به گزارش خبرگزاری ایمنا، وحدت حوزه و دانشگاه، از ثمرات انقلاب اسلامی است و بر همین اساس امام خمینی (ره) روز شهادت دکتر مفتح را به نام وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری کردند؛ طرح گفتمان وحدت حوزه و دانشگاه، از نگرش‌های امام خمینی (ره) بود؛ ایشان چند سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، به این نتیجه رسیدند که مسئله همراهی و همگامی حوزه و دانشگاه برای رسیدن به افق‌هایی که بتواند جامعه‌سازی کند، ضروری است.
بر این اساس ایشان به حوزویان و دانشگاهیان توصیه‌هایی در این زمینه مطرح می‌کردند و بر این نکته تاکید داشتند که باید ارتباط خود را با دانشگاهیان تقویت کنید و نباید نسبت به دانشگاه برخورد انکاری و مدافعی داشته باشید؛ توصیه دیگر امام (ره) به دانشگاه بود که طی آن در مورد دیدگاه اسلام منهای روحانیت گلایه داشتند و از دانشگاهیان خواستند که با حوزه، تقارب داشته باشند و در مسیر همگامی پیش بروند.
(سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای در اجتماع دانشجویان در مشهد در دوران مبارزات)
سیدحمید خویی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر دینی حوزه مطالعاتی قرآن و نهج‌البلاغه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه فلسفه طرح موضوع وحدت حوزه و دانشگاه در مرحله اول همسویی و اشتراک ماهیت همه علوم است، اظهار کرد: همه علوم اعم از علوم کلاسیک و دینی در نهایت به ارتقای انسانیت و پتانسیل‌های معنویت و کمال در انسان ختم می‌شود، به این معنا که علوم کلاسیک و دینی می‌توانند در زمینه ارتقا و تعالی انسان، نوعی هم‌افزایی مثبت داشته باشند.
دینی کردن علوم به معنای هدفدار کردن آن است
وی ادامه داد: در هر یک از دو عرصه دانشگاه به‌عنوان بستر علوم کلاسیک و حوزه به‌عنوان بستر علوم دینی، نقاط قوت و ضعفی وجود داشته و دارد که این وحدت می‌تواند با استفاده از نقاط قوت هر یک، نقاط ضعف دیگری را به حداقل برساند و کارآمدی حوزه و دانشگاه را در تقویت انسانی یا انسان برخوردار از انسانیت افزایش دهد.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه مفهوم و فلسفه وحدت حوزه و دانشگاه، علمی کردن دین و دینی کردن علم است، تصریح کرد: منظور از دینی کردن علم آمیخته کردن کامل آن‌ها با مفاهیم دینی نیست در واقع دینی کردن علوم به معنای قرار دادن علم در ظرف شایسته خود، اخلاقی و هدفدار کردن آن است.
خویی اضافه کرد: علم همچون یک ابزار است که اگر در دست کارگر مناسب قرار بگیرد، نتیجه مثبت به بار می‌آورد و اگر در دست فرد نامناسب قرار بگیرد، نتیجه منفی دارد.
(شهید مطهری در جمع دانشجویان دانشگاه تهران)
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که حوادث امروز دنیا مثل حمله رژیم غاصب صهیونیستی به غزه و حوادث گذشته، نشان می‌دهد آن‌قدر که بشریت از علم تهی از اخلاق و پشت کرده به دین آسیب دیده از جهل جاهلان متضرر نشده است، بنابراین مفهوم دینی کردن علم، قرار دادن آن در ظرف مناسب، فراهم کردن بسترهای انسانی بهره‌گیری از علم در جهت کمال و تعالی انسان و جوامع بشری است.
پژوهشگر دینی حوزه مطالعاتی قرآن و نهج‌البلاغه دانشگاه اظهار کرد: در مقابل، علمی کردن دین به این معنا است که حوزه‌های علمیه باید با زبان روز دنیا آشنا شوند و تحولاتی که در مخاطب ایجاد شده را در نظر بگیرند تا بتواند کارآمدی سنتی خود را حفظ کنند.
خویی گفت: اینکه چقدر در عملی کردن مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه موفق بودیم و چقدر این هدف محقق شده است جای بحث دارد؛ در این راستا معتقدم هنوز کار علمی مؤثر و جامعی در جهت تحقق وحدت حوزه و دانشگاه انجام نداده‌ایم، هرچند که گام‌های مثبتی برداشته شده، کوچک بوده است.
هدف اصلی حدت حوزه و دانشگاه تربیت انسان متعالی است
وی اظهار کرد: در این راستا حوزویان باید وارد فضای دانشگاهی شوند و از سویی دیگر دانشگاهیان نیز باید وارد حوزه تحصیلات، تدریس و مطالعات حوزوی شوند، اما فلسفه اولیه وحدت حوزه و دانشگاه این نبود؛ چراکه هدف اصلی هم‌افزایی حوزه و دانشگاه برای تربیت انسان متعالی و فراهم کردن زمینه‌های رشد و توسعه ملی در چهارچوب معرفت دینی و اخلاقی بوده است.
مدرس دانشگاه ادامه داد: در نهایت وظیفه حوزه، هدایت جامعه بر اساس آموزه‌های دینی است و شرط تحقق آن، شناخت درست هدف و مخاطب است؛ شاید آن‌هایی که با متون حوزوی و دانشگاهی آشنا هستند، می‌توانند تفاوت این دو متن را تشخیص دهند؛ متن حوزوی یک متن کاملاً علمی از جنس علوم حوزه و متن دانشگاهی متن دیگری است.
(علامه طباطبایی و شهید مطهری در جمع دانشجویان در انگلیس)
خویی اضافه کرد: اگر دین و اخلاق به عنوان بستر علم دیده نشود، عالم تربیت نمی‌کنیم؛ یعنی جوانان وارد محیط دانشگاه می‌شوند و سال‌ها عمر خودشان را می‌گذارنند، فقط برای اینکه مدرکی بگیرند تا شرایط استخدامی آن‌ها بهتر شود یا موقعیت کاری بهتری را بتوانند به دست بیاورند، در حالی که هدف دانشگاه و هدف تولید علم این نبوده است، علم باید در خدمت انسان و انسانیت و پیشرفت بشریت به کار برده شود.
دانشگاه و حوزه؛ دو روی یک سکه برای تربیت عالمان واقعی
وی با بیان اینکه برای مصونیت بخشیدن علم در برابر آفاتی که علم و عالم را تهدید می‌کند، مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد، گفت: علم و عالم آفاتی همچون تکبر، دنیاطلبی، استفاده نامناسب از ابزار دارد که برای در امان نگه‌داشتن آن‌ها مهم‌ترین راهکار استفاده از ظرفیت‌های حوزه‌ها در تقویت باورهای دینی و هم‌افزایی علوم تجربی با علوم دینی در جهت ارتقای انسانیت انسان است.
پژوهشگر دینی حوزه مطالعاتی قرآن و نهج‌البلاغه خاطرنشان کرد: سوءاستفاده از علم همچون استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی است که این روزها صهیونیست‌ها در غزه به کار می‌برند، این‌ها همهمحصول علم و پیشرفته‌ترین فناوری‌های علمی بشر است، اما تا امروز جان نزدیک به ۱۸ هزار زن، کودک، پیر و جوان را در غزه گرفته و ۵۰ هزار زخمی را از نعمت سلامت محروم کرده است.
خویی اظهار کرد: دانشگاه نمی‌تواند بدون در نظر گرفتن قالب‌های اخلاقی و دینی، عالم حقیقی بپروراند و از سویی حوزه نیز نمی‌تواند بدون رویکردهای علمی روز دنیا، عالم دینی مورد نیاز جامعه امروز را تربیت کند، زیرا عالم دینی برای اینکه بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و حکم شرعی متناسب با زمان را استنباط کند، باید با علوم و ادبیات روز دنیا آشنا باشد و عرصه این آشنایی، دانشگاه است.
وی تصریح کرد: دانشگاه باید بی‌مزد و منت، آورده‌های خود را در اختیار حوزه قرار دهد و حوزه‌ها نیز بی‌مزد و منت و بی‌احساس استغنای کاذب باید بتوانند از آورده‌های دانشگاه استفاده کنند و در نهایت ترکیب منطقی و معقول علم و دین، باید بتواند عالم حقیقی پرورش دهد و علم را در جهتی سوق دهد که موجب کمال انسان، پیشرفت جامعه و تعالی بشریت شود.
نظر شما