به گزارش خبرگزاری ایمنا، مدارس تاریخی ایران فقط مکانی برای آموزش نبودند بلکه فرهنگ و تفکری را به افراد انتقال می‌دادند؛ مدارس قدیم به معنای واقعی مکانی برای آموزش و پرورش وتربیت به شمار می‌آمدند؛ مفاهیم علمی، عرفانی و فرهنگی و مذهبی در کنار تعلیمات و کلاس‌های معمول، توسط معماری مدارس، نقشه مدارس و طراحی مدارس قدیم به طالبان دانش انتقال می‌یافت.
اگر قدیمی‌ترین مدرسه ایران را معادل اولین مرکز آموزشی کشور بدانیم باید این عنوان را به دانشگاه جندی‌شاپور اختصاص دهیم؛ دانشگاه جندی‌شاپور یکی از برترین مراکز آموزشی در زمان خود یعنی عصر ساسانی بوده و محور آموزش در آن، حوزه‌های پزشکی، فلسفه و الهیات بوده است.
مبنای اولیه بیمارستان‌های امروزی به عنوان مرکز درمان و آموزش دانشگاه جندی‌شاپور و بیمارستان آن بوده است؛ البته اگر بقایای کشف شده در کاوش‌های باستان‌شناسی را در نظر بگیریم عنوان قدیمی‌ترین مدرسه ایران به بقایای کشف شده در شهر توس می‌رسد و آثار کشف شده در این مکان نشان از معماری سبک مغولی و کتیبه‌های دوران هخامنشی دارد.
مدرسه نجومیه، گناباد
مدرسه نجومیه گناباد همان طور که از نامش پیدا است محل تدریس هیئت و نجوم بوده است. مدرسه‌ای با هشتی، دالان و حجره‌ها که نگین اصیل کویرنشینان است؛ این مدرسه در کنار مسجد جامع شهر قرار دارد و قدمت آن به دوران باشکوه صفویه باز می‌گردد؛ حالا چند سالی است این مدرسه تبدیل به مردم شناسی شده و هر یک از حجره‌ها به بخشی از زندگی و آداب و رسوم کهن این شهر می‌پردازد؛ غرفه قنات، عصاری، عروسی، نمدمالی، پارچه باقی و بسیاری غرفه‌های دیگر که شما را به سال‌ها قبل در میان مردمان این دیار می‌برد.
مدرسه فخریه، سبزوار
مدرسه فخریه شاید یکی از قدیمی‌ترین مدارس ایران است که در نزدیکی شهر سبزوار بوده و بیش از هزار و صد سال عمر دارد؛ عجیب‌تر آنکه این مدرسه هنوز هم فعال است و محل تحصیل طلاب علوم دینی است؛ این مدرسه یادگار دوران دیلیمان است و از بنای قدیمی و تاریخی آن هنوز هم دو حجره و یک راهرو باقی مانده است؛ مدرسه در طول عمر طولانی خود چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است اما دچار تغییرات اساسی در معماری کلی نشده است؛ اتاق‌های دراز این مدرسه تاریخی یکی از نکات عجیب معماری آن است.
مدرسه چهارباغ، اصفهان
این مدرسه از دوران صفویه که به دستور سلطان حسین صفوی ساخته شده است و از آنجا که ملک مدرسه از املاک وقفی مادر پادشاه بوده این مدرسه به مدرسه مادر شاه نیز شهره است؛ مدرسه چهارباغ یک نمونه شاهکار معماری عصر صفوی است که با وجود چهار ایوان، گنبد و مناره شبیه معماری مساجد است؛ کاشی کاری‌های این بنا چشم و دل هر بیننده‌ای را با خود می‌برد و فضای آن روح را جلا می‌دهد؛ مدرسه چهارباغ هنوز هم پر از طلبه‌های جوانی است که برای تحصیل علم به چهارباغ می‌آیند، برای همین بازدید از آن نیازمند هماهنگی است.
مدرسه خان، شیراز
بیشتر مدارس ایرانی بر پایه آموزش علوم دینی بنا می‌شدند؛ یکی از مشهورترین و بزرگترین مدارس قدیمی شهر شیراز مدرسه خان است که توسط حاکم خوشنام فارس الله وردیخان ساخته شده است؛ الله وردیخان همان بنیانگذار سی و سه پل است و جالب اینکه مدرسه خان را با همراهی پسرش بنا کرده است پسری که در جریان تعرض پرتغالی‌ها به خاک ایران جزیره هرمز را از آنها پس گرفت.
اعتقاد بالای الله وردیخان به اسلام و شیعه سبب شده است تا در ساخت این مدرسه عجایب بسیاری بر جای بگذارد؛ تعداد ۱۱۰ عدد اتاق به نیت حروف ابجد نام امیرالمومنین علی (ع) که با بقیه ملحقات ساختمان ۱۱۴ اتاق که به تعداد سوره‌های قرآن است؛ به نیت پنج تن، پنج جایگاه برای استاد و تدریس در نظر گرفته شده است؛ البته باید گفت که اینجا محل تدریس ملاصدرای بزرگ است؛ مدرسه یک صحن اصلی داشته و دور تا دور آن را حجره‌های طلاب فرا گرفته است؛ معماری باشکوه این مدرسه نیز صلابت معماری صفوی را زنده می‌کند و شما را به روزهای پر جنب و جوش جلسات درس ملاصدرا می‌برد.
مدرسه شاهرخیه، سمنان
امامزاده، آرامگاه بایزید، مسجد بایزید، صومعه بایزید، آرامگاه غازان، ایوان الجایتو، مسجد سلجوقی، مسجد جامع در کنار مدرسه شاهرخیه مجموعه تاریخی بسطام را تشکیل می‌دهند؛ بسطام خود تاریخ است، قدم زدن در بین این مجموعه‌های تاریخی، دینی و عرفانی شما را مسحور خواهد کرد؛ تاریخ در دوره‌های مختلف اینجا در بسطام جلوی چشمان شما رژه می‌رود؛ از میان تمام بناها سری به مدرسه می زنیم؛ بنایی با بیست و هشت حجره آن هم در دو طبقه که مسجد و زورخانه هم جزو بافت مدرسه است؛ این یادگار دوران تیموری اکنون مدرسه علمیه باقرالعلوم است.
مدرسه دارالفنون، تهران
دارالفنون در خاطره تاریخی همه ما ایرانیان نقش بسته است؛ این مدرسه خوشنام ایرانی با نام یک سیاستمدار ایرانی پر آوازه گره خورده است؛ امیرکبیر مرد نیکنام تاریخ ایران بنیانگذار مدرسه است که در واقع می‌توان آن را نخستین دانشگاه ایران نامید؛ دارالفنون که یک مدرسه برای مقطع متوسطه بوده اولین مدرسه در نوع خود در تمام ایران است.
این مدرسه یادگار دوران قاجار در رشته‌های پزشکی، مهندسی، داروسازی، علوم طبیعی، ریاضی، تاریخ، جغرافیا، نقاشی، روسی و بسیاری رشته‌های دیگر در این مدرسه بزرگ تدریس می شده است؛ بنای اولیه این مدرسه به علت فرسودگی فراوان تخریب شد و توسط یک معمار اروپایی دوباره از نو بنا شد؛ بعدها به نام دبیرستان دارالفنون شهره شد و اکنون چند سالی است که تبدیل به نمایشگاه آموزش و پرورش شده است.
نظر شما