به گزارش خبرگزاری ایمنا، «چهل‌چراغ» اثر «سیدرضا محمدی نوش‌آبادی» از شاعران خطه کویری سهراب، کاشان است؛ شاعری که سواد چندانی ندارد اما چنان از طبع شاعری بهره دارد که کتاب‌هایی به خط دیگران نوشته و سال‌ها قبل آن‌ها را به فروش هم رسانده است.
اشعار سیدرضا که در اصل اهل شهر زیرزمینی اویی یا همان نوش‌آباد از توابع کاشان است، ادبی، فکاهی، اخلاقی و اجتماعی هستند و در قالب‌های رباعی، غزل و قصیده سروده شده‌اند.
شاعر طبع فکاهی دارد و در همان ابتدای نوشتار سروده است:
«غم مخور سیدرضا، گویند اهل نظم و نثر / بعد مرگت افتخار شهر کاشان می‌شوی
کتاب حاضر به حدی قدیمی است که نسخه‌های اولیه آن دست‌نویس است و با خط خوش احمد فرهنگ به رشته تحریر شده است؛ در همین اوراق ابتدایی کتاب سخن از عشق است و شاعری و آنجا که صدای سخن عشق از نای شاعر برخیزد تمام اصوات را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و صیقلی بخش روح و دل ادب دوستان و ارباب سخن می‌شود.
کتاب شعری را که در دست دارید صدای سخن عشق پیری است که زندگی را در شعر می‌بیند و شعر برایش سفینه نجات و مایه حیات است.
بیت بیت اشعارش را چون فرد فرد فرزندانش می‌پرستد، تا حدی که وقتی می‌خواستیم برخی از ابیات را حذف کنیم، بانگ اعتراض شاعرانه بلند کرد که: «حاضر به معدوم کردن تراوشات طبعم نیستم و این ابیات را دوست می‌دارم.»
به گفته خطاط و نگارنده اشعار، در این کار چه سماجتی که نشان نداد و بالاخره موافقت کرد دستی در شماری از ابیات برده و تغییراتی صورت بدهم.
با اینکه تک‌مضراب‌های شاعرانه می‌زد، مبنی بر اینکه در برداشتن زیرابروی عروس شعر باعث کوری چشمانش نشوم!»
شاعر شعرفروش!
جلد اول کتاب که شامل اشعار و سروده‌های مذهبی، فکاهی، غزل و انقلابی بود با عنوان «آئین محمدی» به چاپ رسید و نظرات مخالف و موافق زیادی در خطه کاشان برانگیخت تا حدی که عده‌ای می‌خواستند او را با حربه تکفیر بکوبند، اما گوش سید به این حرف و سخنان بدهکار نبود.
او حتی دو هزار جلد از کتاب‌هایش را طی شش ماه، در همان خطه کاشان به فروش رساند؛ نه قراردادی با منتشری بست و نه به کتاب‌فروشی‌ها سپرد.
وقتی هم گفتیم که بهتر از شماری از کتاب‌ها را به دیگر شهرها بفرستید پاسخ داد: در باغ تاریخی فین مسافران زیادی که برای تفریح و تفرج می‌آیند، کتاب‌هایم را ده تا ده تا می‌خرند! او بعدها به واسطه مسافرت و سفر، کتاب‌هایش را به بلاد دیگر برد و فروخت.
وی در دومین جلد کتاب خود اشعاری جدی‌تر و به دورتر از طنز و هزل، سروده و به قول خودش «آش این مرتبه چربی دارد.»
در این کتاب برخلاف کتاب اول، پندواره‌ها و اشعار ادبی بر مطایبات و مناقب می‌چربد و گویا در زمان نگارش اشعار این کتاب، شاعر بیم این داشته که همچون جلد اول فروش نکند و بایکوت شود.
چرا که در زمان خرید کتاب نخست خریداران گفته بودند اگر متاع خنده در دکان شعرت نداشتی، بیخود پولمان را حرام نمی‌کردیم!
در اینجا است که شاعر با خودش می‌گوید: این اشعار کمی حسابی‌ترند، پس به یقین آدم‌های حسابی‌تری آن‌ها را خواهند خرید.
در باب معرفی شاعر این مجموعه کهن نوشته‌اند که وی متولد سال ۱۳۰۰ خورشیدی است؛ در حالی که موی سپید و خطوط فراوان چهره‌اش، قول شناسنامه را دروغ می‌داند، هر چند دل جوان و روح بُرنای شاعر هم گفتار شناسنامه را تکذیب می‌کند.
در خصوص ازدواج و تعدد فرزندان شاعر جملاتی کهن نوشت در کتاب جای دارد، از جمله اینکه سید ما دو مرتبه طوق معروف بر گردن آویخته و از دو همسر خود، صاحب ۲۶ اولاد شده است.
۱۱ تن از اولادش فوت کردند و ۱۵ تن دیگر در قید حیات هستند و چنان که خود می‌گوید: خیام اگر خرج مرا در بر داشت / اولاد پسر نُه تن و شش دختر داشت.
شعری برای خدا
ای برده از دلم همه صبر و قرارها / یاد تو شمع محفل شب‌زنده‌دارها
با نظم توست همه عرض برین به پا / با رسم تو تغیر لیل و نهارها
دست قدیر توست که سامان دهد همی / بر وضع زندگانی و بر جمله کارها
وقف تو جان و زندگی ماست امر کن / جان بر کفند جمله این جان‌نثارها
چون اعتبار خویشتن از دست داده‌ام / ما را به دره تو بود اعتبارها
بر دین و بر پیمبر و بر اولیای تو / هر دم کنیم از دل و جان افتخارها
با نور معرفت که از انوار پاک توست / باری جلا بده به دل چشم‌انتظارها
در قلب سنگ روزی مخلوق می‌دهی / یکسان فقیر نزد و تو و مال‌دارها
سید رضای نوش آباد کاشان در شعر عشق باطن می‌گوید:
بشنوا ز من پندی ای رهوار عشق / از دغلبازان نیاید کار عشق
گر تویی عاشق بسوز و دم مزن / مصحف عشق از هوس بر هم مزن
اما سروده «رنج دهقان» در صفحه ۶۱ کتاب حاضر، حکایت کشاورز و زارع زحمت کش دیروز و امروز است و یکی دو بیت آن بسی دلنشین است.
زمین از خرمی بار دگر چون باغ رضوان شد / مصفا باغ و بر امروز از باران نیسان شد
گل سوری زده تخت زمرد گوشه گلزار / معطر جویبار و دشت و در از بوی ریحان شد
یا در بهاریه‌ای خرم و جان‌فزا می‌سراید:
خیمه زد بر دشت زیبا دختر فصل بهاران / مِی بزن خندان و خرم در حریم لاله‌زاران
ابر می‌گرید ز بعد خنده بر جهان‌سوز / زینت گیسوی خود کن اشک مروارید باران
شاعر عناصری همچون آتش و دریا و سکوت و سخن را به زیبایی به هم دوخته و یک رباعی دل ربا سروده است:
با آنکه دلی به سان دریاست مرا / در آتش هجر آن صنم جاست مرا
لب را اگر از سخن فرو می‌بندم / در بی سخنی هزار آواست مرا
کتاب حاضر را آقای فرهنگ در ۲۵۰ صفحه نوشته و شاعر در خاتمه در تکریم خطاط کتابش هم چند بیتی را تقدیم او کرده است.
محمود افشاری، خبرنگار ایمنا
نظر شما