به گزارش خبرگزاری ایمنا، با توجه به افزایش جمعیت شهرهای کشور، یکی از مشکلاتی که همواره شهروندان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، آلودگی هوا است.
منابع آلاینده هوا از دو نوع متحرک شامل خودروها و ثابت همچون صنایع آلاینده تشکیل شده است که می‌توان فعالیت‌هایی در راستای کاهش آن در نظر گرفت، چراکه بررسی‌های جهانی نشان می‌دهد که آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ‌ومیر زودرس است و ذرات کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون مهم‌ترین و در عین حال نگران‌کننده‌ترین آلاینده‌های هوا به‌شمار می‌رود.
مطابق اعلام مسئولان، در کشور ۲.۴۸ درصد تولید ناخالص ملی معادل ۳۴ هزار میلیارد تومان صرف عوارض ناشی از آلودگی هوا می‌شود؛ به‌طوری که ریزگردها و آلاینده‌های هوا ۳۸ میلیون نفر از جمعیت کل کشور را در معرض درجاتی از آلودگی هوا قرار می‌دهند.
بدون تردید نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد که بخش حمل‌ونقل عمومی شهرهای کشور مشکلاتی دارد، اما توسعه این بخش نیازمند حمایت‌های دولتی است که در سال‌های اخیر به این حوزه کم‌لطفی‌هایی شده و طبق نظر کارشناسان گره کور ترافیکی امروز حاصل همین اتفاق است.
کمبود کمک‌های دولتی برای توسعه حمل‌ونقل عمومی، مسئله‌ای است که شهروندان و مسئولان شهری در آن دخیل هستند و اگر نتوانیم آن را حل کنیم در آینده‌ای نزدیک باید شاهد معضلات بزرگ‌تری باشیم.
اصفهان به‌عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای کشور به دلیل قرارگیری در شاه‌راه حیاتی ترافیکی کشور، از طریق خودروهای عبوری نیز همواره تحت فشار آلودگی قرار داشته است، همچنین قرارگیری صنایع متعدد در اطراف نصف‌جهان بر آلودگی آن افزوده است و مشکلاتی را برای شهر و شهروندان به‌وجود آورده است.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار ایمنا با جمشید لقایی، مسئول امور کنترل کیفیت هوا در معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری اصفهان درباره فعالیت‌های شهرداری در رابطه با کاهش آلودگی هوا و آخرین آمار و اطلاعات در این حوزه است.
راه‌اندازی ۱۲ خط معاینه‌فنی توسط شهرداری در اصفهان
ایمنا: چه موادی از قانون هوای پاک در ارتباط با حوزه حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری است؟
لقایی: چهار بند قانون هوای پاک به‌طور مشخص با وظایف معاونت حمل‌ونقل و ترافیک در ارتباط است.
بند ۶ قانون هوای پاک ناظر بر معاینه فنی است که البته در ماده ۲۹ نیز موارد دیگری از نحوه انجام معاینه فنی مطرح شده است؛ شهرداری اصفهان در حال حاضر هشت مرکز معاینه‌فنی سبک و یک مرکز معاینه‌فنی سنگین را اداره می‌کند که در این روزها زمان خدمت‌رسانی آنها طولانی‌تر شده است تا کسانی که نیاز دارند، بتوانند در ساعات بعدازظهر نیز مراجعه کنند.
در حال حاضر ۱۲ خط معاینه فنی سبک، سه خط معاینه فنی موتورسیکلت و یک خط معاینه فنی خودروهای سنگین توسط شهرداری اصفهان ایجاد شده است.
ماده ۷ قانون هوای پاک، موضوع فراهم‌کردن سیستم حمل‌ونقل به‌ویژه مباحث مربوط به محدوده‌های ممنوع تردد را بر عهده معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قرار داده است؛ شهرداری اصفهان از طرفی برای تأمین نیازهای شهروندان برای جابه‌جایی در شهر، با قوت در حال پیگیری خط دو مترو است که امیدواریم هرچه سریع‌تر راه‌اندازی شود و مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
همچنین در خط یک مترو نیز تا حد امکان سعی شده است سرفاصله زمانی حرکت قطارها کاهش پیدا کند تا شهروندان زمان کمتری منتظر قطار شهری بمانند.
مواد ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک در رابطه با موضوع تقویت حمل‌ونقل همگانی شهرها است که ماده ۹ بیشتر ناظر بر وظایف دولت است و ماده ۱۰ نیز ناظر بر وظایف مشترک دولت و شهرداری در افزایش ناوگان حمل‌ونقل همگانی است
در زمینه اتوبوسرانی نیز خط سه اتوبوس‌های تندرو حدفاصل ارغوانیه تا پایانه خرم تکمیل شده است و خط چهار تندرو حدفاصل جی تا سه‌راه درچه تقویت و تا حد امکان اتوبوس اضافه شده است و استخدام راننده نیز در دستور کار قرار شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان و حومه قرار گرفت تا با توجه به تأمین اتوبوس‌های جدید، بتوان ناوگان بیشتری را فعال نگه داشت.
در زمینه محدوده‌های ممنوع نیز طرح زوج و فرد در حال تبدیل به طرح ترافیک است که در روزهای اخیر فروش مجوز به ساکنان این محدوده آغاز شده است و با توجه به اینکه در فصل سرما، شرایط اضطرار آلودگی هوا را داریم، با احتیاط پیش می‌رویم تا پس از آن فروش مجوز، طرح جدید پیاده‌سازی شود.
مواد ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک در رابطه با موضوع تقویت حمل‌ونقل همگانی شهرها است که ماده ۹ بیشتر ناظر بر وظایف دولت است و ماده ۱۰ نیز ناظر بر وظایف مشترک دولت و شهرداری در افزایش ناوگان حمل‌ونقل همگانی است.
قرارداد خرید ۱۰۰ دستگاه اتوبوس برقی منعقد شده است
ایمنا: چه اقداماتی برای تأمین اتوبوس‌های جدید توسط شهرداری اصفهان انجام شده است؟
لقایی: شهرداری اصفهان در چند سال اخیر چندین قرارداد خرید اتوبوس منعقد کرده است که یکی از آنها قرارداد خرید ۱۸۵ دستگاه اتوبوس با کمک ۸۰ درصدی دولت است که شهرداری حدود ۴۵ دستگاه آن را تحویل گرفته است.
خرید ۴۴ اتوبوس و ۵۳ دستگاه اتوبوس کوچک (میدل باس) انجام و قرارداد خرید ۵۰ دستگاه اتوبوس دوکابین برای خطوط تندرو از شرکت اسنا امضا شده که زمان تحویل آن تا پایان سال جاری و اوایل سال آینده است و قرارداد خرید ۱۰۰ دستگاه اتوبوس برقی نیز منعقد شده است.
بنابراین ظرفیت خوبی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه شده است و افزوده خواهد شد که می‌تواند ناوگان حمل‌ونقل عمومی را ارتقا دهد؛ همچنین به‌صورت هم‌زمان توسعه‌های نرم‌افزاری نیز مد نظر معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری بوده است.
در این راستا اپلیکیشن «اصرو» راه‌اندازی شده است تا شهروندان علاوه بر اطلاع از زمان رسیدن اتوبوس، بدانند کدام خطوط از ایستگاه‌ها عبور می‌کند و سفر خود را هرچه بهتر برنامه‌ریزی کنند.
ایمنا: چه مواد دیگری از قانون هوای پاک به حوزه حمل‌ونقل و ترافیک مربوط است؟
لقایی: ماده ۳ قانون هوای پاک نیز به زمان اضطرار آلودگی هوا اشاره دارد که مجموعه‌ای از سازمان‌ها از جمله شهرداری را در بر می‌گیرد و مواردی همچون اجرای طرح زوج و فرد از در منازل، ممنوعیت تردد خودروهای باری، ممنوعیت صدور بارنامه برای بارهای درون‌شهری را شامل می‌شود که با اعلام مدیریت بحران استانداری برقرار خواهد شد.
سایر موارد قانون هوای پاک ارتباطی با حوزه حمل‌ونقل ندارد و با سایر حوزه‌ها همچون خدمات شهری است.
ایمنا: آیا اطلاعاتی از خودروهایی که در اصفهان تردد می‌کند، در اختیار دارید؟
لقایی: طبق آمار، خودروهای پلاک اصفهان از نظر سوخت قالب مصرفی در سه دسته بنزین‌سوز، گازسوز و گازوئیل‌سوز تقسیم‌بندی می‌شود که سهم گروه بنزین‌سوز ۷۹ درصد، گازسوز ۱۱ درصد و گازوئیل‌سوز ۱۰ درصد است.
کامیونت‌های پلاک اصفهان، با توجه به اینکه نسبت به سایر وسایل باری سنگین پیمایش بسیار بیشتری در معابر شهری دارند، در نتیجه آلایندگی آنها بسیار مهم است؛ متوسط عمر کامیونت‌های پلاک اصفهان ۱۳ سال است و با توجه به سن فرسودگی انواع کامیونت که برابر با ۱۶ سال اعلام شده است، حدود ۳۵ درصد ناوگان در وضعیت فرسوده قرار دارد که نسبت به وضعیت ناوگان باری سنگین عدد بهتری است.
سن مرز فرسودگی خودروهای باری سنگین و نیمه‌سنگین ۱۶ سال است که در نتیجه ۵۵ درصد ناوگان در وضعیت فرسوده قرار دارد و فقط ۱۶ درصد خودروهای باری مدل ۱۳۹۲ به بعد بوده و عمر کمتر از ۱۰ سال دارند.
تأمین و نوسازی ناوگان باری روند منظمی ندارد و به شدت به عوامل جانبی همچون سیاست‌های حمایتی از سوی دولت وابسته است
با توجه به نمودار موجود، تأمین و نوسازی ناوگان باری روند منظمی نداشته و به‌شدت به عوامل جانبی همچون سیاست‌های حمایتی از سوی دولت وابسته است؛ طبق بررسی‌های انجام شده بر ناوگان اتوبوس‌های اصفهان شامل اتوبوس‌های واحد و سایر ناوگان، در این مورد نیز همچون خودروهای باری تمرکز بر مدل‌های ۱۳۵۰ به بعد است که البته همچون سایر خودروهای باری اوج آن مربوط به دهه ۱۳۸۰ بوده و از آغاز دهه ۱۳۹۰ شاهد کاهش آن بوده‌ایم.
تعداد اتوبوس‌های شهر اصفهان با عمر کمتر از دو سال سن در سال ۱۴۰۰، ۸۵ دستگاه و سال گذشته ۱۵۴ دستگاه ناوگان با عمر دو تا هفت سال، ۲۸۵ دستگاه در سال ۱۴۰۰ و ۳۲۳ دستگاه در سال ۱۴۰۱، اتوبوس‌ها با عمر هفت تا ۱۰ سال، ۲۰۱ دستگاه در سال ۱۴۰۱ و ۱۶۳ دستگاه در سال ۱۴۰۱ بوده است.
همچنین ناوگان با عمر بیش از ۱۰ سال ۵۹۷ دستگاه در سال ۱۴۰۰ و ۶۰۵ دستگاه در سال ۱۴۰۱ بوده است که در مجموع ۱۱۴۱ دستگاه اتوبوس درون‌شهری در سال ۱۴۰۰ و ۱۲۴۵ اتوبوس در سال ۱۴۰۱ در شهر اصفهان در حال خدمت‌رسانی بوده است.
۷۴ درصد تاکسی‌های نصف‌جهان فرسوده است
ایمنا: یکی از انواع ناوگان نیمه‌سنگین حمل‌ونقل عمومی، مینی‌بوس است؛ این ناوگان در اصفهان چه شرایطی دارد؟
لقایی: بیشترین فراوانی مینی‌بوس‌ها متعلق به دهه ۵۰ و ۶۰ است، همچنین ۶۵ درصد این ناوگان از نوع بنز با مدل ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۲ است که بیانگر عمر ۳۰ تا ۵۰ ساله این بخش از ناوگان است.
متوسط سن مینی‌بوس‌های اصفهان ۳۱ سال است که نشان می‌دهد این ناوگان در وضعیت بحرانی قرار دارد.
از ۶۲۷۳ مینی‌بوس پلاک اصفهان، فقط ۱۱۴ دستگاه از آنها عمر کمتر از ۱۰ سال دارند که این تعداد فقط ۱.۷ درصد ناوگان را تشکیل می‌دهد و با توجه به تعیین مرز فرسودگی هشت سال برای این ناگان، ۹۸.۵ درصد از مینی‌بوس‌ها فرسوده است.
ایمنا: تاکسی‌های اصفهان در چه وضعیتی قرار دارد؟
لقایی: متوسط عمر تاکسی‌های پلاک اصفهان بیش از ۱۱ سال است و با توجه به سن مرز فرسودگی هشت سال برای این خودروها، ۷۴ درصد ناوگان تاکسی در شرایط فرسودگی قرار دارد.
همچنین ۱۴۴۲ دستگاه تاکسی پیکان داریم که با توجه به توقف تولید این نوع خودرو از سال ۸۳، کل آنها فرسوده هستند و تاکسی‌های ون شامل مدل ۸۶ و ۸۷ نیز فرسوده به حساب می‌آید.
سه نوع خودروی دارای بیشترین فراوانی در ناوگان تاکسی پژو با ۵۱ درصد، سمند با ۲۱ درصد و پراید با ۱۳ درصد است که جهش قیمت خودرو در سال‌های اولیه و پایانی دهه ۱۳۹۰ به وضوح تأثیر خود را بر کاهش نوسازی تاکسی‌ها را نشان می‌دهد.
در مجموع حدود ۷۸ هزار و ۳۶۰ خودروی نوع وانت پلاک شده در اصفهان داریم که توزیع آنها از نظر نوع سوخت مصرفی شامل یک درصد گازوئیل‌سوز، شش درصد دوگانه‌سوز تبدیلی، ۲۴ درصد بنزین و گاز و ۶۹ درصد بنزینی است و متوسط عمر آن حدود ۱۷ سال است که چهار سال بیشتر از متوسط سن کامیون‌ها است؛ با توجه به مصوبه مرز سن فرسودگی، ۵۴ درصد این ناوگان در وضعیت فرسوده قرار دارد.
با توجه به سن فرسودگی ۱۵ سال برای خودروهای سواری، حدود ۲۵ درصد از خودروهای سواری پلاک اصفهان در مرز فرسودگی قرار دارد
از سال ۱۳۹۶ به بعد وانت دوگانه‌سوز از کل وانت‌های پلاک شده به شدت کاهش یافته است که می‌تواند ناشی از کاهش تولید مدل‌های دوگانه‌سوز از سوی کارخانجات خودروساز باشد.
ناوگان وانت از نظر برند بسیار متنوع است اما بیشترین فراوانی متعلق به پیکان با ۴۹ درصد و سپس مزدا با ۲۴ درصد است؛ با متوقف شدن تولید خودروی سواری پیکان در سال ۸۳، ایران خودرو بلافاصله تولید وانت پیکان را افزایش داد که نتیجه آن در سمت مصرف‌کننده با جهش آمار پیکان‌وانت‌های پلاک شده در اصفهان در سال ۸۴ تا ۹۰ قابل تأمل است.
همچنین تعداد خودروهای سواری پلاک اصفهان حدود ۸۳۱ هزار دستگاه است که این تعداد برای شهر اصفهان چشم‌گیر به‌نظر می‌رسد، اما باید توجه داشت که همه این خودروها هم‌زمان و حتی در یک روز در سطح شهر تردد ندارند؛ بیشترین فراوانی تعداد خودروها مربوط به مدل ۹۰ تا ۹۶ است که هر دو بیش از ۵۰ هزار خودرو ثبت شده است و در مجموع متوسط عمر خودروهای سواری پلاک اصفهان ۱۱ سال است.
با توجه به سن فرسودگی ۱۵ سال برای خودروهای سواری، حدود ۲۵ درصد از خودروهای سواری پلاک اصفهان در مرز فرسودگی قرار دارد.
طبق قانون معاینه فنی، خودروهای سواری حداکثر چهار سال از معاینه فنی معاف است و از ابتدای سال ۱۴۰۲، خودروهای مدل ۹۷ به قبل مشمول معاینه فنی خواهد بود که تعداد آنها حدود ۷۵ هزار دستگاه است و ۸۵ درصد از از این ناوگان را شامل می‌شود.
ایمنا: خودروهای دولتی چه سهمی در بین خودروهای اصفهان دارد؟
لقایی: بین ناوگان دولتی، اتوبوس‌ها ۳۱ سال، آمبولانس‌ها ۱۶ سال، سواری‌ها ۱۴ سال، کامیون‌ها ۲۸ سال، مینی‌بوس‌ها ۳۰ سال و وانت‌ها ۱۹ سال متوسط عمر دارد که بیانگر وضعیت نامطلوب ناوگان وسایل نقلیه دولتی است.
در واقع ۹۰ درصد این وسایل نقلیه در چهار گروه سواری، وانت، آمبولانس و کامیون قرار می‌گیرد.
از سال ۸۸ به این‌سو تعداد وسایل نقلیه دولتی روند نزولی دارد که می‌تواند ناشی از برون‌سپاری فعالیت‌های ترابری و استفاده از وسایل نقلیه استیجاری باشد و از سال ۹۶ تاکنون نیز هیچ آمبولانس جدید دولتی پلاک نشده است.
آمار ارائه شده برای موتورسیکلت‌ها بسیار کلی است و هیچ‌گونه جزئیاتی از مشخصات آن همچون حجم موتور، سال تولید و سایر موارد را شامل نمی‌شود.
نظر شما