طغیان باشکوه یک ستاره جوان در قاب دوربین هابل

تلسکوپ فضایی «هابل» موفق به ثبت یکی از بی‌نظیرترین لحظات کهکشانی، از طغیانِ باشکوه و پرانرژیِ یک ستاره بسیار جوان در نزدیکی سحابی شکارچی شده است.

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، تلسکوپ فضایی «هابل» با انتشار یک عکس بی‌نظیر، شکوه طغیان پرانرژی یک ستاره بسیار جوان را که در نخستین مراحل شکل‌گیری قرار دارد و در حال سپری کردن مراحل تکامل است، در معرض نمایش قرار داد. در واقع به نوعی می‌توان این طغیان را یک کج‌خلقی ستاره‌ای نامید که شامل یک جت مهتابی گازی است که با سرعت مافوق صوت حرکت می‌کند. همان‌طورکه این جت با مواد اطراف ستاره در حال شکل‌گیری یا تکامل برخورد می‌کند، شوک وارد شده موجب گرم شدن و در نتیجه درخشش آن می‌شود و بدین‌ترتیب ساختارهای رنگارنگی ایجاد می‌کند که اخترشناسان از آن‌ها به‌عنوان اجرام «هربیگ‌هارو» یا HH یاد می‌کنند. این اجرام به لحاظ کیهانی برای مدت‌کوتاهی (معمولاً چند هزار سال) وجود دارند، طی چند سال به‌طور قابل‌توجهی تکامل می‌یابند و تغییر می‌کنند و رصد آن‌ها در فواصل چندساله انجام می‌گیرد.

این خروجی‌های سریع در فضا، حرکتی سرشار از ناهمواری دارد. هنگامی که توده‌های کوچک به توده‌هایی جلویی و دارای حرکت کندتر، ضربه می‌زنند، مواد گرم می‌شود و شوک‌های کمانی (آبی‌رنگ) ایجاد می‌کند. شوک‌های کمانی، امواج درخشانی از ماده است که شباهت بسیاری به امواج ایجادشده توسط پاروها در آب هنگام قایق‌سواری دارد. توده‌هایی که به سرعت و در پشت سر هم حرکت می‌کنند را نیز می‌توان به تجمع ماشین‌ها در زمان ترافیک تشبیه کرد.

تصویر منتشرشده توسط ناسا از ستاره‌ای که به‌طور خاص Herbig-Haro34 یا HH34 نام‌گذاری شده، گروهی از شوک‌های کمانی ادغام‌شده است و مناطقی را نشان می‌دهد که پس از توقف شوک‌ها با گذشت زمان و سرد شدن مواد گرم‌شده، روشن و محو می‌شوند. «هربیک‌هاروی HH34» تقریباً با ۱۲۵۰ سال نوری فاصله از زمین در نزدیکی سحابی شکارچی و در منطقه بزرگ تشکیل ستاره کهکشان راه شیری قرار دارد که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. سحابی شکارچی یکی از نزدیک‌ترین مکان‌های شکل‌گیری گسترده ستاره‌ها به زمین است و همین امر باعث شده که در مسیر به‌دست‌آمدن بینش‌هایی درباره چگونگی تولد ستارگان و منظومه‌های سیاره‌ای توسط اخترشناسان بسیار مورد بررسی قرار گیرد.

HH34 در فاصله سال‌های ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۷ و بار دیگر با جزئیات بیشتر که پرده از شکوه آن برمی‌داشت در سال ۲۰۱۵ نیز در تیررس دوربین‌های میدان وسیع و سیاره‌ای هابل قرار گرفته بود و تصویر جدید حاکی از تغییرات قابل توجه آن طی این مدت است.

جت‌های HH34 در تصاویر قبلی تلسکوپ فضایی هابل ناسا که بخشی از مجموعه فیلم‌های اخترشناسان از حرکت آن‌ها در طول زمان است، طی ۱۴ سال مورد مقایسه قرار گرفته و جریان‌های درخشان و توده‌ای از مواد که در آن مشخص است، نشانه‌های تولد ستاره محسوب می‌شود. نواحی روشن در توده‌ها نشان‌دهنده برخورد مواد به یکدیگر و گرم و درخشان شدن آن‌ها است. تصاویر نشان می‌دهد که نواحی روشن سمت راست با خنک شدن مواد گرم‌شده، به مرور زمان محو شده‌اند. دو منطقه در سمت چپ نیز درخشان شده و محل برخوردهای جدید را مشخص کرده است.

مواد توده‌ای HH34 که به صورت اپیزودیک و هم‌چون گلوله‌های توپ توسط ستاره جوان به بیرون پرتاب می‌شود، با سرعت بیش از ۷۰۰ هزار کیلومتر در ساعت حرکت می‌کند. جت سریع توسط میدان مغناطیسی قدرتمند ستاره‌ای به پرتوهای باریک محدود می‌شود. در عکس جدید ناسا، بخش قابل مشاهده جت دارای ساختاری پیچیده از گره‌ها و امواج است که تصور می‌شود از طغیان‌های مختلف ناشی شده که در طول مدت زمان مشخصی به هم نزدیک شده و با یکدیگر برخورد داشته‌اند.

داده‌های این تصویر شامل مجموعه‌ای از مشاهدات ناسا از چهار جت مجاور پرنور با دوربین میدان باز سه (Wide Field Camera 3 یا WFC3) هابل است تا راه اکتشافات آینده با علم و امکانات پیشرفته تلسکوپ فضایی جیمزوب را هموار کند. WFC3 که در طول مأموریت سرویس چهار هابل توسط فضانوردان در سال ۲۰۰۹ نصب شد، شاهد پیشرفت‌های اساسی بوده که سفر اکتشافی آن را گسترش داده است. این دوربین طیف متنوعی از اجرام و پدیده‌ها، از کهکشان‌های جوان و بسیار دور تا منظومه‌های ستاره‌ای نزدیک‌تر، اجرام منظومه شمسی و سیارات فراخورشیدی را مورد مطالعه قرار داده است و ویژگی کلیدی آن، توانایی‌اش در گسترش طیف الکترومغناطیسی اشعه فرابنفش (UV)، نور مرئی و نزدیک به فروسرخ (NIR) است که تصاویری در سه ناحیه وسیع این طیف‌های نوری ارائه می‌دهد و توانایی آن را برای دیدن عمیق‌تر کیهان بالا می‌برد.

جیمزوب نیز که غالباً رصدهای خود را در طول موج‌های مادون قرمز انجام می‌دهد، توانایی نفوذ به درون لفافه‌های غبارآلود اطراف پیش‌ستاره‌های در حال شکل‌گیری و رصد عمیق‌تر و دقیق‌تر آن‌ها را دارد و قادر است به واسطه دقت بسیار بالا و نوع خاص آینه‌هایش، تحولی عظیم در مطالعه جت‌های ستارگان جوان و حتی کل فضا ایجاد کند. بهره‌گیری از امکانات این تلسکوپ فضایی در کنار داده‌های هابل، به اخترشناسان کمک خواهد کرد با اطمینان بیشتری جت‌های فضایی را تفسیر کنند.

طغیان باشکوه یک ستاره جوان در قاب دوربین هابل

کد خبر 563222

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.