عشق به طبیعت، ویژگی بارز ایرانیان باستان و امروز

به گزارش خبرگزاری ایمنا، هرسال در سیزدهمین روز از فروردین، ایرانی‌ها به همراه خانواده و دوستان به دل طبیعت می‌زنند و اوقات خوشی را با یکدیگر سپری می‌کنند؛ همچنین بعضی آداب خاص، مثل گره زدن و رها کردن سبزه در آب، بین آن‌ها رایج است؛ بنابراین دانستن فلسفه و تاریخچه این جشن باستانی می‌تواند برای هرکدام از ما جذاب باشد.

سیزده بدر و پیروزی تیشتر بر اپوش

در این راستا، علیرضا قیامتی، استاد دانشگاه و پژوهشگر به خبرنگار ایمنا اظهار کرد: جشن سیزده بدر یا تیشتَر روز، یکی از جشن‌های پاسداشت آب برای ایرانیان است؛ در واقع بیشتر جشن‌های ایرانی به کیهان و به طبیعت بستگی دارند و از آن وام گرفته‌اند؛ برای مثال جشن‌هایی در پاسداشت آتش از جمله جشن سده، جشن آذرگان، جشن چهارشنبه سوری وجود دارد؛ همچنین جشن‌هایی در پاسداشت آب بوده که در رأس آن‌ها، جشن تیرگان قرار دارد؛ بعد از آن، سیزده بدر یا تیشتر روز، جشن آبانگان و جشن نوروز رودها قرار دارند.

وی افزود: ایرانیان باور داشتند که فرشته‌ای به نام تیشتر، ایزد و پاسدار باران است و در برابر آن دیو خشکسالی به نام اپوش قرار دارد؛ این دو با یکدیگر به مدت سه روز جنگیدند و در نهایت فرشته باران پیروز میدان شد؛ به همین خاطر، ایرانیان، سیزدهم هر ماه را تیشتر روز می‌نامیدند و سیزدهم فروردین را به عنوان نخستین تیشتر روز سال، جشن می‌گرفتند.

استاد دانشگاه و پژوهشگر ادامه داد: این جشن پاسداشت آب به هیچ وجه شوم و نحس نیست بلکه روز بسیار خجسته و روز پیروزی فرشته باران بر خشکسالی است.

اسناد اهمیت به آب در میان ایرانیان؛ از کتبیه‌های تاریخی تا تاریخ هرودوت

قیامتی خاطر نشان کرد: آب نزد ایرانیان اهمیت زیادی داشته طوری که هرودوت در تاریخ خود می‌گوید: «ایرانیان هیچگاه آب دهان هم در آب نمی‌اندازند و آن را آلوده نمی‌کنند»؛ در منبع دیگری هم آمده که ایرانیان در آب، مردار نمی‌اندازند و آن را کثیف نمی‌کنند؛ همچنین در کتیبه داریوش آمده است که خداوند ملت ما را از خشکسالی، دروغ و دشمن پاسداری کند.

وی گفت: کهن‌ترین پیشینه آئین سیزده بدر را می‌توان در کتیبه باستانی زگموک پیدا کرد؛ در این کتیبه، گفته شده ۱۲ روز نوروز را جشن می‌گیرند و در روز سیزدهم به طبیعت می‌روند؛ کتیبه باستانی اکیتو نیز به سیزده بدر اشاره شده است؛ بنابراین هزاران سال است که این جشن در ایران انجام می‌شود.

استاد دانشگاه و پژوهشگر عنوان کرد: امروز نیز میان ضرب المثل‌های فارسی می‌شنویم که آب را روشنی می‌دانند و آب نطلبیده را مراد می‌شمارند؛ حتی پشت سر مسافر برای سلامتی او آب می‌ریزند که نشان دهنده جایگاه آن در میان ایرانیان امروز است؛ همچنین در آبان گشت اوستا، نیایش‌های بسیار زیادی داریم که در آن به سرچشمه‌ها، رودها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها درود فرستاده می‌شود؛ ایرانیان، نیایشگاه‌هایی در آئین مهر داشتند که به همراه آب بودند و آیین‌هایی مانند نیایش‌هایی برای طلب باران وجود داشته‌اند.

گره زدن سبزه نماد چیست؟

قیامتی تصریح کرد: رفتن به طبیعت، پخت آش رشته، گره زدن سبزه که این گره زدن سبزه به عنوان نماد پیوند انسان و طبیعت از سنت‌های این روز است زیرا ایرانیان باور داشتند که انسان‌ها از ریشه گیاهی به نام مهرگیاه پدید آمده‌اند که این گیاه، دو شاخه شده و این گونه نسل انسان و جنس زن و مرد، پدید آمده‌است.

وی ادامه داد: در واقع، با گره زدن سبزه‌ها گویا به مهرگیاه و ریشه‌های طبیعت خود پیوند می‌زنیم؛ همچنین روئیدن گیاه از خون سیاوش هم می‌تواند به این جریان ارتباط داشته باشد؛ سپری کردن سبزه در آب نیز نماد پویایی، نشاط و زندگی است؛ همچنین گردآوری گیاهان و سبزه‌های صحرایی از آیین‌هایی بوده که انجام می‌شود.

به گزارش ایمنا، دانستن ریشه و پیام سنت‌های گوناگون باستانی، قسمتی از پاسداشت آن‌هاست؛ دانستیم که طبیعت از گذشته تا کنون برای ایرانیان مانند امانت از سوی خدا شماره می‌شده که کسی به خود اجازه کوچک‌ترین بی‌احترامی به آن را نمی‌داده است؛ پس بر همه ما واجب است که در هر زمان و مکان به ویژه در روز سیزده بدر، پاسدار این امانت الهی باشیم و سنت نیاکان خود را حفظ کنیم.