به گزارش خبرگزاری ایمنا، نشست اضطراری سران کشورهای سازمان همکاری اسلامی در ریاض، روز گذشته در حالی به پایان رسید که شاهد هیچ‌گونه خروجی عملیاتی برای جلوگیری از جنایت صهیونیست‌ها و توقف جنگ در غزه نبودیم و این نشست با اکتفا به بیانیه‌ای حداقلی پایان یافت و کشورهای عربی و اسلامی در این بیانیه اعلام کردند که حمله رژیم صهیونیستی به نوار غزه و جنایات جنگی و کشتار وحشیانه فلسطینیان توسط این رژیم را محکوم می‌کنند.
نشست کشورهای عربی و اسلامی در ریاض در بیانیه پایانی خود تصریح کرد: ما خواهان شکستن محاصره غزه و ورود کاروان‌های کمک‌های بشردوستانه عربی، اسلامی و بین‌المللی به غزه هستیم.
این کشورها از تمام کشورهای جهان خواستند که صادرات تسلیحات و مهمات به رژیم صهیونیستی را متوقف کنند.
آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان نیز در این نشست، جنایات رژیم غاصب صهیونیستی در هفته‌های اخیر را باعث شرم تاریخی برای اخلاق و قانون و انسانیت دانست و ضمن تأکید بر نقش اصلی آمریکا در این جنایات، همچنین یادآوری مسئولیت کشورهای عربی و اسلامی در برابر مسئله فلسطین و مردم مظلوم غزه، ۱۰ راهکار و پیشنهاد فوری برای تصمیم‌گیری قاطع به نفع ملت فلسطین از جمله «توقف کشتار مردم غزه»، «رفع کامل محاصره انسانی غزه»، «خروج فوری نظامی رژیم صهیونیستی از این منطقه»، «قطع هرگونه ارتباط سیاسی و اقتصادی با رژیم صهیونیستی توسط کشورهای اسلامی»، «تشکیل یک دادگاه بین‌المللی برای تعقیب و مجازات سران جنایت‌کار صهیونیست و آمریکا»، «تأسیس یک صندوق ویژه برای بازسازی فوری غزه با تقبل کشورهای اسلامی»، «اعزام کاروان کشتی‌های حامل کمک‌های انسان‌دوستانه به مردم فلسطین از کشورهای اسلامی»، «نام‌گذاری روز جنایت صهیونیست‌ها و بمباران بیمارستان المعمدانی به عنوان روز نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت» و «کمک و تسلیح مردم فلسطین در صورت تداوم جنایات جنگی رژیم صهیونیستی و تداوم مدیریت آمریکایی» را در این اجلاس مطرح کرد.
در همین راستا جهت بررسی دیگر ابعاد این نشست با مجتبی قنبردوست، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: به نظر شما نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی توانست توقعات و انتظار ملت‌های مسمان را برآورده کند؟
قنبردوست: انتظار از این نشست این بود که چند موضوع مهم تعیین تکلیف شود؛ از جمله توقف فوری جنگ در غزه، تحریم انرژی رژیم صهیونیستی توسط کشورهایی مانند قزاقستان، آذربایجان، ترکیه، توقف تبادلات و تحریم بازارهای مختلف اسرائیل و به‌طور کلی کاهش تجارت با اسرائیل در حوزه‌های مختلف که در سخنرانی آیت‌الله رئیسی نیز به آن پرداخته شد.
انتظار می‌رفت که مانند موضع سازمان در سال ۱۹۹۲ در جنگ بوسنی و صرب‌ها، این بار حق دفاع مشروع فلسطینیان به رسمیت شناخته شود، اما چینش و سازمان قدرت در منطقه و کشورهای مسلمان نسبت به زمان جنگ بوسنی بسیار متفاوت شده است و حتی اگر حق دفاع مشروع فلسطین هم به رسمیت شناخته می‌شد، مشخص نبود تا چه اندازه اجرایی و پیگیری شود.
حداقلی‌ترین انتظار از نشست ریاض نیز این بود که به باز شدن «گذرگاه رفح» ختم شود تا آب‌باریکه‌ای برای کمک به مردم مظلوم غزه باشد، اما حتی این مسئله هم محقق نشد.
ایمنا: همان‌طور که اشاره کردید در انتهای این نشست به محکومیت زبانی و حداقلی رژیم اسرائیل اکتفا شد و شاهد هیچ تصمیم متحد و عملیاتی برای حمایت از مردم غزه نبودیم. علت این انفعال را چه می‌دانید؟
قنبردوست: به‌طور کلی در حوزه نهادهای بین‌المللی این نکته وجود دارد که ساخت‌هایی که متعلق به لیبرالیسم است، قابلیت اداره جامعه را ندارند. این مطلب در گذشته قابل لمس نبود، اما اکنون ملموس است. برای مثال یک نهاد حقوقی بین‌المللی در شرایط فعلی که واضح‌ترین جنایات حقوق بشری در حال وقوع است کجای کار است؟ کدام نهاد بین‌المللی مدعی حقوق بشر و حقوق انسانها وجود دارد که الان توان کاری به‌جز محکوم کردن داشته باشد؟
امروز کارآمدی نهادهای بین‌المللی که قصد و شعار اداره جوامع را داشتند به بن‌بست رسیده است و نه سازمان ملل و نه نهادهای بین‌المللی تخصصی در حوزه‌های مختلف، توان و قابلیت اداره جامعه را ندارند و نشان داده‌اند که با مدل فعلی نمی‌شود کاری انجام داد، زیرا همه دچار دوگانه‌ها و تبعیض در نگاه به نوع انسان هستند.
نکته دیگر این است که بدانیم در سازمان همکاری اسلامی چند جریان وجود دارد. این سازمان از ۵۷ کشور و در سال ۱۹۶۹ تشکیل شده و کشورهای عضو آن به‌طور عمده آسیایی و آفریقایی هستند که اتفاقاً تأسیس آن هم در راستای موضوعی مرتبط با فلسطین صورت گرفته است.
یکی از شعارهای مهم این سازمان تضمین و حمایت از منافع کشورهای جهان اسلام است و انتظار می‌رفت مسئله فلسطین دغدغه اصلی این سازمان باشد، اما به دلیل وجود جریان‌های قدرت موجود در این سازمان این امر محقق نشده است، زیرا این جریانات عمده در چندین موضوع با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
ایمنا: چه جریان‌هایی در سازمان همکاری اسلامی وجود دارد و این اختلافات چیست؟
قنبردوست: یکی از این جریان‌ها جریان کشورهای مقاومت مانند ایران، عراق، لبنان، یمن و سوریه است و جریان دیگر، در مقابل جریان مقاومت با محوریت عربستان سعودی قرار دارد. جریان سوم نیز، جریان کشورهای خاکستری و بی‌طرف است که می‌توانند به تناسب شرایط مختلف به هر جهتی بروند.
یکی از اختلافات اصلی این جریان‌ها در شرایط فعلی، آینده حماس است؛ زیرا جریان مقاومت از یک طرف به دنبال حفظ حماس است و از سوی دیگر جریان عربی در قبال حماس به دو گروه تقسیم شده‌اند، گروهی با رگه‌های اخوانی مانند قطر و ترکیه به دنبال حفظ حماس هستند، اما حماسی که وابستگی به جمهوری اسلامی نداشته باشد؛ همچنین مصر نیز با توجه به منافع ملی خود در مقابل اسرائیل به دنبال حمایت از حماس است. گروه دیگر نیز مخالف وجود حماس هستند.
موضوع دیگر نحوه مواجهه با رژیم صهیونیستی است. در حال حاضر این مطرح است که این مواجهه باید در حد تحریم باشد؟ صرفاً عادی‌سازی روابط متوقف شود یا مانند جریان مقاومت به دنبال جنگ و ضربه زدن به اسرائیل باشد؟
موضوع دیگری که درباره آن اختلاف نظر وجود دارد، خود آمریکا است، زیرا برخی کشورهای مسلمان با آن ارتباط دارند، برخی تحت سلطه آن قرار دارند و گروهی مانند ترکیه و عربستان سعودی با وجود اینکه نقش کشور مستقل از آمریکا را بازی می‌کنند، به آن وابسته هستند. گروه دیگری از کشورها تحت عنوان جریان مقاومت نیز در روزهای اخیر به‌طور مداوم پایگاه‌های آمریکا در منطقه را مورد هدف قرار می‌دهند، مانند یمن، عراق و حزب‌الله.
ایمنا: مهم‌ترین پیامد نداشتن اتفاق نظر در میان کشورهای اسلامی را چه می‌دانید؟
قنبردوست: رژیم صهیونیستی به دلیل همین اختلافات در میان ملل اسلامی، با ورود به غزه، حذف حماس و حاکمیت آن را دنبال می‌کند تا بتواند جریان فتح را به عنوان یک جریان دست‌نشانده سر کار بیاورد و امتیاز بگیرد. می‌توان گفت تمام این حرکات رژیم صهیونیستی در ورود به غزه حاصل اختلاف نظر کشورهای اسلامی است.
این بسیار مهم است که بدانیم جنایات اخیر و دهشتناکی که در غزه شاهد هستیم به لحاظ مبانی فکری و در ساحت اندیشه سیاسی، عریانی لیبرالیسم است. این جنایت‌ها از تبعات سکولاریسم است. افراد متعددی بارها فریاد زدند که اگر قدرت به عنوان محور سیاست در سکولاریسم به وحشی‌گری برسد کسی جلودار آن نیست و شرایط فعلی، تبعات همین امر است. امروز قدرت سکولار به نهایت جنایت و وحشی‌گری رسیده و هیچ نیرویی درون نظام سکولار وجود ندارد که بتواند جلوی این وحشی‌گری را بگیرد و فریاد دروغینی که در حوزه حقوق بشر سر داده‌اند، به پوچی رسیده است. شاید یکی از پیروزی‌های جبهه مقاومت فلسطین آشکار کردن همین مسئله است.
ایمنا: به نظر شما جمهوری اسلامی در این نشست چه هدفی را دنبال می‌کرد و تا چه اندازه توانست آن را محقق کند؟
قنبردوست: جمهوری اسلامی می‌دانست که در این نشست به احتمال قوی خروجی قابل اعتنایی وجود نخواهد داشت، اما یکی از اهداف این بود که پرچم وحدت و نگاه وحدت‌آمیز به جهان اسلام بالا برده شود، زیرا این پیامی است که نقطه مقابل خواست آمریکا و رژیم صهیونیستی است که نمی‌خواهند کشورهای اسلامی حتی دور یک میز بنشینند و حرف مشترکی بزنند.
همان‌طور که آیت‌الله رئیسی در حاشیه اجلاس اکو و پیش از نشست ریاض اعلام کرد، ناامیدی از جلسه اضطراری سازمان همکاری اسلامی سبب گسترش جبهه درگیری خواهد شد و ایران در واقع به دنبال اتمام حجت برای جامعه جهانی و اعلام این بود که ما با بسیاری از کشورهای اسلامی گفت‌وگو کردیم و اتمام حجت نهایی را در حوزه‌های مختلف انجام داده‌ایم.
از سوی دیگر رژیم صهیونیستی نشان داده که به شدت ترسو است و اگر قرار است متوقف شود، نیاز به یک ضربه اساسی و شوک بزرگ دارد، اما این ضربه لزوماً از جانب ایران نخواهد بود، زیرا آن‌ها به شدت دنبال این هستند که جمهوری اسلامی را وارد جنگ کنند، اما جمهوری اسلامی به دنبال مدیریت فضا است. دلیل این اجتناب این است که مسئله غزه یک موضوع فلسطینی است و علیرغم رویکرد حمایت از مظلوم باید توجه داشت که بخش زیادی از خود فلسطینی‌ها در کنار دیگر جریان‌های فلسطینی در منطقه حضور دارند، مانند آوارگان اردن، سوریه، لبنان.
نباید فراموش کرد این مشکل تنها در صورت مردمی شدن قابل حل است و با یک حزب یا گروه خاص به تنهایی پیروز نخواهد شد، مقاومت می‌تواند در جنگ به پیروزی برسد، اما به حمایت مردم فلسطین و نه فقط مردم غزه، نیاز دارد.
ایمنا: هم‌زمان با برگزاری این نشست، سیدحسن نصرالله نیز به مناسبت روز شهید به سخنرانی پرداخت، مواضع او را در مورد نشست سازمان همکاری اسلامی چطور ارزیابی می‌کنید؟
قنبردوست: در مجموع موضع سیدحسن نصرالله را در این سخنرانی، موضع خوبی می‌دانم، زیرا او اعلام کرد همه جریان مقاومت برگرفته از موضوع عاشوراست و به پیروزی خون بر شمشیر اشاره کرد و این پیام مهمی در این حوزه بود که شاید جنس پیروزی غزه جنس پیروزی از مدل عاشورا باشد.
سیدحسن نصرالله همچنین با توجه به شکاف‌های داخل جریان اسلامی بیان کرد که ما از کشورهای عربی ارتش نمی‌خواهیم، بلکه فقط اینکه جنگ را متوقف کنید کافی است و در کل سخنان او را نیز می‌توان در پازل همان اتمام حجت نهایی با افکار عمومی جهان و دولت‌های مختلف تحلیل کرد.
ایمنا: نقطه اشتراک سخنرانی سیدحسن نصرالله و آیت‌الله رئیسی در روز گذشته معرفی آمریکا به عنوان جنایت‌کار اصلی بود، تاکید بر این مسئله چه نتایجی را می‌تواند به همراه داشته باشد؟
قنبردوست: رهبر انقلاب نکته‌ای را در مورد فلسطین اشاره کردند و سیدحسن نصرالله نیز تاکنون به خوبی آن را دنبال کرده است، اما به نظر می‌رسد جریان‌های رسانه‌ای داخلی از آن غفلت کرده‌اند. آیت الله خامنه‌ای در بحبوحه جریان اسرائیل‌ستیزی جهانی و در میان موج تظاهرات ضداسرائیلی در سراسر جهان، بارها اشاره کردند که خط اصلی را گم نکنید و سرگرم اسرائیل نشوید، زیرا محرک اصلی و در رأس استکبار، رژیم ایالات متحده آمریکاست و این حقیقت نباید در فضاهای عاطفی و احساسی جنایت صهیونیست‌ها فراموش شود.
این آمریکاست که در همین نهادهای بین‌المللی تاکنون بارها جلوی محکومیت اسرائیل را گرفته است، آیت‌الله رئیسی نیز در صحبت‌های خود به خوبی به این مسئله اشاره کرد. به نظر من این پارادایم مناسبی است که جریان مقاومت می‌تواند آن را سر دست بگیرد و از آن استفاده کند زیرا در حال حاضر نفرت جهانی نسبت به صهیونیست‌ها افزایش پیدا کرده و نیاز به یک تبیین و اشاره کوچک دارد تا همه متوجه شوند در اصل چه کسی بمب می‌دهد، وتو می‌کند و حمایت می‌کند و این کار نیاز به تبیین و پرداخت ویژه دارد.
حتی در همین کشورهای عربی، عموم مردم و مسئولان به‌خاطر جنایات صهیونیست‌ها عصبانی هستند، اما چرا کسی به‌خاطر حمایت‌های آمریکا عصبانی نیست؟ اگر حمایت آمریکا نبود رژیم صهیونیستی خیلی زود دچار فروپاشی می‌شد؛ یکی از دلایل سفر بایدن به تل‌آویو نیز جلوگیری از همین مسئله بود.
نظر شما