به گزارش خبرگزاری ایمنا، پس از آنکه تروئیکای اروپایی با هماهنگی ایالات متحده، قطعنامه ضد ایرانی و خصمانه خود را در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تصویب رساندند، موضوع فعال شدن مکانیزم ماشه و طرح غربی‌ها برای بازگرداندن دوباره تمام تحریم‌ها علیه ایران به بحث داغ این روزهای رسانه‌ها تبدیل شده است، زیرا در صورتی که کشورهای ۴+۱ نتوانند تا پیش از فرارسیدن بند غروب برجام در اکتبر ۲۰۲۵، قطعنامه جدیدی علیه برنامه هسته‌ای کشورمان تصویب کنند، مطابق متن برجام، اهرم فشار مکانیزم ماشه علیه ایران را از دست می‌دهند و برنامه هسته‌ای ایران نیز عادی تلقی می‌شود.
با توجه به این موضوع، بررسی دو مسئله، ضروری به نظر می‌رسد، نخست آنکه بهترین واکنش در پاسخ به تصویب این قطعنامه چیست و ایران باید چگونه عمل کند تا ضمن حفظ منافع ملی، وارد زمین بازی دشمن نشود؟ و دوم آنکه مکانیزم ماشه در چه‌صورتی فعال خواهد شد؟
در پاسخ باید گفت همان‌طور که در گزارش‌های قبلی ایمنا به آن پرداخته شد، گروهی از تحلیلگران معتقدند حرکت به سمت بازدارندگی کامل هسته‌ای تنها راه ایران برای نجات از فشار بیشتر طرف‌های غربی است و در حال حاضر نیز ایران باید هرچه سریع‌تر از پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای (NPT) خارج شود و همکاری خود با آژانس را به مرور زمان به صفر برساند، اما در مقابل گروه دیگری معتقد هستند که ایران نباید به سمت ساخت سلاح اتم حرکت کند، بلکه رسیدن به حد آستانه ساخت سلاح برای بازدارندگی کشور کافی است و خروج از ان‌پی‌تی باید به‌عنوان گام نهایی ایران در نظر گرفته شود.
از سوی دیگر در پاسخ به پرسش دوم، به گفته ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، تنها با بازگشت ایالات متحده آمریکا به برجام، امکان فعال شدن مکانیزم ماشه در شورای امنیت وجود دارد و به همین دلیل احتمالاً غربی‌ها سعی خواهند کرد در ماه‌های پیش رو مجدد پای ایران را به میز مذاکره با ایالات متحده باز کنند، بنابراین نباید فراموش کرد که چنین اقدامی با هدف تکمیل پازل فشار بر ایران انجام می‌شود و در چنین شرایطی سخن گفتن از مذاکره با آمریکا و شخص ترامپ که خودش با زیان‌بار دانستن برجام از آن خارج شد، خردمندانه به نظر نمی‌رسد، چراکه تجربه ثابت کرده طرف آمریکایی هرگز حاضر نخواهد بود به تعهداتش نسبت به ایران پایبند بماند و خسارت ایران را بپردازد، همچنین نباید فراموش کرد که پیشنهاد مذاکره در شرایط فعلی، بیش از هر چیز با هدف تضعیف ایران و خلع سلاح کشورمان در رویارویی با رژیم صهیونیستی مطرح می‌شود.
مأموریت گروسی در سفر به تهران چه بود؟
ابوالفضل ظهره‌وند عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: سفر گروسی به ایران مأموریتی بود که به او داده بودند و او به‌عنوان یک مدیرکل مستقل آژانس که برای کار فنی سفر می‌کند، به ایران نیامده بود، بلکه آمده بود تا بتواند زمینه را برای تعامل با ایران باز کند، خواسته‌هایی را مطرح کند و گزارشی هم بنویسد، اما پیش از آنکه گزارش او خوانده شود، بریتانیا پیش‌نویس قطعنامه را کامل کرده بود تا با همکاری دو کشور دیگر عضو ۴+۱ یعنی آلمان و فرانسه قطعنامه را با پشتیبانی آمریکا به رأی بگذارند.
وی می‌افزاید: همان‌طور که قابل پیش‌بینی بود این قطعنامه در پنج بند علیه ایران تصویب شد و وارد فاز راهبردی و استراتژیک شدیم، یعنی برنامه‌ای را تنظیم کردند که تا پیش از ورود به سال ۲۰۲۵، بتوانند پرونده ایران را مجدد در شورای امنیت باز کنند و مانع عادی شدن پرونده ایران شوند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه نوعی تقسیم کار صورت گرفته است، می‌گوید: این قطعنامه بسترساز رفت‌وآمد گروسی به تهران و آژانس خواهد بود که تا آخر اردیبهشت باید گزارش نهایی را به شورای حکامی که اول خرداد تشکیل می‌شود بدهد و به‌طور قطع آن زمان گروسی می‌گوید پنج محوری که مشخص شده بود، در ایران اجرایی نشده است و شورای حکام هم پرونده ایران را به شورای امنیت می‌فرستد تا در آنجا بتوانند مکانیزم ماشه را فعال کنند و مانع عادی شدن پرونده ایران تا اکتبر شوند.
مکانیزم ماشه بدون حضور آمریکا نمی‌تواند فعال شود
ظهره‌وند تصریح می‌کند: هدف این است که بازی فشار هسته‌ای و تحریمی را روی ایران حفظ کنند، البته خودشان هم می‌دانند اسنپ‌بک بدون حضور آمریکا نمی‌تواند فعال شود و این یعنی پرونده ما نمی‌تواند در شورای امنیت باز شود، زیرا ذیل برجام بوده است و تمام این قطعنامه شورای حکام بر پایه احیا کردن برجام است، در حالی که برجام امروز مرده است و تنها با آمدن آمریکا احیا می‌شود و ما نباید اجازه بدهیم آمریکا به برجام برگردد، مگر اینکه کل تعهداتش را نسبت به ایران اجرا کند و خسارت‌های ما را هم جبران کند که این امر محال است.
وی درباره واکنش ایران به این قطعنامه خاطرنشان می‌کند: اقدامات ما به‌خوبی طراحی شده است و کار را شروع کرده‌ایم، به‌طور قطع فاز به فاز اقداماتی را انجام می‌دهیم که واکنشی به اقدامات تحریمی و فشار طرف مقابل باشد.
خروج از ان‌پی‌تی گام نهایی ما است
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره احتمال خروج ایران از ان‌پی‌تی می‌گوید: این اقدام یا خروج از برجام، گام نهایی ما است، بنابراین در حال حاضر مسیر خودمان را می‌رویم و اجازه نمی‌دهیم که ظرفیت‌های اصلی ما را به باد دهند و همچون برجام سر ما کلاه برود؛ اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی مانع این اتفاق شده است و خواهد شد.
ظهره‌وند درباره احتمال شکل‌گیری مذاکرات جدید ادامه می‌دهد: غربی‌ها خواستار همین کار هستند، اما با دست پس می‌زنند و با پا پیش می‌کشند! آن‌ها می‌خواهند ایران را پای میز مذاکره بکشانند تا بدون اینکه مطالبات و خسارات خود را بگیرد، بازهم با آمریکایی‌ها مذاکره کند و در برابر اندک امتیازی، آمریکا را دوباره وارد برجام کنند.
بازگشت آمریکایی‌ها به برجام خسارت‌بار خواهد بود
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس می‌افزاید: بازگشت آمریکایی‌ها به برجام برای ما خسارت‌بار خواهد بود و موجب اجرا شدن سناریو شورای حکام برای ایران می‌شود و ما نباید اجازه چنین چیزی را بدهیم.
وی با تاکید بر اینکه ما مخالف ساخت بمب اتم هستیم، می‌گوید: قرار گرفتن در آستانه، برای ما کفایت می‌کند و بازدارنده خواهد بود و دشمن باید بداند که اگر قرار باشد به ما ضربه بزند، ما هم به او ضربه هسته‌ای می‌زنیم، اما نمی‌خواهیم بمبی بسازیم، بلکه باید اراده و توانایی ساخت بمب را داشته باشیم، زیرا ما پرچمدار جهان عاری از سلاح کشتارجمعی از جمله سلاح هسته‌ای هستیم.
به گزارش ایمنا، مطابق آنچه گفته شد در شرایط فعلی بیش از هر چیز نیازمند رسیدن به نگاهی جامع و هماهنگ میان ارکان مختلف حاکمیت برای طراحی اقدامات بعدی در موضوع انرژی هسته‌ای هستیم و این امر مستلزم تعامل و همکاری بیشتر مجلس و دولت است، نگاهی که بتواند از توان هسته‌ای بومی ایران صیانت کند تا در رویارویی با سیاست‌های خصمانه غرب، منافع ملی کشور به‌صورت حداکثری تأمین شود و از تکرار اشتباهات پیشین جلوگیری شود.
گزارش: فاطمه مدح خوان
نظر شما