به گزارش خبرگزاری ایمنا، اختلالات یادگیری که به‌عنوان ناتوانی‌های یادگیری نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای از شرایط عصبی است که بر توانایی فرد در کسب، پردازش، تفسیر، ذخیره یا تولید اطلاعات به شیوه‌ای معمولی تأثیر می‌گذارد، دانش‌آموزان با اختلال یادگیری، متفاوت از دیگران می‌شنوند، می‌بینند و درک می‌کنند.
در یک مدرسه که تعداد دانش‌آموزان زیادی حضور دارند، هر کودکی مجموعه‌ای منحصر به فرد از نقاط قوت و چالش‌ها را به کلاس درس می‌آورد، مسئولیت اصلی والدین این است که فرزند خود را بشناسند و از مسائل او باخبر شوند، اما کادر مدرسه و به ویژه معلم‌ها مسئولیت دشوارتری را بر عهده دارند، چرا که باید از همه دانش‌آموزان خود شناخت کافی داشته باشند تا بتوانند برای طی کردن مسیر تحصیلی به بهترین نحو ممکن به آن‌ها کمک کنند.
در این زمینه برای برخی از دانش‌آموزان، سفر یادگیری ممکن است مملو از موانعی باشد که پیشرفت تحصیلی آن‌ها را مختل می‌کند، در واقع این موانع نشان‌دهنده اختلالات یادگیری است که می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر توانایی کودک برای کسب و به‌کارگیری دانش تأثیر گذارد.
تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند در غلبه بر اختلال یادگیری بسیار مفید باشد، این مشکلات یادگیری بعضی اوقات نادیده گرفته می‌شود و بهتر است والدینی که به این موضوع مشکوک هستند، از پزشکان، کاردرمانگران و گفتاردرمانگران برای انجام ارزیابی‌های لازم روی کودک خود کمک بگیرند.
اختلال یادگیری کودکان چالش معلمان دبستانی
سعید رحیمی، متخصص روانشناسی کودکان با نیازهای خاص با اشاره به چالش اختلال یادگیری تحصیلی کودکان دبستانی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اختلال یادگیری در کودکان دوران دبستان یکی از اختلال‌های عصبی و تحولی است و به آن اختلال یادگیری تحصیلی گفته می‌شود که بین دانش‌آموزان کلاس اول بیشتر وجود دارد و چالشی برای معلمان کلاس اول است، اگر به این چالش پاسخ داده نشود، به طور طبیعی نشانه‌های بالینی این اختلال در کلاس دوم و سوم دبستان نیز ادامه پیدا می‌کند و معلمان دوره ابتدایی به ویژه در کلاس اول، دوم و سوم دبستان با دانش آموزان دچار اختلال یادگیری تحصیلی و مشکلات یادگیری در مفاهیم خواندن، نوشتن و ریاضی روبه‌رو هستند.
وی می‌افزاید: دانش‌آموزان درگیر با اختلال یادگیر در بحث خواندن مشکلاتی در رمزگشایی حرف و کلمه دارند و در درک معنای کلمه و جمله دچار نارسایی هستند، روان خوانی در مقایسه به سطح پایه تحصیلی خود را ندارند و تعدادی از دانش‌آموزان نیز در درس ریاضی این نشانه‌ها را بروز می‌دهند که رمز گشایی در درک و مفهوم عدد برای آن‌ها سخت است و در مورد تولید و بازیابی قواعد ریاضی که مفاهیم اصلی ضرب، تقسیم و تفریق در ارتباط است، با مشکلات و چالش‌هایی روبه‌رو هستند که در کلاس درس کار تدریس به این گروه از دانش آموزان برای دشوار می‌شود، برخی از دانش‌آموزان که اختلال یادگیری در ریاضی را دارند، در حل مسئله و محاسبات هم مشکل دارند.
متخصص روان شناسی کودکان با نیازهای خاص تصریح می‌کند: دانش‌آموزانی که اختلال در خواندن دارند، به طور معمول همین مشکل را در مسائل ریاضی نیز دارند، به دلیل اینکه باید بتوانند متن مسئله را بخوانند، بنابراین دانش‌آموزانی که اختلال نارسایی در خواندن دارند دسته‌ای از آن‌ها اختلال در ریاضی در حل مسئله هم خواهند داشت.
وی ادامه می‌دهد: در دانش‌آموزان دبستانی که اختلال‌های یادگیری تحصیلی دارند، بیشترین فراوانی بین کودکان با اختلال در خواندن مطرح است، در واقع نزدیک به ۹۰ تا ۹۵ درصد از کودکان دبستانی که اختلال یادگیری خاص یا تحصیلی دارند، بیشتر دانش‌آموزانی هستند که اختلال خواندن دارند و حدود پنج درصد دانش‌آموزان اختلال ریاضی و نوشتن دارند.
دسته بندی دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری تحصیلی
رحیمی در مورد دسته‌بندی دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری تحصیلی می‌گوید: در دبستانی‌ها دانش‌آموزان اختلال یادگیری تحصیلی سه دسته می‌شوند؛ اختلال یادگیری آن‌ها در خواندن، نوشتن املا و انشا و تمرین‌های ریاضی است، اختلال‌های یادگیری تحصیلی می‌تواند به ناهنجاری‌های سیستم عصبی مرکزی مربوط باشد که بخشی از آن نداشتن تقارن بوده که از دوره پیش دبستان شایع است، دانش‌آموزانی که هنوز درس برترشان در مدرسه مشخص نیست یا هنوز مشخص نشده که که با دست چپ یا راست تکالیف خود را انجام می‌دهند و هنوز به این تمایز نرسیدند، ممکن است در معرض اختلال یادگیری تحصیلی باشند.
وی عنوان می‌کند: در دوره پیش دبستان باید این پیش‌بینی را داشته باشیم که در ابتدای ورود به کلاس اول دبستان دست راست یا چپ دست بودن دانش‌آموز مشخص شود و کودکانی که به این تمایز نمی‌رسند، در معرض اختلال یادگیری هستند که ناشی از ناهنجاری‌های سیستم عصبی است، آسیب‌های دیگری که ممکن است زمینه‌ساز آسیب به مغز و ناشی از علل مختلف ژنی، مصرف مواد مخدر، سندروم الکلی جنینی و تأثیرات مصرف الکل بر جنین قبل از تولد باشد، می‌تواند شرایط اختلال یادگیری را ایجاد کند.
متخصص روان شناسی کودکان با نیازهای خاص تصریح می‌کند: کمبود اکسیژن هنگام تولد نوزاد، نارس بودن و کم وزن بودن نوزاد نیز از مواردی است ممکن است کودکان را در معرض اختلال یادگیری قرار دهد و در عوامل پس از تولد نیز می‌توان به آسیب ناشی از ضربه فیزیکی و جسمی به مغز و تشنج‌های مکرر و تب‌های بالا در کودکان می‌توان اشاره کرد، در واقع این موارد کودک را در معرض اختلال یادگیری تحصیلی قرار می‌دهد، البته راهکارهای مختلفی با استفاده از رویکردهای متفاوت از جمله بازی درمانی وجود دارد که به درمان این اختلال کمک می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: آن دسته‌ای از کودکانی که مشکل نداشتن تمرکز دارند، باید بازی‌هایی که به تقویت تمرکز آن‌ها کمک می‌کند، را انجام دهند که بخشی از آن حرکتی است، از جمله این بازی‌ها می‌توان به بازی چام چام برای تقویت مهارت‌های شنیداری و پردازش شنیداری کودکان استفاده کرد، در بحث تقویت مهارت‌های خواندن کودکان قصه‌گویی و بازی با کلمات، آواشناسی و شناسایی حروف مؤثر است یا بازی با اعداد به شکل‌های مختلف ترکیب و توالی اعداد را می‌توان انجام داد که در درمان اختلال یادگیری کودکان آموزش راهبردی است.
رحیمی در خصوص انواع بازی‌های برای پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اختلال خواندن اظهار می‌کند: در روش‌های راهبردی می‌توان از بازی‌هایی برای کودکانی دارای اختلال خواندن استفاده کرد، یک متن را از صفحه کتاب انتخاب کرد و در اختیار کودک قرار داد تا کلمات را شناسایی کرده و زیر آن خط کشیده و تکرار کند، کلمات می‌تواند همراه با تصویر تکرار شود یا می‌توان متن را انتخاب و با کودک هم‌خوانی و بازخوانی کرد تا با انجام این تمرین‌ها کودک بتواند معنی متن و کلمات کلیدی و مهم را با تکرار و خواندن صدای بلند درک کند، کودکانی که اختلال در نوشتن درس املاء دارند، نیز با گرفتن مداد در دست می‌توانند کلمات خوانده شده را در چند سطر بنویسند.
وی در مورد تأثیر درمان‌های فراشناختی برای کاهش اختلال یادگیری دانش‌آموزان دبستانی تاکید می‌کند: والدین می‌توانند در یک متن ساده کلماتی را اشتباه بنویسند و از کودک بخواهند که کلمات را اصلاح کرده و نحوه صحیح آن را بنویسد و انجام این کار به خواندن و نوشتن کودکان کمک می‌کند، بعد از انجام این نوع تمرین‌ها والدین از کودکان بخواهند که خودشان تمرین‌هایی را که انجام دادند، به شکل خود نظارتی دوباره برای خود انجام دهند و برای خودشان گزارش داده و خطاهای خود را اصلاح کنند، بحث خود نظارتی در درمان‌های فراشناختی وجود دارد و تمرین آن در پیشرفت تحصیلی کودکان دارای اختلال یادگیری خواندن و نوشتن بسیار مؤثر است.
انواع اختلال یادگیری در دانش آموزان ابتدایی
افسانه کرباسی، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان با اشاره به انواع اختلال یادگیری در کودکان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: اختلال یادگیری دانش آموزان سه نوع اختلال در خواندن، نوشتن و اختلال در ریاضی است و گاهی اوقات مشاهده می‌شود که تعدادی از کودکان دو اختلال یا هر سه نوع اختلال را هم زمان داشته باشند، از این تقسیم‌بندی مشخص می‌شود که کودک دارای اختلال در یک حیطه تحصیلی ضعف دارد یا اگر در حیطه‌های تحصیلی دیگری هم ضعیف باشد، ضعف او در یک درس بسیار غالب‌تر و برجسته‌تر است، در این موارد والدین به دلیل اینکه کودک آن‌ها با ضعف در یک درس درگیر می‌شود، فکر کنند که شاید معلم این درس به فرزند آن‌ها به خوبی آموزش نداده است و معلم کمک درسی برای فرزند می‌گیرند.
وی می‌افزاید: عده‌ای از والدین نیز فکر می‌کنند که کودک آن‌ها کم کاری می‌کند و از زیر بار درس خواند شانه خالی می‌کند و به او تکلیف اضافی می‌دهند، برای مثال از فرزند می‌خواهند که غلط‌های املایی را دوباره تکرار کند و بنویسد و همین تکرار کردن زیاد کودک را از درس خواندن خسته می‌کند و در رفع این نوع اختلال تأثیری چندانی ندارد.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان تصریح می‌کند: گاهی والدین به جای درمان اختلال یادگیری از سبک تنبیه استفاده می‌کنند و سعی دارند که با تنبیه کردن تلاش کودک را برای درس خواندن افزایش دهند و با توجه به اینکه کودک دچار اختلال یادگیری است، وقتی والدین پرخشگرانه و تنبیه‌گرانه برخورد می‌کنند و از کودک می‌خواهند که تلاش خود را بیشتر کند، در واقع در مورد آن درس اضطراب نیز به کودک اضافه می‌شود، اگر از اساس کودک اختلال یادگیری داشته باشد، در این شرایط اضطراب نیز پیدا می‌کند، بنابراین برای تلاش در مورد آن درس بیشتر اجتناب می‌کند و همین اجتناب باعث می‌شود، ضعف اولیه‌ای که در این درس داشته است، تشدید شود.
وی عنوان می‌کند: اینکه اختلال یادگیری از چه مقطعی آغاز می‌شود، در واقع وابسته به شدت این نوع اختلال دارد، اگر خیلی شدید باشد می‌تواند از همان ماه‌ها و سال‌های اول ورود به مدرسه کودک باشد و اگر شدت آن خفیف باشد، وقتی که کودک به سنین بالاتر می‌رود و درس‌های او سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شود، اختلال یادگیری تظاهر می‌کند.
کرباسی تاکید می‌کند: برخی از کودکان نیز مشکل نداشتن تمرکز در زمینه بیش‌فعالی و اختلال یادگیری در زمینه ریاضی دارند و متخصص حوزه کودک و نوجوان با گرفتن شرح حال و بررسی‌ها می‌تواند تشخیص دهد که کودک دچار کدام نوع اختلال است و حتی ممکن است تعدادی از کودکان هر دو نوع اختلال را داشته باشند.
ویژگی‌های کودکانی که تمرکز ندارند چیست؟
وی درباره ویژگی‌های کودکان تمرکز ندارند، اظهار می‌کند: کودکانی که تمرکز ندارند، وقتی که والد کنار آن‌ها می‌نشیند و در شرایط آموزش انفرادی توضیح تکمیلی در مورد آن سوال ریاضی به آن‌ها می‌دهد، می‌بیند که چقدر خوب فرزندش مسئله را استنتاج کرد و توانست آن را حل کند، اما حل همین مسئله را روز بعد در محیط کلاس و بین دانش‌آموزان که عامل حواس‌پرتی فرزند بیشتر است و کسی نیست که او را تا حدودی هدایت کند، دچار مشکل می‌کند، بنابراین تمرکز نداشتن و بیش فعالی کودک می‌تواند به این شکل او را را دچار مشکل کند.
فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان اظهار می‌کند: کودکانی که اختلال یادگیری دارند باید از روش‌های جانبی برای آموزش به آن‌ها استفاده کرد، باید بدانیم این کودکان در آموزش‌های شنیداری دچار مشکل می‌شوند، لازم است آموزش‌های این گروه از کودکان عینی باشد و در مورد درس ریاضی با مصداق‌هایی از زندگی مفهوم و مسئله ریاضی را به کودک آموزش دهند، برای مثال مسئله از شرایط چیدن میز غذا شروع شود که چند نفر در خانواده هستند و باید چه تعداد ظرف بچینند.
وی ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه بسیاری از مسائل در کلاس درسی به شکل تئوری و روی کاغذ آموزش داده می‌شود، در خواندن یک مسئله و برداشت ایکه راه حل چیست؟ برای این گروه از کودکان دشوار است، روانشناسی که در زمینه اختلال یادگیری این گروه از کودکان کار می‌کند، باید سعی کند مفاهیم و مسائل ریاضی را در قالب مثال‌هایی عینی و واقعی از زندگی برای این بچه‌ها مفهوم کند.
کرباسی خاطرنشان می‌کند: ممکن است مادر کودکی این شرح حال را بدهد که فرزندش این مسئله را در خانه حل می‌کند، اما همان مسئله را فردا سر کلاس به درستی انجام نمی‌دهد، این گروه از کودکان برای یادگیری بهتر نیاز به تکرار و تمرین بیشتر نسبت به کودکان عادی دارند، اما این تکرار و تمرین لازم است که توسط یک شخص روانشناسی که در زمینه اختلال یادگیری کار کرده انجام شود.
وی عنوان می‌کند: والدین باید بدانند گرفتن معلم برای کودک یا کلاس اضافه گذاشتن مشکل فرزند آن‌ها را رفع نمی‌کند و عده‌ای از والدین نیز با کودک در زمینه درسی بیشتر کار می‌کنند، اما باید بدانند انجام این اقدامات برای کودکان دارای اختلال یادگیری نتیجه نمی‌دهد، بنابراین لازم است فردی که با این گروه از کودکان کار می‌کند، از روش‌های آموزشی در زمینه اختلال یادگیری اطلاع داشته باشد و بهتر است روانشناس کودک و نوجوان که متخصص این حوزه است، با کودکان دارای اختلال یادگیری برای آموزش بهتر کار کند.
به گزارش ایمنا، در حقیقت اختلال در یادگیری می‌تواند در یک یا چند فرایند دخیل باشد و دانش‌آموزان را در امر یادگیری با مشکل روبه‌رو کند، این اختلال با مشکلاتی همچون نداشتن درک کامل و بروز مشکل در گفتار، نوشتار و صحبت کردن بروز می‌کند، اختلال یادگیری که با نام «ناتوانی یادگیری» نیز شناخته می‌شود، در حقیقت یک بیماری عصبی است که روی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارد و کیفیت آن را کاهش می‌دهد، این موضوع می‌تواند درک عمومی دانش‌آموز را با اختلال همراه کند و به طور ویژه در یادگیری درس ریاضی خودش را نشان می‌دهد.
تنها با مشاهده یک یا چند مورد از علائم و نشانه‌ها نباید برچسب اختلال یادگیری را به دانش‌آموز زد، بلکه برای قطعی شدن تشخیص والدین نیاز دارند، از نظر یک متخصص و روانشناس حوزه کودکان کمک گیرند، متخصص و روانشناس با انجام تست هوش که برای بررسی سنجش خواندن، نوشتن و حساب به کار می‌رود، می‌تواند بیماری را تشخیص دهد، بسیاری از کودکانی که درگیر مشکل اختلال یادگیری بوده از هوش طبیعی برخوردار هستند و گاهی هوشی بیشتر از محدوده نرمال دارند، اما در به کارگیری هوش و استعداد خود دچار مشکل می‌شوند و مهم است که والدین درمان این اختلال را جدی بگیرند.
نظر شما