مردم جهان چقدر خون اهدا می کنند؟ / شعار روز جهانی اهدای خون ۲۰۲۳

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، خون گران‌بهاترین هدیه‌ای است که هرکسی می‌تواند به دیگری بدهد؛ هدیه زندگی. اهدای خون باعث ضعف نمی‌شود و طبق مقالات منتشر شده، حجم خون (پلاسما) در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت دوباره پر و تعداد گلبول‌های قرمز خون پس از اهدا در بزرگسالان سالم در عرض ۳ تا ۴ هفته تکمیل می‌شود.

مزایای اهدای خون

تقسیم خون به اجزای آن یعنی گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و پلاسما به‌منظور استفاده برای بیماران با شرایط خاص، تصمیم به اهدای آن را به عملیات نجات یک یا حتی چندین زندگی تبدیل می‌کند، ضمن این‌که اهدای خون مزایای خاص خود را نیز برای اهداکنندگان دارد و نه تنها برای نجات جان هزاران نفر از مردم محروم به‌کار می‌رود، بلکه برای نجات جان بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های مختلف نهفته و کمک به آن‌ها برای مبارزه زودتر با این بیماری‌ها مفید است.

اهدای خون برای مثال می‌تواند به حفظ سطح آهن سالم در بدن کمک کند و با کاهش سطح آهن اضافی در خون از هموکروماتوز جلوگیری کند که خطر بروز بیماری‌های قلبی-عروقی از جمله حمله قلبی و سکته را افزایش دهد. بنابراین اهدای خون منظم خطر حمله قلبی را به حداقل می‌رساند.

قبل از اهدای خون، افراد باید تحت فرآیندهای غربالگری فشار خون، سطح هموگلوبین و ارزیابی سلامت کلی قرار گیرند. این امر می‌تواند به تشخیص زودهنگام برخی از بیماری‌ها مانند کم‌خونی یا بیماری‌های عفونی کمک کند که در غیر این صورت ممکن است مورد توجه قرار نگیرند.

پس از اهدای خون نیز بدن سلول‌های جدیدی تولید می‌کند تا سلامت کلی را بهبود ببخشد و در عرض ۴۸ ساعت پس از اهدای خون، حجم خون از دست رفته را جایگزین کند. اکثر افرادی که خون خود را اهدا می‌کنند، دوران بهبود از بیماری‌های خود را با سرعت بیشتری سپری می‌کنند و حتی عمر طولانی‌تری خواهند داشت، ضمن این‌که اهدای خون به کاهش وزن کمک می‌کند و با تضمین سلامت کبد خطر ابتلاء به سرطان را کاهش می‌دهد. این عمل همچنین ممکن است مزایای روانی برای اهداکننده داشته باشد.

اهدای خون توسط هر یک نفر هدیه‌ای بسیار ارزشمند است و اهدای مجدد آن کلید ایجاد یک منبع خون ایمن و پایدار محسوب می‌شود. در بسیاری از کشورها، ارائه خدمات خون با چالش دسترسی به خون کافی و تضمین کیفیت و ایمنی آن روبه‌رو است. در اختیار نداشتن خون و فرآورده‌های خونی ایمن به‌ویژه در کشورهایی با درآمد کم و متوسط، بر زندگی همه بیماران از جمله بیماران نیازمند به تزریق منظم خون تأثیر بسیاری دارد، بنابراین یکی از راهبردهای WHO کمک به کشورهای با درآمد کم و متوسط برای بهبود دسترسی و کیفیت پلاسمای انسانی از جمله بهینه‌سازی استفاده از پلاسمای بازیابی‌شده از اهدای خون کامل و افزایش دسترسی بیماران به درمان‌های پروتئین پلاسما نجات‌دهنده زندگی است.

چهاردهم ژوئن هر سال به‌عنوان روز جهانی اهدای خون نام‌گذاری شده است و فرصت ویژه‌ای برای تجلیل و تشکر از اهداکنندگان داوطلبانه خون در سراسر جهان محسوب می‌شود. این روز به کانون اصلی اقدامات صورت‌گرفته در جهت بهبود دسترسی جهانی به انتقال خون سالم و ایمن تبدیل شده است و هماهنگی‌های آن به‌طور مشترک توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO)، فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و جمعیت‌های هلال احمر (IFRC)، انجمن بین‌المللی انتقال خون (ISBT) و فدراسیون بین‌المللی سازمان‌های اهداکننده خون (IFODS) انجام می‌گیرد.

روز جهانی اهدای خون ۲۰۲۳

کمپین روز جهانی اهدای خون در سال ۲۰۲۳ با موضوع «خون اهدا کنید، پلاسما بدهید، زندگی ببخشید، بخشنده باشید» راه‌اندازی شده است. این موضوع بر اهمیت اهدای خون یا پلاسمای خون به‌طور منظم برای ایجاد یک منبع ایمن و پایدار از خون و فرآورده‌های خونی تأکید دارد که می‌تواند همیشه در سراسر جهان در دسترس باشد تا همه بیماران نیازمند بتوانند درمان به‌موقع دریافت کنند. تمرکز ویژه این موضوع نیز بر بیمارانی قرار دارد که به حمایت مادام‌العمر برای انتقال خون نیاز دارند و نقش پررنگ هر فرد را در زندگی این افراد با دادن هدیه ارزشمندی در قالب خون یا پلاسمای خون مورد توجه قرار می‌دهد.

اهداف کمپین روز جهانی اهدای خون ۲۰۲۳، «تجلیل از اهداکنندگان خون فعلی و آینده و تشویق آن‌ها برای ادامه روند اهدا»، «تشویق افراد سالم به اهدای منظم خون، هر چند وقت یک‌بار در راستای بهبود کیفیت زندگی بیماران وابسته به انتقال خون و کمک به ایجاد منبع خون مطمئن در همه کشورهای جهان»، «برجسته‌سازی نقش مهم اهدای داوطلبانه منظم خون و پلاسما بدون دریافت هزینه در مسیر بهبود دسترسی جهانی به فرآورده‌های خونی ایمن برای همه» و «بسیج حمایت‌ها در سطوح ملی، منطقه‌ای و جهانی در میان دولت‌ها و شرکای توسعه برای سرمایه‌گذاری، تقویت و حفظ برنامه‌های ملی خون» اعلام شده است.

میزبان روز جهانی اهدای خون ۲۰۲۳

کشور میزبان رویدادهای روز جهانی اهدای خون در سال ۲۰۲۳، الجزایر است که برنامه‌های کمپین را از طریق سرویس ملی انتقال خون خود پیش می‌برد. فعالیت‌های پیش‌بینی‌شده برای کمک به ترویج شعار روز جهانی اهدای خون امسال نیز شامل برگزاری مراسم قدردانی از اهداکنندگان، راه‌اندازی کمپین‌های شبکه‌های اجتماعی، پخش رسانه‌های ویژه و پست‌های رسانه‌های اجتماعی با حضور اهداکنندگان خون و نجات‌یافتگان برای انتشار داستان حفظ حیات آن‌ها با اهدای خون، برگزاری جلسات و کارگاه‌های آموزشی، رنگ‌پردازی بناهای یادبود به رنگ‌های قرمز یا زرد و اجرای رویدادهای موسیقی و هنری با محوریت سپاس گذاری از اهداکنندگان است.

ارقام چشمگیر انتقال خون در جهان

تاکنون حدود ۱۱۸.۵۴ میلیون خون اهدایی در سراسر جهان جمع‌آوری شده است .۴۰ درصد از این میزان از کشورهای با درآمد بالا جمع‌آوری شده که محل سکونت ۱۶ درصد از جمعیت کل جهان است. در واقع بر اساس نمونه‌های هزار نفری، میزان اهدای خون در کشورهای پردرآمد به‌طور میانگین ۳۱.۵ درصد، در کشورهای با درآمد متوسط ۱۶.۴ درصد، در کشورهای با درآمد متوسط ۶.۶ درصد و در کشورهای کم‌درآمد پنج درصد است. میزان اهدای خون کامل شاخصی برای در دسترس بودن عمومی خون در یک کشور است، حال آن‌که ۶۰ کشور از ۱۷۱ کشور گزارش‌دهنده به سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده‌اند به ازای هر هزار نفر تنها ۱۰ اهداکننده خون دارند که همه کشورهایی با درآمد کم یا متوسط هستند. بنابراین قطعنامه WHA63.12 مجمع جهانی بهداشت از همه کشورهای عضو می‌خواهد تا سیستم‌های خون ملی را بر اساس اهدای داوطلبانه بدون دستمزد توسعه دهند و برای رسیدن به هدف خودکفایی تلاش کنند.

آمارها همچنین حاکی از آن است که از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ تعداد اهداکنندگان داوطلبانه خون بدون دریافت هزینه شاهد افزایش ۱۰.۷ میلیونی بوده است و در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد از اهداکنندگان خون در ۷۹ کشور جهان هیچ‌وجهی در برابر تقدیم خون خود به دیگران دریافت نمی‌کنند. با این حال ۵۰ درصد از اهداکنندگان در ۵۴ کشور در ازای اهدای خون هزینه دریافت می‌کنند.

اروپا، منطقه‌ای با بیشترین اهدای خون

نظرسنجی‌های انجام‌گرفته به بهانه روز جهانی اهدای خون حاکی از آن بود که اروپایی‌ها بیش از دیگر نقاط جهان خون خود را اهدا می‌کنند. در این نظرسنجی و مطابق با آمارهای جمع‌آوری‌شده، کشورهایی که بیشترین میزان اهدای خون را دارند عبارتند از اتریش با ۶۶ درصد، فرانسه با ۵۲ درصد و یونان و جمهوری قبرس با ۵۱ درصد که اهدای خون که در این میان مردان ۴۴ درصد و زنان ۳۱ درصد خون اهدا کرده‌اند. علاوه بر این، گروه سنی ۴۰ تا ۵۴ سال با آمار ۴۶ درصد، بیشترین میزان اهدای خون را داشته‌اند و ۵۷ درصد باور دارند که ایمنی روند انتقال خون طی ۱۰ سال گذشته با بهبود چشمگیری مواجه بوده است.

در آخرین بررسی‌ها نیز سوئد، دانمارک، بلژیک، ایتالیا، کره جنوبی، سوئیس، فرانسه، استرالیا، کوبا، کانادا و بریتانیا کشورهایی با ۳۰ تا ۵۰ اهداکننده خون به ازای هر هزار نفر، کشورهایی مانند ایالات‌متحده، آفریقای جنوبی، روسیه، عربستان سعودی، قزاقستان، شیلی، پاکستان، امارات‌متحده عربی، مکزیک و اندونزی با ۱۰ تا ۲۰ اهداکننده خون و چین به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، با تنها ۸.۹۴ اهداکننده به ازای هر هزار نفر مشخص شده است. کشورهایی که در این بررسی پایین‌ترین سطح را به خود اختصاص داده‌اند و شاهد اهدای خون کمتر از یک نفر از هر هزار نفر بودند، اتیوپی، نیجریه، کامرون، کره شمالی، سودان جنوبی بود و در کمال تعجب، هند به‌عنوان دومین کشور پرجمعیت جهان تنها ۰.۷۶ نفر از هزار نفر، اهداکننده خون داشت.

استانداردهای اتحادیه اروپا در مورد کیفیت و ایمنی انتقال

سال ۲۰۰۲ به‌منظور اطمینان از جلوگیری از انتقال بیماری‌ها از طریق خون‌های اهدایی و دسترسی به اجزای خون ایمن و باکیفیت در همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، دستورالعمل 2002/98/EC در مورد استانداردهای کیفیت و ایمنی خون و اجزای خون به تصویب رسید. اقدامات ارائه‌شده به‌دنبال این تصویب شامل ایجاد یک مرجع صالح در هر کشور عضو به‌عنوان مسئول مجوز و نظارت بر اهدا، بانکداری و توزیع خون، آموزش رویه‌های عملیاتی استاندارد برای اهدا، آزمایش، جابه‌جایی و حمل‌ونقل به محل استفاده نهایی، آموزش مناسب کارکنان، تعیین معیارهای انتخاب اهداکنندگان خون و راه‌اندازی سیستم‌های ردیابی و گزارش عوارض جانبی و واکنش‌های جدی می‌شد.