به گزارش خبرنگار ایمنا، یکی از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان تزکیه نفس و مقابله با هواهای نفسانی است و روزه گرفتن در این ماه و تحمل گرسنگی، تشنگی و مراقب اعمال و رفتار بودن فرصتی برای سربلندی در آزمون الهی است مسلمانان مکلف هستند در ماه مبارک رمضان روزه بگیرند و اگر به هر دلیلی مانند بیماری یا مسافرت قادر به روزه‌داری نیستند باید با توجه به احکام الهی حرمت این ماه را نگه دارند و در ملأ ء عام روزه‌خواری نکنند.
روزه‌خواری علاوه بر معایبی که در دین مبین اسلام بر آن اشاره شده عملی حرام است و نقض حقوق شهروندی نیز محسوب می‌شود، اگر به هر دلیلی یک فرد توان روزه‌داری نداشته باشد مانند بیماری یا مسافر بودن حق ندارد در انظار عمومی و معابر به عمل روزه‌خواری بپردازد و باید خوردن و آشامیدن پنهانی انجام شود. تظاهر به روزه خواری از جرایم مشهود بوده و برابر ماده ۲۱ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری امکان دستگیری متهم و حفظ دلایل جرم برای ضابطین قضائی پیش‌بینی شده است.
همانطور که در دین مبین اسلام، روزه‌داری در ماه مبارک رمضان برای مسلمانان واجب شده است، در قرآن کریم کسانی که از بیماری رنج می‌برند و روزه‌داری بیماری آنان را تشدید می‌کند از روزه‌داری نهی شده‌اند و به همین جهت است در باب صوم فقه آمده است که روزه گرفتن برای مریض و کسانی که روزه گرفتن بر ایشان ضرر دارد حرام است و نباید روزه بگیرند.
روزه‌داری علاوه بر تزکیه نفس فواید بسیاری از جمله بازسازی سیستم گوارشی، سلامت مغز، سلامت قلب، کاهش کلسترول، افزایش ایمنی بدن و کاهش استرس را در پی دارد و حتی پزشکان خارجی نیز بر فواید روزه‌داری در سلامت بدن و درمان برخی از بیماری‌ها اذعان دارند.
پیامبر اکرم (ص) در این رابطه می‌فرمایند: «کسی که حسن و کار خیری انجام دهد و آن را از غیر خدا پنهان دارد، عملش ۷۰ برابر می‌شود نسبت به کسی که عمل حسنه‌ای را آشکار می‌سازد و کسی که مرتکب گناهی می‌شود، اگر آن را فاش و آشکار نماید، مورد غضب خدا واقع می‌شود اما اگر آن را پنهان داشت، آمرزیده می‌شود؛ بنابراین روزه‌خواری و تظاهر به آن، حرمت‌شکنی احکام الهی است.»
جرم روزه خواری در ملأ عام
روزه یکی از فرایض دینی است که در شرع مقدس اسلام امری واجب در نظر گرفته شده است، به طور کلی قانون مجازات اسلامی روزه خواری را عنوانی مجرمانه ندانسته و برای آن مجازاتی در نظر نگرفته است؛ اما به موجب همین قانون روزه خواری در ملأ عام به دلیل مرتبط بودن با اخلاق حسنه و شرع، نوعی جرم خاص محسوب شده است و در این قانون می‌توان مجازات مورد نظر برای جرم روزه خواری در ملأ عام یافت.
بین یک عمل حرام و تظاهر به عمل حرام تفاوت وجود دارد، تظاهر به عمل حرام یعنی اینکه عملی با قصد آشکار کردن صورت بگیرد. اگر کسی بر اثر بیماری توان گرفتن روزه را نداشته باشد عمل حرامی انجام نداده است اما اگر همین فرد در معبر و در انظار عمومی اقدام به خوردن و آشامیدن کند، عمل او تظاهر به روزه‌خواری است. روزه خواری نباید به شکل یک رفتار اجتماعی جلوه کند چرا که در این صورت حقوق خیلی از شهروندان (روزه داران) نادیده گرفته شده و قبح روزه خواری در جامعه اسلامی شکسته می‌شود.
روزه‌خواری در ملاءعام یک مساله اجتماعی
با توجه به اینکه حفظ حرمت ماه مبارک رمضان برای هر مسلمانی واجب است، مشاهده برخی ناهنجاری‌های اجتماعی، هرچند کم، آزاردهنده و ناخوشایند است؛ روزه‌خواری در ملاءعام موضوعی است که بدون توجه به جنبه‌های شرعی و قانونی، نشان‌دهنده بی‌احترامی به ارزش‌های مورد قبول افراد جامعه است که در سال‌های اخیر قبح این عمل ناپسند از بین رفته است، در حالی که کم‌ترین توجهی به آن نمی‌شود.
روزه‌خواری در ملاءعام یک مساله اجتماعی است که بازتاب بد آن موجب ایجاد اثرات سو بر رفتار اجتماعی دارد، تمامی افرادی که بر هر دلیلی نمی‌توانند و یا قصد روزه گرفتن ندارند باید نسبت به احکام الهی و قانون کشور پای‌بند باشند. روزه‌داری از تکالیف الهی برای مسلمانان است ولی افرادی هستند که به دلایل مختلفی قادر به انجام وظیفه خود در این ماه نیستند، با توجه به حرمت ماه مبارک رمضان این افراد نیز از روزه‌خواری در ملاءعام نهی شدند و در قانون کشور نیز با افرادی که در معابر و اماکن عمومی به روزه‌خواری تظاهر کنند برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
اگر روزه‌خواری به شکل یک رفتار اجتماعی تجلی پیدا کند، حقوق بسیاری از شهروندان روزه‌دار تضییع می‌شود و این موضوع به معنای رعایت نکردن اخلاق شهروندی در جامعه است. زیرپا گذاشتن حدود و مقررات به هر شکلی موجب ایجاد هرج و مرج در جامعه می‌شود.اگر کسی نمی‌تواند به دلایل خاصی روزه بگیرد مجوزی برای روزه‌خواری در ملاءعام ندارد و این رفتار هنجارشکنانه در قوانین کشور مجازات دارد.
روزه خواری در ملاءعام، زیر پا گذاشتن حق شهروندی
روزه یک ماهه رمضان، تمرینی برای عبادت اجتماعی است و این گونه نیست که اعمال و تکالیف دینی بدون تأثیرگذاری بر هم باشند و اثری بر جامعه‌ی خودشان نداشته باشند. نه تنها روزه، که تمامی اعمال عبادی علاوه بر کارکرد فردی، کارکرد اجتماعی نیز خواهند داشت.
اگر ماه رمضان را نمادی از هویت دینی جامعه بدانیم، روزه خواری در ملاءعام این هویت را خدشه دار خواهد کرد. حتی اگر نخواهیم بحث روزه خواری و تظاهر به روزه خواری را از ابعاد معنوی آن بررسی کنیم، باز هم این عمل نوعی هنجارشکنی محسوب و نافرمانی مدنی محسوب می‌شود و هیچ فرقی با سایر اعمال، که بسیاری از آنها حتی جرم هم نیستند مانند ریختن زباله در خیابان، ندارد.
حفظ حرمت ماه مبارک رمضان در معابر عمومی ضروری بوده و وظیفه‌ای همگانی است، افرادی که روزه‌خواری به آشکار و در ملاءعام می‌پردازند این حرکت زشت آنها به معنای زیر پا گذاشتن ارزش‌های دینی و اسلامی و از سوی دیگر تضییع حق و حقوق روزه‌داران است.
روزه خواری در بعد مناسبات اجتماعی به نوعی عدم احترام به حقوق دیگران است. زیرا کسی که به صورت آشکار روزه می‌خورد، هنوز به حقوق شهروندی و احترام به حقوق دیگران در سطح جامعه واقف نیست. چنین فردی علاوه بر بی حرمتی به احکام و قوانین اسلامی، به صورت علنی و آشکار بیان می‌کند که رعایت حقوق دیگران چندان برایش اهمیتی ندارد.
روزه خواری در قانون مجازات
عمل روزه‌خواری در ملاءعام در ماه مبارک رمضان رفتاری ناپسند است و حتی افرادی که عذر شرعی دارند باید حرمت روزه‌داران را حفظ کنند. طبق اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه‌ای همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت است و شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می‌کند.
همچنین قانونگذار جمهوری اسلامی ایران روزه خواری را صراحتاً جرم انگاری نکرده اما چیزی که در قانون به آن تاکید شده روزه‌خواری در ملاءعام و تظاهر به آن است. عنوان "روزه‌خواری در ملأ عام" در قانون ذکر نشده است. اما طبق ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است.
ماده ۶۳۸ تعزیرات (۸۶۴) قانون مجازات اسلامی چنین می‌گوید: " هرکس علنا” در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا (۷۴) ضربه شلاق محکوم می‌گردد".
روزه خواری در معابر و اماکن عمومی از نظر شرعی حرام و از نظر قانونی از مصادیق جرایم مشهود و قابل تعقیب است. بنابراین حداکثر مجازات روزه‌خواری در ملاءعام، ۷۴ ضربه شلاق است و دیگر مجازات روزه‌خواری، ۱۰ روز تا دوماه زندان است.
همانطور که گذشت بین یک عمل حرام و تظاهر به عمل حرام تفاوت وجود دارد. تظاهر به عمل حرام یعنی انیکه عملی با قصد آشکار کردن صورت بگیرد. اگر کسی بر اثر بیماری توان گرفتن روزه را نداشته باشد عمل حرامی انجام نداده است اما اگر همین فرد در معبر و در انظار عمومی اقدام به خوردن و آشامیدن کند، عمل او تظاهر به روزه‌خواری است.
ارتکاب عمل به صورت علنی و در انظار عمومی به معنای آن نیست که کسی شاهد عمل بوده باشد بلکه قابلیت عمل برای این که در معرض دید دیگران قرار بگیرد، کافی است. به همین خاطر تظاهر به روزه‌خواری در یک خیابان بدون رفت و آمد هم جرم است.
نظر شما