به گزارش خبرگزاری ایمنا، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به تازگی طی اظهاراتی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» کشورهای بریکس را تهدید کرد که اگر به دنبال ایجاد یا حمایت از ارزی جایگزین برای دلار باشند، با تعرفه ۱۰۰ درصدی بر کالاهای صادراتی‌شان مواجه خواهند شد. وی گفت: «(دوران) اینکه کشورهای بریکس تلاش کنند از دلار فاصله بگیرند و ما فقط تماشا کنیم، دیگر تمام شده است.» وی همچنین تأکید کرد که این کشورها باید به دلار آمریکا متعهد بمانند، در غیر این صورت باید با بازارهای آمریکا خداحافظی کنند. ترامپ ادعا کرد که جایگزینی دلار در تجارت جهانی غیرممکن است.
هرچند تهدیدهای ترامپ علیه کشورهای بریکس می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر روابط اقتصادی آمریکا و این کشورها داشته باشد اما این تهدید می‌تواند به تقویت اتحاد بین کشورهای بریکس و افزایش تلاش‌ها برای استقلال اقتصادی از دلار و همچنین کاهش همکاری‌های تجاری با آمریکا منجر شود که در نهایت احتمال تنش‌های تجاری بین این کشورها و ایالات متحده قابل پیش بینی خواهد بود.
بریکس حالا یک سازمان بین‌المللی با ۴۵ درصد قدرت اقتصادی جهان متشکل از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است و البته شش عضو جدید شامل ایران، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی، عربستان سعودی است. این سازمان نمایانگر حدود ۴۵ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان و نیمی از جمعیت کره زمین است که به یک ائتلاف گسترده‌تر در برابر سیاست‌های یکجانبهگرایانه آمریکا تبدیل شده است.
بر اساس نوشته بلومبرگ، ترامپ مدت‌هاست که تاکید کرده است می‌خواهد دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی باقی بماند و در مصاحبه‌ای در ماه مارس با CNBC گفت که به کشورها اجازه نمی‌دهد دلار را کنار بگذارند زیرا این «ضربه‌ای برای کشور ما(آمریکا) خواهد بود».
ارز بریکس در مقابل دلار!
این اظهارات رئیس جمهور منتخب آمریکا در حالی بیان شده است که قرار بود کشورهای عضو بریکس در اجلاس ۲۰۲۳ در آفریقای جنوبی پیرامون امکان ایجاد یک ارز مشترک یا چیزی مشابه آن بحث کنند. به گفته «میکاتکیسو کوبایی» کارشناس بریکس، مزایایی چون منصفانه‌تر شدن و آسان‌تر شدن تجارت خارجی و همچنین کاهش عمده در هزینه معاملات می‌توانند از جمله دلایل تشکیل یک اتحادیه ارزی باشند.
در همین راستا، یک هفته قبل از شانزدهمین اجلاس سران گروه بریکس، که کشورهایی چون روسیه، چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، ایران، عربستان، امارات، مصر و اتیوپی عضو آن هستند، اعضا از پلتفرم «بریکس‌پی» رونمایی کردند که از جمله مزایای آن، می‌توان به دلار زدایی از اقتصاد دنیا، تسهیل تجارت بین کشورهای عضو و کاهش فشار تحریم‌های غرب اشاره کرد.
به این ترتیب، افراد دارنده بریکس‌پی بدون نیاز به ابزارهای تحت سلطه‌ی کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا، می‌توانند تراکنش‌های تجاری خود را انجام دهند. همچنین در جریان اجلاس سران بریکس در کازان روسیه، برای نخستین‌بار از اسکناس بریکس رونمایی شد که به‌گفته «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه، ارز بریکس جانشین دلار در آینده خواهد شد.
حالا پس از اظهار نظرهای ترامپ، «مایکل پتیس» یکی از اعضای بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، گفته است که هشدار رئیس‌جمهور منتخب آمریکا علیه اعضای بریکس نشان می‌دهد که دولت بعدی چقدر در مورد تجارت جهانی و نظام سرمایه سردرگم است.
همچنین گزارش وبگاه نشنال این ترست آورده است، بزرگترین چالش پیش‌روی واشنگتن نه تنها در از دست دادن سلطه دلار، بلکه در صف بندی‌های جدید جهانی است که نفوذ آن را کاهش می‌دهد. بریکس به یک بستر بین‌المللی برای رسیدگی به بحران‌های بزرگ، تغییر شکل تجارت جهانی و حمایت از پروژه‌هایی تبدیل شده که فراتر از مداخله آمریکاست.
در واقع، ترامپ به رغم تمام فشارهای اقتصادی و تهدیدات سیاسی نتوانسته است از گسترش بریکس جلوگیری کند. یکی از دلایل این شکست، اتحاد و همکاری‌های نزدیک میان کشورهای عضو بریکس است که هدفی مشترک دارند: مقابله با سلطه آمریکا و ایجاد یک نظم جهانی چندقطبی. چین و روسیه که به طور ویژه در این اتحاد فعال هستند، تلاش دارند تا اقتصادی مستقل از ایالات متحده ایجاد کنند و این امر برای کشورهای دیگر به ویژه کشورهای در حال توسعه و مورد تحریم‌های ظالمانه غربی جذابیت‌های بیشتری دارد.
ارز جایگزین در بریکس؛ پادزهری برای گزش آمریکا
علی امیدی، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در این رابطه می‌گوید: بریکس بازیچه دست آمریکا نیست و حدود نیمی از جمعیت جهان و یک سوم اقتصاد جهان را پوشش می‌دهد؛ همچنین پیش بینی می‌شود در آینده حدود نیمی از اقتصاد جهان و تجارت خارجی کشورها تحت کنترل بریکس قرار گیرد. به طور کلی ماهیت بریکس بر اساس سیاست‌های یکجانبهگرایانه و تحریمی آمریکا شکل گرفت و کشورها به فکر ارز جایگزینی برای دلار افتادند و اگر نبود سیاست‌های خصمانه آمریکا در استفاده ابزاری از تحریم و سلاح دلار، کشورها نیز به فکر تشکیل چنین نظام مالی جدیدی نبودند.
وی ادامه می‌دهد: بریکس، دارای یک برنامه استراتژیک بلند مدت است و قصد دارد تا به تدریج تجارت بین اعضای خود را از محوریت دلار خارج کرده و به سمت ارزهای ملی سوق دهد. به همین منظور قرار است که ارز بریکس ایجاد شود اما در خصوص اینکه چنین برنامه‌ای عملی خواهد شد یا خیر و یا اینکه به دلیل برتری قدرت اقتصادی چین در جهان، با «یوان» چین معاملات صورت پذیرد، هنوز مشخص نیست.
کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به گرد و خاک ترامپ در آستانه ورود به کاخ سفید ابراز می‌کند: حساسیت ترامپ بجا است چرا که کشورهای بریکس اقدامات اساسی و استراتژیکی علیه اقتصاد آمریکا انجام می‌دهند که شامه ترامپ را نیز تحریک کرده است و این اقدام کشورهای بریکس در بلند مدت ممکن است دلار آمریکا را به حاشیه براند اما اینکه ترامپ بتواند با ابزاری مانند وضع تعرفه ۱۰۰ درصدی از این امر جلوگیری کند، بعید به نظر می‌رسد.
وی اضافه می‌کند: روسیه و ایران که از هر جهت تحت تحریم قرار دارند و مشخصاً به اظهارات ترامپ عکس‌العملی نشان نخواهند داد و البته فکر می‌کنم که چین هم مانند سابق به آمریکا باج نخواهد داد. چین تاکنون سعی داشته به دلیل مراودات تجاری ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد دلاری با آمریکا در سال به نحوی با آمریکا کنار بیاید که در سیاست بین‌الملل از آن با عنوان سیاست دلجویی « Appeasement» یاد می‌شود اما وضع تعرفه علیه کشورهای بریکس می‌تواند به اقتصاد چین هم ضربه وارد کند؛ بنابراین با سیاست‌های خصمانه تجاری که آمریکا در پیش گرفته کم‌کم شاهد آن خواهیم بود که چین نیز به دنبال ابزارهای دفاعی برود و به عنوان مثال شراکت تجاری خود را با آمریکا محدود کند. همچنین یکی از خریداران اصلی اوراق قرضه آمریکا چین است و به نظر می‌رسد که چین در این سیاست‌ها تجدید نظر خواهد کرد و برای جلوگیری از خسارت با ارزهای دیگر معامله خواهد کرد که در این بین یوان یکی از ارزهای مطرح در بریکس است و جایگاه بالایی دارد.
امیدی یادآور می‌شود: البته تهدیدهای ترامپ ممکن است در رابطه با برخی کشورها مانند عربستان، برزیل و مصر جواب دهد اما بعید به نظر می‌رسد که کشورهای اصلی بریکس حاضر باشند از مواضع خود عقب نشینی کنند. با این‌همه کشورهای اصلی بریکس به دنبال پادزهری برای نیش آمریکا هستند چون می‌دانند که دیر یا زود گزیدگی آمریکا شامل آنها هم خواهد شد.
وی چشم‌انداز بریکس را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌گوید: رسیدن به اهداف بریکس زمان‌بر است و آمریکا نمی‌تواند در اراده سیاسی کشورهای بریکس تا رسیدن به این اهداف مانعی ایجاد کند و تهدیدهای ترامپ فقط می‌تواند به صورت گذرا مانعی را در کوتاه مدت ایجاد کند اما تغییر اساسی ایجاد نخواهد کرد.
به گزارش ایمنا، گسترش بریکس و تأثیر آن بر اقتصاد جهانی باعث ایجاد تغییرات جدی در سیاست‌های آمریکا شده است. آمریکا که همواره از قدرت اقتصادی خود برای تحمیل سیاست‌هایش استفاده می‌کرد، اکنون با چالشی جدی روبه‌رو است. گسترش بریکس به معنای پایان دوران تک‌قطبی بودن آمریکا و ورود به یک دنیای چندقطبی است که در آن کشورهای مختلف می‌توانند سیاست‌های خود را بدون ترس از فشارهای ایالات متحده دنبال کنند. همکاری با بریکس به عنوان یک بلوک اقتصادی مستقل از آمریکا و اتحادیه اروپا، به کشورهای عضو این امکان را می‌دهد که از دلار فاصله بگیرند که از کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌های غربی بکاهند. همچنین استقلال بیشتر از غرب و گسترش روابط تجاری و دیپلماتیک با قدرت‌های نوظهور جهان از جمله چین وروسیه و بالا بردن قدرت چانه‌زنی بیشتر در مجامع بین‌المللی، بهره مندی از منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های کشورهای عضو بریکس از دیگر امتیازات بریکس است که می‌توان بر آینده سیاست‌های بین‌المللی اثرگذار باشد.
در نهایت، اگرچه ترامپ و برخی از مقامات آمریکایی همچنان به دنبال مقابله با بریکس و کاهش نفوذ آن هستند، اما واقعیت این است که بریکس به یک نیروی غیرقابل‌انکار در سیاست جهانی تبدیل شده است.
نظر شما