گل مالی؛ آیین دیرینه عزاداری در لرستان

آیین گل‌مالی در روز عاشورا در استان‌های غربی ایران نظیر لرستان، کرمانشاه و ایلام انجام می‌شود. گل‌مالی در زبان محلی با عنوان «خره گیری» تلفظ می‌شود که خره به‌معنای «گل» است.گل مالی قدمتی چند هزارساله دارد و آغاز آن را می‌توان به زمان نزاع هابیل و قابیل نسبت داد.

تاریخچه گل مالی در لرستان

گل مالی قدمتی چند هزارساله دارد و آغاز آن را می‌توان به زمان نزاع هابیل و قابیل نسبت داد که به امر خداوند زمین را چال کرد و جسد برادرش را به خاک سپرد. جسم با خاک یکی می‌شود و به ریشه اول خود برمی‌گردد.

در گذشته که پارچه سیاه کم بود، مردم تکه‌ای از دُور (سیاه چادر) را می‌بریدند و روی شانه خود می‌گذاشتند. سپس گل درست می‌کردند و روی شانه‌هایشان می‌مالیدند، به این نشانه که جسم ما از خاک است و به خاک برمی‌گردد.

آئین گل مالی چیست؟

این آئین خاص دارای چند مرحله است که از روز هفتم محرم موسوم به روز تراش عباس شروع می‌شود و تا بعد از شام غریبان ادامه دارد. در روز تراش عباس، مردها به حمام می‌روند و پس از اصلاح سر و صورت، لباس‌های تمیز می‌پوشند. در فاصله چند روز مانده به عاشورا، عده‌ای به‌سراغ جمع‌آوری هیزم می‌روند و اهالی محل بسته به نذری که دارند، به آن‌ها هیزم می‌دهند. شهرداری نیز درختان خشکیده سطح شهر را جمع می‌کند و در اختیار هیئت‌ها قرار می‌دهد. این هیزم برای برپایی آتش استفاده می‌شود تا عزادارانی که در گل می‌افتند، خشک شده و در فصل زمستان از سرما حفظ شوند.

گل مالی عاشورا در خرم آباد

در صبح روز عاشورا، از کودک و جوان تا زن و مرد به تکیه‌های محله می‌روند و پس از گل‌مالی خود، دور آتش می‌ایستند تا خشک شوند و در ادامه به سینه‌زنی می‌پردازند. زنان به یاد مصیبت حضرت زینب (س)، گل را بر چادر و سر خود می‌مالند و مردها لباس سیاه خود را به رنگ گل درمی‌آوردند و با همان لباس‌، نماز ظهر عاشورا را می‌خوانند. در این میان بعضی سر و صورت و چشم و برخی دیگر کتف و شانه خود را گل می‌زنند. بسیاری از مردم نظیر سالمندان، زنان و کودکان که نمی‌توانند در حوضچه‌های گل بغلطند، با کاسه‌ای کوچک در دست، مقداری گل را به خانه می‌برند تا به سر و صورت و شانه‌هایشان بمالند.

عزاداری مردمان لرستان در ماه محرم

جالب اینکه مردم شهر این آئین را برای درگذشتگان خود نیز اجرا می‌کنند و با حضور در آرامستان، چهره روی سنگ‌های قبر را گل‌مالی می‌کنند، گویی آن‌ها نیز در روز عاشورا به عزاداری خود همچنان ادامه می‌دهند.

ویژگی نوحه‌های مراسم گل‌مالی چیست؟

اشعاری که در نوحه‌های لری استفاده می‌شود، اغلب توسط شاعران برجسته محلی به زبان لری و با درون‌مایه حماسی سروده شده‌اند. مهم‌ترین ویژگی این نوحه‌ها، وجود ترجیع بند در آن‌ها است که موجب زیبایی کلام و همین طور کرخوانی می‌شود. هنگام نوحه، سینه‌زنی به‌صورت آرام و با فاصله انجام می‌شود و مکث بعد از اتمام بند یا بیت، تداعی‌کننده فضایی عجیب و سوزناک است.

عزاداری مردمان لرستان در ماه محرم

کد خبر 592523

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.