به گزارش خبرنگار ایمنا، گرمایش زمین به افزایش میانگین دمای سطح جهان اشاره دارد، بر اساس تحقیقات دانشمندان، دمای زمین در حال حاضر نسبت به قرن نوزدهم قبل از صنعتی‌شدن، ۱.۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و این میزان در اواسط دهه ۲۰۳۰ به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، همچنین مقدار CO۲ موجود در جو ۵۰ درصد افزایش داشته است. اگرچه در ظاهر افزایش ۱.۵ درجه سانتی‌گرادی دما در ۱۵۰ سال گذشته چندان خطرناک به نظر نمی‌رسد، اما شواهد خلاف آن را نشان می‌دهد، زیرا هر ۰.۵ درجه سانتی‌گراد افزایش گرمای زمین تأثیر زیادی بر افزایش امواج گرما و شدت خشکسالی‌های کشاورزی و زیست‌محیطی می‌گذارد، تغییرات سریع آب‌وهوایی که اکنون شاهد آن هستیم بیشتر ناشی از استفاده انسان از نفت، گاز و زغال‌سنگ برای خانه‌ها، کارخانه‌ها و حمل‌ونقل است، وقتی این سوخت‌های فسیلی می‌سوزند، گازهای گلخانه‌ای را آزاد می‌کنند، این گازها گرمای خورشید را به دام می‌اندازند و باعث افزایش دمای سیاره می‌شوند.
پژوهشگران و صاحبنظران معتقدند؛ افزایش گرمایش زمین و تغییرات شدید آب‌وهوایی درحال حاضر زندگی و معیشت بسیاری از انسان‌ها را تهدید می‌کند. انتظار می‌رود تداوم گرمایش جهانی بر همه چیز از مصرف انرژی گرفته تا دسترسی به آب و بهره‌وری محصولات کشاورزی در سراسر جهان تأثیر گذارد. با گرم شدن بیشتر، برخی از مناطق ممکن است غیرقابل سکونت شوند، زیرا زمین‌های کشاورزی به بیابان تبدیل می‌شوند، برعکس این جریان در مناطقی دیگر از زمین، بارش باران‌های شدید، باعث سیل می‌شود.
در هر صنعتی اغلب از نفت و گاز استفاده می‌شود. بیشترین استفاده از این مواد را در تولید، وسایل نقلیه، ساختمان‌ها و تولید برق شاهد هستیم، اما همان طور که می‌دانید هر روزی که می‌گذرد، کره زمین گرم و گرم‌تر می‌شود، این افزایش دما به حدی رسیده است که برخی از یخ‌های قطب جنوب در حال آب شدن هستند، به همین دلیل اگر جلوی این افزایش دما را نگیریم در آینده‌ای نه‌چندان دور اتفاقات جبران‌ناپذیری برای زمین و زندگی انسان‌ها رخ می‌دهد، با این حال دانشمندان اعلام کرده‌اند، علی‌رغم افزایش درجه حرارت زمین اما انتظار نمی‌رود که زمستان به پایان برسد، براساس پیش‌بینی‌های پژوهشگران تا پایان قرن بیست‌ویکم ثبت دمای پایین هنوز هم رخ می‌دهد.
بر این اساس به تازگی صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) در گزارشی هشدار داد: «موج گرما برای بسیاری از کشورها به یک خطر اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است که سلامتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و بنابر داده‌های جدید، تا سال ۲۰۵۰ این گرما بر همه کودکان جهان را اثرات زیادی خواهد داشت. علاوه بر این، تا اواسط قرن ۲۱ تخمین زده می‌شود که بیش از دو میلیارد کودک در معرض موج‌های مکرر، طولانی و شدید گرما قرار گیرند.»
همچنین در این میان کاترین راسل، مدیر اجرایی صندوق کودکان سازمان ملل متحد هشدار داد: «بحران آب و هوایی، بحران حقوق کودکان است و در حال حاضر خسارت و آسیب‌های ویرانگری را بر زندگی و آینده آنها وارد کرده است. آتش‌سوزی‌های جنگلی و موج گرما که در سال جاری در هند، اروپا و آمریکای شمالی رخ داد، نمونه نگران‌کننده دیگری از تأثیر تغییرات اقلیمی بر کودکان است.»
افزایش گرمای زمین با مصرف بی‌رویه سوخت‌های فسیلی / نجات سیاره با انرژی‌های پاک
اسماعیل کهرم، کارشناس محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، می‌گوید: در حال حاضر با نگاه به جهان، قابل شهود است که درجه حرارت در کل دنیا افزایش پیدا کرده و یکی از دلایل مهم آن ذوب شدن یخ‌های قطب‌های شمال و جنوب است، زیرا اشعه خورشید وقتی به یخ‌ها می‌تابد، بازتاب آن بازمی‌گردد، اما با نابودی و ذوب یخ‌های زمین این تابش‌ها در خاک و سنگ جذب می‌شود.
وی دومین مسئله در گرمایش کره زمین را مصارف سوخت‌های فسیلی مانند گاز و نفت می‌داند و اظهار می‌کند: البته مصرف گاز کمترین ضرر را دارند، اما نفت و زغال‌سنگ با بیشترین خطرات منجر به گرمایش سیاره زمین می‌شوند. برای نمونه دودهای حاصل از مصرف گازهای فسیلی، بنزین، نفت و زغال‌سنگ در وسایل نقلیه به هیچ‌وجه در هوا خنثی نمی‌شود بلکه با تولید عنصری به نام دوده در ۵۰ کیلومتر زمین، حلقه‌هایی تشکیل می‌دهد که این حلقه اجازه ورود گرما به داخل زمین را خواهد داد، اما نمی‌گذارد به راحتی حرارت از آن دفع شود.
این کنشگر و فعال محیط‌زیست ادامه می‌دهد: این موضوع در فصل زمستان بیشتر نمایان است، زیرا با افزایش آلایندگی‌های سوختی در این فصل، دودهای حاصل از سوخت‌های فسیلی هنگام قرارگیری در سطح بالا به ویژه در اطراف کوه‌های برف‌گیر و وجود لایه‌هایی سرد هوا، اجازه پراکندگی گرما و آلودگی هوا را در فضا نمی‌دهند چرا که با پدیده وارونگی هوا مواجه هستیم، بنابراین افزایش مصرف چنین سوخت‌هایی منجر به گرمایش بیش از حد زمین می‌شود، زیرا این شرایط مجوز ورود گرما به زمین را می‌دهد، اما این هوای گرم نمی‌تواند از سطح سیاره خارج شود.
وی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر تحقیقات بسیاری بر روی آلایندگی‌های و مصارف انواع و اقسام سوخت‌های فسیلی انجام شده است، اما امسال بیشتر کشورهای دنیا سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای تحقیق و استفاده از انرژی‌های پاک خورشیدی، بادی و حتی انرژی گرمای زمین انجام داده‌اند، چندی پیش با سفر به کشور سوئیس مشاهده کردم که آنها برای تأمین گرمای خانه‌ها به جای بهره‌مندی از سوخت‌های الکتریسیته و… از انرژی گرمای زمین بهره‌برداری می‌کنند، چرا که با حفاری هشت متری زمین حدود یک درجه حرارت افزایش پیدا می‌کند، بنابراین این کشور با حفر ۴۰ تا ۵۰ متری و رسیدن به آب از گرمای زمین برای مصارف خانگی بدون هیچ‌گونه آلایندگی، استعمال می‌کنند.
افزایش یک درجه‌ای دمای متوسط کره زمین طی ۱۰۰ سال اخیر / کاهش ۴۰ درصدی منابع یخی گرینلند
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با بیان اینکه دمای متوسط کره زمین حدود ۱۰۰ سال گذشته نزدیک به ۱۳ درجه بوده در حال حاضر این عدد به ۱۴ درجه رسیده است، می‌گوید: در مقایسه با آن سال‌ها دمای سیاره زمین، یک درجه گرم‌تر شده است، این افزایش گرما در همه مناطق دنیا یکسان نبوده در برخی از نقاط شاید سه تا چهار درجه گرم باشد، به طور مثال قاره اروپا حدود ۲.۵ درجه گرم‌تر شده، مناطق قطبی سه تا پنج درجه افزایش دما داشته، سرزمین‌های خاورمیانه دو تا ۲.۵ درجه گرم از جمله کشور ایران، به طور نواحی آمریکای لاتین کمترین گرمایش را به نسبت سایر سرزمین‌ها داشته باشند.
وی ادامه می‌دهد: گرمایش زمین منجر به ذوب یخ‌های قطبی و محدودیت صفحات یخی گرینلند به عنوان مهم‌ترین منبع یخی دنیا شدند چرا که این صفحات شاید به نسبت شرایط اولیه حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش پیدا کرده‌اند. در این مدت مناطق یخچالی و کوهستانی مانند منطقه یخچالی دماوند در ایران و نیز در قاره‌های اروپا و آسیا به شدت سیر نزولی داشته است، همین اندازه بدانید که یخ‌های کوه آلپ اروپا طی ۳۰ سال گذشته حدود سی‌متر ضخامت خود را از دست داده‌اند، همچنین در مناطق یخی رشته کوه هیمالیا که بلندترین مناطق دنیا در این نواحی قرار دارد نزدیک به سی‌وچهار متر از ضخامت آن از بین رفته است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور اضافه می‌کند: ذوب شدن یخ‌ها، سبب افزایش سطح آب دریاها می‌شود و به تدریج کشورهای جزیره‌ای یا سواحل را به زیر آب ببرد، ضمن اینکه گرمایش به خودی خود حجم آب را حجیم می‌کند، زیرا گرما موجب انبساط شده و با گرمای آب دریاها به اندازه‌ای حجم آن زیاد می‌شود بنابراین در برخی مناطق به تأسیسات دریایی بندری آسیب وارد کرده است زیرا باعث زیر آب رفتن این نواحی خواهد شد.
اثر گلخانه‌ای و گرمایش جهانی
وی با اشاره به دلایل اصلی گرمایش زمین انسان‌ها هستند، می‌افزاید: با صنعتی شدن وضعیت زندگی انسان‌ها طی ۱۰۰ سال اخیر بدون هیچ‌گونه واهمه، توجه و احترام به محیط‌زیست مغرضانه برای پیشبرد اهداف خود سوخت‌های فسیلی را مانند زغال‌سنگ، گازوئیل، مازوت، بنزین و گاز را سوزانده است، چراکه این سوخت‌ها حجم زیادی از گاز دی‌اکسید کربن را آزاد می‌کنند، چنین گازهایی تا حدودی توسط گیاهان جذب می‌شود، اما مازاد آنها سبب افزایش غلظت گازها در جو زمین شده است، البته گازهای ماکسا، ترکیبات نیتروژن، ساکسا از ترکیبات سولفوری هم بسیار اثر گذارند.
وظیفه اظهار می‌کند: اگر به روی دیگر سکه نگاه کنیم، انسان‌ها برای تأمین مواد غذایی طی سال‌های اخیر به طور صنعتی دام و طیور بسیاری را در کشورهای مختلف و دنیا پرورش داده‌اند و با تولید گاز متان آسیب‌های را بر محیط‌زیست وارد کردند زیرا دو گاز دی‌اکسید کربن و متان مهم‌ترین علل گرمایش سیاره زمین است که امروزه به عنوان گازهای گلخانه‌ای شناخته می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: برای نمونه در فصل زمستان با ورود به گلخانه‌های بدون وجود بخاری دمای آن مکان‌ها از محیط اطراف گرم‌تر است، زیرا با تابش نور به گلخانه‌ها و برخورد انعکاس آن از زمین و سطح برگ گیاهان با شیشه‌ها یا محفظه نگهداری گلخانه، مجدد همان نورها به بدون خروج منعکس می‌شوند، یعنی بخشی از نورهای تابشی به دام افتاده و با برونرفت سبب گرمایش فضا پیرامون خواهند شد. بنابراین عملکرد این گازهای گلخانه‌ای مانند پتویی مورد استفاده انسان‌ها است که بدون عبور دما، گرما را افزایش می‌دهند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور می‌افزاید: در عصر حاضر گازهای دی‌اکسید کربن و متان به عنوان گازهای گلخانه‌ای نامگذاری شده‌اند، گازهایی که انسان‌ها به دلیل فعالیت‌های صنعتی بسیار گسترده، سبب افزایش غلظت آنها در مقایسه به ۱۰۰ سال گذشته شده است.
افزایش ۴۲۴ پی‌پی‌ام غلظت دی‌اکسید کربن در جو
وی می‌گوید: غلظت دی‌اکسید کربن به ازای هر یک میلیون واحد ذره در جو طی ۱۰۰ سال گذشته حدود ۲۷۰ پی‌پی‌ام بوده، اما این میزان اکنون به ۴۲۴ پی‌پی‌ام افزایش یافته است، لذا چنین رشد صعودی ذرات اجازه نمی‌دهد، انرژی خورشیدی که طول روز در سطح زمین جذب شده با وجود گازهای فعال جو، طی شب از سیاره خارج شوند، لذا عملکرد آن همانند شیشه محیط گلخانه‌ها سبب افزایش گرمایش زمین می‌شود.
وظیفه اظهار می‌کند: بسیاری از کشورها دنیا به ویژه کشورهای بزرگ و صنعتی آمریکا، چین، هند، ژاپن و اروپایی با بهره‌مندی حجم گسترده‌ای از مصارف نفت، گاز و زغال‌سنگ در توسعه فعالیت‌های صنعتی خود از جمله استفاده زغال‌سنگ سبب پیدایش گرمایش زمین شده‌اند. زیرا این نوع سوخت یکی از منابع اصلی آلاینده و تولید گاز دی‌اکسید کربن است. البته سرزمین‌های که به دلیل ارزانی انرژی نفت از آن بهره‌وری بیشتر می‌کنند با سوزاندن مواد زاد نفتی کنار چاه‌ها، منجر به گسترش حجم بالای آلایندگی‌ها و انتشار گازهای گلخانه‌ای خواهد شد.
کاهش برف و بارندگی‌ها ترسالی با گرمایش جهانی سیاره / نجات کره زمین با انرژی خورشیدی و بادی
وی در پاسخ به این سوالی مبنی بر اینکه آیا کاهش بارندگی و خشکسالی‌های متوالی بر افزایش گرمایش زمین تأثیرگذار است، می‌افزاید: با گرمای هوا، میزان حرارت آب هم افزایش پیدا می‌کند و به تدریج حجم توازن دمایی الگوی جوی اطراف کره زمین نامتوازن خواهد شد، به طوری که در عصر حاضر برخی مناطق با خشکسالی‌ها گسترده و بعضی دیگر با ترسالی یعنی افزایش حدنرمال بارندگی‌ها مواجه هستند زیرا در این شرایط با کاهش ظرفیت بارش برف، بارش‌ها بیشتر گرایش و میل به بارندگی‌های گسترده دارند. لذا با تنزل بارش‌های جامد مانند برف، ذخایر آبی مناطق کوهستانی، برفی و سردسیر کره زمین کاستی یافته و در فصول بهار و تابستان با ذوب زودهنگام برف‌ها در نیمه دوم سال، دبی رودخانه‌ها به دلیل نبود جریان آب حاصل از ذوب، بسیار سریع‌تر تقلیل می‌یابند. هم اکنون تبدیل رودخانه‌های دائمی به فصلی و خشکی سریع رودهای فصلی از زمان مقرر در طبیعت، گواه بر این ادا است که دسترسی انسان به منابع آبی در بسیاری از نقاط دنیا محدود شده است.
رئیس مرکز ملی اقلیم و سرپرست بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور بهره‌مندی از انرژی‌های پاک خورشیدی و بادی را یکی از اساسی‌ترین راهکاری‌های کاهش آلایندگی‌ها و گرمایش زمین می‌داند و می‌گوید: تولید گازهای دی‌اکسیدکربن و متان دست‌ساز انسان با توسعه مصارف سوخت‌های فسیلی نفت، گاز، بنزین، گازوئیل، مازوت و زغال‌سنگ یکی از مهم‌ترین عوامل گرمایش سیاره زمین است زیرا در سطح صنایع برق و الکتریسته، توربین‌های گازی با زغال‌سنگ و گاز به عنوان منابع مهم آلایندگی‌ها، فعال هستند. اکنون بسیاری از کشورها برای تولید الکتریسیته در مجتمع‌های برق به سمت بهره‌وری و گسترش انرژی‌های پاک حرکت کرده‌اند.
وی خاطرنشان می‌کند: در این مسیر کشورهای اروپایی طی هدف‌گذاری بلندمدت مصمم هستند که تولیدات الکتریکی و برقی صنایع قاره اروپا را با استفاده از انرژی‌های پاک تا سال ۲۰۳۰ حدود هفت تا هشت سال آینده به ۴۵ درصد برسانند و به تدریج این میزان را تا ۲۰۵۰ به صددرصد توسعه دهند، امید است که کشورمان با سرمایه‌گذاری بیش از پیش به سوی استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت کند، زیرا بهره‌وری چنین انرژی‌هایی یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش گرمایش زمین است. هرچند گرمای سیاره طی مدت کوتاهی تنزل پیدا نمی‌کند و شاید سالیان طولانی و زمان‌بری باید طی شود، اما بهره‌مندی از این انرژی‌ها علاوه بر پاکی محیط‌زیست، کاهش آلایندگی‌ها هوا و افت تا حدودی گرمایش زمین، می‌تواند با ایجاد اشتغال و کارآفرینی برای عده‌ای از افراد، منفعت‌ها و صرفه‌های اقتصادی هم داشته باشد.
بهره‌مندی اصفهان از انرژی‌های پاک برای کاهش انتشار آلایندگی‌ها و گازهای گلخانه‌ای
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، درباره علل گرمایش جهانی زمین، می‌گوید: در سال اخیر تغییرات اقلیمی و انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان منجر شده که ضخامت لایه ازن دچار آسیب شود و با پدیده‌های جوی مانند کاهش بارندگی‌ها، تغییر شبانه‌روزی دما در فصل زمستان و تابستان با گرم و سرد شدن ناگهانی هوا، توسعه بیابان‌زایی، آشفتگی و افزایش دما و تبدیل بارش‌های جامد به مایع، مواجه شویم. چرا که اثرات چنین تغییراتی بر محصولات کشاورزی، افزایش حوادث غیرمترقبه همچون سیل، خشکسالی‌ها و ناهنجاری‌های اقلیمی و گرمایش جهانی سیاره زمین بسیار تأثیرگذار است.
وی بهره‌وری نامناسب و نبود بهینه مصارف انرژی را یکی دیگر از دلایل گرمایش زمین می‌داند و اظهار می‌کند: در سال‌های اخیر استان اصفهان به منظور مصرف بهینه منابع آبی و انرژی با استفاده از انرژی‌های نوین بادی و خورشیدی، روش‌های آبیاری‌های مدرن، انتخاب و کاشت گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و خشکی هوا، توزیع پنل‌های خورشیدی، اجرای طرح‌های بیابان‌زایی و جلوگیری از تخریب و سوزاندن مراتع در جهت کاهش انتشار آلایندگی‌ها و گازهای گلخانه‌ای اجرایی کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تاکید می‌کند: پدیده گرمایش جهانی زمین محصول انتشار گازهای گلخانه است که کشورهای به ظاهر توسعه یافته با استفاده بی‌رویه از منابع انرژی فسیلی آن را با ناهنجاری‌های اقلیمی گسترش داده‌اند که کشور ما هم از چنین آسیب‌های بی‌نصیب نمانده و بسیاری از مناطق خشک ایران با افزایش کانون‌های گردوغبار به سمت وضیعت خشک‌تر سوق پیدا کنند و با برداشت بی‌رویه منابع آبی از سفره‌های زیرزمینی نیز با پدیده فرونشست زمین روبه‌رو شویم.
نظر شما