به گزارش خبرنگار ایمنا، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در سال ۱۳۵۴ به‌منظور احداث، توسعه، ترمیم و نوسازی ساختمان مدارس، تهیه لوازم و تجهیزات مورد نیاز آن‌ها و نیز تعیین معیارها و استانداردهای مطلوب فضاهای آموزشی و پرورشی، در وزارت آموزش‌وپرورش تأسیس شد. مقاوم‌سازی مدارس یعنی ساختمان موجود را مقاوم کرد اما نوسازی به معنای تخریب یک مدرسه و ساخت مجدد آن است زیرا در این مدارس امکان مقاوم‌سازی وجود ندارد.
با توجه به نبود کیفیت مناسب در اکثر مدارس ایران، به‌کارگیری روش‌های مناسب مانند بازسازی و نوسازی مدارس، بازده کار دانش‌آموزان و معلمان را افزایش می‌دهد؛ در این میان نوسازی و مقاوم‌سازی مدارس یکی از ضرورت‌های اساسی کشور به شمار می‌رود که در زلزله‌های اتفاق افتاده نیز این ضرورت بیش‌ازپیش مشخص شد؛ زیرا مدرسه‌هایی که در گذشته بازسازی و مقاوم‌سازی شده بودند در این زلزله‌ها امتحان خود را پس دادند و نه تنها آسیب آن‌چنانی ندیدند، بلکه توانستند به عنوان یکی از نقاط امن و محل مدیریت بحران برای پناه گرفتن مردم انتخاب شوند.
از این رو پیرامون وضعیت مدارس، لزوم ایجاد فضاهای مناسب و دارای ابعاد استاندارد و بر پایه نیاز دانش‌آموزان و آمار مدارس فرسوده در استان با مجید نسیمی، مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان اصفهان گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید:
مجموع طرح‌های اداره کل نوسازی مدارس استان چند پروژه است؟
نوسازی مدارس بخش عمرانی وزارت آموزش و پرورش را مدیریت می‌کند؛ مجموع پروژه‌های آموزشی، پرورشی و ورزشی در سطح استان بالغ بر ۴۷۶ پروژه با دو هزار و ۶۸ کلاس درس و زیربنای ۴۸۴ هزار و ۶۴۱ مترمربع طی پیشرفت فیزیکی چهار تا ۹۸ درصدی آغاز شده‌اند.
مجموع طرح‌های اداره کل نوسازی و توسعه مدارس استان اصفهان در دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود که پروژه‌های فعال آن یک‌هزار و ۲۵۵ کلاس درس است. تعداد ۲۲۳ طرح با ۸۱۳ کلاس درس از پروژه‌هایی است که خیران به تازگی تعهدات خود را در قبال اجرای آن انجام داده‌اند تا در سال مالی جدید با پیش‌بینی اعتبارات لازم، با آن‌ها قرارداد تنظیم و منعقد شود و بخشی دیگر شامل پروژه‌هایی می‌شود که اعتبار برای آن‌ها ابلاغ نشده است.
پروژه‌های نوسازی و مقاوم‌سازی مدارس استان براساس کدام اعتبارات احداث می‌شود؟
اکنون بیش از ۱۰۰ پروژه طی برنامه‌ریزی‌های لازم در مراحل مقدماتی تهیه و تدوین پرونده، نقشه ساخت‌ساز و پیمانکاری مجری طرح است که بیش از ۸۰ درصد احداث این پروژه‌ها با اعتبارات مردمی و برمبنای تعهدات و توافقنامه با خیران آغاز می‌شود. همچنین در اقصی‌نقاط روستاها و سطح استان پروژه‌هایی از یک تا ۲۵ کلاس درس هم وجود دارد.
مجموع ۴۷۶ پروژه آموزشی، پرورشی و ورزشی در سطح استان مطابق با میزان درصد پیشرفت فیزیکی، تأمین اعتبارت لازم و برنامه‌ریزها در مقطع زمانی همزمان با مناسبت‌های مختلف هفته دولت، دهه فجر و طرح‌های مهرماه، طی سال‌های آتی به بهره‌داری خواهند رسید. هزینه بخشی از این پروژه‌ها از ردیف‌های اعتبارات استانی و ملی تأمین می‌شود که در رده ملی موضوع تخریب و بازسازی مدارس پیش‌تر مطرح است. عملیات اجرایی طرح‌های نیمه‌تمام مردمی، ملی و استانی هم مطابق با آغاز پروژه و آماده‌سازی منابع اعتباری صورت می‌گیرد.
میزان پیشرفت اجرای پروژه‌های محرومیت‌زدایی در استان چقدر است؟
اجرای پروژه‌های محرومیت‌زدایی در قالب تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مناطق محروم از دیگر اقداماتی است که طی دو سال ورود به آن ضروری‌ترین طرح‌ها شناسایی شدند و با تأمین اعتبار از محل طرح محرومیت‌زدایی در حال اجراست. مطابق با مصوبات مجلس، مناطق محروم در سطح کشور شناسایی می‌شوند که برای بهبود وضعیت و رفع محرومیت‌زدایی آن‌ها، اعتباراتی در قالب پنج بخش آموزش و پرورش، آب، بهداشت و موارد دیگر تعیین و ابلاغ خواهد شد.
میزان اعتبارات مصوب برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در مناطق محروم استان اصفهان طی سال گذشته بالغ بر ۲۱۲ میلیارد تومان بوده که از این مصوبات حدود ۱۰۶ میلیارد تومان معادل ۵۰ درصد اعتبار سال قبل تخصیص داده شد که نزدیک به ۸۰ درصد هزینه‌ها برای اتمام پروژه‌ها اختصاص داده شد. در برخی شهرستان‌های محروم همانند اردستان، فریدون‌شهر و زواره با نبود پروژه‌های نیمه‌تمام، براساس اعلام نیاز آموزش و پرورش استان با لحاظ اعتبارات لازم برای احداث، طرح‌هایی تعریف شد.
پروژه‌های مورد بهره‌برداری در هفته دولت در استان اصفهان چه تعداد است؟
همزمان با هفته دولت ۲۴ پروژه در قالب ۱۰۵ کلاس درس در مساحتی بالغ بر ۲۱ هزار و ۲۰۰ مترمربع زیربنا مورد بهره‌برداری و تحویل داده می‌شود. همزمان با افتتاح طرح‌های هفته دولت، کلنگ‌زنی تعداد ۹ پروژه احداث مدارس در ناحیه شش و پنج اصفهان، زرین‌شهر، مهردشت، کاشان، بوئین‌میاندشت، فریدون‌شهر و دو طرح در سمیرم آغاز می‌شود که سه پروژه آن از ردیف اعتبارات محرومیت‌زدایی-دولتی و مابقی هم از هزینه‌های مردمی تأمین خواهد شد.
در مصوبات سفر رئیس‌جمهور اعتبار خاصی برای تخریب و بازسازی مدارس دچار فرونشست تصویب شد؟
کارگروه ویژه فرونشست در اداره کل نوسازی مدارس تشکیل شده و بازرسان این موضوع را به شکل میدانی بررسی می‌کنند که طی دو ماه گذشته حدود ۳۵ مدرسه آسیب‌دیده در اثر فرونشست شناسایی شده است.
بررسی وضعیت فرونشست مدارس استان همزمان در سفر ریاست‌جمهور و هیئت دولت به اصفهان براساس اهمیت موضوع مورد بازنگری و رسیدگی قرار گرفت که در این سفر پروژه‌های جایگزین مدارس دچار فرونشست، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام و اتمام پروژه‌هایی با پیشرفت ۷۰ درصد، حذف مدارس کانکسی و سنگی مطرح شد که در اعتبارات خاصی برای هر کدام تصویب شد.
تاکنون بخشی از اعتبارات پروژه‌های مدارس فرونشست به صورت اوراق برای ما ابلاغ شده است تا اقدامات لازم را براساس تشکیل پرونده و برنامه‌ریزی‌های از قبل به منظور تهیه نقشه ساخت‌وساز، مناقصه و جایگزین کردن یک به یک مدارس آسیب‌دیده براثر فرونشست آغاز کنیم. زیرا عمده این مدارس در مناطق پرتراکم شهرها هستند و نیاز فوری به بازسازی دارند.
چه تعداد مدارس کانکسی و سنگی در استان وجود دارد؟
تعداد مدارس کانکسی در سطح استان اصفهان ۲۱ مدرسه با ۲۴ کلاس درس است. اخیراً از این تعداد دو مدرسه کانکسی تبدیل و تحویل داده شده و هشت مورد به منظور جایگزین کردن در حال اجراست و در مجموع ۱۱ باب دیگر باقی مانده است که برنامه‌های آن زیرنظر نوسازی استان پیگیری می‌شود. مطابق آمار تا سال گذشته ۱۷۴ دانش‌آموز مدارس کانکسی در حال تحصیل می‌کردند.
همچنین بین ۱۴ تا ۲۰ کلاس درس در سطح استان هم الحاقی هستند یعنی مدرسه با سازه ثابت برای جبران یک کلاس درسی نیاز به کلاس کانکسی داشته است و یا برخی از آن‌ها به عنوان فضای اداری تحویل داده شده اما به دلیل فقدان فضاهای کافی درس به کلاس تبدیل شده‌اند.
حذف مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر دانش‌آموز با عنوان "طرح شهید دانش‌آموز پناهی" در سطح کشور در حال اجراست. در اجرای این طرح تعداد پنج مدرسه کانکسی بالای ۱۰ دانش‌آموز در سطح استان شناسایی شده است که به محض ابلاغ اعتبارات لازم، اقدامات آن‌ها آغاز خواهد شد.
همچنین ۳۲ مدرسه سنگی با ۷۵ کلاس درس در سطح استان با تحصیل حدود یک‌هزار و ۱۲۰ دانش‌آموز وجود دارد. از این تعداد برنامه‌ریزی‌های ۹ مدرسه صورت گرفته و چهار مدرسه تبدیل و تحویل داده شده و اقدامات پنج مدرسه سنگی دیگر هم درحال اجراست. برای حذف و جایگزین کردن ۲۳ مدرسه سنگی باقی‌مانده در سطح استان باید اقدامات نهایی اجرایی شود تا در قالب طرح شهید پناهی علاوه بر مدارس سنگی غیرمقاوم، اعتبارات آن هم از طریق مجمع خیران مدرسه‌ساز و اعتبارات ملی ابلاغ و تحویل شود.
آیا مدارس استان از استانداردسازی گرمایشی لازم برخوردار هستند؟
در سال مالی ۱۴۰۰ اعتبار ۸۶ میلیاردی تومانی برای تجهیزات مدارس استان تخصیص یافت که اکنون ۲۰۶ مدرسه با حدود دو هزار کلاس درس در حال استانداردسازی است که با تکمیل این تعداد نزدیک به ۸۰ درصد مدارس از سیستم گرمایشی استاندارد برخوردار خواهند شد.
چرا طرح سیستم‌های صنعتی‌سازی در مدارس هنوز اجرایی نشده است؟
استفاده از طرح سیستم‌های صنعتی‌سازی یکی دیگر از اقدامات و برنامه کاری نوسازی مدارس است. این طرح به‌ویژه برای مناطق صعب‌العبور و سردسیر با مدت زمان‌کاری کوتاه پروژه اجرایی می‌شود. اما هنوز به دلیل فقدان توسعه و پیشرفت آن در کشور، نتوانستیم چنین پروژه‌ای را برای دیگر مدارس وسعت دهیم. اکنون ۱۴ مدرسه با ۲۱ کلاس درس در دستور کار داریم که شش مدرسه با ۱۲ کلاس درس تحویل شده و مابقی هم درحال اجراست.
اجرای طرح سیستم صنعتی‌سازی در مدارس صعب‌العبور با نبود امکانات بتن‌ریزی، دشواری حمل‌ونقل مصالح، صرف هزینه‌های بالا و فقدان عوامل فنی اجرایی با ساخت کیفی، مطلوب‌ترین گزینه برای ساخت‌وساز مدارس در این مناطق است. چراکه سازه مدرسه در فضای کارگاهی به صورت استاندارد پیش ساخته می‌شود و در منطقه موردنظر با امکانات لازم نصب خواهد شد.
همچنین برای نازک‌کاری این مدارس از مواد اولیه ساختمان‌سازی معمولی استفاده می‌کنیم، چراکه مصالح پیش‌ساخته همانند کناف یا پی. وی. سی هم در استاندارد هم از نظر کیفی مشکل دارند و به دلیل نبود مقاومت‌های محکم برای فضای آموزشی مناسب نیست. بنابراین از سازه‌ها و سیستم‌های با ماندگاری بالا در این فضاها استفاده می‌شود.
کلاس‌های درس فرسوده در استان اصفهان چه تعداد است؟
براساس استعلام کارشناسان از مناطق و نواحی آموزش و پرورش، بیش از ۱۰ هزار کلاس درس با قدمت بالای ۴۰ سال قبل از ۱۳۶۰ در سطح استان وجود دارد که با روش‌های سنتی و بدون درنظر گرفتن آئین‌نامه‌های خاص ساخته شده است که ۳۰ درصد فضای آموزشی سطح استان را در برمی‌گیرد. مطابق برآوردها نزدیک به سه هزار کلاس درس فرسوده نیازمند بازسازی و اقدامات فوری است که برای جایگزین کردن آن‌ها باید از ظرفیت مجمع خیران مدرسه‌ساز و اعتبارات دولتی بهره‌مند شویم.
از مجموع کل کلاس‌های فعال در استان اصفهان، قدمت ساخت حدود ۱۳ هزار و ۷۰۰ کلاس درس بین سال‌های ۶۰ تا ۷۶ است و نزدیک به ۹ هزار و ۴۰۰ کلاس درس بعد از سال ۷۶ در استان ساخته شده‌اند. تقسیم‌بندی مدارس در استان اصفهان بر اساس ویرایش دوم آئین‌نامه زلزله طی تدوین سال ۱۳۷۴ انجام شده است. ساختمان‌هایی که بعد از این سال و مطابق با ویرایش آئین‌نامه در سطح استان ساخته شدند جزو بناهای محکم و پایدار در مقابل زلزله شناخته شده‌اند.
بر اساس گزارش‌ها مدارس احداث شده بین سال‌های ۶۰ تا ۷۶ با صرف هزینه‌هایی نیازمند مقاوم‌سازی هستند تا با پایداری آن‌ها در زمان زلزله با فرو ریزش آسیب‌های جانی برای دانش‌آموزان نداشته باشد. عمارت‌های قبل از سال ۶۰ با توجه به قدمت و شرایط ساخت عمدتاً مدارسی هستند که صلاح نیست آن‌ها را مقاوم سازی کنیم و باید به تدریج از صحنه آموزش حذف شوند.
چرا تاکنون بازسازی مدارس فرسوده استان اجرایی نشده است؟
از سه هزار کلاس درس فرسوده سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ کلاس به آموزش و پرورش استان تحویل داده می‌شود اما حجم جایگزین کردن این مدارس بسیار بالاست و با اعتبارات کنونی ممکن است مشکل مدارس فرسوده تا ۱۰ تا ۱۲ سال آینده هم حل نشود؛ بنابراین باید اعتبارات ویژه را افزایش دهیم. البته ۵۰ درصد این بازسازی‌ها شامل احداث کلاس‌هایی در مناطق و نواحی فاقد مدارس است و ۵۰ درصد دیگر جایگزین کلاس‌های فرسوده می‌شود.
طی سال‌های ۸۴ تا ۸۵ برای مقاوم‌سازی و بازسازی مدارس حدود سه میلیارد دلار از صندوق ذخیره ارزی در اختیار آموزش و پرورش قرار گرفت که عدد قابل توجهی بود و اکنون هم تخصیص چنین ارقامی نیاز است. در سال‌های اخیر با پیگیری‌ها لازم و ارائه گزارش‌ها از نمایندگان مجلس درخواست کردیم که دوباره با لحاظ مشکلات مدارس، اعتبارات دولتی ویژه‌ای در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند تا با تخصیص هزینه‌های موردنیاز بتوانیم در مدت زمان کوتاه و سرعت بیشتر مدارس را جایگزین کنیم.
در مهرماه چه تعداد پروژه در سطح استان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد؟
تعداد ۳۴۹ کلاس درس در قالب ۷۰ مدرسه با زیربنای بیش از ۶۱ هزار مترمربع و هزینه‌ای بالغ بر ۲۵۰ میلیارد تومان در ۲۸ منطقه و ناحیه از سطح استان در مهرماه امسال به آموزش و پرورش استان تحویل داده می‌شود. محور اصلی فعالیت نوسازی مدارس در سال جاری تکمیل طرح‌های نیمه تمام است که اکنون ۴۷۴ طرح در استان وجود دارد که از این تعداد ۲۶۳ طرح با مشارکت مجمع خیران مدرسه‌ساز و اداره کل نوسازی مدارس اصفهان در حال احداث است.
فعالیت مجمع خیران مدرسه‌ساز استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
فعالیت مجمع خیران مدرسه‌ساز استان اصفهان در سطح کشور سرآمد است، به طوری که طی یک ماه با همکاری و همیاری این مجمع توافقنامه احداث ۱۵۰ کلاس درس را در کشور ثبت کردیم که این امر نشان‌دهنده همت والا و نگاه ویژه خیران به مباحث آموزش و پرورش علیرغم مشکلات مالی در سطح کلان کشور است. حضور مستمر مجمع خیران در کنار اداره کل نوسازی مدارس اصفهان قابل تقدیر است. یکی از بسته‌های تحولی که در راستای اجرایی شدن زیرنظام تأمین فضا و تجهیزات سند تحول بنیادین توسط وزیر آموزش و پرورش ابلاغ شده طرح آجر به آجر است. این بسته در واقع مشارکت‌های مردمی که پیش از این وجود داشته است را بین همه مردم گسترش می‌دهد تا افراد حتی با کمک در حد هزینه یک آجر هم در این کار نیک سهیم شوند.
آیا اعتبارات دولتی ابلاغ شده برای تکمیل نوسازی و مقاوم‌سازی مدارس استان کفایت می‌کند؟
علیرغم نیازهای استان به تخصیص اعتبارات، فعالیت‌های خوبی هم در بخش خیران و هم در حوزه برنامه‌های دولتی در سطح استان اجرایی شده است. اما رفع معضلات در آموزش و پرورش به خصوص در استان اصفهان، همت و اعتبارات ویژه توسط دولت را می‌طلبد، چراکه در سال‌های گذشته با توجه به نگاه برخورداری که مسئولان به اصفهان داشتند این موضوع عامل تخصیص نیافتن اعتبارات موردنیاز به استان بود و باعث شد امکانات ملی به این استان اختصاص نیابد و این مهم عاملی شد که در بسیاری از بخش‌ها استان اصفهان جایگاه اصلی خود را از دست دهد.
براساس آمار، فضاهای آموزشی در سطح استان اصفهان در قیاس با دیگر استان‌های همجوار محروم بسیار وخیم است و در این موقعیت برای دستیابی جایگاه حقیقی این استان باید رسانه‌ها به دور از هرگونه سیاه‌نمایی، واقعیت‌ها و کمبودهای استان را به گوش مسئولان کشوری برسانند تا آن نگاه ویژه‌ای که به دیگر استان‌ها دارند به استان اصفهان هم داشته باشند.
نظر شما