارد دیگر مصرف این دارو است. می‌توان از این دارو برای بهبود وضعیت علائم برخی بیماری‌ها و ناراحتی‌ها استفاده کرد. در ادامه، به تعدادی از اینها اشاره می‌کنیم:
- میگرن
- کمردرد
- دندان درد
- روماتیسم مفصلی، آرتروز و نقرس
- کشیدگی و رگ‌به‌رگ‌شدن عضلات و رباط‌ها
روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان/ ankylosing spondylitis)؛ این بیماری، همان طور که از نام آن پیداست، علائمی مثل التهاب ستون فقرات (و قسمت‌های دیگری از بدن) دارد.
تداخل دارویی قرص دیکلوفناک
فرآورده‌هایی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:
- دیورتیک هایی مانند فوروزماید
داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل
- داروهای رقیق کننده خون مانند دبیگاتران، انوکساپارین و وارفارین
- آسپرین
- ایبوپروفن
قرص دیکلوفناک برای دندان درد
این قرص به عنوان مسکن بسیار قوی شناخته شده است که می‌تواند به کنترل درد کمک کند. اگر دندان درد زیادی دارید می‌توانید از این قرص و یا شیاف آن استفاده کرد. اگر دندان درد خفیف است توصیه می‌شود از مسکن‌های دیگر استفاده کنید.
عوارض خوردن زیاد قرص دیکلوفناک
مصرف بیش از اندازه این قرص می‌تواند سبب بروز مشکلات زیادی از جمله تهوع، استفراغ و مشکلات تنفسی شود. در این صورت باید با بخش فوریت‌های پزشکی بیمارستان تماس بگیرید و هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید.
هشدارها در مورد مصرف داروی دیکلوفناک
- برای کاهش عوارض جانبی (از قبیل خونریزی معده)، این دارو را با حداقل دوز مصرفی در کوتاه‌ترین مدت زمانی مصرف کنید.
- دوز مصرفی را افزایش ندهید یا این دارو را بیشتر از مدت زمانی که تجویز شده مصرف نکنید.
- برای درمان دردهای مزمن از قبیل آرتروز، همان گونه که پزشک تجویز کرده دارو را مصرف کنید.
- قرص، کپسول یا شیاف دیکلوفناک، دو تا سه بار در روز استفاده کنید.
- دوز استاندارد مصرفی ۷۵ تا ۱۵۰ میلی گرم در روز می‌باشد. که بستگی به نسخه تجویزی پزشک متغیر است.
- اگر پزشک داروی دیکلوفناک را برای کودک شما تجویز کرد، بر اساس وزن کودک شما دوز مصرفی را تجویز می‌کند.
- اگر همیشه درد دارید، ممکن است پزشک قرص یا کپسول آهسته رهش را برایتان تجویز کند. این کپسول‌ها به دلیل تکنولوژی که در آن به کار رفته می‌تواند دارو را در یک بازه زمانی طولانی‌تری آزاد کند. به طور معمول این دارو یک بار در روز یا دو بار در روز مصرف کنید.
- اگر داروی دیکلوفناک آهسته رهش را دو بار در روز مصرف می‌کنید، فاصله‌ی زمانی ۱۰ تا ۱۲ ساعت بین دو مصرف را رعایت کنید.
