برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

به گزارش ایمنا، امروز _یکشنبه سی و یکم اردیبهشت‌ماه _ هم‌زمان با سالروز تولد و درگذشت برخی از بزرگان ایران‌زمین است.

سالروز درگذشت پرویز کلانتری

پرویز کلانتری (زاده یکم فروردین ۱۳۱۰ زنجان -- درگذشته سی و یکم اردیبهشت ۱۳۹۵ تهران) نقاش، طراح، نویسنده و روزنامه‌نگار

وی دانش‌آموخته دانشکده هنرهای زیبای تهران در رشته هنرهای تجسمی بود و آشنایی‌اش با همایون صنعتی‌زاده موجب راه‌یابی به مؤسسه انتشاراتی فرانکلین ناشر کتاب‌های درسی و نشریه پیک شد. به‌این‌ترتیب به تصویرگری کتاب‌های درسی روی آورد و در سال ۱۳۴۷ به کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رفت.

بسیاری از نقاشی‌های آشنا برای کودکان دبستانی - به‌ویژه در کتاب‌های نظام قدیم آموزش‌وپرورش- مانند «روباه و خروس» «چوپان دروغ‌گو» «حسنک کجایی؟» «مرغابی‌ها و لاک‌پشت» و «روباه و زاغ» از آثار او بودند.

فعالیت‌ها:

وی در مراکز هنری ازجمله دانشکده هنرهای زیبای تهران و کالج هنری کودکان در کالیفرنیا کارکرد و مدتی نیز مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در تهران بود. نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی بسیاری در داخل و خارج از ایران برگزار کرد. یک اثر از آثار این نقاش برجسته، در فهرست تمبرهای ویژه سازمان ملل به چاپ رسیده‌است. هم‌چنین تابلوی مشهور شهر ایرانی از نگاه نقاش ایرانی او در مقر سازمان ملل در نایروبی قرار دارد.

از سال ۱۳۵۳ با شروع نقاشی‌های کاه‌گلی، دوره تازه‌ای را در زندگی هنری‌اش آغاز کرد. تابلوهای او جلوه‌ای ملموس از زندگی مردمان کویر و ساحل را در خود دارد و بیشتر با تابلوهای کاه‌گلی‌اش شناخته می‌شود. حتی بسیاری او را پایه‌گذار سبک کاه‌گلی می‌دانند، اما به‌گفته خودش پیش از او مارکو گریگوریان اولین کسی بود که این کار را کرد. هرچند شیوه‌اش برخلاف گریگوریان که کاملاً انتزاعی و مدرن بود، ملایم‌تر و طبیعی‌تر است. وی می‌گفت «من نقاش مناظر خاک‌آلود مملکتم هستم»

او به‌نویسندگی و روزنامه‌نگاری نیز پرداخت و چند مجموعه داستان منتشر کرد، کتاب‌های "ولی افتاد مشکل‌ها" "چهار روایت" و "نیچه نه، فقط بگو مشد اسماعیل" ازجمله آثار اوست. از وی هم‌چنین مقالات هنری متعددی در خصوص ارتباط هنر و هنرمند ایرانی، در نشریات ایرانی منتشرشده‌است.

سالروز درگذشت معصومه سیحون "نوشین"

معصومه سیحون (زاده سال ۱۳۱۳ رشت -- درگذشته سی و یکم اردیبهشت ۱۳۸۹ تهران) هنرمند نقاش و از پیش‌کسوتان هنرهای تجسمی در ایران

وی به گفته خودش دانش‌آموز درس‌خوانی نبود، اما از کودکی به نقاشی علاقه‌مند شد و در دوره دبستان، گاهی برای معلم‌ها نقاشی سفارشی می‌کشید.

در سال ۱۳۳۵ در کنکور دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران در رشته نقاشی پذیرفته شد و در دانشگاه با هوشنگ سیحون آشنایی یافت که در آن دوران ریاست دانشکده را بر عهده داشت و چندی بعد با وی ازدواج کرد.

گالری سیحون:

در سال ۱۳۴۵ با یاری همسرش گالری سیحون را بنیان نهادند که یکی از نخستین نگارخانه‌های هنری ایران است و قدیمی‌ترین گالری هنری فعال در کشور به‌شمار می‌آید.

تاکنون در آنجا بیش از ۱۵۰۰ نمایش از آثار معاصر هنرمندان نوپای ایرانی ارائه‌شده است، ازجمله آثار هنرمندانی که بعدها به شهرت ملی رسیدند؛ مانند ژازه طباطبایی، سهراب سپهری، مسعود عربشاهی، حسین زنده‌رودی، رضا مافی، مکرمه قنبری و علیرضا اسپهبد.

بزرگداشت:

در سال ۱۳۸۳ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مراسمی برای بزرگداشت ۴۰ سال فعالیت هنری گالری سیحون برگزار کرد که در آن لوح تقدیری به معصومه سیحون داده شد. وی در این مراسم، ابراز امیدواری کرد که پسرش نادر پس از او مدیریت گالری را برعهده گیرد.

آخرین نمایشگاه و بزرگداشت معصومه سیحون در زندگی‌اش در بیست و هفتم مهرماه ۱۳۸۶ گالری هما برگزار شد و کتابی از نقاشی‌هایش در همکاری با مجله تندیس منتشر شد. در این مراسم آیدین آغداشلو، احمد نصراللهی و پرویز ملکی سخنرانی کردند.

خانه نقاشان ایران نیز در سال ۱۳۸۸ مراسم تقدیری به مناسبت فعالیت‌های هنری وی در پردیس سینمای ملت برگزار کرد.

بانو معصومه سیحون در ۷۶ سالگی درگذشت و در بهشت سکینه به‌خاک سپرده شد.

سالروز درگذشت رضا وُهدانی

رضا وُهدانی (زاده یکم فروردین ۱۳۱۲ تهران – درگذشته سی و یکم اردیبهشت ۱۳۸۲ تهران) موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده تار و مدرس موسیقی

وهدانی از کودکی به موسیقی گرایش داشت و از ۱۴ سالگی به کلاس هنرپیشگی جامعه باربد که تحت نظارت «رفیع حالتی» اداره می‌شد رفت. او در آنجا با «اسماعیل مهرتاش» آشنا شد و به فراگیری آواز و ردیف‌های موسیقی ایرانی و تلفیق شعر و موسیقی، نزد وی مشغول شد.

وی در کلاس‌های جامعه باربد، مدتی نزد «رضا معینی» تا اواسط کتاب اول تار و سه‌تار را فراگرفت. سپس به هنرستان موسیقی ملی رفت و از آموزش‌های هنرمندان: «روح‌اله خالقی» «نصراله زرین‌پنجه» «جواد شریعتمداری» پ «علینقی وزیری» «ابوالحسن صبا» و «حسین دهلوی» بهره برد.

وُهدانی پس از مدتی به کلاس‌های «علی‌اکبر شهنازی» راه یافت و به مرور و با کمک بانویی به‌نام «اقدس» که سال‌ها در کلاس‌های شهنازی حاضر بود، نوشتن ردیف‌های شهنازی را آغاز کرد. پس‌ازآن شهنازی، طی دستخطی اجازه چاپ و تکثیر ردیف‌هایش را به وی واگذار کرد.

وی همچنین در جوانی شاگرد «محمد سنگلجی» بود و در درس اخلاق او حاضر می‌شد و غزلیات عرفانی را در آن مجلس با صدای خوش می‌خواند. وی پس از مدتی با روح‌اله خالقی آشنا شد و به رادیو رفت.

وُهدانی مدتی نیز نزد «عبداله دوامی» به فراگیری موسیقی پرداخت و از سال ۱۳۳۶ با حضور در ارکستر ویژه به سرپرستی «مشیر همایون شهردار» و پس‌ازآن در ارکستر سازهای ایرانی به سرپرستی «خالقی» فعالیت‌های هنری‌اش را ادامه داد و در سال ۱۳۳۷ به‌عنوان هنرآموز در وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد.

وُهدانی سفرهایی نیز به خارج از کشور رفت و در برخی از سمینارهای موسیقی، به سخنرانی پرداخت.

وی همچنین مدتی در کلاس‌های فوق‌برنامه دانشگاه اشتوتگارت آلمان، به تدریس موسیقی کلاسیک ایرانی مشغول بود. او علاوه بر تار به سازهای ویلون، عود، پیانو، ماندولین، دف و تمبک آشنایی داشت.

وُهدانی کتاب «ردیف‌سازی موسیقی سنتی ایران» "ردیف علی‌اکبر فراهانی معروف به روایت ردیف میرزا حسینقلی" به روایت علی‌اکبر شهنازی را در سال ۱۳۷۶ منتشر کرد.

آثار:

مکتوب:

ردیف‌سازی موسیقی سنتی ایران به روایت علی‌اکبر شهنازی

ردیف آموزشی سازی و آوازی برای هنرآموزان در هفت‌دستگاه

آهنگسازی:

«رامین و رؤیا»

«انقلاب»

«گردش شور»

«گل قاصد»

«قطره اشک»

«ساقی»

رضا وهدانی در ۷۰ سالگی درگذشت و در بهشت‌زهرا به‌خاک سپرده شد.

زادروز رضوان خرمیان

رضوان خرمیان (زاده سی و یکم اردیبهشت ۱۳۶۵ ملایر) نویسنده و مترجم

وی فارغ‌التحصیل رشته مترجمی زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی و رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع کارشناسی ارشد است و به زبان فرانسه نیز تسلط دارد. وی فعالیت هنری، فرهنگی، ترجمه و نویسندگی را از سال ۱۳۷۹ با همکاری کیهان بچه‌ها آغاز کرد و با مجلات: سروش کودکان، مجله‌های رشد و «شاهد کودک و نوجوان» ادامه داد.

خرمیان عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، و اهل‌قلم (خانه کتاب) و همچنین عضو کمیته روابط بین‌الملل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان است.

وی فعالیت‌های دیگر او سردبیری دوهفته‌نامه کتاب هدهد است که توسط فرهنگسرای مجازی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در فضای مجازی منتشر می‌شد.

خرمیان از سال ۹۳ اقدام به راه‌اندازی گروه‌های کتاب‌خوانی برای کودکان و نوجوانان کرد و به‌عنوان مروج کتاب‌خوانی، برنامه "کتاب‌خوانی دسته‌جمعی نوجوانان" را در فرهنگسرای رسانه، با همکاری کتاب‌فروشی داستان را طراحی کرد. در ادامه این راه گروه کتاب‌خوانی با عنوان "کتابخورها" را تشکیل داد و در فرهنگسرای اندیشه به‌نقد و بررسی و خوانش کتاب‌های پرطرفدار و تازه منتشره در کنار نوجوانان علاقه‌مند پرداخت. این گروه مستعد که در سال ۹۷ موفق به دریافت دو جایزه و تندیس برگزیده جام باشگاه‌های کتاب‌خوانی شد، در حال حاضر و با همکاری انتشارات چشمه در حال برگزاری جلساتی در کتاب‌فروشی چشمه پریس است.

وی درزمینهٔ ترویج کتاب‌خوانی، فعالیت‌های متنوعی برای همه گروه‌های سنی انجام داده است که از آن جمله برگزاری جلسات بلندخوانی برای کودکان و جلسات آشنایی با ادبیات کودک و نوجوان برای پدر و مادرهاست. او همچنین مجری و کارشناس چندین برنامه نقد و بررسی کتاب بوده و سابقه همکاری قریب به یک‌ساله با صداوسیما در برنامه رادیو کتاب از شبکه رادیویی فرهنگ را هم دارد.

آثار:

دانستنی‌هایی در مورد فضا و زمین (نشر شهر).

افسانه‌های ایتالیا (نشر پنجره).

وسایل اطراف ما چگونه کار می‌کنند؟ (نشر شهر).

بازی کن و بیاموز (انتشارات قدیانی).

زمانی برای دانستن؛ حیوانات (نشر شهر)

زمانی برای دانستن؛ بدن انسان (نشر شهر).

پسربچه‌ای که می‌خواست یک ستاره داشته باشد "واحد کودک و نوجوان انتشارات دانش نگار، ناردونه"

موشک کاغذی بزرگ "واحد کودک و نوجوان انتشارات دانش نگار، ناردونه"

راه برگشت به خانه "واحد کودک و نوجوان انتشارات دانش نگار، ناردونه".

گم و پیدا "واحد کودک و نوجوان انتشارات دانش نگار، ناردونه".

صدتایی‌ها؛ "کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان".

مجموعه رمان سه‌جلدی بزرگ‌سال اتاقی برای تو، جلد اول"انتشارات کتاب‌سرای تندیس".

مجموعه رمان سه‌جلدی بزرگ‌سال اتاقی برای تو، جلد دوم "انتشارات کتاب‌سرای تندیس".

داستان باورنکردنی هنری پسرک کتاب خوار (ناردونه).

کتاب کار پیش‌دبستانی جلد اول (انتشارات قدیانی).

کتاب کار پیش‌دبستانی جلد دوم (انتشارات قدیانی).

من می‌توانم (واحد کودک و نوجوان انتشارات مبتکران، میچکا).

بهترین دوست من "واحد کودک و نوجوان انتشارات مبتکران، میچکا"

رمان نوجوان من و ماروین گاردنز (انتشارات داستان جمعه).

زادروز همایون شجریان

همایون شجریان (زاده سی و یکم اردیبهشت ۱۳۵۴ تهران) خواننده موسیقی سنتی ایرانی و نوازنده تنبک و کمانچه

وی که فرزند استاد محمدرضا شجریان موسیقیدان نامدار است، نزد ناصر فرهنگ‌فر و جمشید محبی، به فراگیری تکنیک و شناخت ریتم پرداخت و از ۱۰ سالگی به‌همراه خواهرانش نزد پدر، آواز را آغاز کرد. در همان زمان به‌هنرستان موسیقی رفت و کمانچه را به‌عنوان ساز تخصصی‌اش برگزید و در خارج از هنرستان به ادامه فراگیری آن نزد اردشیر کامکار و آشنایی با تار و سنتور به‌صورت گوشی پرداخت.

شجریان از سال ۱۳۷۰ به‌همراه پدر در کنسرت‌های آمریکا، اروپا و ایران، "با تنبک" وی را همراهی کرد و از ۱۳۷۸ به‌بعد درصحنه کنسرت‌ها به هم‌خوانی با پدر پرداخت. نخستین اثر با حضور او "یاد ایام" نام دارد که در آن تنبک‌نوازی را برعهده داشته است. وی کنسرت‌های بسیاری را با بزرگان موسیقی اجرا کرده و آثار زیادی را به‌همراه آنان در ایران و جهان منتشر ساخته است که آلبوم کنسرت‌های «بی‌تو بسر نمی‌شود» و «فریاد» از آن جمله است و هردو اثر در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ نامزد دریافت جایزه گرمی شدند.

وی اولین آلبوم وی که به‌تنهایی خوانندگی‌اش را بر عهده داشت «نسیم وصل» نام دارد که آهنگساز آن جواد ضرابیان است و در سال ۱۳۸۲ منتشر شد. او پس‌ازآن در سال ۱۳۸۳ دو آلبوم شوق دوست و ناشکیبا و در سال ۱۳۸۴ نقش خیال را به آهنگسازی علی قمصری منتشر کرد. پس‌ازآن در مهر ۱۳۸۵ آلبوم "با ستاره‌ها" که حاصل همکاری‌اش با ضرابیان بود و در سال ۱۳۸۷ دو آلبوم قیژک کولی و خورشید آرزو را با همکاری گروه دستان انتشار داد.

او آب، نان، آواز را به آهنگسازی قمصری در سال ۱۳۸۸ و آلبوم شب جدایی را در سال ۱۳۸۹ منتشر کرد و در سال ۱۳۹۰ آلبوم شوق‌نامه و "ای جان جان بی من مرو" را عرضه کرد. آلبوم شوق‌نامه به‌نوعی بازیابی تصانیف منسوب به عبدالقادر مراغه‌ای است که حاصل ۴ سال تلاش گروهی به‌سرپرستی محمدرضا درویشی است.

ترانه «وطن» نیز بر اساس شعری با همین نام از سیاوش کسرایی از کارهایی اوست که در ۱۳۸۸ انتشار داد و در سال ۱۳۹۲ کنسرت‌هایی باهمراهی سهراب پورناظری، همایون نصیری و رضایی‌نیا در پاریس "تئاتر دولاویل" گوتنبرگ و استکهلم سوئد برگزار کرد. همچنین در دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی موسیقی "موازین" در مراکش، به‌همراه برادران پورناظری شرکت داشت و با سهراب پورناظری در ساخت موسیقی متن فیلم سینمایی "آرایش غلیظ" و خواندن تیتراژ پایانی فیلم بر روی غزل مولانا "با من صنما دل یک‌دله کن" همکاری کرد. آلبوم "چه آتش‌ها"، سومین اثر مشترک وی و قمصری، حاصل ضبط زنده اجرای گروه همنوازان حصار در پاییز ۹۰ در تالار وحدت تهران است. علاوه بر این آلبوم "نه فرشته‌ام نه شیطان" نیز در همین سال منتشر شد که اواخر سال با اقبال گسترده مخاطبان روبرو شد و کلیپ "چرا رفتی" ساخته باران کوثری از همین آلبوم، موجی از بازخوردهای گوناگون را در پی داشت.

این آلبوم در سال ۱۳۹۳ در صدر لیست پرفروش‌ترین آلبوم‌های موسیقی قرارگرفت. همچنین با نام Beyond Any Form در خارج از کشور توزیع شد و در بین محبوب‌ترین آلبوم‌های سایت cdbaby بود.

کنسرت نمایش سی با روایت داستان‌هایی از شاهنامه و با اجرای او نیز در کاخ سعدآباد در امرداد و شهریور ۱۳۹۶ با استقبال برگزار شد.