به گزارش خبرنگار ایمنا، کبد یکی از مهم‌ترین ارگان‌های بدن است، زیرا چندین عملکرد را به عهده دارد که هیچ عضو دیگری نمی‌تواند جایگزین آن شود و به همین دلیل یکی از اندام‌های حیاتی محسوب می‌گردد. برای مثال پاکسازی بدن از سموم و متابولیت‌های موجود در خون، کمک به هضم غذا، ذخیره کردن گلوکز، تولید برخی هورمون‌ها از مهم‌ترین عملکردهای کبد هستند.
در صورتی‌که به بیماری کبد چرب دچار شویم، این بیماری ممکن است به مرور پیشرفت کند و حتی به سیروز کبدی و یا سرطان کبد منجر شود، به همین دلیل مهم است که پیش از پیشرفت آسیب به کبد از آن‌ها آگاه شده و مانع از پیشرفت آسیب به کبد شویم به همین دلیل است که نحوه تشخیص کبد چرب اهمیت زیادی دارد.
کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های درونی بدن و تقریباً به اندازه توپ فوتبال است که درست زیر قفسه‌سینه سمت راست شکم قرار گرفته است. کبد وظیفه هضم غذا و دفع مواد سمی و زائد از بدن را برعهده دارد. بیماری‌های کبدی می‌توانند ارثی و ژنتیکی باشند، به این معنا که فرد با آن‌ها متولد شده است. البته عوامل مختلف دیگری هم مثل ویروس، مصرف الکل و چاقی می‌توانند در بروز انواع بیماری‌های کبدی و آسیب کبدی نقش داشته باشند.
بعد از ابتلاء به بیماری به‌مرور زمان، شرایطی که به کبد آسیب می‌زنند وخیم‌تر شده و موجب زخم کبد و سیروز کبدی می‌شوند، در نتیجه کبد از کار می‌افتد و ممکن است خطر مرگ را برای بیمار به‌دنبال داشته باشد. اما با تشخیص و درمان زودهنگام می‌توان روند از کار افتادن کبد را متوقف کرد.
در بیماری کبد چرب چه اتفاقی برای بدن رخ می‌دهد؟
کبد، در میان چیزهای دیگر، چربی را کنترل می‌کند به عبارت دیگر، چربی را از خون خارج می‌کند و به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌کند، در بیماری کبد چرب، این «مدیریت چربی ها» مختل می‌شود. کبد همچنان چربی را از خون گرفته و سلول‌های کبدی نیز چرب می‌شوند اما کبد قادر به انتقال چربی نیست و در نتیجه چربی شروع به جمع شدن در خودش می‌کند. با گذشت زمان، این افزایش چربی باعث التهاب می‌شود که باعث خسارت سلول‌های کبدی می‌شود. اگر این روند ادامه یابد، سلول‌های کبدی شروع به خاموش شدن می‌کنند و سیروز می‌تواند رشد کند، سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود. داشتن بیماری کبد چرب نیز خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی و سکته را افزایش می‌دهد، مستقل از داشتن دیابت، اضافه وزن ویا داشتن تری گلیسیرید بالا نیز نقش دارد.
عوامل بروز آسیب کبد
مصرف الکل یکی از عوامل مهم در بروز سیروز کبدی است، به همین دلیل دسته‌ای از انواع بیماری کبدی را با نام کبد چرب الکلی می‌شناسند، با این وجود عوامل دیگری نیز می‌توانند سبب بروز بیماری کبدی شوند که عبارتند از:
- عفونت کبد و بروز انواع هپاتیت یعنی هپاتیت A، B ویا C
- بیماری‌های خود ایمنی همچون کلانژیت صفراوی اولیه
- افزایش چربی در کبد و بروز بیماری کبد چرب غیرالکلی
- مصرف بسیاری از داروها همچون آنتی‌بیوتیک و استامینوفن
- برخی بیماری‌های ژنتیکی همچون بیماری ویلسون
- برخورد و در معرض قرارگیری با مواد شیمیایی صنعتی
- سرطان کبد و یا متاستاز سایر سرطان‌ها به کبد
چه افرادی استعداد ابتلاء به بیماری کبدی دارند؟
افراد چاق که کم‌ترین میزان تحرک را به دلیل اضافه وزن دارند اصلی ترین گروه‌ها برای ابتلاء به بیماری کبد هستند. افراد بی تحرک و علاقه مند به غذاهای آماده در گروه افراد مستعد ابتلاء به این بیماری هستند بنابراین باید هوشیار باشند و با مراجعه به پزشک خود آزمایشات لازم را انجام دهند. مصرف بی رویه و بی قائده ویتامین A نیز می‌تواند یک عامل محرک برای ابتلاء به بیماری کبدی باشد که در نهایت خطر رسوب چربی در بافت‌های کبد و اختلال در عملکرد این عضو رو به رو کند.
نشانه‌های بیماری کبد
۱- سرطان کبد: شایع‌ترین نوع سرطان کبد، هپاتوسلولار است که تقریباً همیشه پس از سیروز رخ می‌دهد.
۲- ناتوانی کبد: ناتوانی کبد، دلایل زیادی از جمله عفونت، بیماری‌های ژنتیکی و الکل زیادی دارد.
۳- آسسیت: به عنوان نتیجه سیروز، مایع کبد (آسسیت) به شکم نشت می‌کند و متورم و سنگین می‌شود.
۴- سنگ صفرا: اگر سنگ صفرا در لوله صفرا باشد، هپاتیت و عفونت مجرای صفرا اتفاق می‌افتد.
۵- هموکروماتوز: هموکروماتوز به آهن اجازه رسوب در کبد را می‌دهد و به آن آسیب می‌رساند. آهن نیز در سراسر بدن ذخیره می‌شود و باعث ایجاد چند مشکل سللامتی دیگر می‌شود.
۶- کلونگیت اسکلروز اولیه: یک بیماری نادر با علل ناشناخته است که باعث التهاب و زخم در مجاری صفراوی کبد می‌شود.
۷- سیروز صفراوی اولیه: در این اختلال نادر، یک فرآیند مبهم به کندی مجاری صفراوی کبد را از بین می‌برد. زخم دائمی کبد (سیروز) در نهایت اتفاق می‌افتد.
۸- هپاتیت: هپاتیت نوعی عفونت کبدی است که موجب التهاب کبد می‌شود. هپاتیت A اغلب توسط عادات بهداشت ضعیف از جمله دست شستن ضعیف پخش می‌شود و ممکن است توسط غذا منتقل شود. هپاتیت B و هپاتیت C با تماس با مایعات بدن آلوده پخش می‌شوند. هپاتیت D در ارتباط با هپاتیت B گسترش داده می‌شود و برای زنده ماندن در بدن نیاز به آسیب زدن به کبد دارند. هپاتیت E یک آلودگی با آب و یا غذا است. واکسیناسیون برای پیش گیری از هپاتیت A و هپاتیت B وجود دارد.
۹- سیروز: انقباض کبد سیروز، شرایط زخم در کبد را توصیف می‌کند که برگشت پذیر نیست و ممکن است منجر به ناتوانی کبد شود. مصرف الکل باعث سیروز کبد می‌شود و شایع‌ترین علت بیماری کبد در آمریکای شمالی است.
روش‌های درمان کبد چیست؟
هپاتیت آ: هپاتیت آ معمولاً با زمان از بین می‌رود.
درمان هپاتیت ب: هپاتیت ب مزمن اغلب نیازمند درمان با داروهای ضد ویروسی است.
درمان هپاتیت ث: درمان هپاتیت ث به چند عامل بستگی دارد.
پیوند کبد: پیوند کبد زمانی نیاز است که کبد دیگر به اندازه کافی عملکرد نداشته باشد.
درمان سرطان کبد: در حالی که درمان سرطان کبد معمولاً دشوار است، اما درمانش شامل شیمی درمانی و تشعشع می‌باشد. در برخی موارد برش یا پیوند کبد انجام می‌شود.
پاراسنتسیس: وقتی تورم شدید ناشی از مایع کبد باعث ناراحتی می‌شود، سوزن را می‌توان از طریق پوست وارد کرد تا مایع را از شکم تخلیه کرد.
ERCP: استفاده از یک لوله انعطاف پذیر با یک دوربین و ابزار در ته اش، با این وسیله پزشکان می‌توانند تشخیصات را بدهند و حتی برخی مشکلات کبد را درمان کنند
راه‌های تقویت کبد چیست؟
به‌صورت کلی پیش‌گرفتن سبک زندگی سالم، یعنی رژیم غذایی سالم و داشتن تحرک کافی، نه‌تنها به کاهش وزن بلکه به پیشگیری و درمان بیماری‌های کبدی کمک می‌کند. از راهکارهای زیر نیز می‌توانید برای تقویت کبد و پیشگیری از آسیب به کبد استفاده کنید:
- ترک کردن سیگار و قطع مصرف الکل
- کنترل سطح قند خون در صورت ابتلاء به دیابت
- محدود کردن مصرف پروتئین حیوانی و نمک
- نوشیدن دو تا سه فنجان چای سبز در روز
- تنظیم سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید خون
- کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن
- انجام ورزش به‌صورت روزانه
- مصرف پروبیوتیک‌ها با کیفیت بالا
- مصرف غذاهای حاوی ویتامین C
انتخاب غذای بسیار مهم در پیشگیری از بیماری کبد چرب:
سبک غذای مدیترانه‌ای برای مدیریت دیابت و کاهش خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی مفید است. محدود کردن مصرف غذاهای کربوهیدرات تصفیه شده مانند غذاهای شیرین و شربت ذرت با فروکتوز بالا و جایگزینی برخی از مصرف کربوهیدرات با چربی‌های مضر (موجود در روغن زیتون و آجیل) نیز می‌تواند مفید باشد. محدود کردن مصرف چربی اشباع شده و مصرف چربی ترانس می‌تواند مقاومت به انسولین و التهاب را کاهش دهد.
قهوه مناسب برای بیماری کبد چرب:
مطالعات نشان داده است که افرادی NAFLD دارند و قهوه مصرف می‌کنند، دارای آسیب کبدی کمتری نسبت به افرادی که NAFLD دارند و قهوه نمی‌نوشند، هستند. در حالی که این امر لزوماً علتی برای شروع نوشیدن قهوه نیست، اما این یک خبر خوب برای عاشق قهوه ایت. فقط حتماً از شکر پرهیز کنید.
درمان کبد چرب با میوه‌ها:
هنگامی‌که فردی به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا می‌شود، یکی از اولین چیزهایی که ممکن است برای درمان کبد چرب به او گفته شود، کاهش مصرف قند است. مصرف شکلات، شیرینی، بستنی به طور حتم باید کاهش پیدا کند، اما آیا لازم است خوردن میوه متوقف شود، بدن قند را تجزیه می‌کند تا بتواند از آن برای انرژی استفاده کند، اما زمانی‌که شکر بیش از حد می‌خورید، به شکل چربی در کبد ذخیره می‌شود.
محدودیت در مصرف قندهای ساده، مانند فروکتوز و ساکارز معمولاً برای کاهش، پیشگیری و مدیریت کبد چرب غیرالکلی توصیه می‌شوند. فروکتوز در میوه‌ها، آب میوه‌ها، نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر و عسل یافت می‌شود. بدن، ساکارز یا همان قند معمولی را به گلوکز و فروکتوز تجزیه می‌کند. فروکتوز فقط در کبد متابولیزه می‌شود، در حالی که امکان متابولیزه شدن گلوکز توسط مغز و ماهیچه‌ها نیز وجود دارد.
به همین دلیل، تصور می‌شد که فروکتوز بیشتر از گلوکز به کبد آسیب می‌زند، زیرا از نظر فنی، می‌تواند بر کبد تأثیر بیشتری بگذارد، اما نگران نباشید و آسیب‌های خود را به نفع شکلات‌ها دور نیندازید، زیرا این نظریه در عمل اجرا نمی‌شود. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که مصرف بیش از حد مواد غذایی با قند بالا مشکل واقعی است، نه نوع قند. یعنی اینکه شما باید مراقب بزرگ‌ترین مقصران قند، مانند غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، کیک‌ها، نان‌های شیرین و آب‌نبات باشید. اما برای میوه این‌طور نیست، زیرا میوه حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان و فیبر رژیمی است.
نظر شما