به گزارش خبرنگار ایمنا، ویژگی و اهمیت تئاتر کودک حقیقتی انکارناپذیر است که بسیاری از بزرگان عرصه هنر و ادبیات و حتی صاحب‌نظران مسائل تربیتی و روانشناسی کودکان و نوجوانان به آن واقف بوده و همواره مقوله تئاتر کودک را به‌عنوان عرصه‌ای برای بروز و رشد استعدادها و خلاقیت‌های کودکان، مورد توجه قرار داده‌اند؛ به‌طوری‌که به اعتقاد بسیاری از صاحب‌نظران، هرگونه سرمایه‌گذاری مادی، معنوی و برنامه‌ریزی عمیق و درازمدت برای رشد و اعتلای جامعه باید با کودکان آغاز شود، کودکانی که وارث و حافظ تمدن آینده هستند؛ بنابراین هرقدر کودکان به لحاظ رشد ذهنی و ادراک معنوی غنی و پربار شوند در حقیقت تمدن انسانی پربار می‌شود.
حدود نیم‌قرن از شکل‌گیری تئاتر کودک و نوجوان در ایران می‌گذرد، اما متأسفانه این جریان نمایشی جز در مقاطعی کوتاه هرگز مورد توجه متصدیان و مسئولان امر قرار نگرفته است. امسال نیز بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان در همدان و با هدف تقویت مهارت، رشد آگاهی و اعتمادبه‌نفس فرزندان ایران‌زمین از طریق نمایش، در اسفند سال جاری و با شعار «تئاتر، پرواز پروانه‌های خیال» در شهر تاریخی همدان برگزار می‌شود.
در این گزارش و به مناسبت برگزاری بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان و اهمیت تئاتر کودک و مشکلات پیش روی آن در ایران و با تمرکز بر اصفهان، از نظر فعالان و کارگردانان این حوزه بررسی شده است.
کودک‌کاران اصفهان مظلوم‌ترین قشر هنری
پریسا کهکش‌پور، کارگردان عرصه تئاتر کودک در این‌باره به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مهم‌ترین ضعف‌های تئاتر کودک اصفهان، کمبود نمایشنامه خوب و متناسب با شرایط امروزی، هزینه‌بر بودن آن‌ها و عدم تخصص برخی افراد مشتاق به کارگردانی تئاتر کودک و نوجوان است.
وی با اشاره به نبود سالن‌های اختصاصی برای تمرین و اجراهای تئاتر کودک در اصفهان می‌افزاید: این موضوع را به‌طورجدی از متصدیان و مدیران امور فرهنگی که توانایی ارائه و یا ساخت سالن‌های مجهز را دارند، جویا شدیم اما عدم تمایل آن‌ها به اختصاص سالن مجهز و استاندارد در این حوزه به زوال تئاتر کودک و نوجوان دامن زده است.
کهکش‌پور تصریح می‌کند: متأسفانه هیچ سازمانی در اصفهان به تقویت تئاتر کودک و نوجوان اهمیت نداده است و این امر مهم به دست فراموشی سپرده شده است؛ ضمن اینکه تنها اداره توسعه شهروندی در زمان مدیریت رضایی و به دلیل علاقه شخصی وی به این مقوله، به برگزاری مسابقه نمایشنامه‌نویسی به‌طور گسترده و ملی پرداخت.
این کارگردان تئاتر کودک ادامه می‌دهد: اداره فرهنگی و ارشاد اسلامی برای تائید کردن یا تائید نکردن نمایش‌ها همکاری لازم را با کودک‌کاران دارد، اما توانایی حمایت مالی از سوی هیچ سازمان و نهادی دیده نشده است و با توجه به نبود امکانات و نبود حمایت متولیان امر، انتظاری بیش از این نیست.
وی در مورد انتقال مفاهیم آموزشی در تئاتر کودک می‌گوید: من در کارهای خود از حضور و مشاوره روانشناس کودک بهره می‌برم تا بتوانم مفاهیم آموزشی را به‌طور صحیح ابراز کنم. قطعاً همکارانم نیز در این عرصه سعی دارند بیش از پیش مفاهیم آموزشی نوین را با بیانی ساده و تأثیرگذار به کار ببرند.
کهکش‌پور می‌افزاید: پیشنهادی که به مدیران فرهنگی دارم این است که می‌توانند زیرساخت‌های اجتماعی را از طریق آموزش به کودک و خانواده با استفاده از ابزار نمایش کودک ارائه کنند. با ایجاد بستری مناسب برای کودک‌کاران، مدیران نیز به اهداف مدیریتی‌شان خواهند رسید.
این کارگردان فعال عرصه کودک و نوجوان خاطرنشان می‌کند: کودک‌کاران اصفهان مظلوم‌ترین قشر هنری محسوب می‌شوند؛ چراکه متأسفانه نمی‌دانند و یا نمی‌خواهند بدانند که پرداختن به تئاتر کودک و نوجوان بسیار سخت‌تر از بزرگسال است. من به همکارانی که تازه می‌خواهند وارد این عرصه شوند پیشنهاد می‌کنم که بدانند کار کردن در حوزه کودک سخت‌تر است و به اندیشه بیشتر و متفکرانه‌تر از حوزه بزرگسال نیاز دارد؛ چراکه با روح پاک کودکان درگیر می‌شود و باید تأثیرات مثبت را به کودک و نوجوان منتقل کنند.
وی ابراز امیدواری می‌کند که تهیه‌کنندگان بی‌واهمه در حوزه کودک و نوجوان قدم بگذارند و فعالان تئاتر کودک را حمایت کنند.
برای شروع، یک سالن تئاتر کودک کافی است
امید اجاقی، فعال حوزه کودک و نوجوان با بیان اینکه دنیای تئاتر کودک، تخیلی و فانتزی است و با فضای بزرگسال متفاوت است، اظهار می‌کند: نباید تئاتر کودک را کوچک شمرد اما متأسفانه نگاه موجود به تئاتر کودک ناشی از کوته‌فکری است.
وی می‌افزاید: نداشتن زیرساخت‌های مناسب، امکانات و همچنین ضعف مطالعه در این زمینه و نبودن شناخت روانشناسانه به تئاتر کودک از دلایل ضعف تئاتر کودک است. همچنین نگاه سطح پایین مسئولان به تئاتر کودک را می‌توان از مهم‌ترین دلایل ضعف کار کودک دانست. در دیرزمانی، اصفهان پایتخت تئاتر کودک در ایران بود و در سطح جشنواره‌های بین‌الملل حرفی برای گفتن داشت، اما با رفتن جشنواره تئاتر کودک، این عرصه به فراموشی سپرده شد.
اجاقی با بیان اینکه نه‌تنها برای تئاتر کودک بلکه حتی برای بزرگسال هم با کمبود سالن تخصصی مواجه هستیم، ابراز امیدواری می‌کند که با یاری خدا و مدیریت مسئولان فعلی، یک‌بار دیگر بتوان آرزوها و رویاها در حوزه تئاتر کودک را به واقعیت تبدیل کرد.
این کارگردان تئاتر کودک بابیان اینکه تولید یک تئاتر خوب به حامیان خوب معنوی و مالی نیاز دارد، ادامه می‌دهد: در تولید تئاتر کودک، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بازخوانی، صدور مجوز تمرین و اجرا، معاونت فرهنگی هنری شهرداری، فرهنگسراهای مربوط شهرداری، تالار هنر اصفهان، کانون پرورش فکری و اداره آموزش‌وپرورش نقش بسزایی دارند و امیدواریم فعالیت این مراکز برای تئاتر کودک نسبت به چند سال قبل پررنگ‌تر شود و تولیدات زیبا و فاخری به اجرا درآید.
وی می‌گوید: تقریباً تمام تئاترهای حرفه‌ای کودک دارای قصه‌هایی است که دارای مفاهیم آموزشی است، همچنین در تولیدات تئاتر کودک اقتباس‌های ادبی از آثار ایرانی را نیز شاهد هستیم و خوشبختانه در تئاترهای کودک، قصه‌ها و مثل‌ها جایگاه خاصی دارند.
اجاقی با تأکید بر اینکه تئاتر کودک باعث رشد کودکان شهر می‌شود، خاطرنشان می‌کند: استعدادهای بسیاری در شهر اصفهان وجود دارد که تنها نیاز به حمایت دارند و امیدوارم مسئولان فعلی دولت و استان و همچنین مسئولان شهری حامی تئاتر کودک باشند.
وی تأکید می‌کند: برای شروع، یک سالن تئاتر کودک کافی است.
در تئاتر کودک شاهد افول هستیم
امید پاریاب‌پور، نویسنده و فعال نمایش عروسکی با اشاره به ضعف در تئاتر کودک اصفهان می‌گوید: نبودن مدیریت واحد و نداشتن دغدغه کودک در بین سازمان‌ها و سطحی‌نگری به نمایش کودک ازجمله مهم‌ترین ضعف‌های تئاتر کودک است.
وی می‌افزاید: در سال‌های قبل با همکاری شهرداری اصفهان سالن اختصاصی کودک همراه با کارگاه عروسکی به‌صورت حرفه‌ای به این قشر اختصاص‌یافته است، اما متأسفانه سیاست‌های غلط و اشتباه مدیران بعدی باعث شد که تنها سالن حرفه‌ای و استاندارد تئاتر کودک در اصفهان به بخشی دیگر و تخصص دیگری داده شود. متأسفانه مدیران هیچ‌گونه ارتباطی با نمایشگران کودک و عروسکی برقرار نمی‌کنند، کارهای کلیشه‌ای و طراحی کارهای سطحی ویژه کودک را در حد مسابقه می‌بینند و مخاطب کودک و نوجوان برای آن‌ها اهمیتی ندارد و تنها دغدغه آن‌ها برنامه‌های سطحی شهری است.
پاریاب‌پور اظهار می‌کند: متأسفانه با شیوع اپیدمی کرونا، تئاتر کودک به‌طور کامل فراموش شد و به دلیل هزینه‌های بالا برخی از کارگردان‌ها به سطحی‌ترین شکل ممکن و ابتدایی‌ترین ابزار موجود روی آورده‌اند.
وی تأکید می‌کند: متأسفانه در زمینه تئاتر کودک نه تنها رشدی در اصفهان دیده نشده است، بلکه در تمام آثار افول بسیار زیادی دیده می‌شود.
گزارش از: علی باقری، خبرنگار سرویس فرهنگ و هنر ایمنا
نظر شما