به گزارش خبرنگار ایمنا، «شکاف کام» یکی از انواع مختلف ناهنجاری‌های مادرزادی صورت است که در اثر تکامل غیرطبیعی صورت در دوران بارداری رخ می‌دهد. شکاف کام در لب بالا ایجاد می‌شود که به صورت یک شکاف کوچک یا فرورفتگی لب یا شکاف ادامه‌دار به سمت بینی است. در اثر شکاف کام، ممکن است بینی کج یا در یک طرف پهن‌تر به نظر برسد. در شکل خفیف آن ممکن است شکاف لب به قدری کوچک باشد که به صورت یک حفره کوچک در قسمت قرمز لب یا شبیه‌به یک زخم جوش‌خورده از لب به طرف سوراخ بینی به نظر برسد. در رابطه با این بیماری و راه درمان آن با محمد امید، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی استان اصفهان به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
شکاف کام چیست؟
شکاف کام به این معنا است که سقف دهان نوزاد به صورت کامل تشکیل نشده و دچار نقص است. سقف دهان، جایی است که حفره بینی از حفره دهان جدا می‌شود و اگر این دیواره دارای نقص باشد، این دو حفره به شکل غیرعادی به هم مرتبط و در هنگام غذا خوردن مواد غذایی از دهان وارد بینی می‌شود. فرد دارای شکاف کام، هنگام صحبت کردن نیز با مشکل مواجه است.
دلیل ایجاد شکاف کام در نوزاد چیست؟
تاکنون دلیل ایجاد شکاف کام به طور دقیق مشخص نشده است؛ اما عواملی مانند مواد شیمیایی در محیط کار و سکونت والدین، کمبود یا اضافه بودن برخی از ویتامین‌ها، استرس مادر مخصوصاً در اوایل بارداری، مصرف بعضی از داروها مانند داروهای کورتونی، توارث و جهش‌های ژنتیکی در ایجاد این بیماری نقش دارد.
آیا بیماری شکاف کام به صورت ارثی انتقال پیدا می‌کند؟
بله. به دلیل وجود ژن بیماری در بعضی از خانواده‌ها این بیماری بیشتر وجود دارد؛ اما گاهی دیده می‌شود که چنین بیماری در خانواده وجود ندارد ولی با ایجاد جهش ژنتیکی، ایجاد می‌شود و پس از آن بیماری شکاف کام به صورت ارثی در خانواده آن‌ها ادامه پیدا می‌کند.
بهترین سن برای جراحی شکاف کام چه رنجی است؟
به طور معمول جراحی شکاف کام بعد از ۹ ماهگی و زمانی که کودک به وزن ۹ کیلوگرم برسد، انجام می‌شود. اگر نوزاد مشکلات دیگری مانند سندروم پیرروبین (کوچک و عقب بودن فک) داشته باشد، عمل جراحی با تأخیر و در حدود ۱۸ ماهگی انجام می‌شود.
جراحی شکاف کام تا چه حد به این بیماران کمک می‌کند؟
مهم‌ترین روز در زندگی نوزادان مبتلا به شکاف کام، روزی است که جراحی برای آن‌ها انجام می‌شود. عمل جراحی صحیح، مشکل نوزاد را به طور کامل برطرف می‌کند و در آینده مشکلی نخواهد داشت؛ اما عمل جراحی نادرست باعث می‌شود فرد در آینده هنگام تکلم مشکل داشته باشد و به دلیل نداشتن اعتماد به نفس، در زندگی دچار مشکل شود. نکته‌ای که در جراحی این بیماران بسیار اهمیت دارد، تشخیص و ترمیم درست عضلات کام است.
آیا راهی وجود دارد که از به دنیا آمدن کودک با شکاف کام جلوگیری کرد؟
اگر عاملی شناسایی شود که در ایجاد شکاف کام مؤثر بوده و قابل حذف باشد، عامل را حذف یا جایگزین می‌کنیم و ریسک ابتلای جنین به بیماری را پایین می‌آوریم، اما نمی‌توان تمام عوامل را کنترل کرد؛ ممکن است یکی از والدین ژن خاصی داشته باشد که موجب بروز شکاف کام در جنین شود.
در صورتی که والدین در خانواده سابقه شکاف‌کام داشته باشند، قبل از بارداری چه اقدامی باید انجام دهند؟
در این حالت باید قبل از بارداری مشاوره ژنتیک انجام شود. در مشاوره ژنتیکی مشخص می‌شود که ژن قابل اصلاح یا کنترل در جنین است یا خیر؟
اگر نوزاد با مشکل شکاف کام به دنیا بیاید والدین باید چه اقداماتی انجام دهند؟
نخستین اقدام آموزش تغذیه نوزاد به والدین است؛ زیرا نوزادی که با شکاف کام به دنیا می‌آید در مکیدن شیر دچار مشکل است. والدین باید آموزش ببینند که چگونه فرزند خود را تغذیه کنند.
اقدام دیگر بررسی ناهنجاری‌هایی است که ممکن است با این بیماری در نوزاد وجود داشته باشد که شایع‌ترین آن‌ها، مشکلات قلبی است. بررسی دیواره‌ها و دریچه‌های قلب، همچنین کلیه‌ها و سایر ارگان‌های حیاتی نوزاد، جزو اقدامات ضرور در این مرحله است.
مشکل دیگری که در این بیماران وجود دارد مربوط به شنوایی است. شیپور استاش نقش مهمی در کنترل فشار داخل گوش دارد؛ چنان‌چه عملکرد این شیپور به علت شکاف کام مختل و مایع داخل گوش جمع شود، روی شنوایی نوزاد اثر می‌گذارد. بنابراین شنوایی نوزاد باید مورد بررسی قرار گیرد؛ زیرا ممکن است در ابتدا از نظر شنوایی مشکلی نداشته باشد، اما به مرور زمان به علت تجمع مواد در گوش، استخوانچه‌ها آسیب می‌بیند و شنوایی کودک مختل می‌شود.
نظر شما