به گزارش خبرنگار ایمنا، شرکت دانش‌بنیان مرکزی است که دانش و نوآوری عضوی جدایی‌ناپذیر از دارایی‌های آن است. شرکت دانش‌بنیان در ایران مؤسسه خصوصی است که به منظور هم‌افزایی، توسعه اقتصاد دانش‌محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی شامل گسترش، کاربرد نوآوری و تجاری‌سازی نتایج حاصل از تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر با ارزش افزوده فراوان شناخته می‌شود.
برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، هر کشوری نیازمند تأمین شرایطی است که یکی از آن‌ها هدایت سازمان‌ها و صنایع توسعه‌یافته به سمت استقبال از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور است. برای بررسی این مسئله و شناخت چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان با جعفر قیصری، رئیس شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
مهم‌ترین مشکل پیش روی توسعه شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان چیست؟
اگر بخواهیم در رابطه با برخی از مشکلات مهم شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان و موانعی که بر سر تحقق شعار سال وجود دارد صحبت کنیم، بنابر مذاکرات و تعاملاتی که با شرکت‌های فناور برای تعریف مشکلات صورت گرفته، این چالش‌ها را می‌توان به چند دسته تقسیم‌بندی کرد. یکی از مسائل مهم و چالش‌های اساسی که مرتفع کردن آن نیز دشوار است، مبحث توسعه بازار و گسترش مشتریان محصولات شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان است.
منظور از توسعه بازار و گسترش مشتریان شرکت‌های دانش‌بنیان چیست؟
شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان کشور در بخش‌های مختلف صنایع بزرگ و کوچک ازجمله فولاد، ذوب‌آهن، پتروشیمی و حتی حوزه‌های مختلف تجهیزات پزشکی، کشاورزی، دام‌پروری، مواد غذایی و شیلات فعالیت می‌کنند؛ همچنین تنوع وسیعی از شرکت‌های مذکور در شهرک علمی‌تحقیقاتی و در سطح کشور وجود دارد، اما چالشی که پیش‌روی تمام این شرکت‌ها وجود دارد، نقش کم‌رنگ شرکت‌های فناور در اقتصاد است. بخش صنعتی، کشاورزی یا به طور کلی مشتریان و جامعه هدف شرکت‌ها، محصولات مورد نیاز خود را از راه دیگری تأمین می‌کنند و نقش شرکت‌های فناور در اقتصاد خیلی کم است.
نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور چگونه است؟
خوشبختانه در ایران شرکت‌های بسیار خوبی در حوزه تولید فناوری و دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند، اما متأسفانه نقش آن‌ها در اقتصاد کلان کم‌رنگ است. طبق سخن مقام معظم رهبری، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اقتصاد کشور یک الی دو درصد است که البته این رقم در استان اصفهان به دلیل دارا بودن پیشینه‌ای بیشتر و شرکت‌های قدیمی‌تر نسبت به متوسط کشور کمی بیشتر است، اما به طور کلی راضی کننده نیست.
چشم‌انداز کشور برای توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان چیست؟
بنابر هدف‌گذاری‌های انجام شده و طبق سخنان مقام معظم رهبری، برنامه‌ای که در سیاست‌های کلی کشور مشاهده می‌شود افزایش پنج برابری نقش شرکت‌های دانش‌بنیان طی دوره‌ای سه الی چهار ساله است که دست‌یابی به این هدف قطعاً شدنی است. در راستای این هدف استان‌هایی مانند تهران، اصفهان و خراسان که شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان بسیار خوبی را در خود جای داده‌اند و سابقه بهتری در صنعت و اقتصاد دارند، می‌توانند رشد هشت الی ۱۰ برابر نیز داشته‌باشند.
لازمه تحقق افزایش نقش شرکت‌های دانش‌بنیان چیست؟
لازمه افزایش نقش شرکت‌های دانش‌بنیان با وجود مشتریان بزرگ، این است که بخش‌های اقتصادی از محصولات دانش‌بنیان استقبال کنند و بخشی از نیازهای تجهیزاتی خود را از طریق این شرکت‌ها تأمین کنند؛ علاوه بر این صنایع باید نیازهای فناورانه و دانش فنی خود را نیز از چنین مجموعه‌هایی تأمین کنند. خوشبختانه در این رابطه نیز به اندازه کافی قوانین حمایتی از شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان وجود دارد و مجموعه‌های علاقه‌مند، می‌توانند از این خدمات استفاده کنند؛ به طور مثال یکی از مواردی که مغفول مانده، مسئله پیوست فناوری است.
پیوست فناوری چیست؟
مبحث پیوست فناوری سال ۱۳۹۵ در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی کشور ابلاغ شد. طبق این مبحث الزام شده است تا طرح‌های صنایع توسعه یافته و بزرگ کشور باید دارای پیوست فناوری باشد و لازمه آن توسط نهادهای مستقلی از مجموعه‌های صنعتی مانند پارک‌های علمی فناوری کشور تدوین شود.
دلیل اهمیت پارک‌های علمی فناوری در مبحث پیوست فناوری چیست؟
پارک‌های علمی فناوری، محل استقرار شرکت‌های فناور پیشرو و پیشگام در تکنولوژی است و در کنار این موارد ارتباط قدرتمندی با دانشگاه‌های منطقه دارند. در پارک‌های علمی فناوری کشور اعضای هیئت علمی و کسانی که در حوزه‌های صنعتی فعال هستند، شرکت‌های بسیار قدرتمند فناور و دانش‌بنیان را هدایت می‌کنند. عملاً بدنه کارشناسی مطلوبی در شرکت‌ها قرار دارد؛ بنابراین پارک‌های علمی فناوری را می‌توان به عنوان تنها مکانی شناخت که تمام پتانسیل‌های لازم را برای پیوست فناوری طرح‌های بزرگ در خود جای داده است.
پیوست فناوری چگونه به اقتصاد دانش‌بنیان کمک می‌کند؟
پیوست فناوری ممکن است از نظر هزینه پرداخت شده برای انجام یک پروژه، تنها دو تا پنج درصد آن را در بر بگیرد، اما باعث می‌شود که نیازمندی‌های پروژه‌های صنعتی تا حد ممکن از توانمندی‌های داخلی و به صورت بومی از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان، تولیدکنندگان داخلی یا سازندگان تأمین شود. پیوست فناوری درواقع هدایت‌کننده طرح‌های بزرگ به سمت بومی‌سازی و استفاده از توان و دانش داخلی است.
درحال‌حاضر در نصب بسیاری از فناوری‌های شیمیایی و پالایشگاهی به‌ازای هر یک از فرآیندها یا واحدهای صنعتی لایسنس‌های مربوطه از خارج از کشور تهیه می‌شود؛ درحالی‌که کشورهایی مانند چین تنها یک یا دو مورد را تهیه کرده و سپس با بهره‌گیری از آن و اعمال تغییراتی، دانش فنی خود را به نقاط مختلف جهان صادر می‌کنند؛ بنابراین یکی از بخش‌های مهمی که می‌تواند شرکت‌های دانش‌بنیان را تقویت کند و محصولات و خدمات را توسعه دهد، مبحث پیوست‌های فناوری است که باید توجه ویژه‌ای به آن شود.
نظر شما