به گزارش خبرنگار ایمنا، فضای بیرونی (که کل دنیا منهای کره‌زمین است) چنان محیط ناشناخته‌ای است که تلاش برای کار با آن بشر را به‌سمت تکنیک‌ها و دانش‌های پیشرو سوق می‌دهد. دوره آغازین عصر فضا را می‌توان در فناوری ساخت و پرتاب موشک‌های فضایی، ماهواره‌ها و کاوشگرهای سیاره‌ای، سفرهای بین سیاره‌ای، سفر انسان به فضا و بسیاری موضوعات کوچک و بزرگ دیگر خلاصه کرد.
امروزه فناوری فضایی در حوزه‌هایی مانند ناوبری فضایی، انرژی‌های نو در فضا، پسماندهای فضایی (زباله‌های مداری) و گردشگری فضایی حرف‌های جدیدی برای گفتن دارد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که فناوری فضایی در آینده راه به معدن‌کاری فضایی، کارخانه‌های مداری برای تولید دارو یا آلیاژهای ویژه، هتل‌های فضایی، کلونی‌سازی یا مسکونی‌سازی فضا، آسانسورهای فضایی و ده‌ها ایده هیجان‌انگیز دیگر خواهد برد. باید دید آیندگان کدام یک از رویاهای امروز بشر را به حقیقت پیوند می‌زنند!
ایران اسلامی از لحاظ منابع خدادادی بسیار غنی است؛ بهره‌برداری صحیح از این منابع و ظرفیت نخبگان ایران را به یکی از قطب‌های فضایی دنیا تبدیل خواهد کرد. علیرضا بیات، نویسنده کتاب «چشمان ما در آسمان» (راهنمای ورود به دنیای ماهواره) پیرامون فناوری‌های فضایی ایران و جهان گفت‌وگویی با خبرنگار ایمنا، داشته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: ایران اسلامی تا به امروز چه دستاورهای در زمینه پرتاب ماهواره داشته است؟
بیات: نخستین ماهواره پرتاب شده توسط ایران، ماهواره امید بود. از دیگر ماهواره‌های پرتاب شده توسط ایران می‌توان به ماهواره‌های «نور ۱» «نور ۲» و به‌تازگی نیز «نور ۳» اشاره کرد که توسط نیروی هوافضای سپاه به مدار پرتاب شد، در این راستا به‌طور کلی ماهواره «طلوع ۳» با ۱۵۰ کیلوگرم وزن، سنگین‌ترین ماهواره ساخته شده در داخل کشور است و دیگر ماهواره‌های ساخته شده همه زیر ۱۰۰ کیلوگرم وزن دارند.
ایمنا: تکنولوژی پرتاب ماهواره‌ها در ایران چه جایگاهی دارد؟
بیات: ماهواره‌ها بعد از ساخت توسط موشک‌های ماهواره‌بر به فضا پرتاب می‌شوند و در مدار قرار می‌گیرند که در این راستا ایران ماهواره‌برهای «سفیر» و «قاصد» را در اختیار دارد، اما مشکل آنجا است که این ماهواره‌برها فقط توانایی پرتاب ماهواره‌های کم وزن را به فضا دارد و در پرتاب ماهواره‌های بزرگ‌تر مانند ماهواره «طلوع ۳» با مشکل روبه‌رو خواهند بود.
برای پرتاب ماهواره‌های بزرگ‌تر به موشک‌های قدرتمندتری نیاز است. لازم به ذکر است موشک ماهواره بر «سیمرغ» با توان پرتاب ماهواره‌های ۵۰۰ کیلوگرمی توسط ایران ساخته شده است، اما متأسفانه هر ۴ پرتاب این ماهواره‌بر ناموفق بوده است. چراکه تعداد تست‌های ماهواره‌بر سیمرغ در طول سال بسیار کم است و به همین دلیل هنوز نتوانسته‌ایم به نتیجه مطلوبی برسیم و کمبودهای آن را به صورت عملیاتی برطرف کنیم.
ایمنا: دفعات تست ماهواره‌برها با دستیابی به پیشرفت چه رابطه‌ای دارد؟
بیات: تعداد دفعات تست با پیشرفت فناوری‌های فضایی رابطه مستقیم دارد چراکه برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید بارها آزمون و خطا کرد. شرکت‌های بزرگی از جمله (Space Exploration Technologies Corporation) آمریکا حداقل ماهی یک تست بر موشک ماهواره بر «فالکن ۹» انجام داد تا توانست با آزمون و خطای بسیار موشک ماهواره‌بری را تولید کند که قابلیت بازگشت به زمین را دارد. «فالکن ۹» تنها موشک ماهواره‌بر دنیا است که بعد از قرار دادن محموله در مدار، به زمین بازمی‌گردد.
مجموعه استارشیپ شامل فضاپیما و پرتابگر فوق سنگین نیز یکی دیگر از محصولات است که توانایی پرواز فضایی میان سیاره‌ای را دارد و یک سامانه حمل انسان و محموله به ماه و مریخ است. موشک استارشیپ تا به امروز ۲۵ بار تست شده است. آخرین تست آن نیز چند ماه گذشته بود که به نتیجه ننشست و حدود ۳ میلیارد دلار فناوری فضایی در فضا منفجر شد، اما تا سرمایه‌های کلان در این زمینه هزینه نشود، فناوری‌های فضایی نمی‌توانند به ایرادات خود پی برده و پیشرفت کنند.
در صورتی که ایران تمایل دارد در زمینه فناوری‌های فضایی روی پای خود ایستاده و هیچ وابستگی به کشورهای دیگر نداشته باشد باید تعداد دفعات آزمون و خطا بر سازه‌ها را افزایش داده و به حداقل ۱۰ تست در طول سال برساند. همان‌گونه که ما توانستیم از طریق سوخت جامد به الگویی مناسب در زمینه ماهواره‌برها برسیم و ماهواره‌بر قاصد را که تا به امروز پرتاب‌کننده ماهواره‌های مختلفی از جمله نور «۱»، «۲» و «۳» بوده است را بسازیم.
ایمنا: برای رسیدن به دستاوردهای بزرگ‌تر در زمینه فضایی چه مسیری پیش روی ایران اسلامی قرار گرفته است؟
بیات: در حال حاضر ایران توانایی استفاده از هیدروژن و نیتروژن مایع به عنوان یکی از بهترین سوخت‌های ماهواره‌ای را ندارد، چرا که برای تبدیل گاز به مایع باید آن را به دمای منفی ۲۰۰ درجه برسانیم که این امر فرآیندی بسیار پرهزینه و گران‌قیمت است. این به معنی آن است که در صورتی که ایران می‌خواهد در زمینه صنایع فضایی پیشرفت کند، باید با اختصاص بودجه‌های بیشتر میزان دسترسی به فناوری‌ها و دفعات تست را افزایش دهد.
برای رسیدن به اهداف بزرگ در زمینه صنایع فضایی باید کل کشور بسیج شده و با اختصاص بودجه‌های کلان و الگوبرداری از متخصصان و ایجاد زمینه آموزش متخصصان داخلی قدم به قدم به اهداف بزرگ نزدیک شده و در این صنعت پیشرفت کنیم. یکی دیگر از راه‌های پیشرفت فناوری‌های فضایی ایران خروج سازمان فضایی از زیر نهاد وزارت ارتباطات است. سازمان فضایی باید تحت نظر مستقیم ریاست‌جمهوری قرار گیرد.
ایمنا: آیا ایران تابه حال توانسته است موجود زنده به فضا اعزام کند؟
بیات: بله، یکی از دستاوردهای ایران در صنعت هوافضا اعزام چهار میمون به فضای زیرمداری در فاصله ۱۲۰ کیلومتری زمین بود که در سال ۱۳۹۱ این عملیات با استفاده از موشک‌های خانواده شهاب انجام شد. از این چهار میمون دو میمون سالم به زمین بازگشتند.
لازم به ذکر است در حال حاضر فقط ۱۴ کشور دنیا توانایی ساخت ماهواره و ماهواره‌بر را به صورت بومی دارند که نام ایران نیز در بین این ۱۴ کشور قرار دارد.
نظر شما