فاطمه زهرا(س)؛ منشأ جامع فرهنگ انسانی و الهی

چون فاطمه(س) از دنیا رفت، مردم مدینه صداها را به گریه بلند کردند و شهر به‌صورت یکپارچه به شیون درآمد. زنان بنی‌هاشم در خانه فاطمه(س) اجتماع کردند و صدای گریه و شیون آن‌ها مدینه را به لرزه درآورد و همه فریاد می‌زدند: یا بنت رسول‌الله یا سیدتاه!

به گزارش خبرنگار ایمنا، زندگی اهل بیت و معصومین (ع) برای همگان اسوه و الگویی نیکو و جاودانه است؛ الگویی که می‌تواند انسان‌ها را در مسیر ترقی و تعالی هدایت کند. الگویی جامع و کامل که همه ابعاد فردی و اجتماعی بشر را دربرمی‌گیرد.

قرآن کریم داشتن الگو و اسوه در زندگی دنیایی را امری ضروری می‌داند و افرادی را به‌عنوان الگوهای جامعه معرفی می‌کند. پیامبر اعظم (ص)، حضرت ابراهیم (ع) و پیروان آن بزرگواران، از اسوه‌های قرآنی هستند.

اسوه‌هایی که هر کدام نوری مجسم و کرانه‌ای بیکران بر پهنه هستی نامنتهایند. حضرت فاطمه‌زهرا (س) یکی از این انوار مقدس و نورانی است که پدر بزرگوارش حضرت نبی‌اکرم (ص) درباره درجه ایمان دخترش فاطمه (س) می‌فرمایند: «همانا قلب و تمام جوارح دخترم فاطمه (س) مملو از ایمان و یقین است؛ به‌طوری که بالاتر از آن مرتبه، ایمان و یقینی قابل تصور نیست.»

زهرا (س) نه فقط یک نام

زهرا نه فقط یک نام، که فرهنگ مترقی الهی و انسانی که جامعیت او در ولایتمداری، اخلاص، معرفت و بصیرت و ایمان بر کسی پوشیده نیست. او در همه حال در حال فرهنگ سازی است. روزی ایثار، حسن خلق و صبر و روزی دیگر احترام و اطاعت، بهداشت روانی خانواده و محبت و معرفت.

زهرا (س) همواره به یاد خداست و هر لحظه‌اش را به یاد خالقش سپری می‌کند. یکی از نکات مهمی که شاید بیش از دیگر ویژگی‌ها، در سیره حضرت فاطمه‌زهرا (س) دیده می‌شود، جریان‌شناسی و تسلط آن حضرت بر مباحث مربوط به شناخت انحرافات و بدعت‌ها است. حضرت زهرا (س) از بصیرتی بی‌مانند برخوردار بود و تا کسی بصیرت نداشته باشد، نمی‌تواند انحرافات را بشناسد و بدعت‌ها را تشخیص دهد.

آن ویژگی مهمی که باعث اتخاذ تصمیم‌های راهبردی در سیره حضرت فاطمه‌زهرا (س) می‌شود، همین بصیرت است که در قالب انحراف‌شناسی و لغزش‌شناسی نمود پیدا می‌کند. یکی از مشکلات امروزی جامعه ما، توجه نکردن به همین ویژگی مهم و راهبردی است.

خانه حضرت فاطمه زهرا (س) از منازلی است که خداوند درباره آن در آیه ۳۶ سوره مبارکه نور می‌فرماید: «(این چراغ پرفروغ) در خانه‌هایی قرار دارد که خداوند اذن فرموده دیوارهای آن را بالا برند (تا از دستبرد شیاطین و هوسبازان در امان باشد)؛ خانه‌هایی که نام خدا در آنها برده می‌شود و صبح و شام در آنها تسبیح او می‌گویند». همچنین در روایات تفسیری فراوانی که از شیعه و اهل سنت نقل شده، خانه حضرت فاطمه (س) از مصادیق آیه معرفی شده است. به‌عنوان نمونه در روایتی می‌خوانیم:

در هنگام تلاوت این آیه، از پیامبر (ص) پرسیدند منظور چه خانه‌هایی است؟ فرمودند: خانه‌های پیامبران. ابوبکر پرسید: این خانه (اشاره به خانه فاطمه و علی (ع) کرد) نیز از آن جمله است؟ پیامبر (ص) فرمودند: آری این از برترین آنها است. روشن است که در چنین خانه‌ای آرامش موج می‌زند. از این رو برابر روایات، حضرت فاطمه (س) و حضرت علی (ع) در طول عمر هیچ‌گاه کاری که باعث رنجش یکدیگر شود، انجام ندادند و امام علی (ع) با دیدن حضرت فاطمه زهرا (س) به آرامش می‌رسیدند.

شهادت جانسوز حضرت فاطمه زهرا (س)، به فاصله چند ماه پس از رحلت شهادت‌گونه و جانگداز پیامبر اکرم (ص)، ثلمه‌ای بزرگ به جهان اسلام بود و آن حضرت، حتی با نوشتن وصیت نامه‌ای که در کفن داشت، باز هم به نوعی فرهنگ سازی کرد.

یکی از برنامه‌های عبادی که در اسلام بسیار به آن توصیه شده است، تلاوت قرآن و خواندن دعا است و نکته قابل توجه در وصیت حضرت زهرا (س)، نیاز داشتن انسان به انس با قرآن و دعا در نخستین لحظه‌های ورود به عالم برزخ و قبر است. بنا بر روایتی، ایشان خطاب به حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: پس از آن که مرا به خاک سپردی، یعنی هنگامی که بدن انسان در قبر قرار گرفت، روح او احساس غربت می‌کند، ازاین‌رو، خوب است تشییع کنندگان به ویژه همسر انسان، قدری کنار قبر بمانند تا روح به تدریج خود را با شرایط جدید زندگی وفق دهد، ولی تنها حضور کنار قبر کافی نیست، بلکه مأنوس شدن روح میّت با نزدیکان زنده، مقدمه بهره‌گیری او از برکات تلاوت قرآن و دعا است.

بنابراین، در حقیقت این فراز از وصیت حضرت فاطمه (س) ترویج فرهنگ انس با قرآن و دعا و بهره‌گیری از آن در شرایط مختلف زندگی و مرگ است. فاطمه زهرا (س) همسر امیرمومنان علی (ع) است و این دو در کنار یکدیگر گوهرهای تابناک معرفت، معنویت و کمال ناب انسانی و الهی‌اند.

روایت لحظه وداع

خوانش کتاب ارزشمند «زندگانی حضرت فاطمه (س) و دختران آن حضرت»، اثر مرحوم آیت‌الله سیدهاشم رسولی محلاتی در این ایام حزن فاطمی خالی از لطف نیست بویژه آنجایی که لحظه وداع علی با همسرش را روایت می‌کند.

چون فاطمه (س) از دنیا رفت، مردم مدینه صداها را به گریه بلند کردند و شهر به صورت یکپارچه به شیون درآمد. زنان بنی هاشم در خانه فاطمه (س) اجتماع کردند و صدای گریه و شیون آن‌ها مدینه را به لرزه درآورد و همه فریاد می‌زدند: یا بنت رسول‌الله یا سیدتاه! مردم به سمت خانه علی (ع) آمدند و دو فرزندش حسن و حسین (ع) نیز در خانه نشسته و گریه می‌کردند و مردم نیز، با مشاهده گریه آن‌ها می‌گریستند. به تدریج، مردم زیادی بر در خانه اجتماع و همگی نشسته و گریه می‌کردند و انتظار می‌کشیدند تا پیکر مطهر او را از خانه بیرون بیاورند و آنها بر وی نماز بخوانند. در این وقت ابوذر از خانه بیرون آمد و به مردم گفت: اینک بازگردید که کار نماز و دفن دختر رسول خدا به تأخیر افتاد. مردم نیز با شنیدن این گفتار برخاسته و رفتند.

مطابق وصیت حضرت فاطمه (س)، امیرالمومنین (ع) شبانه پیکر مطهر آن بانوی مظلومه را غسل داد و اسماً در کار غسل به علی (ع) کمک می‌کرد و چون پیش از شهادت، فاطمه بدن خود را شست‌وشو داده بود، علی (ع) از زیر پیراهن بدن را غسل داد و از بقیه حنوط رسول خدا (ص)، او را حنوط کرد و کفن فرمود و چون از این مراسم فارغ شد، طبق روایتی که علامه مجلسی (ره) در بحارالانوار نقل کرده است، فرزندان زهرا (س) را صدا زد تا برای آخرین بار مادر را ببینند و چنین فرمود:

«از دیدار مادرتان برای آخرین بار توشه برگیرید که دیدار به بهشت افتاد.» دنباله حدیث این گونه است که علی (ع) فرمود: در این وقت حسن و حسین آمدند و صدا می‌زدند: آه و افسوس که آتش دل در مصیبت جدمان رسول خدا و مادرمان فاطمه خاموش نخواهد شد؛ مادرجان وقتی رسول خدا را دیدار کردی، سلام ما را به او برسان و حال غربت و بی مادری ما را برای او تعریف کن. علی (ع)، بر طبق روایت فوق فرماید: من خدا را گواه می‌گیرم که فاطمه در این حال ناله‌ای کرد و دست‌های خود را باز کرد و آن دو را مدتی طولانی بر سینه چسبانید و در این وقت، هاتفی از آسمان ندا داد: یا اباالحسن! این دو را از روی سینه فاطمه، بردار که به خدا سوگند فرشتگان آسمان‌ها را به گریه درآوردند و من نیز آن دو را از روی سینه فاطمه برداشتم و بندهای کفن را بستم.

چند بیتی در رثای بانوی پهلو شکسته

سروده‌ای از مجید لشکری، در خاتمه این نوشتار تقدیم شما مخاطبان می‌کنیم.

شمع وجود فاطمه سوسو گرفته است

شب با سکوت بغض علی خو گرفته است

آتش گرفت جان علی با شرار آه

وقتی که از ولی خدا رو گرفته است

در دست ناتوان خودش بعد ماجرا

این بار چندم است که جارو گرفته است

قلب تمام ارض و سماوات و عرش و فرش

یک جا برای غربت بانو گرفته است

حتی وجود میخ و در و تازیانه‌ها

عطر و مشام از گل شب‌بو گرفته است

با ازدحام موج مخالف بیا ببین

کشتی عمر فاطمه پهلو گرفته است

مردی که بدر و خیبر و خندق حماسه ساخت

سر در بغل گرفته و زانو گرفته است

کد خبر 629105

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.