به گزارش خبرگزاری ایمنا، توسعه ناوگان و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل همگانی، توسعه خطوط قطار شهری، هوشمندسازی و نرم‌افزارهای کاربردی، شناسایی و رفع گلوگاه‌های ترافیکی، اقدامات مدیریت تقاضا، افزایش ایمنی و نظم عبور و مرور، گسترش حمل‌ونقل پاک، مطالعات حمل‌ونقل، استفاده از طرح‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله اقداماتی بوده که با نگاه فنی و کارشناسی در دوره ششم مدیریت شهری اصفهان پیش رفته است.
بنا به آمار در بودجه ۱۴۰۳ شهرداری اصفهان، حمل‌ونقل با سهم ۱۲ هزار میلیارد تومانی از مجموع ۳۰ همت بودجه شهرداری رتبه اول منابع را در اختیار دارد، موضوعی که فقط مربوط به سال جاری نیست، بلکه در سال گذشته نیز ۶۰ درصد از بودجه عمرانی شهر به حوزه حمل‌ونقل و محیط زیست اختصاص یافت، همچنین سال ۱۴۰۱ ترافیک با سهم ۴۰ درصدی از بودجه به میزان ۴۷۱۳ همت رتبه اول را داشت و این نشان از در اولویت بودن حمل‌ونقل و ترافیک در دوره ششم مدیریت شهری است.
انجام مطالعات جامع حمل‌ونقل شهر اصفهان پس از چند سال بلاتکلیفی، رویدادهای فناورانه حمل‌ونقل دانش‌بنیان با حضور شرکت‌های فناور با رویکرد حل معضلات ترافیک و حمل‌ونقل شهری، احداث خط ۲ قطار شهری از دارک تا کهندژ به طول حدود ۲۵ کیلومتر که هم‌اکنون حفاری فاز نخست آن به پایان رسیده است، توسعه سه خط اتوبوس تندرو شامل خطوط پنج، شش و هفت در مجموع به طول ۵۱ کیلومتر، انعقاد خرید ۳۳۶ عدد ناوگان حمل‌ونقل همگانی که ۱۸۲ عدد از آن تحویل شده است، افزایش فعالیت ایستگاه‌های مترو از ۹ به ۱۶ ایستگاه در روزهای جمعه، افزایش مسافران روزانه اتوبوس از ۳۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ به ۴۰۰ هزار نفر در سال ۱۴۰۲، افزایش پوشش و تنوع شبکه حمل‌ونقل همگانی در سطح محلات و تعریض بزرگراه شهید خرازی تنها بخشی از اقدامات انجام شده در این دوره است.
مهم‌ترین اقدامات این معاونت را در چند بخش مهم حمل‌ونقل همگانی، خطوط انبوه‌بر شامل بی‌آرتی و مترو، نوسازی و توسعه ناوگان حمل‌ونقل همگانی شهر اصفهان، رفع گره‌های ترافیکی و اصلاح نقاط حادثه‌خیز، حمل‌ونقل پاک و هوشمندسازی می‌توان نام برد.
سوم مهر سال جاری بود که شهردار اصفهان در حکمی «سعید ساکت» یکی از از چهره‌های ترافیکی، فرهنگی و اقتصادی مدیریت شهری را به‌عنوان معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان منصوب کرد تا به‌عنوان جوان تازه‌نفس میدان‌دار حمل‌ونقل نصف جهان شود و برای حل چالش‌های ترافیکی این شهر تلاش کند.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با سعید ساکت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان به‌منظور بررسی اقدامات این معاونت در حوزه حمل‌ونقل همگانی و مقابله با آلودگی هوا، همچنین برنامه‌های هفته حمل‌ونقل است.
ایمنا: با توجه به اینکه کمتر از یک سال تا پایان دوره ششم مدیریت شهری باقی مانده است، مهم‌ترین سرفصل‌ها و اقدامات پیشِ‌رو در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان چه خواهد بود؟
ساکت: همان‌طور که می‌دانید در هر حوزه متناسب با افق‌های زمانی و هزینه‌ای اقدامات متعددی را می‌توان برنامه‌ریزی و اقدام کرد.
به‌طور طبیعی بعضی برنامه‌ها و اقدامات، کوتاه‌مدت و معطوف به حل مسائلی هستند که ماهیتی مقطعی یا فوری دارند، به‌طوری که وسعت جغرافیایی یا اعداد و ارقام هزینه‌ای امکان یا الزام اینکه در اسرع وقت پیاده‌سازی شوند را فراهم می‌کند.
از یک‌سو بعضی اقدامات بر اساس ماهیت در میان و بلند مدت جای می‌گیرد و طی شدن فرایند آن‌ها مشمول مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است، تصمیم‌هایی که آینده شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهند، به‌طور معمول محصول حرکت‌های میان و بلند مدت است؛ از این‌رو بعضی از اقدامات تا پیش از پایان دوره ششم مدیریت شهری به انجام و فرجام می‌رسد؛ چه اقداماتی که از قبل جریان داشته و چه مواردی که مسکوت بوده یا به‌تازگی تعریف شده است.
از سوی دیگر بعضی اقدامات در دوره ششم مدیریت شهری پی‌ریزی و پایه‌ریزی شده است و می‌شود که در دوره یا دوره‌های بعدی به ثمر خواهند نشست، اما برای پاسخ دقیق به پرسش شما چهار رویکرد و راهبرد کلی برای حوزه حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان از ابتدای مهر سال جاری در دستور کار قرار گرفته است.
باب اول موضوعات «آرام، ایمن و روان‌سازی» هستند؛ شناسایی گلوگاه‌های ترافیکی و اصلاح هندسی شبکه معابر در همه مناطق (شامل تقاطع غیرهمسطح، اصلاح عرض معابر، جابه‌جایی المان‌های ترافیکی، ایمن‌سازی نقاط حادثه‌خیز)، شناسایی پهنه‌ها، مناطق، محلات و معابر مناسب به منظور توسعه و اجرای حمل‌ونقل فعال (دوچرخه و پیاده) و تأمین زیرساخت‌های آن (همچون پل‌های عابرپیاده)؛ بهبود دسترسی به حمل‌ونقل غیرشخصی یکپارچه (اتوبوس، تاکسی، مترو، دوچرخه، پیاده)، پایانه‌ها و پارک‌سوارها از جمله مواردی است که در دستور کار قرار گرفته است.
باب دوم، «هوشمندسازی» است که شامل برنامه‌ها و اقداماتی برای بهبود سیگنالینگ و عملکرد تقاطع‌ها؛ تأمین تجهیزات جدید به‌منظور داده‌برداری و تحلیل ترافیک در هر محدوده مورد نیاز شهر، به‌روزرسانی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سامانه‌های ITS (Intelligent Transportation Systems) زیرساختی، ارتباطی، توسعه، نگهداری، باز جانمایی) در قالب راهبرد و سیاست‌گذاری کلان سیستم‌های ITS است.
باب سوم، «همراه‌سازی» است که در بطن آن ایجاد شبکه تعاملی قوی با نهادهای داخل و خارج شهرداری شامل معاونت‌ها، سازمان‌ها و مناطق، پلیس راهور، شورای اسلامی شهر، شورای ترافیک شهر و استان، ادارات و سازمان‌های حاکمیتی، اتاق اصناف و بازرگانی، مجموعه‌های دولتی، عمومی، دانشگاه‌ها، مراکز علمی و حوزوی، صاحب‌نظران و اندیشه‌ورزان قرار دارد.
گشایش باب هم‌فکری با گروه‌های مختلف اجتماعی و مردمی جهت افزایش دانش و آگاهی از مسائل حمل‌ونقل و ترافیک و تلاش به منظور بهبود رفتار کاربران و اجرای کمپین‌های آموزشی، فرهنگ سازی به تناسب گروه‌های مختلف و گروه‌های اجتماعی نیز بخش دیگری از این رویکرد مهم و کلیدی است.
باب چهارم هم «ریلی و برقی‌سازی» است که معطوف به رویکردهای پیشرو از جمله تجهیز ناوگان حمل‌ونقل عمومی به خودروهای برقی و احداث ایستگاه‌های شارژ و توسعه، بهبود کیفیت و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت حمل‌ونقل ریلی موجود است.
بنابراین، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک در چهار رویکرد اصلی، عمل‌گرایانه، فناورانه، فرهنگ‌مدارانه و هوشمندانه در حرکت است که ذیل موارد گفته شده، پروژه‌ها و اقدامات متعددی تعریف و پیاده‌سازی می‌شود. فراموش نشود که مواردی از جمله استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، فراوری و همجوشی داده‌ها، رسیدن به امکان پیش‌بینی دقیق در خصوص آینده وضعیت سفر و ترافیک، مشروط به فراهم کردن و بهینه‌سازی زیرساخت‌های موجود است که منجر به اتفاقات معنادار در حل مسائل حمل‌ونقل و ترافیک شود که رویکردی مبتنی و منتج از مه‌داده‌ها (Big Data-Driven) است.
تجارب قبلی در زمینه‌های مختلف شهری نشان داده است که انجام اقدامات بدون یکپارچگی و داشتن خط سیری مشخص، انتظام فکری و قوام هسته تصمیم‌گیری، به نتایج قابل انتظار نمی‌انجامد. نمونه بارز آن را می‌توان در حوزه‌هایی دید که سامانه‌های مختلف با اهداف متعدد پیاده‌سازی، اما بدون اثربخشی لازم بوده و پیامدی ملموس و معنادار از آن‌ها مشاهده نشده است.
بعضی اقدامات که بنا بر شرایط ترافیکی و ترددی حائز اولویت بوده با جدیت در دستور کار قرار گرفته است، همچون تجهیز تقاطع‌های شهر به سامانه‌های پایدارساز برق که به علت کمبودهای موجود، در صورت بروز خاموشی‌ها، تردد شهروندان در تقاطع‌ها با مشکل روبه‌رو نشود.
از این‌رو تا پایان سال جاری ۱۰۷ تقاطع اصلی شهر اصفهان به شیوه‌های مختلف مجهز به برق پایدار خواهد شد تا در صورت بروز وقفه و خاموشی، اختلالات ترددی و ترافیکی به حداقل برسد.
از سوی دیگر، بررسی گزینه‌هایی برای بهبود شبکه معابر همچون احداث تقاطع‌های غیرهمسطح و برقراری ارتباط میان مناطق ۷ و ۱۲، محور چمران (برقراری ارتباط شمال به جنوب)، تکمیل شبکه معابر غرب اصفهان (محدوده خیابان امام خمینی (ره) و بزرگراه شهید خرازی)، احداث میادین تقدمی در داخل بافت محلی شهر، احداث پارک‌سوار در مجاورت ایستگاه‌های مترو خط ۱ و ۲، افزایش ارتباط دو طرف رودخانه زاینده‌رود در سمت شرق، توجه به اصلاح تردد عبوری در پل فردوسی، راه‌اندازی پایانه شمال شرق، اندیشه، صمدیه و پیاده‌راه‌سازی در هسته مرکزی شهر، حل معضلات ترافیکی در محدوده محورهای شمالی و جنوبی شهر (پایانه‌های کاوه و صفه)، گزینه‌های برقراری مسیر بین رینگ‌های بزرگراهی، اتصال ادامه اتوبان همت به کمربندی شرق، پیگیری اجرای راستگرد اتوبان شهید دستجردی به شهید کشوری، ادامه خیابان پرواز به شهید لاوی، نمونه‌هایی از پروژه‌هایی است که به‌دلایل مختلف در ادوار مختلف مورد توجه بوده و مسکوت مانده و قرار است با رویکردی تازه و ارزیابی‌های متقن و قابل دفاع از نظر فنی، به جریان بیفتد و در صورتی که از اجماع لازم برخوردار بود، به مرحله اجرا برسد.
طبیعی است که افق این اقدامات نسبت به اقدامات مقطعی و موردی، طولانی‌تر بوده و پیامدهای آن‌ها نیز در نحوه عملکرد سیستم حمل‌ونقل و ترافیک شهر وسیع‌تر است؛ این موضوع موید توجه به خودرومحوری نیست و در رویکرد روان‌سازی‌ها دسته‌بندی می‌شود همچنان که ایمن‌سازی و آرام‌سازی نیز در الگوی اقدامی دنبال می‌شود.
ایمنا: با توجه به وضعیت شهر اصفهان به‌لحاظ تاریخی و شهرسازی، کدامیک از مُدهای حمل‌ونقل بهتر است؟
ساکت: پرسش شما را می‌توان به‌صورتی دیگر تبیین کرد؛ اگر منظورتان این است که با توجه به وضعیت شهر اصفهان به‌لحاظ تاریخی و شهرسازی چه سیاست‌ها و رویکردهایی برای حل مسائل ترافیکی موجود نیاز است، باید ابتدا درباره مسئله تأثیر و تاثرات حوزه‌های مدیریت شهری بر یکدیگر سخن گفته شود.
شیوه و الگوی رشد و توسعه شهر در مباحث شهرسازی، بدون پیامدهای ترافیکی مثبت و منفی نخواهد بود؛ این یعنی ابتدا باید پرسید الگوی توسعه شهر چیست یا در گذشته شهر با چه شیوه و دورنمایی رشد و توسعه افقی و عمودی داشته است؟ کاربری‌ها در شهر چطور توزیع شده است و آیا اصفهان شهری چند هسته‌ای و چند مرکزی است؟
آیا برای مثال شیوه توزیع مراکز آموزشی ما در سطوح مختلف (از جمله دبستان و دبیرستان) در سطح شهر به گونه‌ای است که طبقه تحصیل کننده نیازمند انجام سفرهایی با مسافت‌هایی است که جز با خودروی شخصی یا سرویس اختصاصی امکان‌پذیر نیست؟ مراکز بهداشتی و درمانی ما در سطح شهر در چه توزیع فضایی قرار گرفته‌اند؟ سفرهای شغلی، کاری، خرید و تجاری در شهر چگونه و از چه مناطقی به چه مناطقی انجام می‌شود؟ بارگذاری‌های مسکونی کلان در چه نواحی از شهر اتفاق افتاده یا در جریان است؟
اینها همه نمونه‌هایی بسیار اندک از پرسش‌هایی ساده و در عین حال عمیق‌اند که پاسخ به این پرسش‌ها به ضرورت فهم درست مسائل شهری و چندبُعدی بودن آن‌ها وابسته است.
شهر اصفهان دارای بافت‌های تاریخی متعدد و بیشتر متمرکز است که بیشتر در حلقه اول ترافیکی شهر واقع شده‌اند. در این محدوده، همان‌طور که در دهه‌های گذشته دنبال شده، سیاست اصلی «آرام‌سازی» ترافیک بوده است یعنی کاهش هرچه بیشتر تردد با خودروی شخصی، فراهم‌کردن پیاده‌راه‌ها، امکان سفر با پاک‌روها (دوچرخه) و البته اعمال محدودیت‌های ترددی. با دور شدن از هسته مرکزی شهر، سیاست‌های «روان‌سازی» و «ایمن‌سازی» دنبال شده است.
این به آن معنا است در جایی که امکان توسعه شبکه معابر وجود داشته است، مسیرهای جدید ایجاد شود و معابر موجود در شبکه بسته به سطح سرعت و ظرفیت طراحی و عملکردی، معابری ایمن و روان باشند امکان جابه‌جایی را محقق کنند. پس ما برای همه نقاط و نواحی شهر، یک الگوی نسخه‌برداری شده نداریم! بلکه به تناسب بافت و ظرفیت هر منطقه و ناحیه، سیاست‌ها و برنامه‌های خاصی برای آن‌ها طراحی و پیاده‌سازی می‌شوند.
جایی لازم است رینگ بزرگراهی احداث کنید و امکان جابه‌جایی حجم انبوهی از خودروها در مقایسه چند هزار وسیله نقلیه در ساعت را در محدوده شهر فراهم کنید یا تقاطعی به‌واسطه سطح عملکردی نامطلوب، تأخیر زیاد وسایل نقلیه، افزایش زمان سفر، به تقاطعی غیرهمسطح تبدیل شود یا برعکس محدوده‌ای یا معبری از شهر را به‌طور کلی بر تردد وسایل نقلیه موتوری بست و محدود کرد و تنها «پیاده‌محوری» و استفاده از دوچرخه و اسکوتر را جریان بخشید!
پس برای پاسخ به اینکه چه مد حمل‌ونقلی برای شهر اصفهان مناسب است، باید پرسید برای کجای شهر اصفهان؟ اما به‌عنوان اصولی پذیرفته شده، «حمل‌ونقل عمومی» شامل اتوبوس، مترو و تاکسی بخش مهمی از این رسالت را به‌عهده دارد تا نیاز به سفرهایی که قرار است با خودروی شخصی انجام شود کمتر و کمتر شود.
بخشی از این زنجیره سفر می‌تواند با حمل‌ونقل پاک انجام شود؛ به‌طور طبیعی نمی‌توان انتظار داشت سفر از شمال به جنوب شهر در مسافتی چندین کیلومتری تنها با دوچرخه انجام شود یا برای همه محلات و معابر شهر، خطوط بی‌آرتی و ایستگاه مترو احداث شود، ولی الگوی حمل‌ونقل ترکیب قابل پیگیری یا تکمیل است.
ایمنا: طرح پیاده‌راه چهارباغ در یک دوره اعمال شد، آیا برای سایر محورها از جمله هشت‌بهشت برنامه‌ای دارید؟
ساکت: همان‌طور که در پاسخ به پرسش قبلی شما اشاره کردم، پیاده‌راه‌سازی یا بهتر است بگوییم «انسان‌محوری» در مباحث ترافیکی و حمل‌ونقلی در بسیاری از نقاط جهان و ایران و البته اصفهان زیبای ما پیاده شده و موفق هم بوده است. نمونه بارز آن محور تاریخی چهارباغ است، اما باید توجه کرد که الگوی پیاده‌راه‌سازی، نسخه‌ای نیست که چشم بسته بتوان آن را همه جا پیاده کرد و ضروریات و الزامات فراوانی را می‌طلبد.
اول اینکه محدوده یا معبر مورد نظر که احتمال می‌رود از این ظرفیت برخوردار باشد، باید شناسایی شود؛ بخش مهمی از این شناسایی در مطالعات جامع حمل‌ونقل که سندی راهبردی، فرادستی و تصویب‌پذیر در سطوح کشوری است انجام می‌شود و به ما می‌گوید کجاها را می‌توانیم به سمت پیاده‌محوری ببریم.
در واقع آن معابر یا محدوده‌ها، بافت جمعیتی، نوع کاربری‌ها، ظرفیت و شیوه معابر حاشیه‌ای آن‌ها باید در چارچوبی مطالعاتی مورد واکاوی قرار گیرد. اینکه یک معبر که تا پیش از این محل تردد خودروها بوده بسته شود، روی عملکرد معابر حاشیه‌ای تأثیر می‌گذارد و بار ترافیکی را روی آن‌ها سرریز می‌کند؛ همین مسئله در رابطه با ظرفیت مفید معابر و پارک حاشیه‌ای نیز بی‌پیامد نخواهد بود.
به‌طور معمول از طریق آماربرداری‌های دقیق، برداشت‌های میدانی و شبیه‌سازی‌ها این مباحث چکش‌کاری می‌شود و گزینه‌های مختلف بررسی، چرا که باید حتی‌المقدور تمام ذی‌نفعان مختلف را مورد ملاحظه قرار داد و اگر جایی محدودیتی اعمال می‌شود، شیوه حمل‌ونقل جایگزین برای آن فراهم شود؛ دسترسی‌ها همچنان برقرار بماند، مسائل پدافندی و بحرانی دیده شوند و بسیاری جزئیات دیگر مورد توجه باشد و در نهایت شیوه انجام کار، فازبندی اجرای پروژه و دریافت مصوبات لازم است.
اما بازگردیم به پرسش شما. بله! قرار است در مناطق مختلف و نه فقط هسته مرکزی شهر، معابری که ظرفیت پیاده‌راه شدن دارند شناسایی شود و طبق فرایندی که بخشی از آن را برایتان توضیح دادم، پیاده‌راه‌سازی آن‌ها مورد بررسی و اقدام قرار گیرد.
محور هشت‌بهشت یکی از چندین گزینه تحت بررسی معاونت است که در گام‌های اولیه بررسی قرار دارد.
ایمنا: برای ایجاد زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و ایستگاه‌های دوچرخه در دوره‌ای خوب کار شد؛ به‌نظر می‌رسد در حال حاضر در این حوزه فعالیت جدی نشده است؟ چه برنامه‌ای در این زمینه دارید؟
ساکت: سیاست‌های گسترش استفاده از دوچرخه طی ادوار مختلف فراز و نشیب‌های زیادی داشته است. در مقطعی گسترش تعداد ایستگاه‌های دوچرخه و افزایش طول مسیرهای اختصاصی مورد توجه قرار گرفت و بعد از آن بهسازی مسیرهای موجود، بررسی گزینه‌های فناورانه همچون نسل‌های جدید دوچرخه‌های اشتراکی، قفل‌های هوشمند و استفاده از اپلیکیشن‌ها در دستور کار معاونت قرار گرفته است.
درباره برنامه‌های سال جاری، مواردی از جمله تجهیز ایستگاه‌های مترو به استندهای پارک دوچرخه، احداث پارکینگ هوشمند دوچرخه، تجهیز مدارس و معابر به استندهای پارک دوچرخه و تکمیل آن تا اواخر سال به نتیجه خواهد رسید، همچنین جذب سرمایه‌گذار برای احداث ایستگاه‌های اشتراک اسکوتر و دوچرخه برقی، راه‌اندازی سیستم اشتراک دوچرخه در آینده نزدیک، آماربرداری از مشکلات موجود در مسیرهای دوچرخه و سپس اصلاح آن در برنامه‌های معاونت قرار دارد.
البته شهروندان نیز باید به این مسئله آگاهی داشته باشند که بخشی از عرض معابری که در آن‌ها مسیرهای ویژه دوچرخه احداث شده در عمل از خودروهای شخصی گرفته شده است و این فضای اختصاصی محل پارک موتورسیکلت یا بارانداز پیاده کردن اجناس و کالاهای فروشندگان نیست؛ مسیرهای ویژه دوچرخه، برای فراهم کردن ایمنی لازم و حرکت روان این وسایل نقلیه طراحی و احداث شده است تا امکان انجام سفر بدون خودروی شخصی در مسافت‌های نه‌چندان طولانی فراهم شود.
بعضی مواقع شاهد هستیم که خودروها در نقاط ورود و خروج این مسیرهای ویژه توقف می‌کنند که موجب می‌شود استفاده از این مسیرها برای کاربران با چالش روبه‌رو شود، البته اهرم ثبت تخلف و اعمال قانون وجود دارد، اما احترام به حقوق شهروندی ضرورتی عرفی، اخلاقی و دینی است.
موضوع تطبیق مسیرهای موجود با مطالعات جامع حمل‌ونقل و شناسایی برخی مسیرهای بدون کارایی احتمالی و کنترل چالش تردد موتورسیکلت در مسیرها نیز در ردیف موضوعات مورد بررسی است.
ایمنا: برای ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل همگانی (اتوبوس‌ها) چه برنامه‌ای دارید؟ چند دستگاه اتوبوس به تعداد ناوگان اضافه شده و خواهد شد و آیا میزان آلایندگی اتوبوس‌ها پایش شده است؟
ساکت: با توجه به برآوردهای صورت گرفته کلان‌شهر اصفهان به ۱۲۰۰ دستگاه ناوگان فعال نیاز دارد که در حال حاضر ناوگان فعال شهر با احتساب ناوگان در اختیار بخش خصوصی حدود تعداد ۹۰۰ دستگاه است.
از طرف دیگر توجه داشته باشید که متوسط عمر ناوگان کنونی ۱۰ سال است که فرسوده به حساب می‌آید؛ اگر مقرر باشد تا پایان سال ۱۴۰۵ عمر ناوگان به هفت و کمتر از آن برسد، نوسازی ناوگان موجب کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات و افزایش مدت فعال بودن آن‌ها در پاسخگویی به نیاز سفر شهروندان خواهد بود، از این‌رو سناریوی پیشنهادی ورود سالانه ۱۵۰ دستگاه ناوگان جدید و نو و از رده خارج کردن تعداد ۱۰۰ دستگاه اتوبوس فرسوده خواهد بود.
برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی برنامه‌هایی همچون جذب ۵۰ دستگاه اتوبوس ۱۸ متری موضوع قرارداد شرکت اسنا در دستور کار قرار گرفته است که تا کنون هفت دستگاه از آن‌ها تحویل شده است و با پیگیری‌های انجام شده ۱۳ دستگاه دیگر تحویل خواهد شد.
همچنین جذب تعداد ۵۰ دستگاه موضوع قرارداد شهرداری اصفهان با شرکت ایران‌خودرو دیزل که قرارداد امضا شده و تحویل ۳۰ دستگاه از آن‌ها قابل پیش‌بینی است، در همین راستا، انجام پیگیری‌های متعدد از مراجع ذی‌صلاح در راستای تحویل باقیمانده ناوگان یارانه‌ای که با مشارکت وزارت کشور در ابتدای سال ۱۴۰۱ خریداری شده در جریان است. تعداد ۴۰ دستگاه از آن‌ها تحویل شده و ۱۴۵ دستگاه باقیمانده در جریان پیگیری است.
انجام مطالعات و تست‌های میدانی به‌منظور استفاده از ناوگان برقی در شهر اصفهان و صدور مجوز خرید ۵۰ دستگاه اتوبوس برقی که در حال حاضر در انتظار تأمین بودجه نهاد ملی دولتی بابت کمک ۳۰ درصدی به خرید ناوگان برقی است در حال پیگیری است.
ایمنا: در حوزه کاهش آلودگی هوا چه اقداماتی انجام شده است؟
ساکت: اقدامات صورت گرفته در حوزه آلودگی هوا را به چند نوع می‌توان تقسیم‌بندی کرد؛ دسته نخست اقدامات مربوط به ماده ۶ قانون هوای پاک (مصوب ۱۳۹۶) با محوریت معاینه فنی وسایل نقلیه موتوری که افزایش ظرفیت فنی و خدمت‌رسانی مراکز معاینه فنی برای انواع خودروها و موتورسیکلت را شامل می‌شود؛ برای مثال تنها در نیمه نخست سال جاری تعداد خودروهای سبک معاینه شده به ۸۷ هزار و ۳۹۲ دستگاه با ۲۱ درصد مردودی در مراجعه اول و ۳۳۵۷ دستگاه خودروی سنگین با ۳۵ درصد مردودی در مراجعه اول و حدود ۶۵۰۰ دستگاه موتور سیکلت به ثبت رسیده است.
دسته دوم از اقدامات ذیل ماده ۷ قانون هوای پاک با موضوع مدیریت تردد وسایل نقلیه موتوری و سامانه حمل‌ونقل شهری قرار می‌گیرد؛ در این دسته، و هم‌راستا به باب هوشمندسازی تقویت زیرساخت‌های سامانه‌های پلاک‌خوان در رینگ‌های مختلف ترافیکی و طراحی و پیاده‌سازی سامانه یکپارچه ثبت تخلف، اجرای طرح محدودیت زمانی-مکانی تردد خودروهای باری در سطح شهر، جلوگیری از ورود موتورسیکلت‌های بنزینی به محدوده بازار و افزایش تعداد خودروهای برقی در محدوده تاریخی و گردشگری شهر با همکاری عوامل انتظامی و پلیس راهور و ساماندهی طرح تردد نوبتی زوج و فرد در محدوده مرکزی شهر را می‌توان نام برد.
احداث دو ایستگاه شارژ سریع خودروهای برقی در خیابان فرایبورگ و میدان بزرگمهر و برنامه اضافه کردن ۲۳ ایستگاه شارژ دیگر در اماکن تحت نظارت شهرداری از جمله پارکینگ‌های عمومی و پایانه‌ها در دست پیگیری است.
معاونت حمل‌ونقل شهرداری اصفهان مشتاقانه آماده پذیرش مشارکت شرکت‌های توانمند در عرصه توسعه ایستگاه‌های شارژ وسایل نقلیه برقی است.
توسعه حمل‌ونقل پاک با محوریت دوچرخه و اسکوتر نیز به کاهش هرچه بیشتر تردد با خودروی شخصی کمک می‌کند؛ در بخش سوم از دسته‌بندی کلی اقدامات مرتبط با مواد ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک با موضوع بازسازی و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی جای دارند که پیش‌تر نکاتی در خصوص تقویت تعدادی ناوگان حمل‌ونقل عمومی به‌منظور کاهش سرفاصله‌های زمانی و زمان انتظار مسافران و در پی آن کاهش زمان کلی سفر با این وسایل نقلیه در کنار نوسازی ناوگان دنبال شده است.
افزایش کمی ناوگان از یک‌سو طول و گستره تحت پوشش ایستگاه و خطوط بر افزایش پیمایش این مدهای حمل‌ونقلی و کاهش وابستگی به خودروی شخصی مؤثر است.
در دسته فعالیت‌هایی که ذیل حمل‌ونقل فعال (Active Transport) جای می‌گیرند، راه‌اندازی پارکینگ‌های هوشمند دوچرخه در مکان‌های منتخب شهر، همچنین سرویس اشتراک دوچرخه بر پایه اپلیکیشن‌های تلفن همراه، تجهیز ایستگاه‌های مترو به فضای استقرار دوچرخه تا پایان سال جاری دنبال می‌شود.
راه‌اندازی ایستگاه‌های رایگان تعمیر دوچرخه در مهر جاری را داشتیم که در طول دوره فعالیت آن‌ها حدود ۲۰۰۰ مورد مراجعه برای دریافت خدمات داشته‌اند و در آینده نیز ادامه خواهد یافت.
بررسی شاخص کیفیت هوای شهر در ۲۵ روز گذشته نشان می‌دهد که، ۴۸ درصد روزها در شرایط مطلوب (پاک و قابل قبول) و ۵۲ درصد روزها در شرایط نامطلوب (ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم برای عموم) قرار داشت، این در حالی است که وضعیت آلودگی هوای مشابه در آذر ۱۴۰۲، تنها ۱۶ درصد از روزها هوای مطلوب و ۸۴ درصد هوای نامطلوب ثبت شده بود.
ثبت یک روز هوای پاک در آذر ۱۴۰۳ در چندین سال اخیر بی‌سابقه بوده که خود از وضعیت مطلوب‌تر آذر سال جاری نسبت به سال‌های مشابه خبر می‌دهد.
در آذر ۱۴۰۲، توالی روزهای آلوده و تداوم شرایط پایدار جوی به هشت روز رسیده بود که منجر به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در یک هفته از یازدهم تا شانزدهم آذر شد، به‌طوری که دو روز آن تمام ادارات و بانک‌ها نیز تعطیل شد، این در حالی است که در آذر ۱۴۰۳ تا گکنون تنها دو روز (در تاریخ‌های بیستم و بیست‌ویکم آذر) به‌دلیل پایداری و آلودگی هوا شاهد تعطیلی مدارس بودیم.
تعطیلی مدارس راهکاری برای کاهش آلودگی هوا نیست؛ چه بسا در دوران شیوع کرونا نه‌تنها مدارس، بلکه دانشگاه‌ها و اماکن عمومی نیز تعطیل یا به‌صورت غیرحضوری دایر بودند، اما شاهد بودیم که آلودگی هوا کاهش پیدا نکرد، از این‌رو می‌توان اینگونه بیان کرد که تعطیلی مدارس در ایام تشدید آلودگی هوا، راهکاری برای کاهش مواجهه دانش‌آموزان و قشر حساس و بیمار جامعه با آلودگی هوا، همچنین کاهش حضور مردم در خیابان و در معرض قرار گرفتن آن‌ها با آلاینده‌ها است.
با توجه به اینکه افزایش غلظت آلاینده‌ها از اواسط آذر و روند پیش‌بینی هواشناسی بر پایه پایداری و کاهش دمای هوا، زنگ خطری برای کاهش شرایط کیفی هوا در روزهای سرد پیشرو است، انجام روش‌های کنترلی نظیر جدی گرفتن معاینه فنی برای تمام وسایل نقلیه شامل سواری، موتورسیکلت و دیزلی، اِعمال محدودیت تردد برای خودروهای بیش‌آلاینده و فرسوده، گسترش حمل‌ونقل پاک و کم‌آلاینده با محوریت توسعه وسایل نقلیه برقی، افزایش مطلوبیت استفاده از حمل‌ونقل عمومی و استفاده نکردن از سوخت‌های کم‌کیفیت در صنایع، در کاهش انتشار آلاینده‌ها به ویژه در ماه‌های سرد مؤثر خواهد بود.
ایمنا: در محدوده مرکزی شهر به نظر می‌رسد نیاز به کار جدی تر دارد و مدهای حمل‌ونقلی باید متنوع شود، به‌عنوان مثال پیاده‌راه‌ها، افزایش پیدا کند و درشکه و خودروهای برقی تردد داشته باشد.
ساکت: همان‌طور که در پرسش‌های قبلی شما موضوع را تبیین کردم هسته مرکزی شهر، امکان توسعه فیزیکی و ساخت معابر جدید را ندارد. این یعنی تردد خودرویی به آن، کمتر و کمتر شود. ساز و کارهایی از جمله طرح محدوده ترافیک یا تردد نوبتی زوج و فرد نیز با همین رهیافت پیاده‌سازی شده‌اند. خطوط مترو و اتوبوس متنوعی در محدوده مرکزی شهر امکان خدمت‌رسانی دارند. این یعنی ظرفیت حمل‌ونقل عمومی از نظر موجودیت به‌خوبی فراهم شده است.
گرچه تقویت کمّی و کیفی ناوگان مترو، افزوده شدن رام‌های بیشتر و قطارها و رشد تعدادی و کاهش عمر ناوگان اتوبوسرانی که انعکاس هر دوی آن‌ها را می‌توان در کاهش سفرفاصله و زمان انتظار مسافران جست‌وجو کرد، محدوده مرکزی شهر را به وسیله وسایل حمل‌ونقل عمومی، دسترس‌پذیر کرده است، پوشش ایستگاه‌ها و تنوع خطوط هم این موضوع را به خوبی اثبات می‌کند. پس محدوده مرکزی شهر برای سفرهایی که بُعد مسافت طولانی دارد و از مبادی سفر دور نسبت به مرکز آغاز می‌شوند را باید به کمک حمل‌ونقل عمومی مدیریت کرد.
برای معابری که فضای ترددی خودرو بسته شده است، همچون میدان امام (ره)، استفاده از مُدهای با ابعاد کوچک، برقی، و پاک پیشنهاد می‌شود، البته ممکن است کیفیت ارائه خدمات دستخوش تغییر شود، اما به هر حال نسل‌های جدیدی از پاک‌روها در بازار وجود دارد که می‌توانند در فضاهایی که امکان تردد دارند، وارد شوند.
بخشی از رویکرد برقی‌سازی که به‌تازگی بیش از پیش مورد توجه قرارگرفته با همین ذهنیت است؛ برقی‌سازی مفهوم وسیعی از ناوگان حمل‌ونقل ریلی انبوه بر برقی گرفته تا وسایل نقلیه برقی در مقایسه تک‌نفره همچون دوچرخه برقی است و فراهم کردن ناوگان و تجهیزات زیرساختی و شارژی علاوه‌بر شهرداری با مشارکت بخش خصوصی دنبال می‌شود.
ایمنا: مروری بر اهم آنچه در حوزه حمل‌ونقل گذشته است، داشته باشید.
ساکت: همکاران ما در حوزه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک طی سال‌های گذشته هسته‌ای خودجوش بوده و با توجه به تنوع و تعدد اقدامات در زمینه‌های مختلفی فعال بوده‌اند. در بخش پایش کیفیت هوا، راه‌اندازی سامانه جدید پایش کیفیت هوا با قابلیت‌های متنوع، آنالایزرهای سنجش مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، دی‌اکسید گوگرد و سنجش ازن به همراه اضافه شدن چهار آنالایزر سنجش آلودگی صوتی، همچنین انجام پروژه پایش آلودگی هوا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای نیز یکی از نیازهای این مرکز در زمینه پایش یکپارچه محدوده قانونی اصفهان و حومه آن و شناخت منابع آلاینده حاشیه شهر بوده که در حال پیگیری است.
در حوزه معاینه فنی خودرو، تجهیز و راه‌اندازی سه خط مکانیزه معاینه فنی موتورسیکلت، افزایش مراکز معاینه فنی خودروهای سبک از ۱۱ به ۱۵ مرکز و تداوم خدمت‌رسانی در انجام معاینات فنی خودروهای سبک، سنگین، نیمه‌سنگین و موتورسیکلت، همچنین تجهیز و راه‌اندازی اتاق مانیتورینگ که منجر به افزایش نظارت بر مراکز معاینه فنی در راستای ارتقای کیفی خدمات معاینه فنی انجام گرفته است، به همراه خودروهای ثبت تخلف متحرک که بر روند فعالیت خودروهای سنگین نظارت می‌کند.
در بخش حمل‌ونقل همگانی، انعقاد قرارداد خرید ۳۸۶ ناوگان حمل‌ونقل همگانی شامل ۲۳۳ اتوبوس معمولی، ۵۰ اتوبوس ۱۸ متری برای خطوط بی‌آرتی، ۵۳ میدل‌باس و ۵۰ ون پیگیری شده که از این تعداد ۱۰۰ اتوبوس، ۵۳ میدل‌باس و ۲۹ ون تحویل و به ناوگان اضافه شده است.
در زمینه افزایش تعداد مسافر از ۱۵۰ هزار نفر به ۴۰۰ هزار نفر نسبت به ابتدای دوره (رشد ۱۶۰ درصدی) که البته در خصوص آمار افزایش مسافر، تغییرات ناشی از شیوع همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ در تردد با وسایل نقلیه عمومی و شخصی را هم باید در ذهن داشت.
افزایش خطوط اتوبوس تندرو از ۴۲ کیلومتر به ۸۸ کیلومتر شامل بهره‌برداری و تکمیل خط ۳ و ۴ خطوط تندرو و افزایش تعداد مسافر از دستاوردهای این دوره محسوب می‌شود.
در خصوص خدمات ریلی، افزایش تعداد ایستگاه‌های فعال از ۹ به ۱۶ ایستگاه در روزهای جمعه، افزایش ساعات فعالیت مترو تا ۱۰ شب و در تابستان از ۵ صبح تا ۱۰ شب، تعمیر و اضافه شدن دو رام قطار به ناوگان مترو و کاهش سرفاصله در ساعت‌های اوج، همچنین تجهیز ۹ فضای داخلی و سه فضای خارجی ایستگاه‌های مترو به پارکینگ دوچرخه شامل ۱۲ ایستگاه، راه‌اندازی فاز اول سیستم حمل‌ونقل اشتراکی در ۱۴ نقطه از سطح شهر با ۱۰۰ دستگاه دوچرخه، عقد قرارداد نصب و راه‌اندازی ایستگاه شارژ سریع خودرو با شرکت مپنا در نقاط مختلف سطح شهر و راه‌اندازی اولین ایستگاه شارژ سریع خودرو در مجموعه گردشگری صفه توسط شرکت آرین از جمله اقدامات است.
در بحث روان‌سازی ترافیک، خروجی پل شریعتی به بزرگراه معلم با عنوان پل شهید هنیه، اصلاح میدان شهید علیخانی به تقاطع، تعریض گذر بزرگراه شهید خرازی، راه‌اندازی پارکینگ زیر سطحی توحید با ظرفیت ۳۶۰ خودرو، توسعه پارکینگ‌های مشارکتی سنبلستان با ظرفیت ۳۰۰ خودرو، ساماندهی اجرای طرح زوج و فرد، برگزاری ستاد مهر از جمله اقداماتی است که صورت گرفته است.
اقداماتی در رابطه با ایمن‌سازی معابر و نقاط حادثه‌خیز در بخش‌های مختلف رینگ‌های بزرگراهی، تقاطع‌ها انجام گرفته همچون ایمن‌سازی خروجی بزرگراه ردانی‌پور به امام خمینی (ره)، خروجی امام خمینی (ره) به بزرگراه شهید خرازی، حفاظ ایمنی و بتنی در بزرگراه شهید خرازی، ایمن‌سازی محور کاوه در مقابل غرضی، اصلاح هندسی تقاطع فرایبورگ، صباحی-پروین، آرام‌سازی خیابان مولوی نیز از جمله اقداماتی بوده است که در حوزه‌های مختلف معاونت حمل‌ونقل و ترافیک انجام گرفته است.
بعضی از این موارد در قالب امور جاری در سال‌های دورتر نیز و جز وظایف جاری و ساری معاونت انجام می‌شده و در روالی رو به تعالی، دستخوش تغییراتی شده است که ممکن است بسته به ماهیت مسائل در آینده نیز ادامه پیدا کند یا تغییر جهت دهد.
گفت‌وگو از: راضیه کشاورز
نظر شما