به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، میلیون‌ها پارک عمومی و فضای سبز در شهرهای سراسر جهان وجود دارد که فضایی برای استراحت، ورزش، معاشرت، تفریح، بازی و سفر در اختیار مردم قرار می‌دهند. این فضاها از پارک‌های اصلی بزرگ با تجهیزات و امکانات رفاهی زیاد تا پارک‌های مینیاتوری محله‌ای را شامل می‌شود که همه دارایی‌های عمومی ضروری در محیط‌های شهری هستند، مکان‌هایی که می‌توانند از پیوند جامعه، ارتقا سلامت جسمی و روانی و تنوع زیستی حمایت کنند و میزان احساس تنهایی و انزوا در بین افراد جامعه را کاهش دهند.
اهمیت توسعه برابر فضاهای سبز در شهر
سازمان ملل ایجاد و گسترش پارک‌ها و فضاهای سبز را در اهداف توسعه پایدار خود گنجانده است و از مسئولان می‌خواهد که تا سال ۲۰۳۰، دسترسی همگانی به فضاهای سبز و عمومی ایمن، فراگیر و قابل دسترس، به‌ویژه برای زنان و کودکان، افراد مسن و افراد دارای معلولیت را فراهم کنند. یک بررسی در سال ۲۰۱۶ توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد که مزایای فضاهای سبز شهری را در بهبود سلامت روان، کاهش عوارض قلبی‌عروقی و مرگ‌ومیر، چاقی و خطر ابتلاء به دیابت نوع دو و بهبود شرایط بارداری نشان می‌داد. آرامش روانی و کاهش استرس، افزایش فعالیت بدنی، کاهش قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا، صدا و گرمای بیش از حد از مهمترین مواردی است که به دنبال گسترش فضاهای سبز فراگیر حاصل می‌شود. تحقیقات نشان داده است که پارک‌ها اثرات جزیره گرمایی شهری را تا یک کیلومتری از مرز پارک کاهش می‌دهند. با این حال، هنوز، برای برخی از مردم، دسترسی به پارک‌ها آسان نیست، مثلاً ممکن است پس از تاریک شدن هوا برای زنان ناامن باشند، از نظر فیزیکی برای افراد ناتوان یا سالخورده غیرقابل دسترسی باشند یا به دلیل بروز رفتارهای ضداجتماعی ترسناک باشند.
در بسیاری از شهرها میزان گستردگی پارک‌ها و فضاهای سبز با توجه به سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هر منطقه متفاوت است، به عنوان مثال، ۲۰ درصد از مرفه‌ترین بخش‌های لندن پنج برابر پارک یا فضای سبز بیشتر در مقایسه با ۱۰ درصد محروم‌ترین بخش‌ها دارند. با توجه به نتایج سلامت و رفاه روانی که از فضاهای سبز گزارش می‌شود، دسترسی همه بخش‌های شهر به آنها یک مسئله برابری در حوزه سلامت است که بهتر است در برنامه‌های شهری لحاظ شود. با این وجود، انطباق برنامه‌های بازاندیشی پارک‌های شهری با تفاوت‌هایی که در شیوه استفاده طبقات اجتماعی و گروه‌های قومی از فضاهای عمومی وجود دارد، برای تصمیم‌گیری‌ها ضروری است تا بتوان تنوع فرهنگی و اجتماعی در سطح شهر را حفظ کرد.
نقش فضاهای سبز در جلوگیری از خودکشی
بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۱۹ بیش از ۷۰۰ هزار خودکشی در سراسر جهان رخ داده است. در میان تلاش‌های بی‌شماری که در زمینه افزایش آگاهی و پیشگیری از خودکشی انجام شده است، معماری شهری نیز می‌تواند نقش مهمی را در این میان ایفا کند و با درک فیزیک ساختاری و تعامل انسانی، طرح‌هایی را ارائه دهد که رفاه کاربران را ارتقا دهد. توانایی معماری در تأثیرگذاری بر سلامت جسمی و روانی افرادی که در محیط‌های طراحی‌شده توسط معماران زندگی، کار و بازی می‌کنند غیر قابل انکار است.
در سال ۲۰۰۸، یک کارآزمایی بالینی تصادفی روی بیماران که جراحی شده بودند در کره انجام شد و اثرات درمانی گیاهان در اتاق‌های بیمارستان را ارزیابی کرد. ۹۰ بیمار طی یک دوره شش ماهه با شرایط یکسان مورد مطالعه قرار گرفتند که تنها تفاوت آنها وجود گیاه در اتاق بعضی از افراد بود. در پایان، گروهی که در اتاق‌هایی با گیاه بستری بودند سطوح پایین‌تری از اضطراب، فشار خون و ضربان قلب را تجربه کردند. همین نتیجه‌گیری برای سایر رویکردهای مرتبط با جنبه‌های طبیعی در فضاهای ساخته شده، مانند دسترسی به تهویه و نور خورشید معتبر است. درست است که معماری نمی‌تواند درمان جادویی برای افراد مبتلا به مشکلات روانی باشد و جایگزین پیشرفت‌های علم و پزشکی شود اما ارائه فضاهای راحت، دلپذیر و با طراحی خوب که در آن کاربران احساس شادی و امنیت کنند، راهی برای افزایش شادی روزمره است و این امر نه‌تنها در مورد ساختمان‌هایی که برای درمان بیماری‌های روانی در نظر گرفته شده است، بلکه در فضاهای عمومی نیز صدق می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که وقتی افراد خود را در مکان‌های اجتماعی و در تعامل با افراد جامعه می‌بینند، میزان حس تنهایی در آنها ۲۱ درصد کاهش می‌یابد و این درصد با حضور در طبیعت حتی نیز افزایش پیدا می‌کند.
ایده‌های نوآورانه در طراحی فضاهای سبز
کاوش در پارک‌ها و فضاهای سبز از طریق اصل ترکیبی «مردم، مکان، فناوری و داده‌ها» ایده‌های مناسبی برای برنامه‌های توسعه فضای سبز می‌دهد. از ایمنی و تنوع زیستی گرفته تا سلامت جسمی و روانی، پروژه‌های موفق و الهام‌بخش بسیاری در سرتاسر جهان در حال انجام است که راه‌های بی‌شماری را در اختیار مسئولان قرار می‌دهد تا پارک‌ها را در دسترس‌تر، فراگیرتر، مکان‌هایی پایدارتر و لذت‌بخش‌تر برای همه افراد جامعه بازطراحی کنند که در ادامه بعضی از آنها عنوان می‌شود.
ایجاد فضا برای بانوان
در بیشتر مناطق، طراحی پارک‌ها، وسایل بازی و فضاهای عمومی به صورت پیش‌فرض برای مردان انجام شده است؛ زمین‌های اسکیت، فوتبال و بازی‌های چند منظوره تقریباً به‌طور کامل توسط پسران استفاده می‌شود و این ایده که فضاها و امکانات عمومی را برای دختران نوجوان در دسترس‌تر کند بسیار مورد توجه مدیران شهری قرار گرفته است. این امر در بهبود سلامت و تندرستی دختران و میزان فعال بودن آنها در آینده تأثیر بسزایی دارد. اینکه دختران مطمئن باشند که فرصت‌هایی در اختیار دارند و صدای آنها نیز در تصمیم‌گیری‌های محلی شنیده می‌شود، نقش مهمی در ارتقای اعتمادبه‌نفس و عزت نفس آنها دارد.
با آگاهی از افزایش خشونت علیه زنان و دختران، ایمنی پارک‌ها و فضاهای سبز یک نگرانی واقعی است که به طور قابل‌توجهی بر فعالیت‌هایی زنان مانند پیاده‌روی، دویدن و دوچرخه‌سواری و زمان حضور آنها در پارک‌ها تأثیر می‌گذارد. تحقیقات دانشگاه لیدز نشان می‌دهد که در طول روز، زنان سه برابر بیشتر از مردان در پارک احساس ناامنی می‌کنند و بعد از تاریکی هوا، از هر پنج زن چهار نفر در شرایط آسیب‌پذیر قرار دارند. این مطالعه خواستار نورپردازی بهتر، پرچین‌های کوتاه‌تر و تعبیه مسیرهای فرار در فضاهای سبز شده است تا زنان احساس کنند که می‌توانند آزادانه و با اطمینان در پارک‌ها حضور داشته باشند.
طراحی فضاهای همزیستی
یک پروژه تنوع زیستی در سال ۲۰۲۲، مجموعه فضاهای همزیستی (SSC) را به عنوان یک ابتکار فرارشته‌ای برای محافظت و افزایش حیات وحش شهری پیشنهاد داد. این پروژه با همکاری سازمان ملل برای « حفاظت، بازیابی و ترویج استفاده پایدار از اکوسیستم‌های زمینی»، از فناوری چاپ سه‌بعدی منبع باز و مواد محلی، به‌ویژه خاک رس استفاده می‌کند تا زیستگاهی برای انواع مختلفی از گونه‌های زیستی از جمله حیوانات آبزی، پستانداران کوچک، حشرات و پرندگان طراحی کند. این پروژه امیدوار است با درگیر کردن منابع و جوامع محلی و همچنین فناوری، به پیوند پیچیده اکوسیستم‌ها ارزش فرهنگی بدهد و به تغییر ارزش‌های ضروری برای آینده‌ای پایدار کمک کند و در نهایت حضور شهروندان را در فضاهای شهری افزایش دهد.
پارک‌های بدون مرز
پارک‌های بدون مرز یک رویکرد طراحی برای «یکپارچه‌سازی» فضاهای سبز با محله‌هایی است که در آن خدمات ارائه می‌شود. با اجرای این طرح می‌توان پارک‌ها را برای عموم افراد در دسترس‌تر کرد و آنها را به فضایی خوش‌آمدتر برای همه تبدیل نمود. همچنین با حذف مرز از طراحی پارک‌ها، زیبایی آنها به کل منطقه گسترش می‌یابد و باعث بهبود شرایط محله‌های شهری می‌شود. علاوه بر این، با تغییر کاربری مکان‌های کم‌استفاده شهر و تبدیل آنها به پارک، می‌توان فضاهای عمومی پر جنب‌وجوش را با کمترین هزینه در شهر گسترش داد. نیویورک پروژه ۵۰ میلیون دلاری پارک بدون مرز خود را در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی کرد و با کمک شهروندان، هشت پارکی که بیشترین بهره را از این رویکرد جدید می‌برند انتخاب کرد و اقداماتی شامل تعمیر و بازسازی مکان‌های بدون استفاده و کاشت درختان را با مشارکت شهروندان انجام داد. در حال حاضر این پروژه به یک مؤسسه خیریه برابری زیست محیطی تبدیل شده است که از باغ‌های اجتماعی و سایر فضاهای سبز محافظت می‌کند.
در ادامه به نمونه‌هایی از پارک‌های فراگیر و پروژه‌هایی اشاره می‌شود که بر سلامت روان افراد جامعه تأثیر داشته‌اند.
چشمه تاینان در تایوان
شبکه آب تاینان از قرن هفدهم به عنوان پایه‌ای برای صنعت دریایی و ماهیگیری این شهر عمل می‌کرد، اما در دهه ۱۹۸۰ تغییر کاربری داد. در سال ۱۹۸۳ یک مرکز خرید در بالای بندر قدیمی مجاور کانال تاینان ساخته شد که امروزه به سبب جایگزین شدن خریدهای حضوری با خریدهای آنلاین، رونق تجاری خود را از دست داده اما به فضایی برای سرزندگی مرکز شهر تبدیل شده است که نمونه‌ای نوآورانه از اقتصاد دایره‌ای ارائه می‌دهد. سطح پارکینگ زیرزمینی مرکز خرید به یک میدان عمومی شناور در آب تبدیل شده است که توسط یک پاساژ سایه‌دار احاطه می‌شود. این استخر برای تمام فصول مناسب است به این صورت که سطح آب در فصول بارانی و خشک بالا و پایین می‌رود. همچنین این فضا میزبان زمین‌های بازی، فضاهای اجتماعی و صحنه‌ای برای اجرای نمایش است. بخش کلیدی استراتژی تغییر کاربری چشمه تاینان، آوردن فضای سبز به شهر است و در نتیجه اجرای این طرح، هم میدان عمومی و هم خیابان‌های اطراف شاهد ایجاد مناطق وسیعی از گونه‌های گیاهی متنوع هستند. تراکم این بسترهای گیاهی در پاسخ به نمای مغازه‌ها است که فضای بیشتری را برای برقراری ارتباط با افراد جامعه فراهم می‌کند.
کتابخانه احساسات در انگلیس
پس از ماه‌ها استرس طولانی مدت در دوران همه‌گیری کرونا، لندن در سال ۲۰۲۱ کتابخانه‌ای برای ایجاد ارتباط و احساس شادی بین مردم تأسیس کرد. این کتابخانه به افراد کمک می‌کند احساسات منفی و گاهی آشفته خود را بررسی کنند و در یک فضای خلاقانه با دیگران ارتباط برقرار کنند. از هر چهار نفر، یک نفر در طول زندگی خود با چالش‌های سلامت روان مواجه می‌شود و این موضوع به طور قابل‌توجهی تحت تأثیر همه‌گیری جهانی نیز قرار گرفته است. چالش‌های مربوط به سلامت روان می‌تواند منجر به احساس انزوا در میان افراد شود. طراحان بسیاری در پروژه کتابخانه احساسات شرکت کردند و توانستند به کمک یکدیگر تجربه‌ای متفاوت و همه‌جانبه را برای عموم ایجاد کنند تا به درون آن قدم بگذارند و با برقراری ارتباط با افراد دیگر، تجربیات مشترک احساسی خود را به اشتراک بگذارند. بازدیدکنندگان این کتابخانه، از جمله کودکان، این فرصت را خواهند داشت تا احساسات خود را ابراز کنند، نگرانی‌های خود را تخلیه کنند و افکار درونی خود را به اشتراک بگذارند.
پارک تودوس ال در کلمبیا
در سال ۲۰۱۱، بیش از ۶۰ درصد از محله‌های کلمبیا فاقد فضاهای عمومی و سبز با کیفیت بودند که تأثیر منفی آشکاری بر سلامت، ایمنی و پایداری محیط زیست داشت. بسیاری از این مناطق مستعد وقوع جرم و پیامدهای بهداشتی ضعیف بودند و به همین علت طرح ابتکاری Todos al Parque برای بازیابی پارک‌های عمومی و فضاهای سبز در سراسر شهر آغاز شد. با استفاده از یک فرآیند طراحی مشارکتی با ساکنان محلی، ۲۰۲ پارک بازسازی شد، ۴۸ پارک جدید ساخته شد، بیش از چهار هزار و ۳۰۰ درخت کاشته شد و با این کار ۹۳ درصد از خانوارها اکنون به فضای عمومی سبز در فاصله هشت دقیقه پیاده‌روی دسترسی دارند. ویژگی‌هایی مانند مبلمان، رمپ‌های دسترسی و مسیرهای بدون پله برای اطمینان از برآورده شدن نیازهای کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت نیز در این فضاها در نظر گرفته شد. موفقیت این طرح نشان داد که فضاهای سبز فراگیر برای ایجاد تاب‌آوری شهری ضروری است و علاوه بر مزایای آب‌وهوا و تنوع زیستی، اثرات مثبتی در تقویت اشتغال محلی، بهبود سلامت عمومی و نزدیک کردن جوامع به یکدیگر دارد.
نظر شما