به گزارش خبرنگار ایمنا، پس از دو سال نفس‌گیر و گذر از شش موج همه‌گیری ویروس کووید در کشور، این روزها بیشتر افراد کنجکاو هستند بدانند موج بعدی چه هنگام خواهد آمد و چقدر خطرناک خواهد بود. دانشمندان در پاسخ به این پرسش بر این باورند که تجربه واریانت‌های جدید با درجه‌های مختلف فرار ایمنی در ماه‌های آینده اجتناب‌ناپذیر است، این سویه‌ها می‌توانند از هر جایی که انتقال گسترده‌ای وجود دارد پدیدار شوند اما نکته مهم این است که تنها «زمان» نشان می‌دهد که چه چیزی در انتظار بشر است.
به باور پژوهشگران، هیچ راهی وجود ندارد که با اطمینان بدانیم چه زمانی یک واریانت غالب خواهد شد که ویژگی‌های جدید نگران‌کننده‌ای مانند گسترش سریع‌تر، ایجاد بیماری شدیدتر یا فرار از پاسخ‌های ایمنی داشته باشد، با این حال، دانشمندان با توجه به بررسی داده‌های سویه دلتا و امیکرون معتقدند یک واریانت جدید هر چند ماه به سرعت گسترش پیدا خواهد کرد اما اینکه آیا آن واریانت نگران‌کننده خواهد بود، یک پرسش بدون پاسخ است. پژوهشگران هنوز نمی‌دانند که میزان خفیف بودن نسبی امیکرون به دلیل شیوع ایمنی در برابر ویروس SARS-CoV-۲ است یا به دلیل ویژگی‌های ذاتی خود ویروس. با همه اینها تحقیقات نشان می‌دهد که واکسن به کاهش اثرگذاری امیکرون کمک کرده و این مسئله به خوبی نویدبخش تاب‌آوری و مقاومت ایمنی به واسطه واکسن در برابر واریانت‌های نگران‌کننده آینده است.
وجود آنتی‌بادی در بدن بسیاری از افراد
مسعود مردانی، رئیس انجمن متخصصان میکروبیولوژی بالینی و بیماری‌های عفونی ایران و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا درباره چشم‌انداز کرونا در سال جدید به خبرنگار ایمنا می‌گوید: هنوز در دنیا مشخص نیست که آیا گونه‌های جدیدی پدیدار می‌شود یا خیر، این موضوعی است که کسی نمی‌تواند آن‌را پیش‌بینی کند که صددرصد اتفاق خواهد افتاد یا نه ولی شواهد نشان می‌دهد که گونه‌هایی که تابه حال به وجود آمده و به ویژه گونه دلتا با سطح درگیری بسیار بالایی که در دنیا ایجاد کرد تعداد زیادی از افراد روی کره خاکی مبتلا شدند.
وی با اشاره به شیوع سویه امیکرون در ماه‌های اخیر می‌افزاید: یکی از ویژگی‌های امیکرون این بود که بالاترین میزان انتقال را بین در گونه‌های مختلف داشت به همین دلیل افراد زیادی به آن مبتلا شدند و هر چه ابتلاء بیشتر باشد بدن انسان با تولید آنتی‌بادی و مواد محافظت کننده بر ضد بیماری ایمنی پیدا می‌کند، علاوه بر آن هم‌اکنون نزدیک به دو سال است که واکسن در سطح گسترده‌ای در حال استفاده است و ما در کشور به پوشش ۶۰ تا ۷۰ درصدی واکسیناسیون رسیده‌ایم.
در مسیر تبدیل به یک بیماری بومی خفیف
این فوق تخصص بیماری‌های عفونی تأثیر واکسیناسیون در کاهش اثرات کرونا را چشمگیر می‌داند و می‌گوید: با این وجود همچنان پیش‌بینی چشم‌انداز آینده کرونا کار دشواری است اما به نظر می‌رسد محدودیت‌ها، قرنطینه‌ها و درگیری‌هایی که در سال‌های گذشته داشتیم دیگر اتفاق نخواهد افتاد یا اگر تکرار شود، بسیار خفیف باشد.
وی احتمال تغییر چهره بیماری کرونا به یک بیماری بومی خفیف در کشورها را قوی می‌داند و ادامه می‌دهد: ویروس آنفولانزا نیز در هنگام شناسایی، چندین سال اپیدمی‌های متعدد ایجاد کرد، تعداد زیادی در اپیدمی‌های متعدد کشته شدند اما هنوز هم ویروس وجود دارد و سالی یک‌بار نیز گروهی از افراد برای ایمنی در برابر ویروس آنفولانزا واکسن می‌زنند به همین دلیل ممکن است که تا یکی دو سال آینده، کرونا مثل آنفولانزا یک بیماری بومی شود و سالی یک‌بار، برای پیشگیری از شیوع آن واکسیناسیون انجام شود.
مردانی با در نظر گرفتن جمیع مسائل، ۱۴۰۱ را سال بهتری از نظر شیوع کرونا و کاهش شدت همه‌گیری می‌داند و می‌افزاید: در برخی از کشورهای دیگر نیز با وجود در دسترس بودن انواع واکسن‌های ارزان قیمت، درصدی از جمعیت وجود دارند که از دریافت واکسن خودداری می‌کنند این مشکل در کشورهای فقیر آفریقایی به دلیل دسترسی نداشتن به واکسن کافی است اما در کشورهای متمولی مانند کانادا و در بسیار مناطق دیگر هم واکسیناسیون مخالفانی دارد.
آموزش عمومی راه اقناع مخالفان واکسن
وی نقش آموزش عمومی در کنترل انتشار ویروس را اثرگذار می‌داند و می‌گوید: همین روندی که اکنون در کشور ما اتفاق افتاده، اعتماد مردم به واکسن را افزایش داده است تا جایی که بسیاری از افراد از انجام واکسیناسیون راضی هستند و گروهی نیز به دلیل اعتقادات خاصی که دارند با واکسن مخالف هستند، دسته دیگری نیز هستند که اگر هر چیز دیگری وارد جامعه می‌شد، مخالفت می‌کردند.
این بیماری‌های عفونی با اشاره به ابتلای درصد بالایی از افراد در مدت دو سال همه‌گیری ویروس، ادامه می‌دهد: ممکن است در بین مخالفان واکسیناسیون، افرادی به سویه‌های گوناگون ویروس از جمله امیکرون مبتلا شده باشند و برخی از آنها نمی‌دانند که به بیماری را مبتلا شده‌اند و اکنون یک آنتی‌بادی محافظت کننده دارند، بنابراین اصرار می‌کنند که حتی بدون زدن واکسن، به ویروس مبتلا نشده‌اند در حالی که این یک دریافت غلط از شرایط کنونی و خطر ویروس است.
وی بهترین راهکار برای اقناع مخالفان واکسیناسیون را استفاده از روش‌های بهینه آموزشی می‌داند و می‌گوید: اعتقاد من این است که نه می‌توان برای چنین افرادی اجباری در نظر گرفت و نه قانونی ایجاد کرد که محدود یا جریمه شوند بلکه تنها راه برای این افراد این است که از راه و روش‌های بهینه آموزشی استفاده کرد مثل کاری که هنگام نهادینه کردن فرهنگ بستن کمربند ایمنی انجام شد و آموزش و آگاهی‌بخشی به افراد باعث شد که اکنون ۹۰ درصد افراد هنگام سفر با خودرو کمربند ایمنی ببندند حتی هنگامی که پلیس در معابر دیده نمی‌شود و این نشان می‌دهد که مسئله آموزش کارگشا است.
دردهایی که با گذشت زمان روبه بهبودی می‌روند
مردانی درباره تأثیر کرونا بر بسیاری از اندام‌های بدن می‌گوید: یک فصل‌نامه بزرگ به نام «پست کووید سنتر» یا «لانگ کووید»، در طب عفونی ایجاد شد که در آن گزارش شده بسیاری از بیماران ممکن است در طول زمان دچار علائمی از دردهای استخوانی و عضلانی تا مشکلات قلبی، ریوی، روحی، روانی، عصبی و افسردگی و اضطراب شوند، در این زمینه مقالات متعددی منتشر شده اما آنچه تاکنون مشخص شده این است که عمده این بیماری‌ها با گذشت زمان رو به بهبودی می‌روند و درصد بسیار اندکی هم ممکن است پایدار بماند.
وی از بهبودی اکثر قریب به اتفاق بیماری‌های ناشی از کرونا در مبتلایان به ویروس خبر می‌دهد و اظهار می‌کند: بسیاری از این دردها نیز با روش‌های طب مکمل یا با استفاده از طب سنتی، گیاه دارویی، یا روش‌های طب سنتی یوگا بهبود می‌یابند حتی نوشته شده است که طب ورزشی می‌تواند به درمان این مشکلات در بعضی از موارد با استفاده از داروهایی ضدافسردگی و ضداضطراب، مشکلات را کاهش دهد.
این فوق تخصص بیماری‌های عفونی یادآور می‌شود: حقیقتی که همه باید بدانند این است که همه گرفتار ویروس نمی‌شوند و درصدی از افراد جامعه درگیر آن می‌شوند که این عدد روزبه‌روز کمتر می‌شود فقط در یک عده از افراد جامعه، عوارض درگیری با این ویروس آنچنان شدید است که نیاز به توجه خاص پزشکی خواهند داشت که البته این افراد درصد کمی از جامعه را تشکیل می‌دهند.
دوز چهارم برای افراد دچار نقص ایمنی
وی درباره گروه‌های هدف دوز چهارم واکسن خاطرنشان می‌کند: دوز چهارم برای افراد عادی تاکنون توصیه نشده اما ممکن است درباره استفاده از دوز چهارم برای گروه‌های خاصی مانند بیماران سرطانی، رادیوتراپی، شیمی‌درمانی، دریافت‌کنندگان پیوند عضو یا کسانی که با داروهای خاص تحت درمان هستند تصمیم‌گیری شود که به احتمال زیاد آنها یک دوز یادآور چهارم دریافت خواهند کرد.
مردانی مؤثرترین داروی کرونا را رمدسیویر معرفی می‌کند و ادامه می‌دهد: این دارو در مواردی استفاده می‌شود که درگیری ریه منجر به اشکال در اکسیژن‌رسانی بدن شود اما مسلماً در سویه امیکرون به اندازه دلتا نیاز به این دارو نداشتیم چون درگیری ریه در بیماری امیکرون بسیار کم بود.
هفته‌های آینده قابل پیش‌بینی نیست
رضا فدایی، مدیر گروه مبارزه با بیماری‌های عفونی مرکز بهداشت استان اصفهان نیز درباره چشم‌انداز کرونا در سال جدید به خبرنگار ایمنا می‌گوید: موارد مراجعات سرپایی کرونا در استان کاهش پیدا کرده است و شاید این موضوع به دلیل وجود تعطیلات باشد که هم‌استانی‌ها یا مسافران حتی اگر بیمار باشند، در این ایام مراجعه نمی‌کنند.
وی مراکز واکسیناسیون در ایام نوروز را محدود به پل شهرستان و گلستان شهدا در شیفت‌های صبح و عصر می‌داند و می‌افزاید: روزانه دو تا سه هزار نفر برای انجام واکسیناسیون به این دو مرکز مراجعه می‌کنند البته یکی از دلایل کاهش آمار مراجعه به مراکز واکسیناسیون را می‌توان تعطیلات نوروز و سفرهای این دو هفته دانست.
مدیر گروه مبارزه با بیماری‌های عفونی مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به کاهش نمودارهای مبتلایان و بیماران بدحال کرونا از اوایل اسفندماه، یادآور می‌شود: از قله پیک ششم عبور کردیم و در حال حاضر یکی از کمترین آمارها را از ابتدای پاندمی تاکنون داریم.
وی همچنان احتمال صعودی شدن روند ابتلاء به کرونا را ممکن می‌داند و می‌گوید: اوضاع هفته‌ها و ماه‌های آینده قابل پیش‌بینی نیست، ممکن است به دنبال افزایش معاشرت‌ها و ترددها در هفته‌های آتی تا یکی دو ماه آینده موارد ابتلاء و بستری افزایش یابد.
التهاب دو سال قبل را تجربه نمی‌کنیم
فدایی انجام واکسیناسیون و ادامه آن با شدت کمتر را در کاهش خسارت‌های کرونا مؤثر می‌داند و می‌گوید: با توجه به اینکه واکسیناسیون انجام شده و همچنان با شدت کمتری ادامه دارد، به نظر می‌رسد دیگر التهاب‌های سال ۹۹ و ۱۴۰۰ را تجربه نکنیم و اگر پیک‌های دیگری پیش بیاید تا حدودی خفیف‌تر خواهد بود.
وی درباره احتمال وقوع سویه‌های دیگر از ویروس کرونا خاطرنشان می‌کند: این احتمال وجود دارد چون ویروس یک موجود زنده است و سعی می‌کند با تغییر جهش خود را با شرایط سازگار کند تا زنده بماند، ممکن است تغییراتی منجر به بی‌اثر کردن واکسن یا افزایش سرایت‌پذیری شود و این احتمالات قابل پیش‌بینی نیست.
امیدواریم ویروس با گذشت زمان ضعیف شود
مدیر گروه مبارزه با بیماری‌های عفونی مرکز بهداشت استان اصفهان پیش‌بینی‌ها از شرایط آینده را در حد حدس و احتمال می‌داند و می‌افزاید: همچنان باید هوشیار بود، کسانی که واکسیناسیون ناقص دارند، برای دریافت واکسن مراجعه و در مجامع عمومی از ماسک استفاده کنند و در کنار رعایت بهداشت، اگر علائم پیدا کردند، در منزل قرنطینه شوند، امیدواریم ویروس به مرور زمان خفیف‌تر شود.
وی دوز چهارم واکسن را ویژه گروه‌های خاص اعلام می‌کند و می‌گوید: وزارت بهداشت این مرحله از واکسیناسیون را برای کسانی پیش‌بینی کرده که چهار ماه از دوز سوم آنها گذشته است و دچار نقص ایمنی هستند، از جمله بیمارانی که عمل پیوند کلیه انجام داده‌اند، مبتلایان به اچ آی وی و دیگر گروه‌هایی که دچار نقص ایمنی، این مرحله از واکسن را دریافت خواهند کرد و واکسیناسیون دوز چهارم عمومی نخواهد بود.
گذراندن دو پیک در یک سال
مسعود یونسیان، دبیر کمیته اپیدمیولوژی ستاد ملی مبارزه با کرونا نیز با اشاره به تجربه عبور از دو پیک کرونا در سال ۱۴۰۰، می‌گوید: پیک پنجم در تابستان توسط سویه دلتا اتفاق افتاد و یک پیک هم در زمستان توسط سویه اومیکرون بود، البته شروع سال ۱۴۰۰ هم با نزول موج چهارم همراه بود، ولی به‌طور کلی پیک پنجم و ششم را کاملاً در سال ۱۴۰۰ گذراندیم.
وی با اشاره به اینکه اکثر کشورهای دیگر شش موج کرونا نداشته‌اند، می‌افزاید: نمی‌توان در این ماجرا یک دلیل مشخص مدیریتی پیدا کرد آن هم به‌خاطر اینکه به شرایط متعدد وابسته است، از جهش‌هایی که در ویروس رخ می‌داد تا تأخیری که ما نسبت به بعضی کشورهای پیشرفته‌تر و غربی در شروع واکسیناسیون داشتیم یا تغییراتی که ما در رفتارهای پیشگیرانه و پروتکل‌ها داشتیم، همه این موارد با یکدیگر منجر به افرایش یا کاهش پیک می‌شدند.
امیکرون ویروس چندان نجیبی نبود
دبیر کمیته اپیدمیولوژی ستاد ملی مبارزه با کرونا واکسن‌ها را در رویارویی با پیک امیکرون به شدت اثرگذار می‌داند و می‌گوید: امیکرون چندان هم ویروس نجیبی نبود، از نظر شدت کشندگی و بیماری شاید نصف دلتا بود، حتی برخی گفتند یک سوم، اما در نظر بگیرید در همه کشورهایی که موج امیکرون را تجربه کردند، تعداد موارد ابتلا ۵.۵ برابر در مقایسه با سویه دلتا بود، اگر می‌خواست همان کشندگی را داشته باشد باید تعداد مرگ با امیکرون ۵.۵ برابر می‌شد، پس اگر ما واکسن نزده بودیم انتظار داشتیم تعداد مرگ‌ومیرهای سویه امیکرون تقریباً دو برابر دلتا باشد.
وی کاهش مرگ‌ومیرها در سویه امیکرون و کوتاه‌تر شدن طول موج ششم را به دلیل تأثیر واکسن‌ها می‌داند و ادامه می‌دهد: تجربه نشان داده نباید خیلی زود بگوییم همه چیز پشت سر گذاشته شد، براساس شواهد، امیکرون را پشت سر گذاشته‌ایم اما زیرسویه‌هایی برای امیکرون آمده با عناوین BA۱، BA۲، BA۳ که البته شدت بیشتری ندارند و قوی‌تر نیستند.
فصلی برای بومی شدن بیماری کرونا
یونسیان پوشش بالای خصوصیات آنتی‌ژنیک بین این زیرسویه‌ها را عاملی برای کاهش خطر ابتلا به زیرسویه‌های جدید می‌داند و می‌گوید: نگرانی از تغییر رفتار ویروس نداریم، اما باید حواس‌مان باشد یک موج حاصل تعامل رفتار ویروس و انسان است، اگر بیش از حد خوش‌خیال باشیم همه چیز برمی‌گردد، در صورتی که ویروس رفتارش را شدیدتر کند شاهد موج بعدی هستیم، اما اگر ویروس ثابت بماند و سطح ایمنی ما پایین بیاید ممکن است شاهد یک موج باشیم، اگر سطح ایمنی ثابت باشد اما پروتکل‌ها بیش از حد رها شوند مجدد احتمال بازگشت پیک جدید وجود دارد، و این همان نگرانی است که بعد از تعطیلات نوروز در گوشه ذهن‌مان داریم.
وی احتمال اینکه در ۱۴۰۱ با بیماری کنار بیاییم را بسیار زیاد می‌داند و ادامه می‌دهد: پیش‌بینی این مسائل سخت است اما روندی که تا حالا داشتیم ما را به ۱۴۰۱ امیدوار می‌کند که شاهد بومی شدن بیماری باشیم، اتفاقی که قرار است در نهایت بیفتد این است که کرونا به یک بیماری دیگری مانند آنفولانزا تبدیل می‌شود که همیشه با انسان خواهد بود و گاهی ممکن است مانند آنفولانزا تعدادی از افراد مبتلا شوند و فوت کنند، اما این رخداد منجر به تعطیل کردن جامعه نمی‌شود. اما در مورد اینکه این اتفاق در بهار یا تابستان سال ۱۴۰۱ اتفاق می‌افتد، نبود قطعیت وجود دارد.
نظر شما