به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، حدود دوسوم جهان از آب تشکیل شده است و مراقبت از این منبع حیاتی باید یک اولویت برای همه افراد در سراسر جهان باشد. آلودگی آب می‌تواند اثرات منفی بر سلامت، محیط زیست و اقتصاد داشته باشد. بر اساس گزارش سازمان ملل، سالانه تعداد مرگ‌ومیر ناشی از آب آلوده بیشتر از مجموع انواع خشونت‌ها است. زباله‌های انسانی و حیوانی که به رودخانه‌ها ریخته می‌شوند حامل باکتری و ویروس هستند و موجب شیوع بیماری می‌شوند. آب آلوده می‌تواند اثرات منفی زیادی بر اقتصاد و مشاغلی همچون ماهیگیری تجاری و گردشگری و حتی ارزش املاک داشته باشد.
رودخانه‌ها از دیرباز نقش حیاتی در زندگی اجتماعی و فرهنگی بشر دارند و نه‌تنها زیبایی خاصی به منظره‌ها می‌بخشند، بلکه با فراهم آوردن آب شیرین برای آشامیدن و حمایت از اکوسیستم‌های متنوع، زندگی انسان‌ها و سایر موجودات را نیز حمایت می‌کنند. رودخانه‌ها با داشتن یک اکوسیستم کامل از انواع موجودات زنده از جمله انسان‌ها حمایت می‌کنند. رودخانه‌ها با بارور کردن زمین‌هایی که از آن‌ها عبور می‌کنند، به کشاورزی کمک می‌کنند و راهی برای حمل‌ونقل و تسهیل تجارت به‌شمار می‌آیند.
آلودگی رودخانه‌ها
واقعیت این است که در قرن بیست‌ویکم، رودخانه‌ها منبعی برای تولید انرژی و به‌وضوح برای ادامه حیات بشر و تمدن‌ها ضروری هستند. با وجود اهمیت بسیاری که این منابع آبی برای انسان دارند، اغلب نادیده گرفته می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد از فاضلاب‌های صنعتی و خانگی جهان به رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و اقیانوس‌ها تخلیه می‌شود. بسیاری از رودخانه‌ها به‌دلیل فعالیت‌های انسانی همچون ساخت سد و استخراج غیرقانونی شن و ماسه به‌شدت آسیب می‌بینند، سدسازی جریان طبیعی آب را مختل می‌کند و زیستگاه‌های طبیعی را از بین می‌برد.
نفوذ به زمین‌های حاشیه رودخانه‌ها با اهداف توسعه ساخت‌وساز و کشاورزی نیز نقش اساسی در نابودی رودخانه‌ها دارد. تنوع گیاهی و جانوری رودخانه بسیار گسترده است اما به‌دلیل بی‌توجهی انسان‌ها، رودخانه‌ها نمی‌توانند از موجودات زنده از جمله ماهی‌ها و گیاهان آبزی پشتیبانی کنند. آلوده شدن رودخانه منجر به کاهش سطح اکسیژن آب و افزایش اسیدیته آن می‌شود و در نهایت به مرگ گیاهان و جانوران می‌انجامد. بسیاری از شهرها در تلاش برای راه‌هایی هستند تا رودخانه‌های خشک یا آلوده‌شده را احیا کنند و با کمک برنامه‌های مدیریت آب و پروژه‌های زیست‌محیطی به بازسازی اکوسیستم‌های آبی بپردازند.
چگونگی احیای رودخانه‌ها پس از آلودگی یا تخلیه شدید
فرایندهای طبیعی که آب را پاک‌سازی می‌کند ممکن است دهه‌ها، سال‌ها یا حتی قرن‌ها طول بکشد و فرایندهای بر پایه فناوری نیز برای حذف همه مواد مضر از آب سال‌ها طول می‌کشد. احیای رودخانه‌ها پس از آلودگی شدید یا تخلیه، نیازمند یک رویکرد جامع و چندجانبه است که نخستین و البته مهم‌ترین قدم، شناسایی و حذف منبع آلودگی است که شامل فاضلاب‌های صنعتی، مواد شیمیایی کشاورزی و زباله‌های خانگی می‌شود. این کار با نظارت دقیق و همکاری سازمان‌های دولتی، محیط زیستی و جوامع محلی انجام می‌شود.
پس از کاهش آلودگی، باید به ترمیم اکوسیستم رودخانه و احیای تنوع زیستی آن پرداخت که شامل کاشت گیاهان آبزی و ایجاد زیستگاه‌های مناسب برای موجودات آبزی و فراهم کردن شرایط مساعد برای بازگشت ماهی‌ها و دیگر گونه‌ها است. پاک‌سازی ساختارهای غیرقانونی در حاشیه رودخانه‌ها، جمع‌آوری سدها و موانع غیرمجاز و جلوگیری از استخراج شن و ماسه و پیشروی در بستر رودخانه‌ها اقدامات مهم دیگری است که برای احیای رودخانه‌ها انجام می‌شود.
برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌رسانی به جامعه نیز نقش مهمی در تغییر دادن رفتارهای انسانی و ارتقای مشارکت عمومی در حفاظت از رودخانه‌ها دارند. پیاده‌سازی روش‌های بر پایه نوآوری نیز برای بازگرداندن جریان طبیعی و اکوسیستم رودخانه کمک می‌کند. با انجام این اقدامات، می‌توان به احیای دوباره رودخانه‌ها و برقراری تعادل طبیعی در اکوسیستم‌های آبی امیدوار شد.
شهرها به‌منظور افزایش کیفیت آب، حفظ تنوع زیستی و بهبود کیفیت زندگی ساکنان، از فناوری‌های نوین و آگاهی‌رسانی عمومی استفاده می‌کنند تا با جذب همکاری جوامع محلی، تأثیرات مثبت بر بازیابی جریان طبیعی رودخانه‌ها را به حداکثر برسانند. در ادامه پنج رودخانه معرفی می‌شود که در طول زمان به زندگی بازگشته‌اند و شایسته توجه و تلاش برای حفاظت هستند.
رودخانه چئونگی‌چئون، کره جنوبی
رودخانه چئونگی‌چئون نهری به طول ۱۰.۹ کیلومتر است که از غرب به شرق سئول جاری است و از مرکز شهر می‌گذرد. این رودخانه اواخر دهه ۱۹۵۰ به‌دلیل آلودگی شدید، با بتن پوشانده و تبدیل به یک بزرگراه شد و به دست فراموشی سپرده شد. سال‌ها بعد، شهردار وقت سئول در سال ۲۰۰۳ در راستای گذار از شهری اتومبیل‌محور به شهری که کیفیت زندگی مردم و اکوسیستم‌ها را در اولویت قرار می‌دهد، پیشنهاد احیای چئونگی‌چئون را مطرح کرد.
هدف این پروژه یکپارچه‌سازی مسیر بتنی توسعه‌یافته سئول با طبیعت بود؛ به این ترتیب بزرگراه تخریب و به‌جای آن یک نهر آب مصنوعی با پارک‌های خطی در حاشیه ساخته شد. برای احیای این نهر، حدود ۱۲۰ هزار تن آب از رود هان و شاخه‌های آن منتقل شد. هرچند چئونگی‌چئون در حال حاضر یک رودخانه مصنوعی است، اما فواید زیست‌محیطی بسیاری به ساکنان و بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. این رودخانه به خنک کردن مناطق اطراف خود کمک می‌کند، همچنین زیستگاهی برای ماهی‌ها، پرندگان و حشرات فراهم می‌آورد.
رودخانه واراتار، هند
رود واراتار یکی از شاخه‌های رود پمبا است که زمانی رودخانه‌ای مهم در جنوب کرالا به‌شمار می‌رفت و صدها خانوار را زنده نگه می‌داشت. چند دهه پیش، استخراج غیرقانونی شن و ماسه و تصرف زمین‌ها باعث تخریب واراتار شد و پس از آن به تصرف توسعه‌های مسکونی درآمد.
مردم کرالا در یک کمپین تصمیم به احیای رودخانه گرفتند و در سال ۲۰۱۴ پروژه احیای رودخانه آغاز و چندین ساختمان غیرقانونی که در مسیر رودخانه ساخته شده بود، پاک‌سازی شد. پس از آن استخراج غیرقانونی شن و ماسه نیز ممنوع شد و با شروع بارندگی‌های موسمی، رودخانه بار دیگر در مسیر فراموش‌شده‌اش جاری شد.
رودخانه پنوبسکت، ایالات متحده آمریکا
رودخانه پنوبسکت یکی از اکوسیستم‌های حساس در ایالات متحده است که در آن بین گونه‌های گیاهی و جانوری تعادل بر قرار است. با این حال، با ساخت سدهای میل‌فورد، وست انفیلد و ولدان و فعالیت‌های برداشت چوب در بستر رودخانه، سلامت رودخانه دچار بحران شد و حیات گونه‌های جانوری به‌ویژه ماهی سالمون آتلانتیک به خطر افتاد.
پروژه پنوبسکت در سال ۲۰۰۰ و با هدف احیای جمعیت سالمون آتلانتیک بدون تأثیر بر ظرفیت تولید برق آبی راه‌اندازی شد که به‌عنوان یکی از نوآورانه‌ترین پروژه‌های احیای رودخانه تا دو هزار مایل از رودخانه را بازگشایی کرد. دو سد که مانع مهاجرت ماهی‌ها بودند جمع‌آوری شدند و یک کنارگذر آبی اطراف سد سوم ساخته شد. در حال حاضر ماهی‌ها از طریق این کنارگذر به زیستگاه تاریخی خود می‌روند و جمعیت سالمون آتلانتیک که به‌شدت در خطر انقراض بود همچنین دیگر ماهی‌ها افزایش پیدا کرده است.
رودخانه آرواری، هند
رودخانه آرواری واقع در ایالت راجستان هند، برای بیش از ۶۰ سال خشک بود و بسیاری بر این باور بودند که احیای آن کار بسیار مشکلی است. با این حال، یک محیط‌بان و فعال اجتماعی که با نام «مرد آب» هندوستان شناخته می‌شود، با همکاری روستاییان موفق شد این رود را دوباره زنده کند. او برای احیای رود آرواری، ۳۷۵ جوهاد (تالاب سنتی ذخیره‌سازی آب باران) در طول بستر رودخانه ساخت.
پس از چندین سال از دهه ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰، تلاش مرد آب هندوستان نتیجه داد و رودخانه آرواری دوباره جاری شد. در حال حاضر این رودخانه دائمی به طول ۴۵ کیلومتر از منطقه الوار در راجستان می‌گذرد. موفقیت این پروژه زمینه‌ساز راه‌اندازی یک سازمان غیردولتی برای مبارزه با استخراج غیرقانونی شن و ماسه در بستر رودخانه‌ها شد و موفق به احیای پنج رودخانه دیگر در راجستان شده است.
رودخانه تیمز، بریتانیا
در اواخر دهه ۱۹۵۰، رودخانه تیمز در بریتانیا از نظر بیولوژیکی مرده اعلام شد. در دوران جنگ، چندین سیستم فاضلابی که رودخانه را تمیز نگه می‌داشت، تخریب و در نتیجه این رودخانه به یک کانال زهکش بدبو تبدیل شد. پس از پایان جنگ نیز بریتانیا تا یک دهه زمان و منابع لازم برای پاک‌سازی آن را نداشت و سرانجام در اواخر دهه ۱۹۶۰ توانست سیستم فاضلاب را بهبود دهد.
طی چند دهه بعد، آگاهی‌های زیست‌محیطی در جامعه افزایش یافت که منجر به وضع قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد آفت‌کش‌ها و کودهایی شد که به این رودخانه ریخته می‌شد. مدیریت جدید آب از دهه ۱۹۹۰ به طرز چشمگیری غلظت فسفر را کاهش و سطح اکسیژن محلول را که برای بقای بسیاری از موجودات آبزی حیاتی است، افزایش داد. این رودخانه که زمانی مرده تلقی می‌شد، دوباره زنده شد و در حال حاضر به‌عنوان یکی از تمیزترین رودخانه‌ها شناخته می‌شود. ماهی‌ها نیز به تیمز بازگشته‌اند و این رودخانه اکنون خانه‌ای برای بیش از ۱۲۵ گونه ماهی است، در حالی که در دهه ۱۹۵۰ تقریباً هیچ گونه‌ای در آن وجود نداشت.
نظر شما