به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، برنامه‌ریزی شهری یک حوزه میان‌رشته‌ای و پویا است که بر درک چگونگی تغییر سیاست‌ها در پاسخ به نیازهای جامعه، رشد جمعیت، تغییرات سبک زندگی و نیازهای جمعیت در حال تحول تمرکز دارد. تکنیک‌های معاصر برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای برای نظرسنجی، تحلیل، طراحی و اجرا از طریق مهارت‌ها و نوآوری‌های رشته‌هایی چون معماری، مهندسی عمران، بهداشت عمومی، اقتصاد و جغرافیا توسعه یافته است تا رفاه مردم، کنترل کاربری زمین، طراحی محیط‌های شهری و بهبود محیط طبیعی را ارتقا دهد.
پیش‌بینی می‌شود ۷۰ درصد از جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰، در مناطق شهری ساکن باشند و به همین دلیل برنامه‌ریزی شهری نقش حیاتی در ارتقای زندگی افراد و تضمین برابری و پایداری به‌ویژه برای جوامع کم‌برخوردار ایفا می‌کند. کارشناسان این حوزه می‌توانند با اجرای رویکردهای هوشمندانه و نوآورانه بر موانع پیش‌روی افراد کم‌برخوردار از تأمین مسکن مقرون‌به‌صرفه و حمل‌ونقل عمومی گرفته تا ارتقای زیرساخت‌ها و توسعه اقتصادی غلبه کنند و فرصت‌های بهتری برای موفقیت در اختیار آنها قرار دهند.
افزون‌بر این، برنامه‌ریزی شهری می‌تواند با تمرکز بر آموزش، بهداشت و مشارکت اجتماعی گام‌های مهمی در جهت برقراری عدالت و ایجاد جوامع فراگیر بردارد. برنامه‌ریزی شهری توانایی ایجاد تحول در زندگی افراد به‌ویژه محرومان را دارد. برنامه‌ریزان می‌توانند با طراحی هوشمندانه فضاهای شهری، محیطی را ایجاد کنند که عدالت اجتماعی، فرصت‌های اقتصادی و شرایط زندگی بهتری برای فقرا فراهم می‌کند.
ایجاد مسکن مقرون‌به‌صرفه
مسکن مقرون‌به‌صرفه رکن اصلی برنامه‌ریزی شهری برای کمک به افراد کم‌درآمد و فقرا است. برنامه‌ریزان باید توسعه راهکارهای مسکونی با هزینه کم را در اولویت قرار دهند تا خانواده‌های کم‌درآمد بتوانند به شرایط زندگی امن و مناسب دسترسی داشته باشند. اجرای سیاست‌هایی که ساخت واحدهای مسکونی مقرون‌به‌صرفه را تشویق می‌کند همچون برنامه‌های مسکن اجباری و یارانه‌های مسکن، می‌تواند به‌طور چشمگیری بار هزینه‌های مسکن را برای این افراد کاهش دهد.
ادغام مسکن مقرون‌به‌صرفه در محله‌های با درآمد مختلط، موجب تلفیق اجتماعی و کاهش تفکیک اقتصادی می‌شود. این رویکرد نه‌تنها شرایط زندگی بهتری برای افراد کم‌درآمد ارائه می‌دهد، بلکه انسجام اجتماعی و دسترسی به منابع و فرصت‌های متنوع را نیز تقویت می‌کند.
بهبود حمل‌ونقل عمومی
حمل‌ونقل عمومی شریان حیاتی جوامع کم‌برخوردار است؛ برنامه‌ریزان شهری می‌توانند شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی را به‌گونه‌ای توسعه دهند که افراد کم‌درآمد به وسایل نقلیه قابل اعتماد، مقرون‌به‌صرفه و کارآمد دسترسی داشته باشند. آنها می‌توانند با گسترش مسیرهای حمل‌ونقل، افزایش تعداد سرویس‌ها و تضمین فراگیری خطوط در تمام محله‌ها، توانایی جوامع حاشیه‌نشین را در دسترسی به مشاغل، آموزش، بهداشت و سایر خدمات ضروری ارتقا دهند.
ایجاد توسعه‌های بر پایه حمل‌ونقل عمومی می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند و وابستگی به وسایل نقلیه شخصی را که اغلب برای خانواده‌های کم‌درآمد غیرقابل تحمل است، کاهش دهد. این توسعه‌ها با ادغام فضاهای مسکونی، تجاری و تفریحی در فاصله پیاده‌روی از مراکز و ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی، شهرها را فراگیرتر و پایدارتر می‌کنند.
بهبود زیرساخت‌ها
توسعه زیرساخت‌ها برای بهبود شرایط زندگی فقرا امری حیاتی است و برنامه‌ریزان شهری باید بر ارتقای زیرساخت‌های اساسی همچون آب، بهداشت، برق و مدیریت پسماند در مناطق کم‌درآمد متمرکز شوند. دسترسی به آب تمیز و تأسیسات بهداشتی می‌تواند خطرات بهداشتی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد و کیفیت زندگی را در این مناطق بهبود ببخشد.
سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مقاوم و تاب‌آور می‌تواند از جوامع آسیب‌پذیر در برابر آثار منفی تغییرات اقلیمی محافظت کند. هنگام بروز بلایای طبیعی بیشترین آسیب متوجه قشر کم‌درآمد می‌شود؛ اجرای سیستم‌های کنترل سیل، فضاهای سبز و زهکشی پایدار در محله‌های کم‌برخوردار می‌تواند تأثیر بلایای طبیعی را بر این قشر کاهش دهد.
ترویج توسعه اقتصادی
ابتکارات توسعه اقتصادی به‌عنوان کاتالیزورهای رشد برای توانمندسازی فقرا عمل می‌کنند. برنامه‌ریزی شهری می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی و حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، اقتصادهای محلی را تحریک کند. ایجاد مراکز رشد کسب‌وکار، ارائه گزینه‌های خرد مالی و برگزاری برنامه‌های آموزشی فنی‌وحرفه‌ای می‌تواند در راه‌اندازی و استمرار کسب‌وکار به افراد کم‌درآمد کمک کند.
برنامه‌ریزان شهری می‌توانند مناطق اقتصادی ویژه و مناطق کارآفرینی را که به‌طور معمول شامل مشوق‌های مالیاتی و حمایت‌های قانونی هستند و آنها را برای کسب‌وکارها و جوامع محلی جذاب می‌کند، در محله‌های کمتر توسعه‌یافته ایجاد کنند تا موجب جذب سرمایه‌گذاری و ایجاد مشاغل و در نتیجه رشد وضعیت اقتصادی خانواده‌های کم‌برخوردار شوند.
تضمین دسترسی به آموزش
آموزش عامل کلیدی برای شکستن چرخه فقر است؛ برنامه‌ریزی و طراحی شهری می‌تواند از طریق ساخت مدارس، کتابخانه‌ها و مراکز یادگیری اجتماعی در محله‌های فقیرنشین نقش حیاتی در تضمین دسترسی جوامع کم‌درآمد به تسهیلات آموزشی با کیفیت ایفا کند، افزون بر این برنامه‌ریزان می‌توانند از سیاست‌های مراقبت از کودکان و فعالیت‌های فوق‌برنامه با هزینه متناسب حمایت کنند تا والدین بتوانند ساعات بیشتری در روز کار کنند و نگران فرزندان خود نباشند. برنامه‌ریزی شهری می‌تواند با اولویت بخشیدن به آموزش، مهارت‌ها و دانش مورد نیاز برای موفقیت را در اختیار نسل آینده قرار دهد.
تقویت خدمات بهداشتی و درمانی
دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی حق اساسی بشر است که برنامه‌ریزی شهری می‌تواند آن را در اختیار افراد کم‌درآمد و فقرا قرار دهد. برنامه‌ریزان باید مطمئن شوند که مناطق کم‌درآمد به تأسیسات بهداشتی و درمانی مناسب از جمله درمانگاه‌ها، بیمارستان‌ها و خدمات بهداشت روان دسترسی دارند. برای افزایش دسترسی مناطق محروم به این خدمات می‌توان از واحدهای سیار بهداشتی استفاده کرد.
ادغام مسائل بهداشتی در طراحی شهری نیز می‌تواند به ترویج شیوه‌های زندگی سالم کمک کند. ابتکاراتی همچون ایجاد پارک‌ها، فضاهای تفریحی و خیابان‌های دوستدار عابرپیاده، ورزش و فعالیت فیزیکی را تشویق می‌کند، گسترش بیماری‌های مزمن را کاهش می‌دهد و به سلامت کلی جامعه کمک می‌کنند.
تقویت مشارکت اجتماعی جوامع حاشیه‌نشین
برنامه‌ریزان باید به‌طور فعال با جوامع کم‌درآمد در ارتباط باشند تا بتوانند نیازها، ترجیحات و چالش‌های آنها را درک کنند. فرایندهای برنامه‌ریزی مشارکتی همچون مشاوره‌های عمومی و کارگاه‌های اجتماعی، این امکان را به ساکنان می‌دهد که در توسعه محله‌های خود نقش داشته باشند. برنامه‌ریزان می‌توانند با درگیر کردن جوامع حاشیه‌نشین در فرایندهای تصمیم‌گیری، اطمینان حاصل کنند که پروژه‌های شهری با نیازهای ویژه آنها منطبق است. این رویکرد موجب افزایش اعتماد و همکاری در این جوامع می‌شود و احساس تعلق و غرور را میان اعضای جامعه تقویت می‌کند.
فراگیری و شمول اجتماعی
یکی از اهداف اساسی برنامه‌ریزی شهری افزایش فراگیری در مناطق و حوزه‌های مختلف است. برنامه‌ریزان باید شهرهایی طراحی کنند که تنوع و فراگیری را ترویج دهد و اطمینان حاصل کنند که فضاهای عمومی برای همه قابل دسترس هستند. این امر شامل ایجاد فضاهایی همچون مراکز اجتماعی، پارک‌ها و مراکز فرهنگی است که تعامل اجتماعی و تبادل فرهنگی را تشویق می‌کند.
پرداختن به مسائل تبعیض و نابرابری در سیاست‌های شهری بسیار حیاتی است و برنامه‌ریزان تلاش می‌کنند تا موانعی را که از دسترسی افراد کم‌برخوردار به خدمات و فرصت‌های ضروری جلوگیری می‌کند، حذف کنند. برنامه‌ریزی شهری می‌تواند با ترویج مشارکت اجتماعی، شکاف‌های طبقاتی را رفع کند و جوامعی یکپارچه و پویا ایجاد کند. در ادامه نمونه‌هایی از برنامه‌ریزی‌های موفق در شهرهای مختلف معرفی می‌شود که توانسته است به ریشه‌کنی فقر و بهبود وضعیت جوامع کم‌برخوردار کمک کند.
کالیکوت، هند
کالیکوت شهری با جمعیت ۶۱۱ هزار نفر در هند است که ساکنان آن برای اشتغال، آموزش، بهداشت و نیازهای تجاری خود به شهر وابسته‌اند. بانک توسعه آسیایی با همکاری شهرداری‌های کالیکوت، کاهش فقر از طریق بهبود وضعیت زاغه‌ها را به‌عنوان بخش کلیدی توسعه این شهر در نظر گرفته است. برنامه‌ریزی شهری کالیکوت بر بهبود زیرساخت‌ها و خدمات اساسی در تمام زاغه‌ها، بهبود شرایط مسکن و ارائه گزینه‌های مسکن مقرون‌به‌صرفه و بهبود توان منابع انسانی افراد فقیر شهری متمرکز است.
سیاست شهر لیل، فرانسه
شهر لیل با ۹۵ شهرداری، شریک فعال برنامه «سیاست شهر» فرانسه است که ۲۶ محله آن در اولویت اعطای کمک‌های مالی قرار دارد. این برنامه بر اساس قراردادی است که ۵۰ شریک آن را امضا کرده‌اند و بر اساس آن هر سال ۴۰ میلیون یورو صرف توسعه اقتصادی، آموزش، ورزش، فرهنگ و ارتقای شرایط زندگی در محله‌های واجد شرایط می‌شود.
انتخاب محله‌های واجد شرایط ملزم به تأیید حداقل دو نهاد است؛ این نهادها به جای یک فراخوان ساده، تحقیقات خود را با این سوال شروع می‌کنند که «منطقه شما به چه چیزی نیاز دارد؟» و با برگزاری رویدادهای محلی و شنیدن ایده‌های مردم، اولویت‌بندی را انجام می‌دهند. این روش به جذب شرکای جدید در محله‌ها از جمله بخش خصوصی، گروه‌های محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌انجامد و توسعه مشارکتی را ترویج می‌کند.
برنامه بهبود معیشت جوامع فقیر شهری، بنگلادش
برنامه بهبود معیشت جوامع فقیر شهری بنگلادش که در سال ۲۰۲۴ آغاز شده است، به‌دنبال مقابله با فقر شهری از طریق توانمندسازی جوامع، توسعه مهارت‌ها، افزایش فرصت‌های کسب‌وکار و بهبود زیرساخت‌های کوچک است. این برنامه بر بهبود شرایط زندگی محله‌های فقیرنشین تمرکز دارد و تأکید آن بر مشارکت جامعه در تلاش‌های توسعه پایدار است. برنامه بهبود معیشت جوامع فقیر شهری با تقویت ظرفیت‌های محلی به‌دنبال ایجاد یک محیط شهری فراگیر است که بتواند به‌طور مؤثر با چالش‌های خانواده‌های کم‌درآمد مقابله کند.
حدود چهار میلیون فقیر که در زاغه‌های ۱۹ منطقه شهری در بنگلادش زندگی می‌کنند، در این برنامه شناسایی شدند و قرار است با حمایت شهرداری‌ها شرایط زندگی پایدار برای آنها فراهم شود. این برنامه بر بهبود دسترسی به خدمات اساسی همچون آب و برق، بهداشت، تقویت سازمان‌های اجتماعی و ترویج راه‌اندازی کسب‌وکارهای محلی متمرکز است.
برنامه کاهش فقر، بریتیش کلمبیا
رویکرد کاهش فقر در بریتیش کلمبیا که سال ۲۰۲۲ آغاز شده است، یک برنامه جامع برای کاهش کلی فقر به‌میزان ۶۰ درصد و کاهش فقر کودکان به‌میزان ۷۵ درصد تا پایان سال ۲۰۲۴ است و بر اساس مشاوره گسترده با بیش از ۱۰ هزار ساکن از جمله کسانی که تجربه فقر را داشتند، توسعه یافته است. این برنامه بر رویکرد همه‌جانبه دولت برای از بین بردن موانع سیستمی و بهبود دسترسی به خدمات ضروری همچون مسکن مقرون‌به‌صرفه، مراقبت از کودکان و حمایت از اشتغال تأکید می‌کند و با اولویت دادن به مشارکت جامعه، به‌دنبال ایجاد جامعه‌ای عادلانه‌تر است که در آن همه افراد فرصت شکوفایی داشته باشند.
نظر شما