به گزارش خبرگزاری ایمنا، گورت از روستاهای شرق اصفهان، در حال حاضر یکی از محلات بومی و قدیمی مناطق این کلان‌شهر محسوب می‌شود؛ این محله در منطقه ۱۵ شهرداری این کلان‌شهر و در مجاورت آرامستان باغ رضوان واقع شده است؛ سرزمینی که داستان‌های کهن و سرگذشت‌های فراوانی را در دل خود نهان دارد، اما ظاهراً داستان به اینجا ختم نمی‌شود و امروز ماجراهای گورت به مشکلاتی که هم‌اکنون با آن مواجه است، رسیده، چراکه بازهم قصه پر غصه الحاق روستاها به شهرها مطرح است و ساکنان آن گلایه‌های بسیاری از مشکلات این محله قدیمی دارند.
از عرض باریک خیابان فرهنگ به‌عنوان خیابان اصلی و ورودی محله گرفته تا حریم کانال و ناایمنی خیابان فرهنگ غربی و معضلاتی که تردد در این خیابان به همراه دارد، همچنین برهم خوردن بافت بومی و محلی گورت به گفته ساکنان آنکه به سبب پیوستن به شهر اصفهان ایجاد شده، از گلایه‌های اهالی این محله قدیمی است، اما مشکلی که امروز ساکنان این محله را به‌شدت نگران و به‌دلیل نبود پاسخی درست از سوی مسئولان استان و شهر دل‌شکسته کرده است، کانال آب واقع در این منطقه و وقوع حوادثی است که به‌دلیل ناایمنی این کانال برای ساکنان گورت و حتی شهروندان اصفهانی ایجاد کرده است.
طی روزهای گذشته شاهد چندین حادثه سقوط خودرو در کانال آب‌های این استان و شهر بودیم که طبق گزارش سخنگوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان، آخرین حادثه مربوط به بیست‌وسوم اردیبهشت سال جاری با اعلام شهروندان به سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی مبنی بر سقوط یک دستگاه خودروی پراید ۱۱۱ به همراه راننده و سه سرنشین آن به داخل کانال آب اصفهانک بود که در جریان آن سه سرنشین خودرو که دو زن حدود ۲۵ ساله و یک مرد حدود ۳۰ ساله بودند، توانسته بودند پس از سقوط، خود را روی سقف خودرو برسانند و توسط غواصان آتش‌نشانی با ایمنی از آب خارج شوند، اما نفر چهارم نتوانست از این حادثه جان سالم به در ببرد.
پیش از آن، سیزدهم اردیبهشت طبق گزارش همین سامانه، یک دستگاه خودروی سمند با سه سرنشین در شبی بارانی و تاریکی مطلق جاده، به داخل کانال محله گورت سقوط کرده بود که منجر به فوت دو نفر از سرنشینان آن شد.
علت عمده این حوادث از سوی سرآتشیار محمد شریعتی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی اصفهان، انتخاب مسیر ناایمن و به‌طور عمده جاده‌های خاکی توسط رانندگان و نداشتن مهارت کافی در مهار خودرو، نزدیک‌شدن بیش از اندازه به لبه کانال‌های آب یا رودخانه، نبود حفاظ مناسب در مسیرهای خارج از شهر، نبود روشنایی کافی یا نقص وسیله نقلیه اعلام شده است.
علی قاسمی، یکی از اهالی قدیمی گورت که از بدو تولد تاکنون در این محله زندگی کرده است، می‌گوید: خیابان فرهنگ به عنوان ورودی اصلی این محله بسیار عرض باریکی دارد و ادامه آن در حریم کانال به دلیل وجود نخاله‌های ساختمانی و زباله‌ها، همچنین ایمن‌سازی نشدن کانال آب بسیار مخاطره‌آمیز شده و شهروندان این محله را به ستوه آورده است.
قاسمی ادامه می‌دهد: این جاده یعنی همان خیابان فرهنگ غربی تا خاتون‌آباد ادامه دارد، به همین دلیل خودروهایی که از آرامستان باغ رضوان بازمی‌گردند، اغلب اوقات برای فرار از ترافیکِ خیابان اصلی به این جاده ورود می‌کنند.
ساکن محله گورت می‌گوید: این کانال آب تاکنون قربانیان بسیاری را گرفته و وجود دبیرستان پسرانه و زمین بازی بچه‌ها در کنار کانال بسیار خطرآفرین است، همچنین تردد در این جاده موجب حوادث بسیاری در خصوص سقوط خودرو به داخل کانال شده و حتی قسمتی از کانال که نرده‌گذاری شده است نیز ایمنی لازم را برای اهالی به‌ویژه کودکان ندارد؛ سال گذشته همین‌جا پسر هشت‌ساله‌ای به نام شکیب‌اله رسولی به داخل کانال آب افتاد و غرق شد…
فخری‌السادات درمیانی‌بزرگ، تنها بازمانده سرنشینان خودروی سمند که همسر و مادر خود را در حادثه سقوط این خودرو به کانال آب گورت از دست داده است، از شب حادثه چنین می‌گوید: «ما برای زیارت اهل قبور به باغ رضوان رفته بودیم؛ هنگام برگشت، باران شدیدی می‌بارید و ترافیک سنگینی در خیابان جی به سمت خوراسگان وجود داشت، به همین دلیل مسیر جاده گورت به سمت خاتون‌آباد را در پیش گرفتیم. شدت باران باعث شده بود آب کانال به سطح جاده بیاید و با توجه به تاریکی مطلق مسیر متوجه نشدیم که وارد کانال آب شده‌ایم. من در قسمت عقب خودرو نشسته بودم و همسر و مادرم سرنشینان جلوی خودرو بودند. ما وقتی آب داخل ماشین شد، متوجه شدیم داخل کانال آب هستیم. در آن لحظات سخت و دلهره‌آور مردم به کمک ما آمدند و با طناب اول من را از خودرو خارج کردند، زیرا درهای جلوی خودرو قفل شده بود. خیلی برای نجات جان عزیزانم تلاش کردم، اما شرمنده آن‌ها شدم…»
سیدعلی احمدی، فرزند مرحوم سید اسدالله احمدی (راننده خودروی سمند) با ابراز نگرانی شدید از وضعیت نابسامان و ناایمن اطراف کانال آب گورت و احتمال تکرار چنین حادثه دردناکی برای سایر شهروندان اظهار می‌کند: «این حادثه جان‌کاه دیگر نباید برای هیچ‌کسی در این شهر اتفاق بیفتد، ما از مسئولان فقط اقدام و عمل برای ایمن‌سازی کانال‌های آب می‌خواهیم و از پیگیری تا حصول نتیجه کوتاهی نمی‌کنیم. در گزارش نهایی پلیس راهور از شب حادثه، ۵۰ درصد اداره آب و ۵۰ درصد پدر مرحوم من مقصر شناخته شدند؛ با فرض اینکه در حوادث قبلی نیز حادثه دیدگاه و اداره آب هر کدام ۵۰ درصد مقصر بوده باشند، اگر اداره آب نسبت به ایمن‌سازی کانال‌های آب اقدام کرده بود، این ۵۰ درصدها از سوی رانندگان تکرار نمی‌شد.»
یکی دیگر از اهالی محله گورت که نخواست نام او در این گزارش ذکر شود، می‌گوید: «هر روز که فرزندان ما برای رفتن به مدرسه، پارک یا خرید از خانه خارج می‌شوند، تا وقتی که به خانه برگردند، التهاب و نگرانی داریم، زیرا ما اینجا شاهد مرگ افراد زیادی از جمله کودکان بوده‌ایم که در همین کانال آب قربانی شدند؛ از مسئولان می‌خواهیم برای جان مردم ارزش قائل شوند و اینجا را برای زندگی ما امن کنند.»
بخش ناایمن کانال آب گورت در حریم منطقه ۱۵ قرار دارد
هوشنگ نظری‌پور، مدیر منطقه ۱۵ شهرداری اصفهان با بیان اینکه حدود ۲۶ کیلومتر کانال آب در محدوده این منطقه وجود دارد، اظهار می‌کند: از این ۲۶ کیلومتر حدود ۲۴ کیلومتر که در محدوده شهری بوده، نرده‌گذاری و ایمن‌سازی شده است.
وی می‌افزاید: محلی که حادثه اخیر در آن اتفاق افتاد، در حریم شهرداری منطقه ۱۵ و در محدوده اداره آب منطقه‌ای قرار گرفته است که باید توسط سازمان مربوطه ایمن‌سازی شود.
مدیر منطقه ۱۵ شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: محله گورت سال ۱۳۸۵ به‌عنوان یک محله منفصل به خوراسگان سابق یا شهرداری منطقه ۱۵ الحاق شد، از این‌رو از پل سردار شهید سلیمانی تا گورت در محدوده شهرداری این منطقه محسوب می‌شود.
نظری‌پور خاطرنشان می‌کند: پل محلی گورت طبق ضوابط شهرداری نرده‌گذاری شده است، اما محدوده‌ای که در حریم منطقه ۱۵ اصفهان قرار گرفته، ایمن‌سازی نشده است، همچنین ساخت‌وسازهایی که انجام شده به‌صورت غیرمجاز و مربوط به سال‌ها قبل و زمانی بوده است که تحت پوشش بخشداری قرار داشته است.
امدادرسانی آتش‌نشانی اصفهان به ۲ حادثه سقوط خودرو به کانال آب در یک زمان
سر آتشیار محمدمهدی مقدس‌زاده، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان درباره حادثه سقوط خودرو داخل کانال آب محله گورت اظهار می‌کند: زمان برقراری نخستین تماس با آتش‌نشانی ساعت ۱۸:۴۵ سیزدهم اردیبهشت و زمان رسیدن نیروهای سازمان به محل حادثه ۱۸:۵۳ بوده است و می‌توان گفت نیروهای آتش‌نشانی با وجود بعد مسافت، ترافیک و بارندگی، طی هشت دقیقه خود را به محل حادثه رساندند.
وی می‌افزاید: پیش از رسیدن نیروهای آتش‌نشانی افرادی که دچار حادثه شده بودند، از خودرو خارج و توسط شهروندان به بیرون از کانال آب منتقل شده بودند، این در حالی است که در آن زمان غواصان باید برای خارج کردن افراد حادثه‌دیده از داخل خودرو و کانال آب اقدام به مهار خودرو می‌کردند.
نیروهای آتش‌نشانی با وجود بعد مسافت و ترافیک شدید، طی ۸ دقیقه خود را به محل حادثه رساندند
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: پنج ایستگاه این سازمان به‌طور کامل مجهز به تجهیزات غواصی است و با وجود کمبود نیرو در شرایط بحران، سازمان در مواقع اضطراری فراخوان می‌زند، چراکه این موارد از پیش بررسی و پیش‌بینی می‌شود و نیروها در آماده‌باش کامل هستند.
مقدس‌زاده خاطرنشان می‌کند: شب حادثه مذکور، نیروهای سازمان آتش‌نشانی اصفهان در آماده‌باش کامل بودند و در این تاریخ ما دو مورد گزارش سقوط خودرو به کانال آب در یک زمان و دو در نقطه مختلف داشتیم.
ایمنی کانال‌های آب نیازمند همکاری تمام دستگاه‌ها است
مرتضی غضنفرپور، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری میراب زاینده‌رود و کارشناس امور منابع آب حوزه آبریز زاینده‌رود اظهار می‌کند: هر نوع سازه و تأسیسات فنی که احداث می‌شود، دارای مشخصات فنی و هیدرولیکی است.
وی می‌افزاید: کانال‌های آبیاری و زهکشی روباز به‌گونه‌ای احداث می‌شود که ایجاد هر نوع مانع یا حفاظ اطراف کانال، مانع بهره‌برداری از آن‌ها است و با اهداف طرح منافات دارد، البته این موضوع به معنای الزام در ناایمن‌بودن اطراف اینگونه کانالها نیست، اما در تمام دنیا به‌طورمعمول کانال‌های آبیاری بدون حفاظ اجرا می‌شود.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری میراب زاینده‌رود تصریح می‌کند: عملیات مختلفی روی این کانالها اجرا می‌شود، چراکه آن‌ها برای تأمین آب اراضی کشاورزی طراحی شده و دائم با مشکلاتی مواجه است، از این‌رو ادوات در کنار این مجاری مجبور به کار هستند و ایجاد هر گونه حفاظ، مانع انجام عملیات مورد نظر خواهد شد، بنابراین به‌طور معمول کانال‌های روباز را خارج از محدوده‌های مسکونی و راه‌های عمومی طراحی و اجرا می‌کنند.
غضنفرپور ادامه می‌دهد: این کانالها اواخر دهه ۵۰ شمسی با همین روش طراحی و در زمان اجرا، خط قرمز آن‌ها عبور نکردن از مناطق مسکونی بوده است، از سوی دیگر به‌دلیل اینکه امکان ایمن‌سازی و ایجاد حفاظ برای اینگونه کانالها وجود ندارد، برای آن‌ها حریم در نظر گرفته می‌شود که این حریم در همان دهه به تملک درآمده است و می‌توان گفت، این حریم‌ها خط قرمز ورود و تردد افراد در این محدوده است.
وی بیان می‌کند: از آنجا که این حریم‌ها بسیار عریض است، نهادهای دولتی به‌دلیل اینکه با مشکلات خرید املاک اراضی مواجه هستند، برای گسترش بافت مسکونی به سمت حریم این کانالها ترغیب می‌شوند.
اگر احداث کانال، مقدم بر بافت مسکونی باشد، متولی ایمن‌سازی آن، مسئولی است که موجب ایجاد بافت مسکونی در حریم کانال شده است
کارشناس امور منابع آب حوزه آبریز زاینده‌رود خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر چشم‌انداز آب و منظره خوب کانال‌های آبیاری و حریم آن‌ها که به نوعی یک جاده دسترسی بزرگ محسوب می‌شود، موجب احداث بسیاری از شهرداری‌های استان در مجاورت کانال‌های آب می‌شود، از این‌رو حریم کانالها به تدریج به معابر عمومی تغییر کاربری پیدا می‌کند که به‌طور قطع مخاطراتی را برای شهروندان به همراه خواهد داشت.
غضنفرپور با بیان اینکه پس از مشکلات پیش آمده طی دو دهه اخیر در خصوص کانال‌های آبیاری، سال ۱۳۸۶ طی برگزاری جلساتی در استانداری اصفهان برای تعیین متولی ایمن‌سازی این کانالها، این موضوع به دادگستری این کلان‌شهر ارجاع شد و توسط مدیرکل وقت دادگستری اصفهان بررسی این موضوع به کانون کارشناسان رسمی این دادگستری سپرده و دستورالعمل‌های تعیین شده توسط این کارشناسان خبره در رشته‌های مختلف، ملاک انجام خدمات ایمن‌سازی اینگونه کانالها قرار گرفت، ادامه می‌دهد: بر این اساس اگر احداث کانال، مقدم بر بافت مسکونی باشد، متولی ایمن‌سازی آن، مسئولی است که موجب ایجاد بافت مسکونی در حریم کانال شده، اما اگر بافت مسکونی مقدم بر احداث کانال بوده، متولی ایمن‌سازی کانال، شرکت آب منطقه‌ای اصفهان بوده که البته به‌طور معمول و در تمام موارد کانالها مقدم بر بافت مسکونی بوده است.
وی با اشاره به اینکه در استان اصفهان و در محدوده شهرستان‌های مجاور رودخانه زاینده‌رود بیش از ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلومتر که با احتساب هر دو طرف مسیر حدود ۳۰۰۰ کیلومتر مجرای آبیاری و زهکشی وجود دارد، می‌گوید: این کانالها به حدود ۲۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان خدمات آبیاری و زهکشی ارائه می‌دهد و انجام ندادن عملیات تعمیرات، بهره‌برداری و نگهداری با مطالبات ذی‌نفعان این کانالها که کشاورزان هستند، مواجه می‌شود، از این‌رو انجام عملیات ایمن‌سازی برای شرکت آب منطقه اصفهان علاوه‌بر بودجه قابل ملاحظه‌ای که می‌طلبد، محدودیت‌هایی را ایجاد می‌کند.
مدیرعامل شرکت بهره‌برداری میراب زاینده‌رود تاکید می‌کند: تخلیه نخاله‌های ساختمانی و زباله‌ها در حریم کانالها و راه‌ها به معضلی تبدیل شده است که در این خصوص از شهرداری اصفهان انتظار می‌رود نظارت بیشتری داشته باشد، ضمن اینکه رفع این مشکل نیازمند همکاری تمام دستگاه‌ها است.
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اظهار می‌کند: متولی ایمن‌سازی کانال‌های آبیاری اراضی کشاورزیِ منشعب از رودخانه‌ها، وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای در استان‌ها است.
وی می‌افزاید: این کانالها حریم‌هایی دارد که به صورت تخصصی توسط شرکت آب منطقه‌ای تعیین می‌شود و در زمان اجرا، این شرکت و شرکت میراب که تحت نظر شرکت آب منطقه‌ای است، از این حریم‌ها حفاظت می‌کنند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح می‌کند: به تمام دستگاه‌ها درباره الزام رعایت حریم بستر رودخانه‌ها ابلاغ شده است و حریم کانال‌های انتقال آب کشاورزی نیز باید بر اساس معیار مشخص شده، رعایت شود.
شیشه‌فروش ادامه می‌دهد: هرگونه ساخت‌وساز در اطراف حریم کانالها باید با دریافت استعلام کتبی از شرکت آب منطقه‌ای انجام شود و این شرکت در راستای حفاظت از کانالها موظف است پیگیری‌های حقوقی و قضائی برای آزادسازی حرایم کانال‌های آب را انجام دهد.
وی با بیان اینکه برای حفاظت از حریم بستر رودخانه نیز دستورالعمل وجود دارد، می‌گوید: وزارت نیرو مکلف است برای شناسایی تخلفات در حرایم بستر رودخانه‌ها و کانال‌های انتقال آب و برخورد قانونی با این تخلفات اقدام کند.
شیشه‌فروش خاطرنشان می‌کند: حفاظت از کانال‌های آب بر عهده شرکت آب منطقه‌ای و شرکت میراب است و بارها ابلاغ شده است که هنگام بازگشایی آب و جریان آن در کانالها، اصول ایمنی رعایت شود، همچنین آب دچار هدررفت نشود.
تردد در حریم کانال‌های آب غیرقانونی است و آب منطقه‌ای باید بعضی مقاطع آن را مسدود کند
وی با اشاره به اینکه شبکه انتقال آب در استان اصفهان حدود ۳ هزار کیلومتر است، تاکید می‌کند: هنگامی که سد باز می‌شود، آب با شتاب داخل این کانالها می‌رود که ایمن نیست و بسیار عمیق است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان می‌گوید: هنگام بازگشایی آب اکیپ‌های گشت شرکت آب منطقه‌ای باید در مسیر رودخانه و کانالها به‌ویژه در روزهای تعطیل فعال باشند و برای تعیین حریم کانالها از تابلوهای هشدار و هشدار شنا ممنوع استفاده شود.
شیشه‌فروش با تاکید بر اینکه جاده‌هایی که اطراف کانال‌های آب وجود دارد، در واقع جاده نیست، بلکه حریم است و به‌تدریج با انباشت نخاله‌ها، به راه‌های دسترسی تبدیل شده که بسیار خطرآفرین است، می‌گوید: شرکت آب منطقه‌ای اصفهان موظف است، این حرایم را از هرگونه نخاله بازگشایی و بعضی از مقاطع آن را مسدود کند، چراکه تردد در این حریم‌ها غیرقانونی است.
به گزارش ایمنا، اینجا در مجاورت کانال آب گورت خانواده‌های زیادی سکونت دارند و هر روز صدای بازی‌های کودکانه به گوش می‌رسد، اما با نگرانی‌های بی‌امان مادران توأم شده است؛ رعایت اصول ایمنی در حریم بستر رودخانه و کانال‌های آب از جمله ضوابطی است که شرکت آب منطقه‌ای این استان برای حفاظت از جان شهروندان باید انجام دهد، از این‌رو تأمین اعتبار و انجام اقدامات لازم برای ایمن‌سازی کانال‌های آب در کمترین زمان ممکن ضروری است و همکاری و عزم جدی تمام دستگاه‌های ذیربط را می‌طلبد.
گزارش از: راضیه کشاورز
نظر شما