به گزارش خبرنگار ایمنا، امروزه همگام با رشد فناوری اطلاعات، همچنین کمیت‌گرایی دانشگاهی و ترکیبی از دیگر عوامل جرم‌شناختی پدیده تقلب و نداشتن صداقت علمی نیز شیوع بیشتری پیدا کرده و به معضلی برای جوامع دانشگاهی و مجامع قانون‌گذاری تبدیل شده است؛ تاآنجاکه حتی الزام به استفاده از سامانه‌های مشابهت‌یاب در مقالات فارسی و اخذ تعهدنامه اصالت پژوهش در مقالات نتوانسته معضل اخلاق پژوهشی را حل کند، بهبود ببخشد؛ بنابراین کارگروه‌های اخلاق در پژوهش مراکز دانشگاهی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
به‌موجب فراگیری مدرک‌گرایی در سطح کشور و نبود زمینه‌های مناسبی برای تحصیل و پژوهش دانشجویان، متأسفانه تقلب و خریدوفروش پایان‌نامه در ایران بسیار گسترش یافته و تبدیل به معضلی در سطح جامعه شده است که قطعاً در آینده منجر به بروز آسیب‌هایی در سطوح مختلف اجتماعی، صنعتی و علمی کشور می‌شود.
سهم مدرک‌گرایی در ایجاد پدیده «پایان‌نامه‌نویسی»
حجت‌الله سعیدی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان با اشاره به فعالیت کمیته بررسی تخلفات پژوهشی در دانشگاه اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هر هفته جلساتی درمورد تخلفات حوزه پژوهشی دانشگاه برگزار و احکام مختلفی برای دانشجویان خاطی صادر می‌شود.
وی می‌افزاید: در این راستا گاهی با محرزشدن تخلفات، حتی جلسه دفاع پایان‌نامه لغو خواهد شد، همچنین استاد و دانشجوی خاطی به کمیته تخلفات ارجاع داده می‌شوند. علت انجام این‌گونه تخلفات به معضل «مدرک‌گرایی» برمی‌گردد. افراد مختلف در زمینه شغلی خود صرفاً به این موضوع فکر می‌کنند که باید دارای تحصیلات عالی باشند و برای دستیابی به مدرک تحصیلی مدنظر مرتکب اعمال خلاف قوانین می‌شوند.
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان تصریح می‌کند: برای اصلاح و پیشگیری از پدیده «پایان‌نامه‌نویسی» باید فرهنگ‌سازی لازم صورت پذیرد که بیشترین نقش مربوط به ایجاد اشتغال خواهد بود.
وی خاطرنشان می‌کند: ممکن است نخبگانی که شغلی ندارند، به‌ناچار برای کسب درآمد به‌سراغ پدیده «پایان‌نامه‌نویسی» بروند و در این ناهنجاری علمی سهیم شوند. براساس اطلاعات به‌دست آمده این پدیده به‌صورتی‌که در شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، نیست.
نبود امکانات لازم برای پژوهش؛ عامل اصلی گسترش تقلب در پایان‌نامه‌نویسی
عیسی چراتی، دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با عوامل مؤثر در فراگیری خریدوفروش پایان‌نامه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: معمولاً هنگامی که زمینه دستیابی به عناوین باارزش سخت باشد، مطمئناً مسیرهایی برای تقلب فراهم می‌شود.
وی تصریح می‌کند: معمولاً نگارش پایان‌نامه و رساله برای دانشجویان مقطع دکتری و فوق‌لیسانس، یک امر بسیار مهم محسوب می‌شود زیرا این کار آخرین مرحله تحصیل دانشجو است و قطعاً سخت‌گیری‌هایی در نگارش آن‌ها وجود دارد.
این دکترای جامعه‌شناسی ادامه می‌دهد: قطعاً اگر دانشجو نتواند این مرحله از تحصیل را به‌صورت مطلوب بگذراند به نتیجه دلخواه خود نمی‌رسد؛ بنابراین باید به این موضوع اشاره کنیم که آیا امکانات لازم برای ارائه پایان‌نامه مطلوب در کشور وجود دارد یا خیر؟
وی در همین رابطه می‌گوید: در کشورهای دیگر معمولاً دانشجویان کاملاً در اختیار تحصیل هستند و بورسیه می‌شوند، عملاً شغل دانشجو در کشورهای خارجی «تحصیل‌کردن» است و تمام وقت خود را صرف این کار می‌کند، اما در ایران این شرایط متفاوت بوده و دانشجو مجبور است برای تأمین نیازهای تحصیلی خود کار کند.
چراتی می‌افزاید: دانشجویان ایرانی وقت مناسب را برای انجام پژوهش نخواهند داشت، از طرفی تحصیلات در ایران دارای محدودیت زمانی است یعنی اگر چند سال در یک مقطع ثابت بمانیم از دانشگاه اخراج می‌شویم.
وی اشاره می‌کند: در کشورهای خارجی دانشجو می‌تواند هرگاه وقت کافی برای تحصیل داشت، ادامه تحصیل دهد؛ بنابراین می‌تواند با وقت کافی به تحقیق و پژوهش بپردازد.
اهیمت کاربردی‌سازی پایان‌نامه
این دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با دیگر عوامل مؤثر در فراگیری تقلب دانشجویان می‌گوید: در کشورهای دیگر معمولاً پایان‌نامه به‌صورت کاربردی نگارش می‌شود و اساتید نیز موضوعاتی را پیشنهاد می‌کنند که چالش روز دنیا محسوب می‌شود، اما در ایران معمولاً این مسئله مشاهده نمی‌شود.
وی تصریح می‌کند: درواقع اساتید در دانشگاه‌های ایران موضوعاتی را پیشنهاد می‌دهند که قبلاً خود یا دیگر دانشجویان پیرامون آن تحقیقات بسیاری انجام داده‌اند و حتی ممکن است این موضوع، دغدغه و نیاز جامعه نباشد.
چراتی می‌افزاید: از طرفی به‌دلیل اینکه پایان‌نامه در داخل ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، تقلب نیز راحتتر صورت می‌پذیرد زیرا کمتر شخصی به داده‌های داخل پژوهش توجه می‌کند، اما قطعاً هنگامی که قرار است از نتایج یک پژوهش استفاده کاربردی‌تر شود دیگر کپی برداری و تقلب جوابگو نخواهد بود.
این دکترای جامعه‌شناسی می‌گوید: یکی از دلایلی که نگارش پایان‌نامه برای دانشجویان اهمیت یافته است تأثیر آن در اخذ مدرک و پیشرفت شغلی است. در صورتی که داشتن مدرک تحصیلی در کشورهای دیگر تأثیری آن‌چنانی در شغل نخواهد داشت.
چراتی می‌افزاید: در ایران علاقه تعیین کننده نیست بلکه زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و تأثیری که مدرک دارد، تعیین‌کننده ادامه تحصیل دانشجویان است.
وی تاکید می‌کند: این مسائل زمینه‌هایی ایجاد می‌کند که داشتن مدرک بالاتر ارزشمند شود و همین مسئله موجب ایجاد راهی نادرست مانند خرید و فروش پایان‌نامه در مسیر رسیدن به مدرک می‌شود.
خرید و فروش پایان‌نامه چه آسیب‌هایی به‌همراه دارد؟
این دکترای جامعه‌شناسی در رابطه با آسیب‌های خریدوفروش پایان‌نامه می‌گوید: نخستین تأثیری که تقلب در نگارش پایان‌نامه در پی دارد دریافت مدرک ناکارآمد برای شخصی است که در آینده مشاغل سختی را برعهده خواهد گرفت.
وی می‌افزاید: درواقع فارغ‌التحصیلانی که به‌واسطه تقلب در نگارش پایان‌نامه مدرک دانشگاهی دریافت کرده‌اند در حالی که بار علمی زیادی ندارند در شرکت‌ها و صنایع مختلف مشغول به کار می‌شوند و اثرات منفی بر صنایع اعمال خواهند کرد.
چراتی ادامه می‌دهد: آسیب دیگری که خریدوفروش پایان‌نامه در جامعه خواهد داشت، نادرستی یافته‌های فارغ‌التحصیلان است؛ درواقع اگر روزی صنایع یا دولت از پایان‌نامه‌هایی استفاده کند که با تقلب ارائه شده است، به دلیل نادرست بودن داده‌های آن قطعاً نتیجه نامطلوبی درپی خواهد داشت.
وی تاکید می‌کند: گسترش خریدوفروش پایان‌نامه باعث توسعه مدرک‌گرایی و افزایش فارغ‌التحصیلانی می‌شود که نیازی به وجود آن‌ها در جامعه نیست؛ درواقع مهم‌ترین عارضه ناشی از تقلب در پایان‌نامه این است که برخی از افراد به واسطه رابطه و با تقلب در تحصیل مشغول به کار می‌شوند و افرادی که برای به‌دست آوردن مدرک تلاش کرده‌اند از رسیدن به مشاغل مطلوب جا می‌مانند.
نداشتن هدف عاملی برای گرایش دانشجو به سمت تقلب در پایان‌نامه
علی، دانشجوی مقطع ارشد یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور در رابطه با عوامل مؤثر در توسعه خریدوفروش پایان‌نامه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: به‌طورکلی قشرهای مختلفی از دانشجویان به تقلب در نگارش پایان‌نامه روی می‌آورند و معمولاً افرادی که برای دیگران پایان‌نامه می‌نویسد نیز از هنر تحقیقاتی بالایی برخوردار هستند.
وی می‌افزاید: افرادی که برای خرید پایان‌نامه به دیگران مراجعه می‌کنند را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد؛ درواقع برخی از دانشجویان به‌دلیل اینکه هدفی از تحصیل ندارند و فقط دریافت مدرک هستند به این کار روی می‌آورند.
این دانشجوی مقطع ارشد ادامه می‌دهد: برخی از دانشجویان نیز کارمند هستند و تلاش دارند با گرفتن مدرک سمت‌های مدیریتی بگیرند یا قصد دارند با مدرک بالاتری بازنشسته شوند تا حقوق آن‌ها افزایش یابد.
وی تاکید می‌کند: به‌طورکلی خریدوفروش پایان‌نامه کار درستی نیست، زیرا نگارش پایان‌نامه اصلی‌ترین بخش تحصیل محسوب می‌شود و اگر دانشجویی پس از گذراندن مراحل دیگر از شخص دیگری بخواهد که پایان‌نامه‌اش را بنویسد در واقع عمر خود را تلف کرده است.
علی می‌افزاید: از طرفی قطعاً مدیرانی که با استفاده از پایان‌نامه‌های تقلبی منصوب می‌شوند نمی‌توانند پاسخ‌گوی مشکلات باشند و این زیبنده مسئولان نیست.
وی اشاره می‌کند: درحال‌حاضر خریدوفروش پایان‌نامه بسیار گسترش یافته است، اما عمل شایسته‌ای نیست و کسی که به دنبال علم است نباید برای دریافت مدرک درست به چنین فعالیت‌هایی بزند.
نظر شما