به گزارش ایمنا، ساز عود در هفدهمین نشست کمیته بین دولتها برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس به رأی گذاشته شد که بهعنوان هجدهمین میراث ناملموس ایران بهصورت مشترک با سوریه در یونسکو ثبت جهانی شد.
ایران همزمان که پرونده عود را در سال ۱۳۹۷ بهصورت ملی ثبت کرد، برای ثبت جهانی آن با عنوان «مهارت ساختن و نواختن عود» با بعضی کشورهای همسایه رایزنی کرد و در نهایت این پرونده را مشترک با سوریه به یونسکو ارائه کرد که در پانزدهمین اجلاس کمیته میراث جهانی ناملموس، سال ۱۳۹۹ ریفر شد (ریفر به معنای امکان بررسی پرونده در چرخه بعدی (اجلاسهای بعدی) است).
برخی کارشناسان آگاه از دلایل پذیرفته نشدن پرونده «عود» گفته بودند: تهیه این پرونده با مشارکت سوریه و بدون در نظر گرفتن دیگر کشورهای عربی که عود در آنها رواج دارد، اقدامی خطا بود. این پرونده توسط کسانی تهیه شد که پرونده کمانچه را تهیه کرده بودند. اینکه پرونده کمانچه از نظر کارشناسی، پرونده موفقی بود و در فهرست یونسکو ثبت شد و به همین دلیل هم انتظار میرفت که عود نیز در فهرست ناملموس یونسکو ثبت جهانی شود.
در شرح ساز عود در یونسکو آمده است: «عود یک ساز زهی زخمهای با بیش از ۱۵۰۰ سال حضور در منطقه مورد اشاره است. این ساز مانند بسیاری دیگر از سازهای زخمهای روی پای نوازنده قرار میگیرد و نوازنده با یک دست انگشتگذاری روی وترها و با دست دیگر به نواختن مضراب میپردازد. کاسه طنینی این ساز گلابیشکل و نسبتاً بزرگ و دسته آن معمولاً کوتاه و فاقد دستانبندی است (در مناطق مختلف با ابعادی متفاوت)؛ بهطوری که وترها بیشتر روی کاسه طنینی امتداد دارند. صفحه چوبی طنینی این ساز مشبک است. این شبکهها که معمولاً نقشمایههای اسلیمی دارند، علاوهبر انتقال صدای کاسه ساز، نقش تزئینی نیز ایفا میکنند. بیشتر انواع این ساز ۱۰سیمه است که بهصورت جفت بسته میشوند. صدای این ساز در محدوده صوتی بم و باریتون است و امکان تولید ملودی و هارمونی در آن فراهم است و در تکنوازی و گروهنوازی بهکار میرود. گستره جغرافیایی این ساز در ایران به خوزستان، بوشهر، هرمزگان، تهران، کردستان و بعضی شهرهای بزرگ مانند شیراز، اصفهان، تبریز و مشهد میرسد.»
خوارزمی در «مفاتیح العلوم» نام این ساز را «بربط» آورده و گفته که در اصل «برِبت» است، به معنی سینه بت (مرغابی). زیرا ظاهر آن شبیه به سینه و گردن مرغابی است.
منبع: ایسنا
نظر شما