به گزارش خبرنگار ایمنا، اصفهان با قدمتی طولانی و برخورداری از بیشترین آثار هنری، تاریخی، معماری و صنایع‌دستی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده صنایع‌دستی در ایران شناخته می‌شود و بازارهای آن در بیشتر مواقع سال پر از مسافر و گردشگر ایرانی و خارجی است که صنایع‌دستی این شهر را به‌عنوان سوغات یا برای یادگاری خریداری می‌کنند.
صنایع‌دستی اصفهان شامل محصولات پارچه‌ای، ظروف تزئینی، تابلو، صفحه شطرنج، مبلمان، میز و صندلی و سایر اقلام می‌شود و دست شما در این شهر برای انتخاب سوغاتی باز است، علاوه بر آن در اقصی نقاط این استان، شهرستان‌هایی وجود دارد که مراسم و پوشش‌های مخصوص خود را دارند و گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کنند، در این مورد می‌توان به چادر سفیدهای ورزنه یا مراسم گلاب‌گیری کاشان و سفال شهرضا اشاره کرد.
از طرفی در میان شهرهای استان، اصفهان دو عنوان مهم شهر جهانی و شهر خلاق صنایع‌دستی را از آن خود کرده و تلاش مدیریت شهری این بوده است که اصفهان در حوزه صنایع‌دستی بر اساس شاخص‌های شهر جهانی و شهر خلاق حرکت کند اما این پرسش مطرح می‌شود که در کنار این سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات، مردم چه نگرشی به حوزه صنایع‌دستی دارند؟ و مهم‌تر از همه خرید صنایع‌دستی چه سهمی در سبد خانوارها دارد؟
مشکل بالا بودن هزینه خرید صنایع‌دستی
زن میان‌سالی که به همراه دخترش در حال گشت‌زنی در مغازه‌های صنایع‌دستی میدان امام (ره) است، در پاسخ به پرسش خبرنگار ایمنا مبنی بر اینکه آخرین بار که صنایع‌دستی خریداری کرده‌اید، چه زمانی بوده است؟ اظهار می‌کند: «آخرین بار حدود هشت سال پیش بود که برای هدیه دادن به یکی از اقوام، صنایع‌دستی خریدم با وجود اینکه همچون زمان کنونی قیمت‌ها افزایش پیدا نکرده بود، باز هم هزینه بالایی برای خرید آن پرداخت کردم.»
وی ادامه می‌دهد: «به نظر من یکی از علت‌هایی که باعث می‌شود مردم تمایل به خرید صنایع‌دستی نداشته باشند، هزینه بالای آن است، به‌عنوان‌مثال من به‌عنوان مادر وقتی قرار است برای دخترم جهیزیه خریداری کنم، نمی‌توانم در جهیزیه او صنایع‌دستی قرار دهم زیرا قیمت یک شیء کوچک حداقل چند برابر ظرف‌های تزئینی کریستال است و طبیعی است با توجه به بودجه‌ای که برای خرید جهیزیه در نظر گرفته‌ام، سعی می‌کنم وسایلی خریداری کنم که با خرید آن، برای خرید وسایل دیگر با کمبود وجه مواجه نشوم.»
کاهش توان خرید صنایع‌دستی
صرامی که در بیرون از مغازه صنایع‌دستی منتظر آمدن همسر و فرزندانش است، به ایمنا می‌گوید: «در زیبایی و منحصربه‌فرد بودن صنایع‌دستی شکی نیست اما مسئله‌ای که باید مدنظر داشت، این است که آیا حقوق کارمندان کفاف خرید صنایع‌دستی را می‌دهد؟ من به‌عنوان کارمند حقوقی که دریافت می‌کنم توانایی خرید صنایع‌دستی در سال را ندارم چه برسد به اینکه ماهانه بتوانم خریداری کنم.»
وی ادامه می‌دهد: «همسر من هنرمند صنایع‌دستی است و علاقه شدیدی به خرید صنایع‌دستی دارد اما متأسفانه به دلیل هزینه بالای آن قادر به خرید صنایع‌دستی نیستیم و مجبوریم وسایل و اشیایی دیگری که از لحاظ ظاهری شبیه صنایع‌دستی هستند را خریداری کنیم. به نظر من اداره‌ها و نهادها در سال حداقل یک‌بار بن خرید صنایع‌دستی در اختیار کارمندان خود قرار دهند تا افراد بیشتری بتوانند از خرید صنایع‌دستی بهره‌مند شوند؛ این کار غیرممکن نیست و هم‌اکنون برخی از اداره‌ها و نهادها بن خرید صنایع‌دستی در اختیار کارمندان خود قرار می‌دهند.»
با تغییر سلیقه مردم نسبت به خرید صنایع‌دستی مواجه هستیم
عباسی، دانشجوی رشته معماری که در حال خرید یک گلدان میناکاری است به خبرنگار ایمنا می‌گوید: «به نظر من فقط قیمت بالا در نخریدن صنایع‌دستی توسط مردم نقش ندارد، بلکه عامل دیگری که به آن توجه نمی‌شود تغییر ذائقه و سلیقه مردم است. به‌عنوان‌مثال من علاقه‌ای به خرید صنایع‌دستی دارم و در فضاسازی اتاق و منزل خود از صنایع‌دستی استفاده کرده‌ام اما دوستانم وقتی به دیدار من می‌آیند حتی به شوخی به خاطر سلیقه قدیمی و به قول خودشان دمُده، من را مسخره می‌کنند و می‌گویند مگر از عهد بوق آمده‌ای که این وسایل را خریداری می‌کنی.»
وی ادامه می‌دهد: «متأسفانه ذائقه بسیاری از افراد به‌ویژه هم‌سن‌وسالان من بسیار دستخوش تغییر شده است و بیشتر از وسایل تزئینی با نمای مدرن استقبال می‌شود حتی قیمت بعضی اشیای تزئینی بیشتر از صنایع‌دستی است اما مردم به دلیل تغییر ذائقه حاضرند وسیله‌ای خریداری کنند که کمترین ارتباط با هنر را دارد.»
تولید صنایع‌دستی منطبق بر سلیقه مردم باشد
خراسانی که خانه‌دار است به خبرنگار ایمنا می‌گوید: «صنایع‌دستی امروز با سلیقه ما زنان خانه‌دار سازگار نیست، وقتی فردی اشیایی را به‌عنوان وسیله تزئینی خانه می‌خواهد خریداری کند، فاکتورهای مهمی همچون زیبایی، تناسب با دکوراسیون و فضاسازی خانه و قیمت را مدنظر قرار می‌دهد؟، هرچند صنایع‌دستی همان‌طور که از نامش پیدا است کار دست بوده و ارزشمند بوده اما این کار دست بودن مهم نیست بلکه باید منطبق باسلیقه مردم به‌ویژه زنان باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «کافی است مغازه‌های میدان امام را از لحاظ تنوع صنایع‌دستی بررسی کنید، درخواهید یافت که به‌غیر از مغازه‌هایی که صنایع بی‌کیفیت، ماشینی و تولید انبوه دارند، بیشتر صنایع‌دستی میناکاری، قلمکاری، قلم‌زنی و نقره است، به‌غیر از صنایع‌دستی با مواد اولیه نقره که همیشه پرطرفدار بوده است، بسیاری از این صنایع با وجود زحمت فراوان در تولید آن و ارزش بالای هنری پاسخگوی سلایق مخاطبان امروزی نیست.»
کاهش خرید صنایع‌دستی در سبد خانوار ایرانی
مجدالدین تاج، رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا می‌گوید: نمی‌توان گفت صنایع‌دستی از زندگی مردم حذف شده است اما کاهش خرید صنایع‌دستی را نمی‌توان کتمان کرد که یکی از دلایل آن فاخر بودن صنایع‌دستی است. افزایش قیمت مواد اولیه، تورم و حتی تحریم‌ها باعث شده است که صنایع‌دستی در سبد خانوار ایرانی جایی نداشته باشد.
وی ادامه می‌دهد: هرچند برای ترغیب مردم برای خرید صنایع‌دستی نمایشگاه‌های صنایع‌دستی برگزار می‌شود اما نمی‌توان نمایشگاه را به‌عنوان راهکاری برای افزایش خرید صنایع‌دستی دانست زیرا فلسفه برگزاری نمایشگاه معرفی، اطلاع‌رسانی و بازاریابی محصولات است. اگر بتوانیم از صنایع‌دستی فاخری که در اصفهان تولید می‌شود به‌عنوان سوغات یا استفاده خانواده‌ها برای زندگی روزمره آن‌ها استفاده کنیم، در رونق این صنعت نقش بسزایی ایفا کرده‌ایم.
نقش مؤثر شهرداری اصفهان در رونق بخشی به حوزه صنایع‌دستی
رئیس اتحادیه صنایع‌دستی استان اصفهان با بیان اینکه بخشی از صنایع‌دستی ما عامه‌پسند نیست یا معرفی عامه‌پسندی ندارد، تصریح می‌کند: علاوه بر این موارد به وجه کاربردی صنایع‌دستی توجه نشده است. باید این مسئله را در نظر داشت که گردشگری و توریسم شش رکن اصلی دارد که یک بخش آن به هدایا و سوغات سفر مربوط می‌شود. درواقع اگر گردشگر به خرید و تهیه سوغات مبادرت نکند، سفرش به سرانجام نرسیده است. اگر این موضوعات را در کنار یکدیگر قرار دهیم، صنایع‌دستی ما می‌تواند از جایگاه بالاتری برخوردار باشد.
وی با اشاره به نقش مدیریت شهری در رونق فروش محصولات صنایع‌دستی می‌گوید: شهرداری و مدیریت شهری خوشبختانه طی این سال‌ها نقش مؤثری در حوزه صنایع‌دستی داشته است و به‌جرئت می‌توان گفت که مدیریت شهری اصفهان یکی از کلان‌شهرهای کشور است که به حوزه صنایع اهمیت می‌دهد اما این اهتمام باید در شهرداری‌ها و مدیریت شهری سایر شهرهای کشور وجود داشته باشد تا شاهد رونق صنایع‌دستی باشیم.
تاج با تأکید بر اینکه صنایع‌دستی نباید به فراموشی سپرده شود، اظهار می‌کند: نگاه به این بخش باید همراه با حمایتگری باشد، آئین‌نامه‌ها و ضوابطی در این خصوص تدوین‌شده است که باید به آن پرداخته شود. به‌عنوان مثال در گذشته دستگاه‌های اجرایی ملزم شده بودند برای هدایای خود از صنایع‌دستی استفاده کنند. اگر می‌خواهیم برای خانواده و فرزندان خود هدیه‌ای بگیریم، چه اشکالی دارد که از صنایع‌دستی استفاده کنیم؟ زمانی برای اینکه فرهنگ کتاب‌خوانی در ایران باب شود، از کتاب برای هدیه و تقدیر استفاده می‌شد که نتیجه خوبی هم در پی داشت. این رویه در صنایع‌دستی نیز باید فرهنگ‌سازی شود تا صنایع‌دستی به سبد خانوار ایرانی بازگردد.
نظر شما