به گزارش خبرنگار ایمنا، اکثر افراد تمام آزمایشات تشخیصی را در واژه آزمایش خون جای می‌دهند در صورتی که صدها نوع آزمایش متفاوت وجود دارد که از راه نمونه خونی انجام می‌شود. آزمایش خون در واقع بررسی پروفایل خونی هر فرد است که در آزمایشگاه‌های مجهز و تخصصی با استفاده از نمونه‌های خونی تهیه شده از افراد انجام می‌گیرد. با بررسی فاکتورهای مختلف خونی، می‌توان عملکرد اندام‌های مختلف بدن مانند قلب، کبد، کلیه و تیروئید را بررسی کرد. همچنین با آزمایش نمونه خون می‌توان به وجود بسیاری از عوامل عفونی و اختلالات ژنتیکی پی برد.
چرا باید آزمایش خون را انجام دهیم؟
پزشک در صورت نگرانی در مورد برخی از بیماری‌ها، می‌تواند درخواست آزمایش خون دهد و یا آزمایش سالانه را به عنوان بخشی از برنامه درمانی پیشگیرانه افراد درخواست کند. افرادی که داروهای خاصی برای رقیق کردن خون مصرف می‌کنند نیاز به آزمایش منظم خون دارند. پزشک می‌تواند با توجه به عوامل خطر و نیازهای فردی آنها، در مورد دفعات انجام تست به افراد مشاوره دهد.
قبل از آزمایش خون چه کارهایی را باید انجام دهیم؟
به طور معمول برای انجام برخی از آزمایشات خونی شرایط و آمادگی‌های قبلی نیاز است که افراد با دستور پزشک و یا با راهنمایی آزمایشگاه، باید آن نکات را رعایت کنند. رعایت نکات توصیه شده در آزمایش خون باعث دقیق‌تر شدن جواب‌های آزمایش فرد می‌شود. برای مثال بعضی از آزمایشات نیاز به ناشتا بودن دارد و یا باید توجه داشت قبل از انجام آزمایش، برخی داروهای خاص مصرف نشود زیرا این داروها می‌توانند بر نتایج نهایی آزمایش تأثیر بگذارد برای مثال می‌توان به داروهای هورمونی یا داروهای آنتی‌بیوتیک اشاره کرد.
چرا بعضی از آزمایش خون به ناشتا بودن نیاز دارند؟
تغذیه فرد، بر سطح فاکتورهای مختلف خون آن فرد تأثیر گذارد است. به عنوان مثال، سطح قند خون، به ویژه سطح گلوکز، بعد از خوردن غذا به طور موقت بالا می‌رود و سپس به صورت آهسته کاهش پیدا می‌کند، به همین علت فرد قبل از آزمایش قند خون نباید چند ساعت غذا بخورد. آزمایش‌های دیگر همچون آزمایش پنل چربی به ۱۲ ساعت ناشتایی نیاز دارد.
چه مدت طول می‌کشد تا نتیجه آزمایش خون آماده شود؟
نتیجه آزمایش خون بسته به نوع آزمایشی که فرد نیاز دارد، متفاوت است و ممکن است از چند دقیقه تا چند هفته طول بکشد. برای مثال برای تشخیص گروه خونی زیر یک ساعت و برای آزمایشات کشتی به چند روز زمان نیاز است.
آزمایش خون چگونه گرفته می‌شود؟
برای انجام آزمایش خون در ابتدا یک نمونه خون از دست فرد گرفته می‌شود. در ابتدا مسئول آزمایشگاه، نوار لاستیکی در اطراف بازو را برای دیدن واضح‌تر رگ‌ها روی بازو می‌بندد و قبل از وارد کردن سوزن، ناحیه را با استفاده از الکل تمیز می‌کند. ممکن است فرد با وارد شدن سوزن به رگ، یک درد بسیار جزئی را احساس کند که فقط دو ثانیه یا بیشتر طول می‌کشد. گرفتن نمونه برای آزمایش خون معمولاً بیشتر از سه دقیقه طول نمی‌کشد. ممکن است فرد پس از انجام خون‌گیری احساس ضعف کند و یا سرگیجه داشته باشد که باید تا زمانی که این احساس رفع نشده به صورت نشسته بماند.
آیا آزمایش خون خطرناک است؟
به طور کلی آزمایش خون به صورت بی‌خطر و با حداقل خطر عفونت در محل آزمایش خون انجام می‌شود و به ندرت فردی دچار عارضه می‌شود. اما اگر فردی علائم عفونت از جمله التهاب، تورم، قرمزی بیش از حد را در محل دریافت نمونه مشاهده کرد و یا بعد از آزمایش تب کرد، باید با پزشک خود تماس بگیرد. افرادی که رقیق کننده خون مصرف می‌کنند و یا شرایطی خاص دارند باید به آزمایشگاه اطلاع دهند زیرا احتمال کم خونریزی وجود دارد.
متداول‌ترین انواع آزمایش خون:
آزمایش خون (شمارش کامل سلول‌های خونی CBC)
آزمایش خون یا شمارش کامل سلول‌های خونی که به آن CBC یا Complete Blood Count گفته می‌شود، متداول‌ترین آزمایش خون و از بخش‌های اصلی چکاپ کامل است. این همان آزمایشی است که به صورت عامیانه به آن آزمایش خون می‌گوییم. برای انجام این آزمایش نیاز نیست فرد ناشتا باشد و جواب آن طی ۲۴ ساعت آماده می‌شود.
در این آزمایش خون،انواع و تعداد سلول‌های خون از جمله گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌ها (PLT) اندازه‌گیری می‌شود که از آن برای تعیین وضعیت سلامتی، غربالگری برخی بیماری‌ها مانند کم خونی، سرطان خون، مالاریا و عفونت و همچنین ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای به کار می‌رود.
آزمایش کم خونی
پزشک برای تشخیص کم خونی، معمولاً آزمایش CBC تجویز می‌کند. حتی ممکن است تعداد آزمایش‌های مورد نیاز به آزمایش هموگلوبین و هماتوکریت (H و H) محدود شود. روش آزمایشگاهی سریعی نیز برای این آزمایش در دسترس است. به این ترتیب نتایج گاهی طی ۱۰ دقیقه یا کمتر مشخص می‌شوند.
پنل متابولیکی پایه
در این این آزمایش الکترولیت‌های رایج خون و سایر ترکیبات همراه هم چون کلسیم، گلوکز، سدیم، پتاسیم، کربن دی اکسید، کلر، نیتروژن اوره خون و کراتین اندازه‌گیری می‌شود. برای انجام این نوع آزمایش خون ممکن است از فرد درخواست شود قبل از خون دادن، برای مدت زمان مشخصی ناشتا باشد. معمولاً نتیجه این آزمایش در کمتر از ۲۴ ساعت آماده می‌شود.
پنل چربی
پنل‌های چربی، برای اندازه‌گیری میزان کلسترول بدن به کار می‌روند و غلظت‌های لیپوپروتئین پر چگال (HDL) و لیپوپروتئین کم چگال (LDL)، در زیرمجموعه این آزمایش قرار می‌گیرند. نتیجه این آزمایش طی مدت ۲۴ ساعت آماده می‌شود.
آزمایش خون بارداری
آزمایش خون بارداری به دو نوع کمی و کیفی تقسیم می‌شوند. آزمایش خون کیفی، دو نتیجه بلی- خیر را نسبت به باردار بودن فرد را نشان می‌دهد. آزمایش خون کمی، برای پاسخگویی به این سوال به کار می‌رود که چه مقدار گونادوتروپین کوریونیک انسانی (HCG) در خون وجود دارد. (این هورمون در طول بارداری تولید می‌شود.)
زمان مورد نیاز تا مشخص شدن نتایج این آزمایش متغیر است و از چند ساعت تا دو الی سه روز طول خواهد کشید. هر دو آزمایش، بیشتر از آزمایش ادرار بارداری طول خواهند کشید. نتیجه آزمایش ادرار بارداری معمولاً طی چند دقیقه مشخص می‌شود، اما سطح دقت آن کمتر است.
آزمایش تیروئید
آزمایش پنل تیروئید، برای تعیین میزان هورمون‌های تیروئیدی از جمله هورمون محرک تیروئید (TSH) در خون به کار می‌روند. سایر پارامترهای اندازه‌گیری شده در این آزمایش عبارتند از: افزایش T3، تیروکسین (T4) و شاخص عاری از T4 که با اسم T7 هم از آن یاد می‌شود. نتایج طی یکی یا دو روز تا یک هفته آماده می‌شود.
تست آنتی‌بادی (Ab)
آنتی‌بادی‌ها بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن است. آنتی‌بادی‌ها از جنس پروتئین‌های ایمونوگلوبولین بوده و به محافظت از افراد در برابر ویروس‌ها، باکتری‌ها، مواد شیمیایی یا سموم کمک می‌کنند. آنتی‌بادی انواع مختلفی از جمله دارد: IgM ،IgG ،IgA وIgE. با استفاده از نمونه خون بیمار وجود یا عدم وجود یک آنتی‌بادی خاص (کیفی) یا مقدار آنتی‌بادی موجود (کمی) اندازه‌گیری می‌شود.
تست آنتی‌بادی برای تشخیص قرار گرفتن در معرض عامل عفونی یا خارجی، سطح ایمنی بدن در برابر میکروارگانیسم خاص، تشخیص بیماری خود ایمنی، واکنش در برابر انتقال خون، بررسی پس زدن پیوند عضو، آلرژی، بررسی روند عفونت یا روند بیماری‌های خود ایمنی انجام می‌شود.
آزمایش ایدز (HIV)
تشخیص این بیماری با استفاده از نمونه خون وریدی میسر می‌شود. تست‌های تشخیص آنتی‌بادی مانند الایزا، تست سریع (Rapid Test), وسترن بلات و تست‌های شناسایی ویروس مانند تست آنتی ژن HIV، پی سی آر (PCR) و کشت ویروس از آزمایش‌هایی هستند که برای تشخیص HIV انجام می‌شود. برای انجام آزمایش ایدز (HIV) لازم نیست ناشتا باشید.
نظر شما