به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری آسم نوعی بیماری التهابی مزمن راه‌های هوایی بوده که مجاری هوایی را درگیر می‌کند و در تمام سنین و حتی در زنان باردار و افراد ورزشکار نیز دیده می‌شود. این بیماری به عوامل ژنتیکی و محیطی وابسته است و شیوع آن روزبه‌روز افزایش می‌یابد.
بر اساس اطلاعات موجود در بیشتر بیماران عوامل داخلی و خارجی با یکدیگر عمل کرده و شخص را دچار التهاب مجاری تنفسی می‌کند و این التهابات می‌تواند موجب شود پوشش داخلی مجاری تنفسی برافروخته، قرمز، متورم و بسیار حساس به تحریکات مختلف شود، به طوری که حتی یک نفس عمیق هم ممکن است شخص را دچار مشکل کند، در این التهابات مجاری باریک و تنگ شده و موجب سرفه، تنگی نفس و خس‌خس سینه می‌شود.
همچنین حملات خفیف ممکن است بدون درمان بهبودی یابد، اما حملات شدید باید با نظر پزشک درمان شود. آسم یک بیماری مزمن و ماندنی بوده و رفت و برگشت‌های آن موقتی اما مزاحمت آن دائمی است، البته با توجه به پیشرفت‌های علمی امروزه می‌توان شرایط بیمار را بهبود بخشید.
آلودگی هوا، دود سیگار، عفونت ویروسی، آلرژی‌های محیطی و تحریکات داخلی مانند شرایط اضطرابی و استرس و توارث از جمله عمده دلایل ابتلای افراد به آسم است، از این رو به مناسبت روز آسم و آگاهی بیشتر نسبت به این بیماری با محمود توسلی، فوق تخصص آلرژی و ایمنولوژی بالینی به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
بیماری آسم در مراحل اولیه و پیشرفته چگونه است؟
آسم بیماری مزمن و قابل کنترل و یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمنی است که بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا به این بیماری مبتلا هستند، بر اساس مطالعات انجام شده در کشور ما بیش از ۹ درصد از کودکان و محصلان مبتلا به آسم بوده که نشان می‌دهد میزان بالایی از جمعیت جامعه مبتلا به آسم هستند، این بیماری درمان قطعی ندارد.
۶۰ درصد از بزرگسالانی که مبتلا به آسم هستند از کودکی بیماری آن‌ها آغاز شده است، همچنین علائم این بیماری در ۸۰ درصد از کودکان تا سنین کمتر از شش سالگی شروع شده است، از این رو می‌توان گفت علائم آسم در این کودکان به دوران نوزادی و حتی قبل از آن بازمی‌گردد، یعنی عوامل خطر را باید قبل از تولد و هفته ۱۶ تا ۱۸ بارداری که تکامل ریوی انجام می‌شود، مدنظر قرار داد.
اگر بخواهیم تعریفی از آسم داشته باشیم، یک التهاب و افزایش تحریک پذیری و انسداد راه‌های هوایی است، از این رو عوامل محرک چه به صورت فعالیت چه آلاینده‌ها و آلرژی‌ها می‌توانند فرد را به سمت حمله سوق دهند. بیماری آسم در مراحل اولیه به صورت حمله‌ای و دوره‌ای بوده و در مراحل پیشرفته به صوت دائمی می‌شود.
علائم بیماری آسم به صورت خس‌خس سینه و سرفه به ویژه سرفه‌های شبانه و به دنبال فعالیت، تنگی نفس و احساس سنگینی در قفسه سینه بوده، از این رو خس‌خس سینه به ویژه در کودکان مهم است.
کدام نوع سرفه از جمله علائم ابتلاء به آسم است؟
اگر خس‌خس سینه بعد از سه سالگی آغاز شود و تا شش سالگی ادامه پیدا کند و بیش از چهار بار در سال تکرار شود آن زمان به دنبال عوامل پیشگویی کننده می‌رویم که یکی از عوامل آن آسم و آلرژی والدین است.
اگر والدین کودک مبتلا به آسم باشند یا اینکه در دوران نوزادی اگزما یا درماتیت (خشکی پوست) در نوزاد و شیرخوار وجود داشته باشد یا اینکه تست آلرژی آن کودک مثبت شود از عوامل بسیار مهمی برای تشخیص آسم است، از این رو افرادی که خس‌خس سینه دارند باید تحت نظر باشند.
یکی از علائم مهم دیگر نیز سرفه‌ها هستند، اما نمی‌توان گفت هر سرفه‌ای آسم است. به طور معمول سرفه‌هایی که در کودکان بیش از سه هفته به طول می‌انجامد (زیرا هر سرماخوردگی سرفه‌های چند روزه دارد) از عوامل آسم است، از این رو در سرفه‌های طولانی و شبانگاهی باید آسم والدین و سابقه اگزما و آلرژی مورد بررسی قرار گیرد.
شعار روز جهانی آسم در سال جاری چیست؟
شعار این روز "خدمات تندرستی یکپارچه آسم برای همه" است، هر سال برای اینکه برنامه‌ای برای کنترل آسم داشته باشیم، شعاری را انتخاب می‌کنند، امسال نیز بحث درمان و کنترل آسم مدنظر قرار گرفته است تا همگان ابتدا عوامل خطر را بشناسند و بتوانند آسم را کنترل کنند، زیرا آسم بیماری مزمن بوده اما قابل کنترل است.
علائم آسم شغلی چیست و در افرادی بروز می‌کند؟
آسم انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن آسم آلرژیک بوده که به طور معمول سرفه‌های آن به صورت سرفه‌های فصلی و دوره‌ای است. انواع دیگر آسم، آسم ورزش است که به دنبال فعالیت دچار تنگی نفس، خس‌خس و سرفه می‌شود، آسم شغلی که بیشتر در میان کارگرانی که در کارخانه‌ها با مواد شیمیایی سروکار دارند، دیده می‌شود. گونه‌ای از آسم نیز در دختران نوجوان بین ۱۰ تا ۱۲ سالگی که به ویژه اضافه وزن دارند، ایجاد می‌شود.
آسم آلرژیک می‌تواند حدود ۷۸ درصد موارد با آلرژی بینی همراه باشد، همچنین افرادی که آلرژی بینی دارند ۳۸ تا ۴۰ درصد می‌تواند به مرور به آسم تبدیل شود، از این رو باید این نوع آلرژی‌ها را مدنظر داشت و درمان کرد که به آسم تبدیل نشود.
نوع دیگری از آسم نیز همراه با پولیپ بینی، سینوزیت، حساسیت آسپرین و مسکن‌ها است که بیشتر در بزرگسالان و زنان بیشتر دیده می‌شود. این افراد اگر به صورت اتفاقی از مسکن‌ها مانند بروفن و دیکلوفناک استفاده کنند دچار حمله شدید و بسیار خطرناک می‌شوند.
آسم ورزش چیست؟
همانطور که گفته شد آسم یک بیماری قابل کنترل است، از این رو فردی که آسم دارد با درمان‌های مؤثری که برای وی انجام می‌شود، می‌تواند ورزشکار نیز باشد. فردی که قصد ورزش کردن دارد باید ابتدا حداقل ۲۰ دقیقه نرمش انجام دهد، در هوای سرد و مرطوب ورزش نکند، قبل از ورزش از اسپری‌هایی که به باز شدن راه‌های هوا کمک می‌کند مانند سالبوتامول معمولی، دو پاف نیم ساعت قبل از ورزش بزند و بعد از ورزش نرمش کند یعنی اگر گرم کردن و سرد کردن را انجام دهد این فرد می‌تواند ورزش کند.
علائم آسم می‌تواند به صورت سرفه و حملات سرفه به ویژه سرفه‌های شبانه، خس‌خس سینه، تنگی نفس و احساس سنگینی قفسه صدری باشد، این موارد علائم عمده آسم بوده که بیشتر به صورت حمله‌ای رخ می‌دهد، چون آسم یک بیماری حمله‌ای و دوره‌ای است.
آسم چه اتفاقاتی را برای ریه رقم می‌زند؟
آسم در ابتدا یک ورم و التهاب در راه‌های هوایی ایجاد می‌کند، این ورم و التهاب می‌تواند باعث افزایش تحریک پذیری راه‌های هوایی شود، یعنی راه‌های هوایی به صورت حمله‌ای تنگ می‌شود. این تحریک‌پذیری باعث تنگ شدن راه‌های هوایی شده که از جمله علائم آسم است.
اگر درمان مؤثری انجام ندهیم پدیده‌ای تحت عنوان بازسازی غلط راه هوایی رخ می‌دهد، یعنی ورم و التهاب به سمت انسداد و تنگ شدن دائم می‌رود، این در حالی است که آسم ابتدا به صورت تنگ شدن موقت است، اما اگر درمان مؤثر صورت نگیرد می‌تواند به سمت انسداد سوق یابد. هدف ما و سازمان بهداشت جهانی این است که ریه فرد به سمت انسداد نرود.
عوامل تأثیرگذار در ابتلاء به آسم چیست؟
اگر یکی از والدین آسم یا آلرژی داشته باشد به احتمال ۵۰ درصد فرزندان نیز مبتلا می‌شوند و اگر هر دو والدین مبتلا باشند بیش از ۷۰ درصد فرزند آن‌ها به این بیماری مبتلا می‌شود. از این رو آسم یک بیماری ژنتیکی است.
لازم است مادران باردار دو عامل خطر بسیار مهم یعنی سیگار کشیدن یا در معرض سیگار بودن دوری کنند، همچنین مصرف مشروبات الکی می‌تواند در جنین باعث شود که در آینده به آسم مبتلا شود. باید در نظر داشت که عوامل محیطی مانند آلودگی هوا می‌تواند تشدید کننده آسم باشد.
اسفندماه و فروردین‌ماه فصل گردافشانی درختان، اواخر فروردین و اردیبهشت و خرداد فصل گردافشانی چمن‌ها و پایان شهریور و مهر فصل گردافشانی علف‌ها است. از این رو فردی که آلرژی دارد و تحت تأثیر غلظت بالای آلرژن‌ها قرار می‌گیرد می‌تواند دچار حمله آسم شود، همچنین استرس می‌تواند حمله آسم را بالا ببرد.
آیا تنگی نفس در زمان استرس از علائم ابتلاء به آسم است؟
استرس می‌تواند باعث حملات آسم شود، اما به طور حتم باید علائم دیگری مانند سرفه، تنگی نفس باید مدنظر قرار گیرد تا بتوان گفت فرد مبتلا به آسم است یا خیر، اگر بخواهم تشخیص قطعی آسم دهیم به طور حتم باید نوار ریه یا اسپیرومتری انجام شود که به طور معمول در بیمارستان‌ها، مطب پزشکان ریه و آسم و آلرژی این تست انجام می‌شود که برای آسم باید به صورت دو مرحله‌ای گرفته شود.
ممکن است نوار ریه در مرحله اول برای بیماران مبتلا به آسم نرمال باشد اما زمانی که اسپری آبی سالبوتامول را مصرف می‌کند ریه باز شود، یعنی درصد آن افزایش یابد. همین مورد جز تشخیص آسم است.
راه‌های تشخیص آسم چگونه است؟
آنچه به صورت علمی و ثابت شده بوده تست اسپیرومتری و نوار ریه است، اسپیرومتری دستگاه خاصی است که بیمار در آن می‌دمد و باید حداقل شش ثانیه بازدم آن طول بکشد (بازدم طولانی داشته باشد) و حجم ریوی توسط دستگاه نشان داده می‌شود و بر اساس تغییرات در مرحله دوم می‌توان آسم را تشخیص داد.
برخی عنوان می‌کنند در بادکنک بدمید اما این موارد علمی و ثابت شده نیستند، همچنین اگر آسم با تب و خلط‌های سبز و عفونی باشد آن زمان به عکسبرداری از ریه نیاز است اما به طور معمول عکسبرداری نیاز نیست و همان نوار ریه به همراه علائم می‌تواند آسم را تشخیص دهد.
نظر شما