به گزارش خبرگزاری ایمنا، صنایع دستی و گردشگری دو حوزه مهم اقتصادی و فرهنگی هستند که با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند؛ صنایع دستی به‌عنوان نمادی از هنر و فرهنگ هر منطقه، نه‌تنها ارزش اقتصادی دارد، بلکه معرف تاریخ و سنت‌های مردم آن منطقه است و بر این اساس این صنایع، هنرمندان محلی را تشویق به حفظ و انتقال مهارت‌های سنتی کرده و زمینه‌ساز اشتغال‌زایی در نقاط مختلف می‌شوند.
از سوی دیگر گردشگری به‌عنوان یک صنعت پویا، می‌تواند بازار فروش صنایع دستی را رونق بخشد؛ گردشگران به‌دنبال تجربه‌های جدید و خاص هستند و صنایع دستی می‌تواند یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد یک مقصد گردشگری باشد و با خرید این محصولات، گردشگران نه‌تنها به حفظ هنرهای محلی کمک می‌کنند بلکه به اقتصاد محلی نیز سود می‌رسانند؛ تأثیرات متقابل این دو حوزه به‌گونه‌ای است که توسعه صنایع دستی می‌تواند کیفیت گردشگری را ارتقا بخشد.
به‌عنوان مثال، برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی، کارگاه‌های آموزشی و جشنواره‌های فرهنگی گردشگران را به سمت مقصد جذب کرده و تجربه‌ای فراتر از صرفاً بازدید از مکان‌های توریستی را برای آن‌ها فراهم می‌کند. این تعامل باعث می‌شود که گردشگران با فرهنگ و آداب و رسوم محلی بیشتر آشنا شوند؛ از سوی دیگر، رشد گردشگری می‌تواند به حفظ و تقویت صنایع دستی کمک کند. افزایش تقاضا برای محصولات دستی محلی باعث می‌شود که هنرمندان و صنعتگران انگیزه بیشتری برای تولید و نوآوری داشته باشند. این موضوع به تحکیم هویت فرهنگی و تاریخی هر منطقه نیز انجامیده و از فراموشی سنت‌ها جلوگیری می‌کند.
رکود صنایع دستی و تأثیرات آن بر گردشگری در ایران
مجدالدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: یکی از دلایل اصلی رکود این صنعت، مشکلات اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم است؛ وقتی شرایط اقتصادی مردم مناسب نباشد، آن‌ها تمایلی به خرید صنایع دستی نخواهند داشت، هرچند این محصولات بخشی از فرهنگ ما هستند، اما توان مالی موجب شده است چرخه تولید و فروش صنایع دستی معیوب شود.
وی همچنین با اشاره به نقش گردشگری در رونق صنایع دستی می‌افزاید: گردشگران به عنوان یکی از عوامل مؤثر در خرید و گسترش صنایع دستی شناخته می‌شوند، اما کاهش ورود گردشگران به ایران، به‌ویژه در اصفهان، به‌وضوح تأثیر منفی بر این حوزه گذاشته است.
رئیس اتحادیه صنایع دستی اصفهان در ادامه با تاکید بر اهمیت فضای مجازی و فروش اینترنتی به‌عنوان راهکاری برای حمایت از هنرمندان صنایع دستی می‌گوید: فروش آنلاین یکی از راهکارهایی است که می‌تواند به هنرمندان در عرضه محصولاتشان کمک کند، اما با وجود فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی، بسیاری از هنرمندان این امکان را ندارند که محصولات خود را به‌خوبی به بازار جهانی معرفی کنند.
تاج اضافه می‌کند: طی سال‌های اخیر، دولت بودجه‌ای کافی برای حمایت از هنرمندان صنایع دستی اختصاص نداده است و آنچه ارائه می‌شود به شکل قطره‌چکانی و محدود است. حتی مشوق‌های صادراتی و معافیت‌های مالیاتی نیز در حد مطلوبی در اختیار هنرمندان قرار نگرفته است.
وی خاطرنشان می‌کند: در حالی که طبق قوانین، تولیدکنندگان صنایع دستی از پرداخت مالیات معاف هستند، اما همچنان مشکلاتی در این زمینه وجود دارد که فشار مضاعفی را بر هنرمندان وارد می‌کند.
رئیس اتحادیه صنایع دستی درباره تأثیر رکود این صنعت بر جذابیت مقاصد گردشگری می‌گوید: صنایع دستی و گردشگری دو زنجیره وابسته به هم هستند؛ زمانی که گردشگری رونق دارد، صنایع دستی نیز رونق می‌گیرد و بالعکس؛ بسیاری از گردشگران برای خرید و مشاهده صنایع دستی به اصفهان سفر می‌کنند، بنابراین، رونق یکی بر دیگری تأثیر مستقیم دارد و می‌تواند ارزش افزوده‌ای برای شهرهای مقصد ایجاد کند.
تاج بر لزوم حمایت بیشتر دولت از هنرمندان صنایع دستی تأکید می‌کند و خواستار توجه ویژه به این صنعت به‌عنوان بخشی از فرهنگ و هویت ملی می‌شود.
لیلا میرقدری، کارشناس گردشگری به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: یکی از اصلی‌ترین دلایل رکود گردشگری در ایران، ضعف سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان در این حوزه است؛ با وجود اینکه اهمیت گردشگری به‌عنوان یکی از منابع اصلی درآمدزایی، حتی فراتر از درآمدهای نفتی، بارها مورد تأکید قرار گرفته، اما در عمل، سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات لازم برای توسعه گردشگری به‌درستی انجام نمی‌شود.
وی می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین مشکلات، نبود استفاده از افراد متخصص در سطوح مدیریتی است؛ اگرچه برخی از مسئولان به‌صورت شفاهی از اهمیت گردشگری سخن می‌گویند، اما در عمل سیاست‌های مناسب برای رشد این صنعت اعمال نمی‌شود و این ضعف در سیاست‌گذاری، چه در سطح کلان و چه در سطح برنامه‌ریزی‌های محلی، مانع اصلی در توسعه گردشگری ایران است.
عوامل سیاسی و امنیتی در رکود گردشگری خارجی
میرقدری تصریح می‌کند: از دیگر عوامل مهم رکود گردشگری، تأثیر مستقیم عوامل سیاسی و امنیتی بر جذب گردشگران خارجی است؛ تحریم‌ها، بحران‌های منطقه‌ای و تبلیغات منفی علیه ایران در سطح بین‌المللی، تصویری ناامن از کشور ما ارائه کرده‌اند، در نتیجه ایران به‌عنوان مقصدی ناآرام و ناامن معرفی شده که باعث شده است بسیاری از گردشگران از سفر به ایران منصرف شوند؛ تبلیغات منفی درباره ایران به ویژه در مورد تروریسم و ناامنی، همچنین هشدارهای سفر از سوی کشورهای مختلف به شهروندانشان مبنی بر سفر نکردن به ایران، تأثیرات جدی بر کاهش ورود گردشگران خارجی داشته است.
کارشناس گردشگری بیان می‌کند: گردشگری داخلی نیز با مشکلاتی روبه‌رو است؛ وضعیت اقتصادی مردم باعث کاهش توانایی مالی خانواده‌ها شده و در نتیجه سفر، به‌عنوان یک تفریح، در سبد خانوارها کم‌رنگ‌تر شده است و بسیاری از مردم به دلیل مشکلات اقتصادی، سفرهای خود را به شکلی ارزان‌تر مانند اقامت در چادر انجام می‌دهند؛ همچنین ضعف زیرساخت‌های گردشگری از جمله اقامتگاه‌های مناسب و امکانات بین‌راهی، مزید بر علت شده و موجب شده است گردشگری داخلی نیز نتواند به شکلی پایدار توسعه یابد.
راهکارهای احیای صنعت گردشگری ایران
وی خاطرنشان می‌کند: برای احیای صنعت گردشگری در ایران، باید چندین گام اساسی از جمله اصلاح و بهبود سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان در حوزه گردشگری برداشته شود؛ از سویی باید به‌جای شعار، عمل‌گرایی در دستور کار قرار گیرد و سیاست‌هایی اتخاذ شود که نه‌تنها منجر به افزایش گردشگر خارجی، بلکه موجب رونق گردشگری داخلی نیز شود.
میرقدری با تاکید بر لزوم بهره‌گیری از متخصصان اضافه می‌کند: استفاده از افراد متخصص و کاردان در حوزه‌های مختلف گردشگری ضروری است؛ همچنین ایجاد اتاق‌های فکر و برگزاری جلسات تخصصی می‌تواند به تدوین سیاست‌های مؤثر کمک کند، این جلسات باید خروجی‌های عملی داشته باشند و صرفاً به مباحث تئوری محدود نشود.
وی با تاکید بر اینکه باید توسعه زیرساخت‌های گردشگری، از هتل‌ها و اقامتگاه‌ها تا سیستم‌های حمل‌ونقل و جاذبه‌های گردشگری، در اولویت قرار گیرد، چراکه بدون زیرساخت‌های مناسب، جذب گردشگر خارجی و داخلی بسیار دشوار خواهد بود، می‌گوید: بازاریابی و تبلیغات مؤثر یکی از ارکان اصلی توسعه گردشگری است؛ کشورهای موفق در این حوزه، با استفاده از استراتژی‌های بازاریابی مدرن و معرفی جذابیت‌های کشور خود به جهان، توانسته‌اند گردشگران بسیاری را جذب کنند؛ ایران نیز نیازمند یک برنامه بازاریابی منسجم و تبلیغات مثبت در عرصه بین‌المللی است.
وی با تاکید بر اهمیت ایجاد امنیت روانی و اجتماعی توضیح می‌دهد: یکی از مواردی که باعث کاهش گردشگر خارجی می‌شود، نبود احساس امنیت است و بر این اساس باید از طریق تبلیغات مثبت و ارائه اطلاعات صحیح، به گردشگران خارجی نشان دهیم که ایران کشوری امن و مناسب برای سفر است.
میرقدری همچنین بیان می‌کند: نقش بخش خصوصی در توسعه گردشگری باید افزایش یابد زیرا در بسیاری از کشورهای موفق در حوزه گردشگری، دولت تنها نقش نظارتی و سیاست‌گذاری را ایفا می‌کند و بخش خصوصی مسئولیت اجرای پروژه‌های گردشگری را بر عهده دارد. در ایران نیز باید زمینه‌های بیشتری برای فعالیت بخش خصوصی فراهم شود.
تأثیر فناوری‌های نوین بر صنعت گردشگری
وی می‌افزاید: فناوری‌های نوین، از جمله هوش مصنوعی و ابزارهای دیجیتال، نقش بسیار مهمی در ارتقای تجربه گردشگری ایفا می‌کنند؛ استفاده از این فناوری‌ها در هتل‌ها، رستوران‌ها و جاذبه‌های گردشگری، می‌تواند تجربه‌ای منحصربه‌فرد و به‌یادماندنی برای گردشگران فراهم کند. در دنیای امروز، گردشگری به سمت تجربه‌های دیجیتال و سفارشی‌شده پیش می‌رود و ایران نیز باید خود را با این تغییرات هماهنگ کند.
به گزارش ایمنا، توجه به اهمیت صنایع دستی و گردشگری می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار و حفظ فرهنگ‌های محلی باشد. با ایجاد زیرساخت‌های لازم و ترویج این دو حوزه، می‌توان به‌راحتی از ظرفیت‌های بالقوه هر منطقه بهره‌برداری کرد و آینده‌ای روشن‌تر برای نسل‌های آینده رقم زد.
نظر شما