به گزارش خبرنگار ایمنا، وویجر نام دو کاوشگر فضایی است که در سال ۱۹۷۷ میلادی توسط ناسا برای مطالعه سیارات منظومه‌شمسی به فضا پرتاب شد؛ این دو کاوشگر برای مطالعه سیارات زحل و مشتری طراحی شده بود، اما پس از انجام مأموریت هر دو کاوشگر به سوی فضای بیرونی منظومه شمسی حرکت کردند و در سال ۲۰۱۰ در مرز منظومه خورشیدی قرار گرفتند. کاوشگر وویجر یک با وزن ۷۲۲ کیلوگرم در پنجم سپتامبر سال ۱۹۷۷ توسط آژانس فضایی آمریکا برای مطالعه سیاره مشتری، کیوان، اورانوس، نپتون و فضای ژرف‌تر پرتاب شد و پس از اتمام مأموریت در دوازدهم نوامبر ۱۹۸۰ به فضای بیکران میان‌ستاره‌ای پیش رفت، سپس در سیزدهم سپتامبر ۲۰۱۳ ناسا رسماً خروج این فضاپیما را از منظومه شمسی تأیید کرد.
در هفته‌های اخیر پس از گذشت چندین سال از پرتاب فضاپیمای وویجر یک و خارج شدن آن از منظومه شمسی اطلاعاتی دریافت شده است که نمایانگر نقص فنی احتمالی این سفینه است. فضاپیمای وویجر یک پس از ۴۵ سال خدمت به نظر می‌رسد که دچار نقص فنی شده است، زیرا این کاوشگر به صورت عادی طبق دستورات دریافت شده از زمین، کار خود را انجام می‌دهد و داده‌های علمی را جمع‌آوری می‌کند، اما بازخوانی‌های سیستم بیان و کنترل آن نشان می‌دهد که وویجر یک به درستی شرایط خود را منعکس نمی‌کند. به گفته محققان این مشکل باعث فعال‌سازی حالت ایمن فضاپیما نشده و سیگنال وویجر نیز تغییری نکرده است؛ بنابراین دانشمندان همچنان در حال نظارت بر سیگنال هستند تا علت داده‌های نامعتبر وویجر را تشخیص دهند.
وویجر؛ نخستین فضاپیمای راه‌یافته به فضای میان‌ستاره‌ای
عمران مرادی، پژوهشگر علوم فضایی با اشاره به نقص فنی فضاپیمای "وویجر یک" به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: فضاپیمای وویجر یک حدود ۴۵ سال است که به فضا پرتاب و با پشت سر گذاشتن منظومه شمسی به فضای میان‌ستاره وارد شده است؛ بنابراین به دلیل اینکه تاکنون بیشتر سفرهای فضایی تنها درون منظومه شمسی انجام شده است وویجر یک و دو به عنوان استثنا شناخته می‌شود و حائز اهمیت است.
وی می‌افزاید: فضاپیمای وویجر یک در حال حاضر خارج از فضای میان ستاره‌ای قرار گرفته است و شرایط و سیگنال‌های دریافتی از آن نمایانگر ایجاد نقص فنی در سیستم سفینه است؛ البته علل پدید آمدن این نقص به صورت کامل مشخص نشده است.
منظومه چیست؟
این پژوهشگر علوم فضایی در رابطه با منظومه می‌گوید: منظومه‌شمسی دارای ستاره‌ای تحت عنوان خورشید است که سیارات و دیگر اجرام این منظومه به دور آن می‌گردد؛ این مسئله نشان می‌دهد که ستارگان دیگری که در آسمان مشاهده می‌شود دارای منظومه و سیارات خود است.
وی ادامه می‌دهد: خورشید به عنوان یک ستاره دارای منظومه‌ای تحت عنوان سامانه خورشیدی است که در این سامانه حرکت تمام اجرام منظم بوده و قابل پیش‌بینی است. اجرام موجود در منظومه‌شمسی مدار منظمی دارد که این نظم توسط خورشید ایجاد شده است.
مرادی تصریح می‌کند: درواقع خورشید با جاذبه خود باعث شده است سیارات و اجرام اساسی این سامانه مانند دنباله‌دارها، سیارک‌ها و سیارات در مدارهای منظمی به دور خورشید بگردد.
سفر پرمخاطره وویجر
وی در رابطه با سفر و مشکلات فضاپیما وویجر می‌گوید: تاکنون بسیاری از سفرهای فضایی درون منظومه شمسی شکل گرفته است و وویجر درواقع نخستین فضاپیمایی بود که توانست از منظومه‌شمسی خارج شود و به فضای میان ستاره‌ای ورود کند.
این پژوهشگر علوم فضایی ادامه می‌دهد: هنگامی که یک سازه فضایی از زمین فاصله می‌گیرد؛ نخستین مشکلی که ایجاد می‌شود ارتباط با سازه است و به دلیل اینکه تنها مسیر ارتباطی با یک سازه فضایی سیگنال رادیویی است شرایط برای ارتباط با سازه‌های دور مشکل است.
وی تصریح می‌کند: نخستین مشکل پیش‌رو براین موضوع استوار است که سیگنال‌های رادیویی با سرعت نور حرکت می‌کند و همین محدودیت سرعت تأخیری بین زمان ارسال و دریافت داده از سفینه ایجاد می‌کند؛ به طور مثال اگر سازه در ماه قرار بگیرد، این تأخیر حدود دو ثانیه است و اگر به سمت خورشید حرکت کند تأخیر به هشت دقیقه افزایش می‌یابد؛ بنابراین هرچه فاصله سازه با زمین بیشتر شود، مقدار تأخیر نیز بیشتر خواهد شد.
مرادی می‌افزاید: در حال حاضر فضاپیمای وویجر در فاصله ۲۳ میلیارد کیلومتری از زمین قرار گرفته و همین فاصله منجر به تأخیر بسیار طولانی در حدود دو روز شده است؛ یعنی فرآیند ارسال پیام توسط فضاپیما و دریافت آن نزدیک به دو روز زمان می‌برد.
وی ادامه می‌دهد: این تأخیر دو روزه در ارسال و دریافت پیام شرایط را بسیار دشوار می‌کند، زیرا قرار است وویجر در فاصله‌ای این چنین توسط دانشمندانی در زمین با تأخیری معادل دو روز کنترل شود و به دلیل اینکه در فضا شرایط بسیار ناپایدار است کنترل سفینه نیز دشوار خواهد بود.
ماجرای نقص فنی وویجر یک چیست؟
این پژوهشگر علوم فضایی در رابطه با نقص فنی وویجر یک می‌گوید: فضاپیمای وویجر اخیراً داده‌هایی ارسال کرده است که عادی به نظر نمی‌آید، اما شرایط فضاپیما کاملاً نرمال بوده و همین مسئله نمایانگر وجود احتمالی نقص فنی در سیستم است.
وی می‌افزاید: به طور کلی داده سازه‌های فضایی به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود که دسته نخست شامل داده‌های مربوط به ساختار فنی، سیستم، درست بودن وظایف و نبودن مشکل در سازه است و دسته دوم داده‌های علمی را در بر می‌گیرد.
مرادی در ادامه بررسی نقص فنی وویجر اظهار می‌کند: داده‌هایی که اخیراً توسط وویجر ارسال شده عادی نیست در صورتی که فضاپیما در حالت ایمنی قرار نگرفته و شرایط آن مطلوب است؛ به همین دلیل علت دریافت چنین داده‌هایی از وویجر ذهن دانشمندان را مشغول کرده است.
وی در رابطه با اهمیت این مشکل می‌گوید: شرایط کنونی نمایانگر ایجاد نقص فنی در فضاپیما است که این نقص به دلایل مختلفی حائز اهمیت است، زیرا اگر فضاپیما نتواند داده‌های درستی ارسال کند، ممکن است اطلاعات سیستمی و کنترلی آن نیز به درستی مخابره نشود و حتی در این شرایط صحت داده‌های علمی نیز زیر سوال می‌رود.
این پژوهشگر علوم فضایی تاکید می‌کند: سیگنال‌های دریافت شده از وویجر نسبت قبل تغییر نکرده است، اما داده‌های نامعتبری تشخیص داده شده که دانشمندان را به چالش کشیده است و هنوز تیم کنترل‌کننده فضاپیما در حال بررسی شرایط و پیش‌بینی تأثیر نقص فنی است.
وی اشاره می‌کند: وویجر بیش از ۲۳ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله گرفته است و با مقدار سوختی که دارد، می‌تواند تا سال ۲۰۲۵ با زمین ارتباط برقرار کند؛ البته این مسئله تا زمانی صحت دارد که نقص کنونی برطرف شود.
نظر شما