به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، با افزایش شهرنشینی و گسترش جوامع شهری، چالش‌های ناشی از زندگی در محیط‌های پرجمعیت با ساختمان‌های بتنی بلندمرتبه به‌وضوح نمایان می‌شود. گسترش شهرها همزمان با راحت کردن زندگی افراد، چالش‌هایی را در زمینه‌های مختلف از جمله افزایش سرانه آلودگی، مشکلات بهداشتی، بیماری‌های جسمی و ناراحتی‌های روحی ایجاد کرده است. سبزسازی شهرها به‌عنوان راهکاری نوین جهت بهبود شرایط زیست‌محیطی و رفاه اجتماعی مطرح شده است که علاوه‌بر جنبه زیبایی‌شناسی، به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان می‌انجامد.
پوشش گیاهی یک عنصر کلیدی در طراحی شهرهای سبز است که می‌تواند به کاهش دما، بهبود کیفیت هوا و فراهم کردن فضاهای آرامش‌بخش کمک کند. گیاهان نه‌تنها به زیبایی محیط‌های شهری کمک می‌کنند، بلکه با نقش خود در جذب آلودگی و تولید اکسیژن، تأثیر چشمگیری بر سلامت جسم و روان ساکنان دارند. در ادامه ابعاد مختلف گسترش شهری و تأثیر آن بر محیط زیست و کیفیت زندگی بررسی می‌شود و ایده‌هایی برای سبزسازی شهرها به‌منظور دستیابی به تعادلی میان پیشرفت و سلامت ارائه می‌شود.
فضاهای سبز شهری
فضاهای سبز شهری شامل پارک‌ها، پارکلت‌ها، باغ‌ها و کمربندهای سبز می‌شود که در مناطق شهری ایجاد می‌شوند و علاوه‌بر افزایش زیبایی محیط‌های شهری، نقش مهمی در بهبود کیفیت هوا دارند. قابلیت درختان و گیاهان در جذب دی‌اکسید کربن و آزادسازی اکسیژن تأثیر شگرفی بر تصفیه هوای آلوده شهرها دارد و همچنین فضای مناسبی را برای تفریحات سالم و فعالیت‌های اجتماعی در اختیار ساکنان قرار می‌دهد.
ایجاد این فضاها به برنامه‌ریزی دقیق نیاز دارد تا به‌راحتی در دسترس عموم باشند و ملاحظات محیط زیستی و اجتماعی در طراحی آنها لحاظ شود. سرمایه‌گذاری در توسعه فضاهای سبز شهری به‌منظور افزایش پذیرش شهروندان درباره راهکارهای تبدیل محیط‌های ساخته‌شده به فضای سبز، نیاز به برگزاری رویدادها و فعالیت‌های مشارکتی است.
باغ‌های عمودی و بام‌های سبز
باغ‌های عمودی و بام‌های سبز از جمله روش‌های نوین در طراحی ساختمان‌ها به‌شمار می‌آید که به زیبایی شهری و بهبود کیفیت هوای محیط به‌ویژه در شهرهایی با کمبود زمین برای فضاهای سبز کمک می‌کند. این سیستم‌ها می‌توانند در جذب آلاینده‌ها مؤثر باشند، دما را کاهش دهند و با بهبود عایق‌بندی حرارتی ساختمان‌ها منجر به کاهش هزینه‌های انرژی ساختمان شوند. به‌منظور تشویق سازندگان به استفاده از این تکنیک‌ها، می‌توان استانداردهای ساختمانی ویژه‌ای تعریف کرد و مشوق‌های مالی را برای اجرای آنها در اختیار مالکان ساختمان‌ها قرار داد.
برنامه‌های درختکاری
برنامه‌های کاشت درخت تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت هوا و محیط زیست شهری دارد چراکه درختان به‌عنوان فیلترهای طبیعی عمل می‌کنند و مقدار زیادی از آلاینده‌های موجود در هوای شهر را جذب می‌کنند، علاوه‌بر این درختان به جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ تنوع زیستی کمک می‌کنند. اجرای برنامه‌های درختکاری نیازمند همکاری‌های اجتماعی و اقتصادی میان بخش‌های دولتی، خصوصی و اعضای جامعه است.
باغ‌های مشترک
باغ‌های مشترک فضایی برای کشاورزی در مقیاس کوچک و تأمین مواد غذایی به‌صورت محلی فراهم می‌کند و می‌تواند به‌عنوان مکانی برای تعامل ساکنان و فعالیت‌های اجتماعی عمل کند و حس تعلق به جامعه و همکاری را میان شهروندان تقویت کند. مشارکت شهروندان در فعالیت‌های باغبانی و به اشتراک‌گذاری محصولات منجر به ایجاد روابط اجتماعی قوی‌تر و ارتقای حس تعلق به جامعه می‌شود. باغ‌های مشترک را می‌توان به‌عنوان مکانی برای گردهمایی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مورد شیوه‌های کشاورزی پایدار و مزایای تغذیه سالم استفاده کرد و آگاهی افراد را درباره اهمیت حفظ منابع طبیعی افزایش داد.
زیرساخت سبز
زیرساخت‌های سبز به مجموعه‌ای از تأسیسات ساختمانی و ویژگی‌های محیطی اطلاق می‌شود که به کاهش اثرات منفی توسعه‌های شهری کمک می‌کند. پروژه‌های زیرساخت سبز شامل پیاده‌روهای سبز، جاده‌های نفوذپذیر و دیوارهای سبز است که به مدیریت رواناب طوفان و کاهش اثرات جزیره گرمایی کمک می‌کند و کیفیت هوا و آب شهری را ارتقا می‌دهد، علاوه‌بر این، اجرای زیرساخت‌های سبز ممکن است منجر به بازگشت گونه‌های گیاهی و جانوری بومی به زیستگاه‌های شهری و تقویت تنوع زیستی شود.
ابتکارات پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری
اولویت قرار دادن طرح‌های دوستدار دوچرخه و عابرپیاده در برنامه‌ریزی شهری و گسترش زیرساخت‌هایی که شهروندان را به روش‌های تردد پایدار تشویق می‌کند، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش آلودگی هوا و ترافیک شهری دارد. با طراحی مسیرهای مناسب و ایمن برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی در شهرها، محیطی سالم‌تر و ایده‌آل برای زندگی فراهم می‌شود که علاوه‌بر مزایای زیست‌محیطی، به سلامت جسمی و روحی ساکنان شهر کمک می‌کند.
منطقه‌بندی زیست‌محیطی
منطقه‌بندی زیست‌محیطی به معنای تعیین قوانینی است که اولویت را به حفظ فضاهای سبز و کاهش ساخت و سازهای متراکم می‌دهد. این اقدام نه‌تنها به حفظ تعادل بین توسعه شهری و محیط زیست کمک می‌کند بلکه موجب بهبود کیفیت زندگی ساکنان نیز خواهد شد. با تعیین مناطقی برای توسعه‌های پایدار و متناسب با نیازهای اجتماعی، می‌توان انتظارات شهروندان را برآورده کرد که نیازمند روش‌های نظارتی و مشاوره‌ای فعال است.
حمل‌ونقل عمومی و کاهش ترافیک
بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی یک اقدام حیاتی در کاهش وابستگی به خودروهای شخصی است و به میزان قابل‌توجهی از بار ترافیک و آلودگی هوای شهر کم می‌کند. افزایش دسترسی به شبکه‌های حمل‌ونقل عمومی از همه نقاط شهر می‌تواند حرکت شهروندان را تسهیل کند و زمان سفر را کاهش دهد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، نوسازی ناوگان، بهبود ایستگاه‌ها و سیستم‌های قیمت‌گذاری صحیح از جمله اقدامات مؤثر در این زمینه است.
آموزش و مشارکت جامعه
آموزش و آگاهی‌رسانی به جامعه در مورد فواید فضاهای سبز و تأثیر آن بر کیفیت هوا و ارتقای سلامت یک اقدام ضروری است. برگزاری کارگاه‌ها، سمینارها و کمپین‌های آگاهی‌بخشی می‌تواند به ارتقای سطح دانش شهروندان در مورد مسائل زیست‌محیطی و مزایای سبزسازی شهرها منجر شود و حساسیت اعضای جامعه نسبت به مسائل محیط زیست را افزایش دهد. مشارکت فعال شهروندان در فعالیت‌های محلی همچون درختکاری و نگهداری از فضاهای سبز، حس تعلق و هویت اجتماعی را تقویت می‌کند و منجر به ایجاد ارتباطات مثبت بین مردم و محیط زیست می‌شود.
نظارت بر کیفیت هوا
پیاده‌سازی سیستم‌های نظارت بر کیفیت هوا به‌منظور سنجش سطح آلودگی و ارزیابی میزان اثربخشی سیاست‌های زیست‌محیطی یکی از ارکان مهم در بهبود کیفیت هوای شهرها به‌شمار می‌آید و می‌تواند الگویی برای طراحی شهرهای آینده باشد. جمع‌آوری داده‌های دقیق درباره نقاط بحرانی آلودگی پیش‌نیاز اقدامات مناسب برای کاهش آنها است و به مسئولان کمک می‌کند فرایندهای برنامه‌ریزی را متناسب با نیازهای واقعی جامعه هدایت کنند.
استانداردهای ساختمانی سبز
ارائه استانداردهای ساختمانی سبز و تشویق به ساخت‌وسازهای پایدار و استفاده از مواد و تکنیک‌های ساخت و ساز کم‌مصرف، انرژی‌های تجدیدپذیر و طراحی‌های هوشمند می‌تواند شهری پایدارتر برای زندگی با کیفیت‌تر ایجاد کند.
مشوق‌های دولتی
ارائه مشوق‌های دولتی و معافیت‌های مالیاتی به کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگانی که زیرساخت‌های سبز و پروژه‌های پایدار را در طرح‌های خود گنجانده‌اند، نقش مهمی در تشویق به تغییرات مثبت و ترویج ساختمان‌های سبز ایفا می‌کند. این مشوق‌ها می‌توانند شامل تسهیلات بانکی، کاهش مالیات یا کمک هزینه‌های تأمین مصالح باشد که به سازندگان کمک می‌کند تا هزینه‌های اولیه مربوط به پروژه‌های سبز را کاهش دهند و یک فرهنگ پایدار و مسئولانه در ساخت و ساز و توسعه شهری ایجاد شود.
نمونه‌های موفق از پروژه‌های سبزسازی
پروژه‌های بسیاری در سال‌های اخیر با هدف سبز کردن شهرها در سراسر جهان انجام شده و در حال انجام است که تعهد شهرها به پایداری و انعطاف‌پذیری زیست‌محیطی را نشان می‌دهد و منعکس‌کننده یک روند جهانی به سمت ایجاد محیط‌های شهری سبزتر و پایدارتر است که سلامت زیست‌محیطی و رفاه جامعه را در اولویت قرار می‌دهد. در ادامه به بعضی از جذاب‌ترین پروژه‌های سبزسازی سراسر جهان اشاره می‌شود.
شهرهای سبز EBRD، اروپای شرقی
ابتکار شهری اروپا بر مدیریت پایدار آب برای جلوگیری از خشکسالی و سیل متمرکز است؛ در سال ۲۰۲۳، بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) ۲۰ پروژه سرمایه‌گذاری به ارزش ۴۸۹.۳ میلیون یورو را امضا کرد که شامل پروژه مسکن سبز مقرون‌به‌صرفه در اولان باتور مغولستان، پروژه اتوبوس‌های برقی در سمرقند ازبکستان و بازسازی رودخانه Bic در کیشیناو مولداوی با استفاده راه‌حل‌های مبتنی‌بر طبیعت است.
شهر جدید کلکته، هند
شهر جدید کلکته طرح‌های گوناگونی را به منظور سبزسازی شهر اجرا کرده است که برای نمونه می‌توان به نیروگاه خورشیدی ۵۰۰ کیلوواتی متصل به شبکه در نزدیکی اکو پارک، محیط‌های ورزشی روباز در مجاورت ایستگاه‌های اتوبوس، یک پیست دوچرخه‌سواری اختصاصی به طول یک کیلومتر و مسیرهای اختصاصی برای عابرپیاده، نصب ایستگاه‌های شارژ وسایل نقلیه الکترونیکی و دستگاه‌های خودپرداز آب برای استفاده عموم و توسعه نهالستان درختان بلند اشاره کرد.
بنیاد شهرهای سبز، کانادا
بنیاد شهرهای سبز کانادا یک سازمان غیرانتفاعی است که به ترویج و ارتقای شیوه‌های پایدار در شهرها و جوامع کانادا می‌پردازد و پروژه‌های متعددی را برای ارتقای آگاهی عمومی در مورد مسائل زیست‌محیطی، توسعه زیرساخت‌های سبز و ترویج ابتکارات پایدار در مدیریت منابع طبیعی و انرژی به اجرا درمی‌آورد. از جمله پروژه‌های مشارکت اجتماعی این بنیاد می‌توان به سبز سازی مرکز اجتماعی اوک هیلز در ادمونتون اشاره کرد که با درختکاری و محوطه سازی گیاهان بومی انجام شد. مزرعه شهری NorWest در وینیپگ نیز یکی دیگر از پروژه‌هایی است با هدف ایجاد یک باغ گیاهی بزرگ و جنگل شهری با محل‌های نشستن در جامعه است.
شهر جنگلی هوشمند، مکزیک
شهر نگلی (Nglí) یک شهر هوشمند در مکزیک است که با هدف ارتقای کارایی شهری، راحتی و پایداری زیست‌محیطی طراحی شده است. این شهر که در نزدیکی کانکون برنامه‌ریزی شده است، ۱۳۰ هزار نفر جمعیت دارد و توسط ۷.۵ میلیون گیاه جاذب کربن احاطه شده است تا چالش‌های شهری را از طریق طراحی سازگار با محیط زیست کاهش دهد.
طرح سبز ۲۰۳۰، سنگاپور
سنگاپور به‌منظور دستیابی به اهداف طرح ۲۰۳۰ اقدام به گسترش شبکه پارک‌های طبیعی و افزایش ارتباط بین پارک‌ها کرده است و برای به حداکثر رساندن استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر سیستم فتوولتائیک شناور ۶۰ مگاواتی را راه‌اندازی کرده است. افزایش حمل‌ونقل عمومی و گسترش شبکه‌های راه آهن و دوچرخه‌سواری از دیگر اقدامات سنگاپور به منظور سبزسازی شهرها است. هدف این شهر تا سال ۲۰۳۰، ایجاد ۳۰۰ هکتار فضای سبز شهری و ۲۰۰ هکتار فضای سبز عمودی است. همچنین، قرار است بیش از یک میلیون درخت جدید کاشته شود و فاصله بین خانه‌ها و فضاهای سبز به ۱۰ دقیقه پیاده‌روی کاهش یابد
برنامه قلب سبز شهری چنگدو، چین
چنگدو جایزه بزرگ شهر سبز جهانی AIPH را برای برنامه قلب سبز شهری خود دریافت کرد که هدف آن تبدیل منطقه کوهستانی لانگ‌کوان به بزرگ‌ترین پارک جنگلی شهری در سطح جهان است که ۱۲۷۵ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد.
لیورپول
در لیورپول، دیوارهای سبز عمودی به عنوان بخشی از برنامه توسعه فضاهای سبز شهری معرفی شده‌اند. این دیوارها شامل ۱۴ هزار گیاه همیشه‌سبز هستند و در کاهش آلودگی هوا مؤثر بوده‌اند. همچنین، نصب کندوهای زنبور عسل بر بام‌ها به تولید عسل و حفظ تنوع زیستی کمک کرده است.
بروکسل
بروکسل با طرح سایه‌اندازی (Plan Canopée) که هدف آن افزایش تعداد درختان است، تلاش می‌کند تا این شهر را سبزتر کند. شهروندان می‌توانند نهال درختان را دریافت و در این طرح مشارکت کنند.
نظر شما