محمد حاتمی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: دو سال است که کشور درگیر پاندمی کرونا است و نمی‌توان فشارهای روانی این پاندمی را روی افراد نادیده گرفت. بحران کرونا در قرن گذشته مهم‌ترین پدیده‌ای است که در جهان اتفاق افتاد و زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داد و ساختارهای اجتماعی را دگرگون کرد.
افزایش نرخ اختلالات روانی نسبت به دوران قبل از کرونا
وی ادامه داد: نه‌تنها بحران کرونا، بلکه بحران‌های دیگری چون معیشت، دانش و فضای مجازی زندگی افراد را تحت تأثیر منفی قرار داد. براساس مراجعه مردم به دفاتر مشاوره، بررسی‌های علمی سازمان نظام روانشناسی روی سطح سلامت روان افراد، حاکی از آن است که نرخ اختلالات روانی نسبت به دوران قبل از کرونا بسیار افزایش پیدا کرده که این امر زنگ خطر جدی برای جامعه است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی تأکید کرد: با توجه به اینکه وارد مرحله دوران پساکرونا شده‌ایم، نیاز است تمهیدات جدی برای ارتقای سلامت روان جامعه در قالب پیشگیری و مداخلات روانی انجام شود. سازمان بهداشت جهانی چندی پیش اعلام کرد که نسبت به گذشته، سلامت روان ۱۰ درصد مردم جهان به مخاطره افتاده؛ هرچند به‌ظاهر ۱۰ درصد عدد کمی است، اما این موضوع هشداری جدی محسوب می‌شود.
تأثیر کرونا بر سلامت روان جامعه
وی افزود: وزارت بهداشت آمار متعددی از به خطر افتادن سلامت روان در کشور اعلام کرده است؛ اما اگر ۲۳.۸ درصدی که وزارت بهداشت برای مخاطره افتادن سلامت افراد جامعه قبل از کرونا اعلام کرد را به ۱۰ درصد اعلامی از سوی سازمان بهداشت جهانی در دوران کرونا اضافه کنیم، هم‌اکنون حدود ۳۴ درصد مردم کشور نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای فوری دارند و با توجه به قرنطینه دوساله و فوتی‌های کرونا کل مردم کشور نیاز به خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای دارند.
حاتمی تأکید کرد: در بین مردم بیشتر کودکان و نوجوانان نیاز به خدمات مشاوره‌ای دارند، زیرا بحران کرونا باعث شده که آنان ساعات بیشتری را در خانه بمانند و به‌صورت آنلاین در کلاس‌های درس حاضر شوند؛ در صورتی که در سن رشد بودند و نیاز داشتند که در جامعه، مدرسه و در کنار دوستان خود حضور فیزیکی داشته باشند. این تعاملات اجتماعی، هویت کودک و نوجوان را شکل می‌دهد و متأسفانه کودکان و نوجوانان به دلیل کرونا از این فضا محروم بودند و در خانواده هم تحت‌فشار روانی ناشی از کرونا بودند.
نگرانی نظام روانشناسی از سلامت روان دانش‌آموزان
وی اضافه کرد: ارزیابی سازمان نظام روانشناسی کشور نسبت به سطح سلامت روان ۱۴.۵ میلیون دانش‌آموز کشور، ارزیابی خوبی نیست و باید وزارت آموزش‌وپرورش نسبت به ارتقای سلامت روان دانش‌آموزان توجه ویژه‌ای داشته باشد و توانمندسازی دانش‌آموزان و معلمان را در دستور کار قرار دهد.
دانشیار گروه روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: سلامت روان در بعد ملی حائز اهمیت است زیرا در دوران کرونا اضطراب، و افسردگی افزایش یافت همچنین افرادی که عزیزان‌شان را در دوران کرونا از دست دادند و به دلیل فاصله‌گذاری اجتماعی و اعمال قرنطینه نتوانستند عزاداری کنند و این تبدیل به سوگ پایدار شد و اختلالات روانی را برای آنها ایجاد کرد و طبیعی است که در بحران‌هایی همچون بحران کرونا نرخ خودکشی افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: اگر نرخ اختلالات روانی در کشوری افزایش یابد، کارآمدی و بهره‌وری ملی کاهش پیدا می‌کند و به تبع آن نرخ مهاجرت افزایش پیدا می‌کند، اگر شاهد هستیم که نرخ مهاجرت روند افزایشی به خود گرفته و در مقابل آن کارایی و بهره‌وری ملی کاهش پیدا کرده همه این موارد حاکی از این است که نرخ اختلالات روانی بیش از هر زمان دیگری افزایش پیدا کرده است.
بی‌توجهی به قانون برنامه ششم و تحت پوشش قرار نگرفتن خدمات روانشناسی
حاتمی افزود: به ازای هر چهار نفر در کشور یک نفر به مداخلات روانی نیاز دارد و کل مردم نیاز به خدمات مشاوره‌ای دارند به همین جهت باید سیاست‌گذاران اجتماعی کشور تسهیلاتی فراهم کنند که مردم بیش از گذشته بتوانند از خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای بهره ببرند اما متأسفانه اقشار کم‌درآمد و در معرض آسیب از خدمات مشاوره‌ای محروم هستند، این افراد تمکن مالی ندارند و تنها توان این را دارند که نیازهای زندگی روزمره خود را همچون غذا، مسکن و… به سختی تأمین کنند.
وی گفت: هرچند در برنامه ششم توسعه عنوان شده که خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای باید تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی قرار گیرد و بارها نظام روانشناسی و صاحب‌نظران در جلسات مختلف با رئیس‌جمهور و هیئت دولت بر لزوم وضع بیمه برای خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی حداقل در شرایط بحران تأکید کردند اما این امر تاکنون محقق نشده است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تأکید کرد: وضع بیمه برای خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای از نان شب واجب‌تر است و از مسئولان و متولیان امر درخواست داریم که هر چه زودتر این خدمات را تحت پوشش بیمه قرار دهند تا افراد با تمکن مالی کم و در معرض آسیب بتوانند از خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای بهره ببرند.
حاتمی تصریح کرد: مشکلی که در مسیر زیرپوشش بیمه قرار گرفتن خدمات مشاوره‌ای وجود دارد این است که بیمه‌های پایه با این استدلال که زیرپوشش بیمه قرار دادن خدمات مشاوره‌ای برای آنها مقرون‌به‌صرفه نیست، از این اقدام امتناع می‌کنند و منتظر هستند برای این اقدام دولت یا مجلس اعتباری به آنها اختصاص دهد و این مشکل تنها به دست رئیس‌جمهور و مجلس شورای اسلامی حل می‌شود.
وی ادامه داد: هرچند در برنامه ششم توسعه موارد خوبی برای ارتقای سلامت روان مصوب شد اما دولت هیچ‌کدام از این موارد را تاکنون اجرا نکرده است به‌عنوان‌مثال دربند ج ماده ۱۰۲ برنامه ششم توسعه کشور تصویب شده بود که خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای تحت پوشش بیمه‌های پایه قرار گیرد اما دولت با توجه به تأکید سازمان نظام روانشناسی این امر را اجرایی نکرده است.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره افزود: مقوله سلامت روان اهمیتش از پزشکی و سلامت جسمی بالاتر است و مقام معظم رهبری بارها بر اهمیت سلامت روان تأکید داشتند، اما مقوله سلامت روان جزو اولویت‌های سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و متولیان امر نیست و علاوه بر آن در نهادهای حکومتی همچون سازمان بهزیستی و … به این مصالح به‌عنوان یک مصلحت تخصصی نگاه نمی‌کنند و فکر می‌کنند هر فردی می‌تواند خدمات مشاوره‌ای ارائه دهد.
نبود نگاه تخصصی در برخی مراکز مشاوره
وی ادامه می‌دهد: در طول چندین سال گذشته سازمان بهزیستی برخلاف قانون به بیش از سه هزار مرکز مجوز داده است که خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای انجام دهند و براساس ارزیابی‌های علمی که سازمان نظام روانشناسی از این مراکز انجام داد، درصد بسیاری از این مراکز مشاوره صلاحیت فعالیت ندارند و سازمان نظام روانشناسی از مسئولان سازمان بهزیستی درخواست دارد که به مراکز مشاوره تحت نظر خود دستور دهند که خود را بر اساس شاخص‌ها و معیارهای سازمان نظام روانشناسی تطبیق دهند.
حاتمی گفت: قانون‌گذار به سازمان نظام روانشناسی کشور اختیار نظارت بر مراکز مشاوره سرتاسر کشور را داده است و ریاست مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای تکمیلی نوشت که نظارت سازمان نظام روانشناسی بر مراکز مشاوره سرتاسر کشور مطلق است و هیچ نهاد و ارگانی نمی‌تواند در این امر دخالت کند، اما متأسفانه برخی نهادها از این قانون تبعیت نمی‌کنند و اجازه نمی‌دهند که سازمان نظام روانشناسی کشور به مراکز و دفاتر مشاوره آنها ورود پیدا کند و نظارت تخصصی بر آنها داشته باشد، وزارت آموزش‌وپرورش، سازمان بهزیستی ازجمله نهادهایی است که به این قانون توجه نکرده و اجازه نظارت تخصصی نظام روانشناسی کشور بر مراکز و دفاتر مشاوره‌شان را نمی‌دهند.
وی تأکید کرد: سازمان بازرسی کل کشور بر روی نظارت بر مراکز مشاوره سازمان بهزیستی و وزارت آموزش‌وپرورش از سازمان نظام روانشناسی کشور استعلام کرده است و در این خصوص سازمان نظام روانشناسی کشور اعلام کرده که این دو سازمان اجازه نظارت بر مراکز و دفاتر مشاوره خود را نمی‌دهند، امیدواریم سازمان بازرسی کل کشور این مشکل را برطرف سازد ضمن اینکه نیاز است قوه قضائیه، سازمان بازرسی کشور و سایر نهادهای نظارتی نسبت به رفع مشکل اجازه ندادن این دو سازمان به سازمان نظام روانشناسی کشور برای نظارت تخصصی بر مراکز مشاوره آنها ورود کنند.
برخی نهادها از نظارت تخصصی سازمان روانشناسی بر مراکز مشاوره آنها استقبال نمی‌کنند
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره تصریح کرد: سازمان نظام روانشناسی مسئولان اجرایی برای خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای در کشور ندارد و قانون‌گذار تنها وظیفه نظارتی را به عهده این سازمان سپرده است ضمن اینکه مسئولیت اجرایی این امر به عهده نهادهای حاکمیتی همچون سازمان بهزیستی کشور است. نهادهای حاکمیتی باید از نظارت تخصصی سازمان نظام روانشناسی بر مراکز و دفاتر مشاوره‌شان استقبال و استفاده کنند زیرا این سازمان با داشتن تعداد بالای متخصص و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها در حوزه روانشناسی بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی کشور را در اختیار دارد.
وی ادامه داد: دلیل اینکه این نهادها اجازه نظارت تخصصی سازمان روانشناسی به مراکز و دفاتر مشاوره خود نمی‌دهند، بدین‌جهت است که وضعیت فعالیت مراکز و دفاتر مشاوره و روانشناسان از لحاظ تخصصی خوب نیست.
حاتمی گفت: طبق قانون، تعرفه خدمات روانشناسی و مشاوره را سازمان نظام روانشناسی کشور به دولت پیشنهاد می‌دهد به همین جهت وضع‌کننده تعرفه خدمات روانشناس و مشاوره‌ای سازمان نظام روانشناسی نیست بلکه دولت است و با توجه به اینکه خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی در دو سطح کارشناسی ارشد و دکترا صورت می‌گیرد برای کارشناسی ارشد مبلغ ۱۴۰ هزار تومان و برای دکتری مبلغ ۱۸۷ هزار تومان در ازای ۴۵ دقیقه مشاوره در سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه دولت تصویب کرده که امسال تمام تعرفه‌های خدمات درمانی و سلامت ۲۴ درصد افزایش یابد، تعرفه‌های خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای ۲۴ درصد افزایش داشته است اما این سازمان به دولت برای تعرفه‌های امسال افزایش ۴۰ درصدی تعرفه‌ها را پیشنهاد داد که هنوز منتظر موافقت دولت با تصویب این نرخ هستیم.
نظر شما