ابراهیم عباسی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: درحال‌حاضر سمن‌ها به‌عنوان تشکل‌های غیردولتی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی هستند که برمبنای مشارکت اجتماعی برای رفع یک نیاز اجتماعی با زیرشاخه‌های گوناگون شکل می‌گیرند؛ حضور و مشارکت افراد در این تشکل‌های غیردولتی منجر به افزایش پارامترها و مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی می‌شود.
کارکردهای مغفول مانده سمن‌ها در کاهش مصرف دخانیات
وی افزود: هر قدر افراد در این دسته از تشکل‌ها عضویت داشته باشند، نه‌تنها میزان آسیب‌ها و جرایم کاهش پیدا می‌کند بلکه هزینه‌های کنترل سیستم برای مقابله با انحرافات اجتماعی کاهش خواهد یافت، از این‌رو در کشور ما از حدود سال‌های ۷۸ به بعد دولت‌های مختلف با ایجاد سازوکارهای لازم به دنبال توسعه، نظارت و گسترش تشکل‌های غیردولتی بودند.
این کارشناس ستاد مبارزه با موادمخدر تصریح کرد: یکی از تهدیدات سلامت جامعه مصرف دخانیات است که تبعات اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی زیادی به جامعه تحمیل می‌کند بیش از ۷۰ درصد دخانیات کشور از مجاری قاچاق و غیرقانونی تأمین می‌شود که می‌تواند ضربه‌ای بر پیکره اقتصاد مقاومتی کشور تلقی شود.
وی گفت: حدود ۳۳ تا ۵۵ میلیارد نخ سیگار در طول یک سال مصرف می‌شود در کنار این باید به بروز بسیاری از مشکلات پزشکی و بهداشتی و تحمیل هزینه‌های درمانی به‌سلامت کشور نیز به‌واسطه مصرف دخانیات اشاره کرد و از همه مهم‌تر آنکه مصرف سیگار دروازه ورود اعتیاد به مواد سنگین‌تر (از قبیل تریاک، هروئین و گل) است به‌طوری‌که ۷۸ درصد معتادان برای نخستین بار تجربه سیگار داشتند و سپس وارد فاز مصرف مواد افیونی و روان‌گردان شده‌اند.
تبدیل مسئله دخانیات به مسئله‌ای اجتماعی
عباسی ادامه داد: سیاست‌های نظام بهداشتی در ادوار مختلف نشان داده است که تنها برگزاری هفته مبارزه با دخانیات، راهگشا نخواهد بود؛ چراکه در دنیای امروز، اغلب افراد با دسترسی به رسانه‌های مجازی و دیداری و شنیداری، از آثار شوم دخانیات بر سلامت مطلع‌اند؛ اما به دلیل نبود تغییر نگرش ذهنی همچنان در پی مصرف دخانیات هستند، از این‌رو در گام اول باید نگرش افراد را به‌صورت غیرمستقیم نشانه گرفت.
وی تأکید کرد: یکی از گام‌های بزرگی که می‌توان برای مقابله و پیشگیری از مصرف دخانیات در گروه‌های مختلف به‌کار گرفت، اجتماعی‌سازی فرآیند پیشگیری از مصرف دخانیات است؛ به‌عبارت‌دیگر باید موضوع اعتیاد به دخانیات را از یک مسئله جمعی به یک مسئله اجتماعی تبدیل کرد تا از این مسیر مشارکت افراد فرآیند مبارزه بهتر شکل بگیرد. البته ابزار اجتماعی‌سازی این روند تشکل‌های غیردولتی است.
تشکل‌های غیردولتی می‌توانند به خرده‌فرهنگ‌ها جهت بدهند
این کارشناس ستاد مبارزه با موادمخدر اضافه کرد: متأسفانه تشکل‌های غیردولتی که بر حوزه پیشگیری از مصرف دخانیات (و نه درمان نظیر انجمن‌های دوازده‌قدمی) به‌طور جامع و تخصصی فعالیت کنند بسیار کم است، تشکل‌های غیردولتی می‌توانند به خرده‌فرهنگ‌ها جهت بدهند و آن‌ها را نسبت به نرم جامعه هنجارسازی کنند؛ به‌عبارت‌دیگر افراد با عضویت در این گروه‌ها ملزم به رعایت قوانین گروه هستند؛ یک فرد نمی‌تواند عضو گروهی باشد ولی نسبت به ارزش‌های آن گروه بی‌تفاوت باشد.
وی ادامه داد: افراد به‌منظور جلوگیری از طرد شدن از گروه، حفظ شخصیت و تعیین هویت اجتماعی و از همه مهم‌تر احساس کارا بودن رفتار خود را برابر با هنجارهای پذیرفته شده جهت می‌دهند؛ از این‌رو هر چقدر بتوان تشکل‌ها به‌خصوص انجمن‌های محلی در جامعه و محلات پرخطر را گسترش دهیم، بدون شک زمینه کاهش گرایش افراد به اعتیاد دخانیات فراهم خواهد شد.
عباسی افزود: کارکرد دیگر تشکل‌ها می‌تواند ایجاد بستر مناسب در جهت اجرای سیاست‌های کلان دولت‌ها باشد. بدون شک هر دولتی بدون حضور و کمک مردم نخواهد توانست سیاست‌های اجتماعی خود را دنبال کند و البته این حمایت‌های مردمی باید سازمان‌دهی شده باشد، تشکل‌ها به‌خوبی خواهند توانست منابع سازمانی، سرمایه اجتماعی و مشارکت مدنی را به شکل پویا در اختیار دولت‌ها بگذارند.
سمن‌ها توانایی اجتماعی‌سازی مقابله با دخانیات را دارند
وی اظهار کرد: از دیگر نقش‌هایی که می‌توان برای تشکل‌ها برشمرد، نقش مثبت آن‌ها در راستای تعمیق ارزش‌ها و مفاهیم هنجاری است. بدون شک هر آموزش و تغییر نگرشی باید توسط فردی برای جامعه هدف ارائه شود که دارای مقبولیت باشد؛ اگر دولت بخواهد خود این کارکرد را برعهده بگیرد، نمی‌تواند چندان موفق باشد.
عباسی اضافه کرد: تشکل‌ها به دلیل اینکه از جنس بدنه جامعه هستند و می‌توانند گفتمان همسان را در جامعه پیاده کنند، در تغییر ناهنجاری‌ها به ارزش‌ها موفق‌تر خواهند بود (به‌عنوان نمونه تشکل‌های خیریه و یا تشکل‌های مذهبی) تشکل‌های محلی به دلیل آنکه دارای ارزش‌های یکسان هستند همبستگی و انسجام بیشتری خواهند داشت؛ ازاین‌رو هر نوع آموزش یا فرهنگ‌سازی توسط این تشکل‌ها عمق و اثرپذیری بیشتری خواهد داشت.
وی ادامه داد: از این منظر می‌توان به اجتماعی‌سازی مقابله با دخانیات امیدوار بود؛ اجتماعی‌سازی که رکن اصلی آن مردم هستند، در قالب سمن‌ها و با جهت‌دهی و نظارت دولت‌ها می‌توانند بر بسیاری از آسیب‌ها به‌ویژه دخانیات فائق آیند.
نظر شما