به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهر دیجیتال به مجموعه‌ای از فناوری‌ها، خدمات و زیرساخت‌های دیجیتال اشاره دارد که به‌منظور بهبود کارایی شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان طراحی شده است؛ این شهرها از فناوری‌هایی همچون اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، داده‌های کلان (Big Data) و ارتباطات شبکه‌ای پیشرفته برای بهینه‌سازی عملکرد سیستم‌های شهری استفاده می‌کنند.
مفهوم شهر دیجیتال شامل زیرساخت‌های دیجیتال همچون اینترنت پرسرعت، مراکز داده، نرم‌افزارهای هوشمند مدیریت شهری و تکنولوژی‌های نوین از جمله شهروندمحوری و سیستم‌های ابری نیز می‌شود.
هدف اصلی شهرهای دیجیتال، بهبود کیفیت زندگی شهروندان از طریق افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها و تأثیرات زیست‌محیطی است و در یک شهر دیجیتال، سیستم‌های مختلف شهری همچون حمل‌ونقل، انرژی، آب، مدیریت زباله و امنیت به‌صورت یکپارچه و هوشمند عمل می‌کند و به‌عنوان مثال، استفاده از سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند که به کمک داده‌های آنی و هوش مصنوعی کار می‌کند، می‌تواند ترافیک را کاهش دهد و زمان سفر را بهینه کند.
ویژگی‌های اصلی شهر دیجیتال شامل ارتباطات هوشمند، مدیریت هوشمند منابع، حمل‌ونقل هوشمند و زیرساخت‌های هوشمند می‌شود و پیاده‌سازی این مدل شهری با چالش‌های مختلفی از جمله سرمایه‌گذاری اولیه بالا، حریم خصوصی و امنیت داده‌ها و شکاف دیجیتال روبه‌رو است، همچنین بهبود کیفیت زندگی، افزایش کارایی اقتصادی و پایداری زیست‌محیطی از مزایای شهر دیجیتال است.
یکی دیگر از مؤلفه‌های مهم شهر دیجیتال «مردم» هستند؛ در واقع زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات به تنهایی برای پشتیبانی از اجرای شهر الکترونیک کافی نیست و شهر دیجیتال نیازمند مشارکت شهروندان است، از این‌رو شهروندان باید در ارتباطات، پردازش داده‌ها، استفاده از اطلاعات و خدمات الکترونیکی مشارکت داشته باشند و به همین دلیل، یک شهر دیجیتال باید شامل شهروندان الکترونیک، هوشمند، متصل و درگیر باشد که بتوانند از مزایای این استراتژی شهری بهره‌مند شوند.
بهبود کیفیت زندگی، تسهیل فعالیت‌های روزمره، افزایش رفاه شهروندان، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و افزایش کارایی در مدیریت شهری، پایداری محیط زیست، کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی و حفظ منابع طبیعی از اهداف شهر دیجیتال است.
همچنین معابر شهری به‌طور مداوم در حال تغییر و بهبود بوده و امروزه فناوری نقش مهمی در بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و در نتیجه تسهیل تردد در شهرها ایفا کرده است؛ این روزها با پیشرفت فناوری، خیابان‌های دیجیتال با هدف بهبود زندگی شهروندان و استفاده از فناوری هوشمند برای بهبود امکانات عمومی در حال ظهور است.
اصفهان در مسیر دیجیتالی شدن با چالش مواجه است
محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: در حال حاضر شهر اصفهان با سرعت خوبی به سمت دیجیتالی و هوشمند شدن حرکت می‌کند، اما با چالش‌های بسیاری از جمله سرعت پایین اینترنت نسبت به سایر شهرهای جهان مواجه است.
وی ادامه می‌دهد: سرعت دیجیتالی‌شدن این کلان‌شهر نسبت به سایر شهرها کمتر است، از این‌رو اصفهان نیز باید متناسب با تکنولوژی روز حرکت کند و شهروندان شاهد دستاوردهای آن باشند.
رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان تاکید می‌کند: طی سال‌های اخیر اقدامات خوبی در رابطه با این موضوع در این کلان‌شهر انجام شده است و مدیران مرتبط انگیزه خوبی دارند.
تحریم؛ مانع اصلی دیجیتالی شدن شهرهای ایران
وحید مهدویان، مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به روند تاریخی و تحولاتی که جوامع بشری طی کرده‌اند، می‌گوید: در حال حاضر از عصر آهن، کشاورزی و صنعت عبور کرده‌ایم و عصر فعلی عصر فناوری اطلاعات، دانایی و فرامدرن است.
وی اضافه می‌کند: این عصر با مفاهیمی همچون شهر الکترونیک، شهر دیجیتال و شهر هوشمند شناخته می‌شود و بر پایه تحولات فناوری اطلاعات استوار است.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری با بیان اینکه این تحولات موجب تغییر در جوامع بشری، ساختار شهری و کالبد شهرها شده است، تاکید می‌کند: شهر دیجیتال که پس از شهرهای تلگرافی و الکترونیک شکل گرفته، بر مبنای اینترنت اشیا، بیگ دیتا و هوش مصنوعی توسعه یافته است.
مهدویان با بیان اینکه شهرهای تلگرافی اواخر قرن بیستم به‌ویژه در سال ۱۹۹۳، در شهرهایی همچون آمستردام و نیویورک شکل گرفت، می‌گوید: این شهرها آغازگر تحولات جدید در حوزه شهرسازی بودند و با گسترش اینترنت، مفهوم شهر الکترونیک شکل گرفت.
وی ادامه می‌دهد: شهر الکترونیک به ارائه خدمات الکترونیکی به جای خدمات فیزیکی پرداخت، اما شهر دیجیتال مفاهیم بیشتری از جمله آی‌اوتی و هوش مصنوعی را در بر گرفت.
شهرهای ایران از جمله اصفهان در حال حاضر زیرساخت‌های لازم برای تبدیل به شهر دیجیتال را دارد
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری خاطرنشان می‌کند: در شهرهای دیجیتال، معماران و شهرسازان باید علاوه‌بر طراحی کالبدی به طراحی ارتباطات و لایه‌های تعاملی نیز توجه کنند، همچنین زیرساختی برای شهرهای هوشمند ایجاد می‌کنند که در آن مدیریت شهری به کمک هوش مصنوعی و داده‌های گسترده صورت می‌گیرد.
مهدویان می‌گوید: در شهرهای هوشمند، هوش مصنوعی می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های مهم شهری به‌کار رود و شهروندان را در انتخاب بهترین مسیرها و تصمیم‌ها راهنمایی کند.
وی با اشاره به تفاوت شهر دیجیتال و شهر هوشمند اضافه می‌کند: در شهر هوشمند، هوش مصنوعی با یادگیری از اطلاعات شهری می‌تواند مدیریت هوشمندانه‌تری ارائه دهد، شهروندان نیز باید هوشمند باشند و از زیرساخت‌های موجود بهره ببرند.
مشاور و دستیار شهردار اصفهان در امور شهرسازی و معماری شهری تاکید می‌کند: در ایران هنوز به مرحله شهر هوشمند نرسیده‌ایم؛ اگرچه شهرهای الکترونیک در حال توسعه هستند، اما در مسیر ایجاد شهر دیجیتال هنوز به تکامل نرسیده‌ایم.
مهدویان می‌گوید: شهرهای ایران از جمله اصفهان در حال حاضر زیرساخت‌های لازم برای تبدیل به شهر دیجیتال را دارند، اما به دلیل مشکلاتی همچون دسترسی نداشتن به تکنولوژی‌های جدید به علت تحریم‌ها، تکمیل این زیرساخت‌ها کند پیش می‌رود، برای مثال، کشور در حال حاضر به اینترنت پرسرعت واقعی دسترسی پیدا نکرده است و استفاده از هوش مصنوعی در شهرها به دلیل محدودیت‌های نرم‌افزاری و تحریم‌ها به‌طور کامل ممکن نیست.
نقش پررنگ شهرهای دیجیتال در کاهش آلودگی‌ها
محمد پورمیدانی، مدیرکل مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: خیابان‌های دیجیتال ترکیبی از زیرساخت‌های سنتی خیابان‌های عمومی و فناوری هوشمند است که خیابان‌های سنتی را بسیار ایمن‌تر و کارآمدتر می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از سیستم‌های فیزیکی-سایبری موجب کاهش ازدحام و مشکلات مربوط به پارکینگ می‌شود و مدیریت جاده را بهبود می‌بخشد که منجر به کاهش تعداد تصادفات رانندگی، کاهش میزان آلودگی و کاهش زمان صرف‌شده در ترافیک می‌شود و به داشتن جامعه‌ای سالم‌تر کمک خواهد کرد.
مدیرکل مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان با بیان اینکه حدود یک‌سوم ترافیک شهری، ترافیک حاصل از خودروهایی است که در جست‌وجوی جای پارک هستند، تاکید می‌کند: پارکینگ‌های دیجیتال، مجهز به سنسورها و دوربین‌هایی است که اطلاعات مربوط به تعداد جای پارک موجود را به مرکز کنترل داده ارسال می‌کند و این داده‌ها از طریق اپلیکیشن‌های پارکینگ در اختیار رانندگان قرار می‌گیرد و به آن‌ها کمک می‌کند بدون صرف وقت در صف‌های پارکینگ، جای پارک پیدا کنند.
پورمیدانی می‌گوید: خیابان‌های دیجیتال مناطقی است که برای انواع کاربران از جمله عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و رانندگان طراحی شده است تا بتوان با کمک سیستم‌های فیزیکی‌سایبری به‌طور ایمن و کارآمد از آن‌ها استفاده کرد.
وی اضافه می‌کند: بزرگترین مزیت خیابان‌های دیجیتال این است که شهرها می‌توانند با دریافت داده‌های بی‌درنگ و تجزیه‌وتحلیل مستمر وضعیت خیابان، چالش‌های ترافیکی را به‌سرعت مدیریت کنند و در صورت نیاز زیرساخت‌های خیابان را بهبود بخشند و از این طریق جاده‌ها را برای تمام کاربران ایمن‌تر نگه دارند.
مدیرکل مطالعات و برنامه‌ریزی معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: در دسترس بودن بی‌درنگ پارکینگ‌های خیابانی، نمونه‌ای عالی از خیابان‌های دیجیتال است.
به گزارش ایمنا، شهر دیجیتال اصلی‌ترین ابزار ارائه خدمات الکترونیک از مدیریت دولتی به شهروندان با هدف کاهش هزینه خدمات و بهبود کیفیت و اثربخشی خدمات است، اما در حال حاضر اجرای کامل استراتژی دولت الکترونیک با چندین مانع قوی همچون شکاف دیجیتال، کمبود بودجه عمومی و نبود فرهنگ دیجیتال در مدیریت دولتی مواجه است، از این‌رو دولت باید آمادگی سازمان‌های عمومی و کارمندان بخش دولتی را برای موفقیت در استراتژی شهر دیجیتال افزایش دهد.
شهر دیجیتال به‌عنوان رویکردی نوین در مدیریت شهری، می‌تواند نقش بزرگی در بهبود کیفیت زندگی، افزایش کارایی و کاهش تأثیرات زیست‌محیطی داشته باشد و برای موفقیت در پیاده‌سازی این شهرها، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های جدی، مدیریت داده‌ها و فراهم کردن دسترسی برابر به فناوری‌های نوین وجود دارد.
نظر شما