خانه‌تکانی؛ فرصتی برای همدلی اعضای خانواده

به گزارش خبرنگار ایمنا، سنت خانه‌تکانی که برگرفته از تازگی و نو شدن است، از گذشته به‌منظور استقبال از بهار طی ماه‌های پایانی سال انجام می‌شود. افراد خانه‌های خود را از گرد و خاک پاک می‌کنند؛ ولی نباید فراموش کرد که خانه‌تکانی، در اصل تغییر و تحول در رفتار و پاک شدن دل‌ها از غبار کینه‌ها و کدورت‌ها است.

متفکران اجتماعی در تحلیل کارکردهای این سنت پسندیده معتقدند که خانه‌تکانی به افراد جرئت رهایی از وابستگی‌ها را می‌دهد و فرصت دور ریختن خاطرات بدی را که در ذهن خود بایگانی کرده‌اند، ایجاد می‌کند. از طرفی خانه‌تکانی، نخستین مشخصه نزدیک شدن به سال نو و روزهایی است که به همراه آن باید علاوه بر پلیدی‌های مادی، پلیدی‌های روحی را نیز از زندگی خود دور کرد.

ایرانی‌ها از دیرباز این سنت زیبا را به پا می‌دارند. آن‌ها بر این باورند که دور ریختن وسایل قدیمی و جایگزین کردن وسایل نو، به زندگی طراوت و شادابی خاصی می‌دهد که با نو شدن سال و آمدن فصل زیبا و با طراوت بهار همراه خواهد شد و روحیه سر زندگی را به همراه خواهد داشت.

خانه‌تکانی و سلامت روان اعضای خانواده

برخی روان‌شناسان در تحلیل کارکردهای این سنت پسندیده، معتقد هستند که خانه‌تکانی به افراد جرئت رهایی از وابستگی‌ها را می‌دهد و فرصت دور ریختن خاطرات بدی را که در ذهن خود بایگانی کرده‌اند، ایجاد می‌کند. خانه‌تکانی، نخستین مشخصه نزدیک شدن به سال نو و روزهای دیگر است؛ سالی که در آن باید همراه با تمیز کردن پلیدی‌های مادی، پلیدی‌های روحی را نیز دور کرد.

خانه‌تکانی علاوه بر سلامت جسمی در سلامت روان نیز مؤثر است؛ برای مثال احساس شادمانی و پاکیزگی پیش از آنکه اهمیت جسمانی و سلامت برای جسم و بدن انسان داشته باشد، روی روح و روان انسان تأثیر دارد و همین کارکردهای مختلف است که باعث شده در طول تاریخ این سنت پابرجا نگه داشته شود و از محو شدن آن جلوگیری به عمل آید.

حتی در این رابطه باید تاکید شود که نیاز به نظم و انضباط، یکی دیگر از نیازهایی است که باعث شده خانه‌تکانی پابر جا بماند؛ چراکه با گذشت زمان و انباشتگی بیش از حد وسایل زندگی، بلاتکلیفی و فشار و ناراحتی در ذهن افراد به وجود می‌آید و بی‌نظمی نیز افراد را آشفته و دچار خمودگی و افسردگی می‌کند.

ذهن انسان به طور طبیعی طوری خلق شده که پیوسته می‌خواهد نظم و انضباط به خود بدهد و انسان در محیط‌های منظم، کارآمدی بیشتر و مفیدتری دارد؛ به‌خصوص آنکه دیده می‌شود افراد در محیط‌های شلوغ، احساس کلافگی بیشتری کرده، غمگینی و افسردگی بیشتری احساس می‌کنند. خانه‌تکانی به آدم‌ها روحیه تازه و طراوت می‌دهد و تردیدی نیست که از یک نگاه نو و تازه به بیرون نگاه کردن، به انسان آرامش و دلگرمی می‌دهد.

خانه‌تکانی فرصتی برای با هم بودن اعضای خانواده

خانه‌تکانی فرصتی برای با هم بودن اعضای خانواده است، چراکه روحیه کار دسته جمعی را در میان افراد یک خانه بالا می‌برد و به آن‌ها آموزش می‌دهد که مسئولیت پاکیزه نگه داشتن خانه نباید تنها بر دوش یک نفر باشد و بهتر است سایر اعضای خانواده با هم همکاری و به طور دسته جمعی خانه‌تکانی کنند. در این صورت، یک نفر احساس خستگی و نارضایتی نخواهد کرد.

در واقع به هنگام انجام خانه‌تکانی عید، هر یک از اعضای خانواده گوشه‌ای از کار را به دست می‌گیرند و با همکاری هم، تلاش می‌کنند که محیطی سالم و پاکیزه برای زندگی خود و اعضای خانواده خود به ارمغان آورند. در راستای این همسویی، اعضای خانواده به یکدیگر نزدیک‌تر می‌شوند.

در حقیقت، اگر اعضای خانواده در طول شبانه‌روز فرصت زیادی برای وقت گذراندن در کنار خانواده خود را ندارند، تمیز کردن خانه در روزهای پایانی سال، این امکان را فراهم می‌سازد که ساعت‌ها در کنار یکدیگر فعالیت کنند و به گفت‌وگو و خنده و شوخی بپردازند. از مزایای باورنکردنی خانه‌تکانی همدلی و همسویی اعضای خانواده است.

وقتی که تمام خانواده با یکدیگر همکاری می‌کنند، جو صمیمانه‌ای پدید می‌آید؛ در همین رابطه به نظر می‌رسد که باید در خانه‌تکانی فرزندان را هم مشارکت داد تا علاوه بر آموختن مهارت‌های زندگی، تعامل در خانواده را نیز بیاموزند و تجربه کنند؛ چراکه این خود، هماهنگی با بهار طبیعت است و تأثیر بسیار نیکویی برای افراد دارد.

وسواس و خانه تکانی

برخی از افراد با وسواس همراه هستند و این اختلال می‌تواند به صورت فکری باشد؛ مثلاً چندین بار خاموش بودنِ گاز را چک می‌کنند یا چندین بار از بسته بودن و قفل کردن در مطمئن می‌شوند. این درگیری‌های فکری به صورت مداوم است؛ اما نوع دیگر وسواس به شکل نظافت بروز می‌کند، به این صورت که افراد چندین بار به تمیز کردن می‌پردازند و به جسم خود صدمه بسیاری وارد می‌کنند.

در بین این گروه از افراد حتی این وسواس نظافت به قدری زیاد است که می‌تواند کل زندگی وی را تحت تأثیر قرار دهد و فرد بسیاری از ساعات روز خود را صرف تمیزکاری کند و در نهایت فکر کند که خانه چنان که باید، تمیز نشده نیست! این افراد باید به دنبال مشاوران روان‌شناسی باشند تا درمان شوند زیرا زندگی با چنین وضعیتی بسیار دشوار است و چنین افرادی با اضطراب بسیاری مواجه هستند و در نهایت پس از مدتی با افسردگی مواجه خواهند شد.

در حالت کلی می‌توان گفت که افراد وسواسی، رفتار تکراری به شستن بیش از حد وسایل و سطوح دارند و فکر می‌کنند که با چندین بار شستن آن‌ها، وسایل تمیز می‌شود. افراد وسواسی، این رفتارهای تکراری را به اجبار انجام می‌دهند و در نهایت از عملکرد خود راضی نیستند. وسواس ممکن است ژنتیکی یا دلایل محیطی داشته باشد یا تلفیقی از این دو مورد باشد. باید دانست که وسواس نیازمند درمان است.

فواید خانه تکانی چیست؟

یک ضد استرس واقعی است

درهم‌ریختگی بیشتر خانه، به معنای استرس بیشتر است. طبق نظرسنجی بهداشتی اسکاتلند کارهای خانه می‌تواند استرس و اضطراب را به میزان ۲۰ درصد کاهش دهد. با این حال برای انجام شدن این اثر ۲۰ دقیقه فعالیت لازم است. استفاده از مواد پاک کننده حاوی رایحه لیمو می‌تواند به شما کمک کند تا غلبه بر استرس را سریع‌تر انجام دهید. مطالعات نشان می‌دهد که بوی شادی استرس را کاهش می‌دهد و تأثیر مثبتی روی دیگران می‌گذارد.

به تنفس بهتر کمک می‌کند

اگر به هنگام فصل بهار در معرض آلرژی یا حملات آسم قرار می‌گیرید، فکر نکنید که مسببان این امر فقط گرده‌ها هستند. گرد و غبار خانه به راحتی می‌تواند موجب تحریک آلرژی یا حمله آسم شود.

خلق و خوی شما را بهتر می‌کند

تمیز کردن خانه به صورت کامل و در ادامه تمیز نگه داشتن، یک تقویت‌کننده روحیه است برای کسانی که می‌خواهند یک عادت خوب را ایجاد کنند. بنابراین یک خانه به هم ریخته یک موقعیت استرس‌زا است که می‌تواند همه زحمات شما را برای کاهش استرس بر باد دهد. وقتی از سرکار برمی‌گردید و خانه‌ای تمیز را مشاهده می‌کنید، آرامش وصف‌ناپذیری به شما دست می‌دهد.

بدون آنکه متوجه شوید فعالیت زیادی می‌کنید

اگر افراد انگیزه داشته باشند که چگونگی تمیز کردن خانه را کنترل کنند، ممکن است بتوانند از این مسیر در بخش دیگر زندگی‌شان همچون آمادگی جسمانی استفاده کنند. افراد تنبل و شلخته، مسلماً انگیزه ورزش کردن هم نخواهند داشت.

موقع کار سازنده تر خواهید بود

فواید خانه‌تکانی تنها شامل حال وضعیت روحی و جسمی شما در خانه نخواهد شد؛ چون خانه‌تکانی بهاری دفتر کار به همان اندازه که برای خانه مهم است در محیط کار نیز مهم است؛ به ویژه اگر پوشه‌ها و وسایل زیادی روی میز کار شما باشد که مانع از کار شما می‌شود.

سریع‌تر به خواب می‌روید
طبق گفته بنیاد ملی خواب، افرادی که هر روز رختخوابشان را مرتب می‌کنند ۱۹ درصد بیشتر از دیگران خواب خوب خواهند داشت. یک بررسی از این سازمان نیز نشان داد که ۷۵ درصد پاسخ‌دهنده‌ها روی ملحفه‌های تمیز خواب بهتری داشتند.

بر تغذیه سالم مؤثر است

محققان دانشگاه مینه‌سوتا دریافتند افرادی که در یک اتاق تمیز و منظم قرار می‌گیرند، نسبت به آن‌هایی که در اتاق نامرتب قرار دارند. به احتمال زیاد گزینه‌های سالم‌تر میان‌وعده را ترجیح می‌دهند. شاید هم به همین دلیل است که افرادی که نظم بیشتری دارند؛ این نظم را شامل حال همه چیز حتی مسائل سلامتی و تغذیه خود می‌کنند.

مانع از صدمه می‌شود

با داشتن بچه‌هایی که هر روز اسباب‌بازی‌های خود را تمیز و جمع و جور می‌کنند، از درد راه رفتن روی لگو (آجر خانه‌سازی) یا سایر وسایل اسباب‌بازی جلوگیری می‌کنید.

باعث بهبود سلامت قلب می‌شود

حتی فعالیت با شدت کم مانند کارهای خانه، مزایای قلب سالم را دارد؛ بنابراین می‌توانید در مورد جارو کشیدن خانه احساس خوبی داشته باشید.