حضور ۴۳ دانشگاه ایرانی در رتبه‌بندی موضوعی جهانی ۲۰۲۳

به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از روابط عمومی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، سید احمد فاضل زاده رئیس موسسه ISC گفت: در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC- 2023 تعداد ۴۳ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران حضور دارند.

فاضل زاده اظهار داشت: مؤسسه ISC به عنوان مرجع رتبه بندی ملی دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور، از سال ۲۰۱۸ در کنار رتبه بندی دانشگاه های داخلی، رتبه بندی دانشگاه های جهان را نیز آغاز کرد. رتبه بندی های بین المللی ISC شامل رتبه بندی دانشگاه های جهان، دانشگاه های جهان اسلام، رتبه بندی دانشگاه های کشورهای عضو D8 و رتبه بندی موضوعی دانشگاه های جهان است.

اولین نسخه رتبه بندی موضوعی دانشگاه های جهان، با نام ISC World University Rankings by Subject در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و امسال برای پنجمین سال پیاپی این رتبه بندی را انجام داده است. در ادامه روش شناسی و نتایج این رتبه بندی آورده می شود.

روش شناسی رتبه بندی موضوعی جهانی ISC
رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه بندی جهانی ISC براساس موضوع، از طرح تقسیم بندی سلسله مراتبی OECD استفاده شده است. در این طرح، کلیه حوزه های موضوعی در ۶ رده اصلی و ۴۲ زیر رده قرار می گیرند. ۶ رده اصلی در این طرح عبارت از: علوم طبیعی، مهندسی و فناوری، پزشکی و بهداشت، علوم کشاورزی و دامپزشکی، علوم اجتماعی، علوم انسانی و هنر است.

وی ادامه داد: در رتبه بندی موضوعی ISC، دانشگاه های هدف به منظور رتبه بندی در هر حوزه موضوعی، دانشگاه هایی می باشند که به لحاظ تعداد انتشارات در آن حوزه جز ۷۰۰ دانشگاه اول جهان باشند و در بازه زمانی سه ساله (۲۰۲۱-۲۰۱۹)، حداقل ۱۵۰ مدرک در هر آن حوزه موضوعی منتشر کرده و در پایگاه InCites ثبت شده باشند.

فاضل زاده خاطرنشان کرد: دانشگاه های اعلام شده در رتبه بندی در هر حوزه موضوعی در نهایت به صورت درهمکرد و نیز براساس قاره و کشور و… اعلام خواهند شد. رتبه بندی موضوعی ISC، بر اساس ۳ معیار کلی پژوهش، فعالیت بین المللی و نوآوری انجام می گیرد. که معیار پژوهش به دلیل اهمیتی که دارد، بیشترین وزن را به خود اختصاص داده است. جدول ۱ معیارها و شاخص های رتبه بندی موضوعی ISC را با ضرایب اختصاص داده نمایش می دهد.

حضور ۴۳ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023

رئیس مؤسسه ISC گفت: در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023 از جمهوری اسلامی ایران ۴۳ دانشگاه حضور دارند که در حوزه های مختلف موضوعی حائز رتبه شده اند. حضور دانشگاه ها در رتبه بندی موضوعی ISC در سال های مختلف در جدول ۳ نشان داده شده است.
در ادامه حضور دانشگاه ها در هر موضوع بررسی می شود.

حوزه علوم طبیعی
فاضل زاده گفت: در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023 شاهد حضور دانشگاه های برتر کشور در ۶ رشته از ۷ رشته حوزه علوم طبیعی شامل: ریاضیات، علوم کامپیوتر و اطلاعات، علوم فیزیکی، علوم شیمی، زمین و علوم محیطی و علوم زیستی در جمع برترین دانشگاه های دنیا هستیم.

در این حوزه در سال ۲۰۲۳، دانشگاه تهران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه اول و دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس و علوم پزشکی تهران با جایگاه ۶۰۰-۵۰۱ رتبه دوم را کسب کردند.

حوزه مهندسی و فناوری

وی افزود: در حوزه مهندسی و فناوری در ۱۱ رشته رتبه بندی صورت پذیرفته است که دانشگاه‌های ایران در هر ۱۱ رشته حضور داشته است که دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۰ رتبه اول و دانشگاه صنعتی شریف با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ رتبه دوم و دانشگاه های صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت ایران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه پزشکی و بهداشت

در حوزه پزشکی و بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ رتبه اول، علوم پزشکی شهید بهشتی با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه دوم و علوم پزشکی ایران با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی

در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی، دانشگاه تهران با رتبه ۱۴۴ در رتبه اول، دانشگاه تربیت مدرس با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و صنعتی اصفهان و دانشگاه ارومیه با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم اجتماعی
در حوزه علوم اجتماعی تنها دانشگاه تهران حضور دارد و موفق به کسب جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ شد.

حوزه علوم انسانی و هنر

در حوزه علوم انسانی نیز دانشگاه تهران موفق به کسب جایگاه ۶۰۰-۵۰۱ شده است و در هیچکدام از رشته های این حوزه، دانشگاهی از ایران حضور ندارد.

حوزه علوم طبیعی Natural Sciences
فاضل زاده در ادامه در خصوص رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023 در حوزه علوم طبیعی گفت: در رشته ریاضیات، دانشگاه علم و صنعت ایران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه اول، دانشگاه تهران با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه دوم را بدست آوردند.
در رشته علوم کامپیوتر و اطلاعات دانشگاه تهران با جایگاه ۲۲۳ رتبه اول، صنعتی شریف با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و صنعتی امیرکبیر با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته علوم فیزیکی دانشگاه تهران با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱، دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، صنعتی اصفهان و صنعتی شریف با جایگاه ۶۰۰-۵۰۱ مشترکا رتبه دوم را کسب کردند.

در رشته علوم شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۱۳۰ رتبه اول و دانشگاه صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی شریف و تربیت مدرس با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ به صورت مشترک رتبه دوم را کسب نمودند.

در رشته زمین و علوم محیطی دانشگاه تهران ۱۲۸ رتبه اول و دانشگاه تربیت مدرس و تبریز با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ مشترکا رتبه دوم و دانشگاه شیراز با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته علوم زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ رتبه اول و دانشگاه تهران با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ رتبه دوم را کسب کردند.

حوزه مهندسی و فناوری Engineering and Technology

وی در ادامه افزود: در رشته مهندسی عمران دانشگاه های تهران با رتبه ۶۸، صنعتی شریف با رتبه ۱۴۸، علم و صنعت ایران با رتبه ۱۵۴، تربیت مدرس با رتبه ۱۸۹، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۲۰۲ جایگاه اول تا پنجم را کسب کردند.

در رشته مهندسی برق و الکترونیک دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران با جایگاه ۲۵۱-۳۰۰ رتبه اول، صنعتی امیرکبیر با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ در رتبه دوم قرار گرفتند.

در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه های تهران رتبه ۴۹، علم و صنعت ایران با رتبه ۶۵، صنعتی شریف با رتبه ۱۱۴، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۳۶، صنعتی نوشیروانی بابل با رتبه ۱۷۳ به ترتیب جایگاه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران با رتبه ۹۹، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۱۶۵، علم و صنعت ایران با رتبه ۱۷۱، دانشگاه تبریز با رتبه ۱۷۹، صنعتی شریف با رتبه ۲۱۲ و تربیت مدرس با رتبه ۲۴۵ به ترتیب رتبه های اول تا ششم کشور را کسب کرده‌اند.

در رشته مهندسی مواد دانشگاه تهران با رتبه ۱۵۱، صنعتی امیرکبیر با رتبه ۲۳۲، صنعتی شریف با رتبه ۲۳۶، علم و صنعت ایران با رتبه ۲۴۲ به ترتیب رتبه اول تا چهارم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با رتبه ۱۴۶، علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۴۸، دانشگاه تهران با رتبه ۱۸۶، علوم پزشکی شهید بهشتی با رتبه ۲۰۹ و صنعتی امیرکبیر با رتبه ۲۲۵ به ترتیب رتبه اول تا پنجم کشور را کسب کردند.
در رشته مهندسی محیط زیست دانشگاه تهران با رتبه ۷۳ رتبه اول، علم و صنعت ایران با رتبه ۲۲۶ رتبه دوم، صنعتی شریف با رتبه ۲۴۶ در جایگاه سوم قرار گرفت.

در رشته مهندسی بیوتکنولوژی محیطی دانشگاه تهران با رتبه ۲۰۵، علوم پزشکی تهران با رتبه ۲۰۸ به ترتیب رتبه اول و دوم کشور را کسب کردند.

در رشته مهندسی بیوتکنولوژی صنعتی دانشگاه علوم پزشکی تهران رتبه ۲۹ را کسب کرد.

در رشته مهندسی فناوری نانو دانشگاه تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ در رتبه اول و صنعتی شریف با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه دوم و علوم پزشکی تهران با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ در جایگاه سوم قرار گرفتند.

در سایر رشته های مهندسی و فناوری (شامل: مهندسی چند رشته ای، مهندسی صنایع، مهندسی تولید، علوم و فنون غذایی، مهندسی ابزار دقیق، ریزبینی، علوم تصویربرداری و فناوری عکاسی، طیف سنجی) دانشگاه تهران با رتبه ۱۲۴، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف با جایگاه ۴۰۰-۳۵۱ و تربیت مدرس با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ در رتبه اول تا سوم قرار گرفتند.

حوزه علوم پزشکی و بهداشت Medical and Health Sciences
رئیس مؤسسه ISC درباره نتایج رتبه بندی حوزه علوم پزشکی و بهداشت گفت: در رشته پزشکی پایه دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۹۶، علوم پزشکی شهید بهشتی با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱، علوم پزشکی ایران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه اول تا سوم را کسب کردند.

در رشته پزشکی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه اول، علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی شهید بهشتی با جایگاه ۴۰۱-۴۵۰ مشترکا رتبه دوم را کسب کردند.

در رشته علوم بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۸۹ رتبه اول، علوم پزشکی شهید بهشتی با جایگاه ۲۵۱-۳۰۰ رتبه دوم، علوم پزشکی ایران با جایگاه ۳۵۰-۳۰۱ رتبه سوم را کسب کردند.

در رشته بیوتکنولوژی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۴۶ رتبه اول، علوم پزشکی تبریز با رتبه ۱۵۸ رتبه دوم، علوم پزشکی شهید بهشتی با رتبه ۱۸۷ رتبه سوم را کسب کردند.

حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی Agricultural and Veterinary Sciences

فاضل زاده ادامه داد: در رشته کشاورزی، جنگلداری و شیلات دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۱۶۷، دانشگاه تهران با رتبه ۱۸۴، دانشگاه صنعتی اصفهان با رتبه ۲۴۰ و دانشگاه ارومیه با رتبه ۲۴۱ به ترتیب رتبه اول تا چهارم را کسب کردند.

در رشته علوم دامپزشکی دانشگاه تهران موفق به کسب رتبه ۱۴۰ شد که تنها دانشگاه کشور در این رشته است.

در رشته بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه تهران با رتبه ۱۹۶و دانشگاه تربیت مدرس با رتبه ۲۴۳ به ترتیب رتبه اول و رتبه دوم را کسب کردند.

در سایر رشته های علوم کشاورزی (شامل مهندسی کشاورزی، اقتصاد و سیاست گذاری کشاورزی، علوم و فنون غذایی) دانشگاه تهران با رتبه ۹۸، علوم پزشکی تهران با رتبه ۱۷۹، دانشگاه ارومیه با رتبه ۲۰۸ به ترتیب رتبه اول تا سوم کشور را کسب کردند.

در رشته علوم دام و لبنیات تنها دانشگاه تهران دارای رتبه ۱۰۳ است.

حوزه علوم اجتماعی Social Sciences
فاضل زاده در خصوص نتایج رتبه بندی در حوزه علوم اجتماعی افزود: در رشته اقتصاد و تجارت دانشگاه تهران با جایگاه ۳۰۰-۲۵۱ و علم و صنعت ایران با جایگاه ۷۰۰-۶۰۱ تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند.

در رشته آموزش دانشگاه علوم پزشکی تهران با جایگاه ۴۵۰-۴۰۱ رتبه اول و دانشگاه علوم پزشکی ایران و علوم پزشکی اصفهان با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ با رتبه دوم تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند.

در رشته روانشناسی و علوم شناختی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران با جایگاه ۵۰۰-۴۵۱ تنها دانشگاه های کشور در این رشته هستند.

در رشته جغرافیای اجتماعی و اقتصادی تنها دانشگاه تهران موفق به کسب جایگاه ۴۰۰ -۳۵۱ شده است.

نتایج رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023 در رشته های مختلف در جدول ۵ قابل مشاهده است.

حضور کشورهای اسلامی در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023

فاضل زاده در ادامه در خصوص حضور کشورهای اسلامی در رتبه بندی موضوعی جهانی ISC-2023 گفت: به دلیل اهمیت جایگاه علم و فناوری در تمام حوزه های موضوعی، سند علم و فناوری ۱۰ ساله کشورهای عضو OIC (2016-2026) در سال ۲۰۱۷ به تصویب وزرا و سران کشورهای اسلامی رسید. براساس سند ۱۰ ساله علم و فناوری و نوآوری کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی تا سال ۲۰۲۶، در این سند ۱۰ ساله حضور حداقل ۵۰ دانشگاه کشورهای اسلامی در جمع ۵۰۰ دانشگاه های برتر جهان تا سال ۲۰۲۵ مطابق با معیارهای نظام های رتبه‌بندی جهانی به عنوان یکی از اهداف بیان شده است.

وی ادامه داد: در این سند ذکر شده است که «آموزش دانشگاهی در کشورهای عضو باید از موضوعات ابتدایی نظیر توجه صرف به افزایش ورودی دانشگاه ها، جذب بیشتر اعضای هیات علمی و افزایش انتشارات فراتر برود. در حقیقت لازم است بر روی تولید دانش به روز، ارائه آموزش کیفی، گسترش ارتباطات بین المللی و نیز افزایش تاثیرگذاری اجتماعی متمرکز شود.»

فاضل زاده تأکید کرد: سند علم و فناوری ۱۰ ساله کشورهای عضو OIC، ساز و کاری را ارائه می دهد که هدف آن ایجاد قابلیت و ظرفیت جمعی برای توسعه طیف وسیعی از موضوعات است که از آن جمله می توان به موضوع آب، غذا، کشاورزی، انرژی، علوم پایه و کاربردی و نیز مبحث تقویت ارتباطات و تعاملات بین المللی با نهادهای پیشرو علمی جهان اشاره کرد.

وی ادامه داد: از جمله موضوعاتی که در این سند به آن اشاره شده است ریاضیات و فیزیک، زیست شناسی، زیست فناوری و علوم شیمی و موضوعات وابسته می باشد که برای کل جامعه منافع بی شماری دارد. که توصیه شده است این علوم در سطح کشورهای اسلامی ارتقا یابد و بدین منظور سرمایه گذاری در این حوزه ها انجام پذیرد و آموزش و پژوهش در این حوزه ها مورد توجه قرار گیرد.

در رتبه بندی حوزه موضوعی جهانی ISC- 2023 سایر کشورهای اسلامی نیز به خوبی ظاهر شدند.

در حوزه علوم طبیعی تعداد ۴۵ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۲ دانشگاه و مصر با ۷ دانشگاه را در این حوزه موضوعی داشته‌اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۱۵۰ بوده است.

در حوزه مهندسی و فناوری تعداد ۵۹ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ایران با ۱۵ دانشگاه، مصر با ۱۰ دانشگاه و مالزی با ۹ دانشگاه می‌باشد. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور عربستان سعودی با رتبه ۷۰ بوده است.

در حوزه علوم پزشکی و بهداشت تعداد ۵۶ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور ترکیه با ۱۶ دانشگاه است. بعد از ترکیه کشورهای ایران با ۱۳ دانشگاه و مصر با ۸ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. ضمناً بهترین رتبه کسب شده در این حوزه مربوط به عربستان سعودی و برابر با ۲۴۹ بوده است.

در حوزه علوم کشاورزی و دامپزشکی تعداد ۸۵ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشورهای ایران و ترکیه به ترتیب با ۱۶ و ۱۵ دانشگاه می باشد و پس از آن مصر و پاکستان با ۱۳ و ۱۲ دانشگاه بیشترین حضور را در این حوزه موضوعی داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۲۸ مربوط به کشور عربستان سعودی بوده است.

در حوزه علوم اجتماعی تعداد ۲۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی با ۷ دانشگاه است، ضمناً بهترین رتبه کسب شده در این حوزه برابر با ۳۱۸ و مربوط به کشور عربستان سعودی بوده است.
در حوزه علوم انسانی و هنر تعداد ۱۱ دانشگاه از کشورهای اسلامی حضور داشتند که بیشترین تعداد مربوط به کشور مالزی و ترکیه هر کدام با ۵ و ۳ دانشگاه است. کشورهای ایران، لبنان و نیجریه نیز هر کدام با ۱ دانشگاه در این حوزه موضوعی حضور داشته اند. بهترین رتبه کسب شده در این حوزه متعلق به کشور مالزی با رتبه ۲۴۵ بوده است.

تعداد دانشگاه های کشورهای اسلامی در این رتبه بندی در هر کدام از حوزه های موضوعی در جدول ۶ نشان داده شده است.